nationale database maak kennis met de werkgebieden van nibe

p r oje ct
pr oj ect
R ESE A
RCH
R
MAAK KENNIS MET
de werkgebieden
VAN NIBE
Nationale database
Het NIBE heeft in de afgelopen 20 jaar een brede
scope van werkgebieden en projecten opgebouwd.
ONT W
materialen
water
innovatie
ecologie
gezondheid
eee
eee
eee
e
e
e
ERP
O
energie
R ESE A
eee
eee
eee
eee
e
AD
VIE
S
A
eee
eee
eee
eee
PU
eee
e
e
eee
eee
eee
e
e
e
eee
eee
eee
eee
e
e
e
BLICA
P
I
TIES
eee
R
NS T U M
I
R
RCH
eee
ENT
D
O
UM
D
Vraag naar de andere folders uit de reeks ‘projecten’.
Postbus 229, 1400 AE Bussum Telefoon: 035-6948233 Fax: 035-6950042
Email: [email protected] Internet: www.nibe.org
4
Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
Materialen zijn een
essentieel onderdeel van
onze gebouwde omgeving.
Welke bouwmaterialen
worden gebruikt is in
grote mate bepalend
voor de schade die een
gebouw toebrengt aan
zijn omgeving en het
milieu. Het is daarom erg
belangrijk dat inzichtelijk
wordt welke materialen
welke eigenschappen
hebben. Het NIBE
speelde een maatgevende
rol in dit traject.
Om de milieubelasting van materialen te kunnen bepalen zijn de rekeninstrumenten GreenCalc en GPRGebouw beschikbaar. Deze instrumenten gebruikten
tot voor kort verschillende databases waardoor de
milieubelastinguitkomsten voor eenzelfde gebouw of
bouwwerk verschillend waren.
Harmonisatie
Op initiatief van NIBE, IVAM en W/E adviseurs en met
ondersteuning van VROM, DGBC en de Stichting MRPI
is er een traject van harmonisatie ingezet. Dit traject
kent verschillende fases en loopt al een aantal jaren:
Fase 1: opstellen van een geharmoniseerde bepalingsmethode, waarin beschreven wordt waaraan de
instrumenten moeten voldoen om geharmoniseerde
uitkomsten te verkrijgen.
Fase 2: maken van een geharmoniseerde nationale
database voor bouwproducten als basis voor alle berekeningen met de instrumenten.
Fase 3: onderlinge harmonisatie van de instrumenten
GPR-gebouw, GreenCalc en Breeam.nl, interessant
hierbij is: de programma’s hebben niet allemaal dezelfde thema’s die beoordeeld worden, maar bij gelijke
thema’s moeten de uitkomsten zo dicht mogelijk bij
elkaar liggen.
De fases 1 en 2 zijn afgerond. Aan fase 3 wordt gewerkt op het moment dat dit geschreven wordt (augustus 2010).
Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
1
p r oje ct
pr oj ect
VROM wil de milieukengetallen opnemen in het nieuwe
Bouwbesluit. Op termijn zal er in het Bouwbesluit een
prestatie geëist worden bij een gebouw of bouwwerk,
vergelijkbaar met de EPC-eis. Deze prestatie eis zal dan
kunnen worden uitgerekend met de geharmoniseerde
instrumenten GreenCalc en GPR-gebouw.
De Bepalingsmethode is in beheer gegeven bij de
Stichting BouwKwaliteit (SBK).
Nationale Database
De volgende stap in het harmonisatietraject was het
maken van één nationale database, welke door alle
instrumenten gebruikt zal worden. Deze nationale database is door NIBE en W/E adviseurs samen gemaakt.
De werkzaamheden zijn inmiddels afgerond en het beheer is overgedragen. Nu moet de industrie zelf de data
nog bekijken en eventueel corrigeren en aanvullen.
De nationale database bestaat uit subdatabases:
- Basisprofielen database
- Productkaarten database
- Afdankscenario database
Bepalingsmethode
Het resultaat van fase 1 is de Bepalingsmethode ‘Materiaalgebonden milieuprestaties van gebouwen en
GWW-werken’. Deze Bepalingsmethode is geschreven
door het NIBE, met ondersteuning van IVAM en W/E
adviseurs. De basis voor deze Bepalingsmethode is de
NEN 8006:2004, inclusief het correctieblad mei 2007.
