Samenvatting 'Nee heb je, ja kan je krijgen' Motivatie ≠ - karaktereigenschap - persoonskenmerk Motivatie = - bereidheid zich in te spannen voor een doel/taak - geheel van factoren waardoor gedrag gestimuleerd en gericht wordt Waarom geven vrijwilligers er de brui aan? - Geen verband met de organisatie : geen tijd (werk, gezin, kinderen, andere activiteiten/engagementen) - Wel verband met de organisatie : gebrek aan waardering, geen uitdaging meer, te veel verantwoordelijkheid, engagement te groot of te belastend, meningsverschillen met andere leiding, ... De vrijwilliger De klassieke vrijwilliger De nieuwe vrijwilliger Keuze organisatie : vanuit traditie Keuze organisatie : vanuit individuele waarden en persoonlijke interesses Beperkt engagement Verwacht iets in ruil voor engagement Grote loyauteit Langdurig en frequent engagement Gemotiveerd door Monolitische leiderschapsstijl Pluralistische leiderschapsstijl Vrijwilliger herkent zich in doel en visie van de organisatie Organisatie = taakgericht Verschillende engagementen Eigen vrijheid en autonomie Geen langdurige engagementen ==> motiveren is zeer belangrijk Uitdagingen en persoonlijke ontwikkeling Relatiegericht : wederzijdse verwachtingen Wat motiveert ons? - Individuele factoren (persoonlijke drijfveren) - Omgevingsfactoren Maslow Zelfrealisatie Erkenning Sociale contacten Veiligheidsbehoeften Fysiologische behoeften Herzberg - Zinvolle projecten : voor geheel en individu (uitdagende opdrachten/verantwoordelijkheden over eigen taak ==> stroken met persoonlijke passies, TALENT) - BEDANKEN! - Goede sociale relaties - Veiligheid, zekerheid en geborgenheid - Brood en spelen Reiss 16 basisverlangens : Elk individu heeft een uniek profiel van waarden en motivaties Macht, nieuwsgierigheid, onafhankelijkheid, status, sociale contacten, competitie, eer, idealisme, lichaamsbeweging, liefde en romantiek, gezin, orde, eten, acceptatie, kalmte, sparen. Demotiverende elementen - Doel vrijwilliger <==> Doel van de ploeg - Geen duidelijke communicatie <==> Afspraken - Geen inspraak - Ambiance <==> Spanningen en conflicten Motiverend leidinggeven 1. Jij als leider (aan de slag met de begeleidershouding) Kompas voor crisissituaties (en groepsgesprekken en gewone vergaderingen) 3 grondhoudingen 1. Echtheid : masker / alles zeggen wat je denkt Binnenkant : voor jezelf openstaan Buitenkant : Ik-boodschap, niet beoordelen, overleg 2. Inleving : Je persoonlijke geschiedenis en ideeën even afzetten om te kijken naar een ander. Vanuit zijn/haar schoenen kijken naar een ander. 3. Respect : onderscheid gedrag <==> persoon - Veiligheid creëren - Duidelijke afspraken maken - Positieve mensvisie - Omgaan met verschillen tussen mensen Aandachtspunten als leider 1. Zelf meedoen 2. Oogcontact 3. Zwakke kanten laten zien 4. Non-verbaal gedrag 5. Structuur van de vergadering 6. Autonomie en kansen 2. Situationeel leiderschap (Omgeving!) Leiderschapsstijl : Deze manieren van leidinggeven toepassen in situaties waarin nodig of gewenst 'Jezelf zijn', mar ruwe kantjes ervan durven vijlen Aanpassen aan de vrijwilliger : 3. Groepsprocessen (Voortdurende communicatie op inhouds- en relationeel niveau) Groepsdynamica in vier stappen : 1. De beginnende groep : als begeleider sterk op voorgrond, INITIATIEF 2. Zoeken naar gelijkheid : rollen in de groep worden ingenomen, TESTEN van de begeleiding ==> moeilijkste fase voor de begeleiding, maar ook de belangrijkste 3. Streven naar veiligheid : Groepsgevoel°, verschillen worden belangrijker, ONDERSTEUNEN van groepsproces en relaties, mogelijkheden en eigenschappen van de ander en de groep 4. Verkenning en aanvaarding van het anderszijn : groep = dynamisch + groeimogelijkheden8 MEEDRAAIEN als leider met specifieke opdrachten, INTRODUCEREN van vernieuwing! Nieuwe mensen introduceren Begin werkjaar : kennismakingsmomenten 1. Persoonlijke babbel 2. Verzorg je nieuwe mensen ook tijdens vergaderingen of activiteiten 3. Evaluatie (2/jaar) 4. Afhakers : waarom? Bij S&G Vl. : in ruil voor INZET - bevredigende sociale contacten - zinvol doel Tips & tricks (voor motiverend leiderschap) : VAST RECEPT - Kijken naar de taak : elementen van de functie, verwachtingen - Kijken naar de persoon : motiveren van iemand, wat vindt ... leuk, waar wil ... energie in stoppen? - Zoeken naar afstemming : hoe gemotiveerd blijven? Welke extra stappen? - Afhankelijk van de situatie (rust <==> crisis) - Kenmerken motiverend leiderschap : visie, betrokkenheid, gevoel voor menselijke basisbehoeften (materiële, sociale en persoonlijke), hoge eisen aan eigen wijze van functioneren en dat van anderen - Aandachtspunten : integer omgaan met macht, toon respect aan anderen, durf de confrontatie aangaan, communiceer open, blijf uzelf, maar verlies uw omgeving niet uit het oog - Basishouding : Toon vertrouwen, wees duidelijk en consequent, stel jezelf niet boven anderen, betrek leiding bij belangrijke beslissingen, bied uitdagingen en kansen, erken verschillen, heb aandacht en wees persoonlijk betrokken, toon waardering Motivatiebeleid Balans tussen geven en nemen om motivatiepeil van groep hoog te houden. 1. Motieven op elkaar afstemmen Relatie tussen vrijwilliger en ploeg = sociaal contract 2. Taakafbakening en takenpakketten - Verdelen van taken in onderling overleg (op papier!) - Bespreken welke bevoegdheden voor wie weggelegd 3. Kwaliteitszorg en motivatie - Kennismakingsgesprek : peilen naar verwachtingen en talenten van nieuwe krachten (ook bij stopzetten engagement : nuttig!) - Functioneringsgesprek : individu voelt zich persoonlijk aangesproken en gewaardeerd Spelen over motivatie - Ik doe aan scouting omdat : - Ik wil, ik wil, wat jij niet wil... : goed! - Test je motiverend en stimulerend vermogen : +/- De leeuwentemmer : verhelderen van de rollen van de leden in de groep : meegeven - Sprekers en zwijgers : kwantitatieve verschillen in inbreng in een groepsgesprek - Levend kwartet - INSPIRATIESPEL - Wortels-spel