speechromaincoolsbpqa

BPQA – Toespraak Romain Cools – 30 november 2008
Dames en heren genodigden,
Vooreerst wil de BPQA partners van harte danken om mij namens de Belgian Task Force voor het
Internationaal jaar van de aardappel 2008 uit te nodigen om tijdens de viering van de laureaten van de
Belgian Potato Quality Award toch kort de aandacht te vestigen op dit unieke initiatief.
Toen op voordracht van de Peruviaanse overheid en de wereldvoedselorganisatie FAO, de algemene
vergadering van de Verenigde Naties – en dus ook ons land – het voorstel om 2008 uit te roepen tot
het Internationaal jaar van de aardappel unaniem goedkeurde konden weinigen zich voorstellen welke
impact dit zou hebben op de aardappelsector in de wereld.
Tijdens de lancering van het Internationaal Jaar in New York in oktober 2007 gebeurde dit niet
toevallig in het kader van de ‘World Food Day’ onder het thema ‘Right to Food’, recht op voedsel.
Immers via het Internationaal Jaar van de Aardappel 2008 willen de Verenigde Naties het belang van
de aardappel als middel tegen honger en armoede in de wereld beklemtonen.
En dit is niet toevallig :
de voorbije jaren is de oogst van aardappelen in de Westerse wereld gestagneerd daar waar deze in
de ontwikkelingslanden sterk is toegenomen. Niet in het minst in India en China wordt een verdere
exponentiële groei van de aardappelteelt verwacht.
In tegenstelling tot granen en rijst is er geen wereldmarkt in aardappelen. Hierdoor is de arme
bevolking van ontwikkelingslanden niet afhankelijk van speculaties op de wereldmarkt. De aardappel
is bij uitstek een lokale teelt die bovendien ook de rol en onafhankelijkheid van de vrouw in de
maatschappij kan versterken.
Tenslotte blijkt de aardappel het basisvoedsel te zijn dat het hoogste nutritioneel rendement oplevert
per hectare bij hetzelfde aandeel van water en energie.
Het Internationaal Jaar van de aardappel wou ook de historische rol van de aardappel in de westerse
wereld beklemtonen. De aardappel ligt mee aan de basis van de sociale ontwikkelingen die geleid
hebben tot de maatschappij die we op vandaag kennen.
En natuurlijk – we zijn hier trouwens temidden aardappelprofessionals – heeft de aardappel in onze
contreien een belangrijke economische betekenis.
Toen tegen het einde van de 18de eeuw enkele inwoners aan de Maas tussen Dinant en Namen geen
visjes konden vangen omdat winter de rivier had dichtgevroren, en dan maar hun aardappelen in de
vorm van visjes sneden om ze in het vet te bakken, konden ze wellicht niet vermoeden dat daardoor
de friet in België was geboren. Die friet zou via de gezelligheid van de frituur (volgende week vindt
trouwens de nieuwe editie van “de week van de friet” plaats) en de lekkernij in de fast food sector de
wereld veroveren en ertoe bijdragen dat ons kleine landje op vandaag ’s werelds derde uitvoerder is
van verwerkte aardappelen (na Nederland en Canada) om zo voor het dagelijks ‘brood’ – of moet ik
zeggen de ‘dagelijkse patatjes’ – te zorgen bij duizenden gezinnen van telers, toeleveranciers,
handelaars, verwerkers en hun werknemers.
Vandaar dat Belgapom, de federatie van de Belgische aardappelhandel en verwerking, het initiatief
heeft genomen om via een Belgian Task Force voor het IYP2008 een actieplan uit te werken. Dankzij
de medewerking van de diverse partners binnen de Task Force : federaties, bedrijven en instellingen
uit de ganse aardappelketen en de Vlaamse en Waalse overheid werden tal van initiatieven genomen.
Daarbij werden drie doelgroepen afgebakend : de consument, de aardappelprofessioneel en de
schoolgaande jeugd.