Stichting MRPI (opgericht door de NVTB) heeft de afgelopen jaren het initiatief genomen tot het ontwikkelen
van de NEN 8006 met toetsingsprotocollen. Dit vormt
nu de basis van de bepalingsmethode en de nationale
milieudatabase. Doordat de NEN 8006 ontwikkeld is
op productniveau zijn er voor de bepalingsmethode op
gebouwniveau extra afspraken nodig. De bepalingsmethode is gebaseerd op de milieugerichte levenscyclusanalyse (LCA). De bepalingsmethode inclusief
de databases moeten er uiteindelijk toe leiden dat
verschillende duurzaamheids-rekeninstrumenten een
zelfde uitkomst geven voor de milieubelasting van een
gebouw of bouwwerk. Deze milieubelasting kan worden uitgedrukt met milieukengetallen op basis van de
schaduwprijzenmethodiek zoals Milieu-Index-Gebouw
die door GreenCalc gegenereerd wordt.
2
De basisprofielen database is grotendeels gevuld
aan de hand van analyses die met SimaPro 7 (rekenprogramma) en EcoInvent 2.0 (Zwitserse database)
uitgevoerd zijn. Om de getallen te genereren worden
er keuzes gemaakt met betrekking tot het gebruik
van de beschikbare processen . Als er geen beschikbaar proces is, dan moet deze aangemaakt worden
en in sommige gevallen zijn deze aangepast, zodat
ze representatief zijn voor de Nederlandse situatie.
Verder is er voor het genereren van de data een karakterisatie methode nodig. Met behulp van deze methode
worden de milieueffecten bepaald zoals abiotsche
uitputting, broeikaseffect e.d. Op dit moment wordt er
gewerkt met de methode CML 2 baseline 2000.
De productkaarten database bestaat uit productenkaarten welke opgesplitst zijn in materialen. Per materiaal
zijn voor de productiefase, gebruiksfase en afvalfase
kerncijfers per eenheid aangegeven.
ling in onderdelen in kg weergegeven. Daarnaast
worden zaken als levensduur e.d. weergegeven. De
productkaarten database bevat dus geen milieudata, die zijn te vinden in de basisprofielen database.
De afdankscenario database bestaat uit afvalscenario’s, die elk hun eigen specifieke milieubelasting met
zich meebrengen. Elk materiaal heeft een afvalcode
met een bijbehorend afvalscenario. Voor ieder afvalscenario is bepaald welk deel van het materiaal gestort, verbrand en/of gerecycled wordt. Het materiaal
EPDM heeft de afvalcode 020 waar het afvalscenario
van kunststoffen bij hoort. Volgens de bovenstaande
gegevens zal 20% van het materiaal gestort worden,
80% verbrand en er wordt niets van het EPDM gerecycled. De milieudata hiervan zijn weer te vinden in de
basisprofielen database.
Voor de stort van kunststoffen is een basisprofiel bepaald, evenals
voor de verbranding van
kunststoffen.
De nationale database is
aan de Stichting BouwKwaliteit (SBK) in beheer
gegeven. De database
eigenaren hebben hun
eigen database gegevens gratis beschikbaar
gesteld, maar daarvoor
licentierechten
terug
gekregen.
zoals NIBE. Branches kunnen eenmalig kosteloos hun
branchegegevens in de milieudatabase inzien en verandervoorstellen voorleggen. De komende jaren zal nog
gewerkt worden aan het verder invullen van de nationale database.
Inmiddels is duidelijk geworden dat er vanuit het buitenland belangstelling bestaat voor de manier waarop
wij hier in Nederland een nationale database hebben
opgezet. Mogelijk kan dit traject in de toekomst breder
getrokken worden.
Harmonisatie instrumenten
In het voorjaar van 2010 is besloten om te starten met
de derde fase van het harmonisatietraject, om na het
harmoniseren van de bepalingsmethode (fase 1)
en de daaraan verbonden
databases (fase 2), ook
de rekenregels in de instrumenten GPR Gebouw
en GreenCalc te harmoniseren (fase 3), zodat er
ook eenduidigheid in de
rekeninstrumenten komt.
Dit traject wordt ondersteund door DGBC en
VROM. Daarnaast hebben
de partijen afgesproken
een toetsingsprotocol op
te stellen. Met dit toetsingsprotocol kunnen eigenaren van rekeninstrumenten
hun instrument valideren. Met deze aanpak zorgen W/E
adviseurs en Stichting Sureac als eigenaren dat hun instrumenten op eenduidige manier met de nationale bepalingsmethode en de databases omgaan.
Op termijn zal er in
het Bouwbesluit een
prestatie geëist worden
bij een gebouw of
bouwwerk, vergelijkbaar
met de EPC-eis.
De nationale database is niet via internet te raadplegen en zal alleen toegankelijk zijn voor degene die
een (deel)licentie contract met SBK hebben afgesloten
Voorbeeld:
Het product ‘buitenbeglazing’ wordt in de productkaart uitgesplitst in verschillende componenten:
profiel, beglazingskit, dubbel glas en afstandhouder. De eenheid is m2 en per m2 wordt de verde-
Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
3