Via een website (aardappel2008.be) – die reeds door 14.000 individuele bezoekers werd bezocht –
werd informatie aangeboden over de aardappel, diverse initiatieven en het Internationaal jaar.
Vooral de scholenactie in Vlaanderen en Wallonië springt daarbij in het oog : bijna 75.000
schoolkinderen in meer dan 1.000 scholen maakten kennis met de aardappel via een lessenpakket en
een actie ‘plant je eigen aardappel’.
Ik wil in het bijzonder de mensen van VLAM en APAQ-W in dit verband feliciteren voor hun grote inzet
om deze actie met zeer beperkte middelen mogelijk te maken.
De diverse acties – zoals o.a. de tentoonstelling rond de Odyssee van de aardappel’ in Brugge –
hebben ook in de media enige aandacht genoten : we mogen dus stellen dat het VN internationaal
jaar van de aardappel in ons land niet onopgemerkt voorbij is gegaan.
Maar de Belgian Task Force kon onmogelijk de oproep van de VN en de FAO om ook het luik
ontwikkelingshulp in het project op te nemen.
Dankzij het werk van onze stagiaire Marieke Denaes werd tijdens de zomermaanden een project
uitgewerkt dat intussen op poten werd gezet.
Via een bijdrage vanuit diverse bedrijven en de gewestregeringen van dit land kunnen twee
ontwikkelingsprojecten rond aardappelteelt gesteund worden in hun uitwerking.
Het eerste is een project ‘Conpapa’ in het Andesgebergte in Ecuador dat een aantal lokale
aardappeltelers wil helpen om hun productie beter af te stemmen op de markt en te commercialiseren.
Dit project wordt uitgevoerd door de NGO Trias uit Brussel.
Een tweede project betreft de teelt van gezond uitgangsmateriaal in de regio Bas Congo in Kongo. Op
vandaag zijn deze telers afhankelijk van ingevoerd pootgoed. Dit project wordt uitgevoerd door de
NGO Fonds Andre Ryckmans uit Waterloo.
Beide projecten worden ook gesteund door de Vlaamse en Waalse gewestregering. De Belgian Task
Force hoopt hiervoor een budget tussen de 65.000 en 75.000 Euro samen te brengen. U kan deze
projecten ook steunen door de aankoop van een tshirt of sweater op de Belgapom stand.
Tenslotte werkt de Task Force, samen het het Centro Internacional de la Papa in Peru en de federale
overheid aan een projectvoorstel om de aardappelketen in Burundi, die als gevolg van een
verscheurende burgeroorlog volledig is vernietigd, opnieuw te activeren.
Dit project dat over 3 jaar loopt en waarin ook Belgische instellingen actief zijn, wordt gebudgetteerd
op 1,15 miljoen Euro. We hopen dit in de loop van 2009 voor te dragen via de federale overheid.
Indien ook dit laatste project tot een goed einde wordt gebracht dan kan ons land en de Belgische
aardappelsector met opgeheven hoofd terugkijken naar de realisaties in het kader van het VN
internationaal jaar van de aardappel.
In tegenstelling tot een kalenderjaar durf ik evenwel te besluiten met de stelling dat het VN
internationaal jaar van de aardappel niet afloopt op 31 december 2008. Het werk is eigenlijk pas
begonnen. Zowel op het vlak van de teelt, handel en verwerking in eigen land als de uitbouw van de
aardappel als instrument in de strijd tegen honger en armoede durf ik de sector oproepen om samen
met de overheid het opgestarte werk verder zetten. “Alles kan beter” dat kan en moet ons leidmotief
zijn.
Intussen wens ik de laureaten van de BPQA bijzonder te feliciteren en iedereen die reeds gedurende
bijna 10 jaar heeft meegewerkt aan dit project te danken voor hun inzet.
Ik wens af te ronden met de woorden die vandaag vanuit de Andes over de ganse wereld rollen :
eviva la papa !