Duizendpoten - Volkstuinen Zalkerdijk

© C opyright Groenkennisnet Bron:
http://databank.groenkennisnet.nl/pdf/duizendpoten.pdf
Duizendpoten
Wetenschappelijke naam: Chilopoda (div. soorten)
Prooi: insecten, slakken, wormen, pissebedden en spinnen
Groep: Natuurlijke vijanden
Herkenning
duizendpoot, gewone steenloper, adult.
Duizendpoten (C hilopoda) zijn een klasse de veelpotigen (Myriapoda), waartoe
ook de miljoenpoten behoren. Er zijn in Nederland zo'n 40 verschillende soorten.
Duizendpoten hebben een langwerpig en afgeplat lichaam met een kop en een
lang achterlijf dat bestaat uit vele op elkaar gelijkende segmenten. Elk segment
heeft één paar poten, waarmee ze zich snel voort kunnen bewegen
(miljoenpoten hebben 2 paar poten per segment). De kop van een duizendpoot
draagt twee grote en duidelijk zichtbare voelsprieten die een tastfunctie hebben.
Het zijn snelle en felle jagers op andere kleine diertjes. Overdag zitten ze
meestal verstopt onder stenen, rottend hout of schors.
gewone steenloper
Bekende soorten zijn de Gewone steenloper (Lithobius forficatus); deze
duizendpoot is roodoranje van kleur, heeft 15 paar poten (als ze volwassen zijn)
en wordt 18 tot 30 mm lang. Deze soort zit overdag onder stenen of schors en is
een geduchte jager. De Gele aardkruiper (Geophilus flavus, vroeger G.
longicornis) is zeer lang en geel van kleur, 50 tot 60 paar poten, antennes zeer
lang, en leeft ondergronds. De Grote aardkruiper (Stigmatogaster subterraneus)
is nog langer dan vorige soorten en kan tot 7 cm lang worden met 75 tot 85 paar
poten. Ze leeft in de grond of in een strooisellaag.
Levenswijze
Duizendpoten hebben kleine puntogen waarmee ze niet scherp zien. Aan de
voorzijde van de kop zijn de gifkaken zichtbaar. Hiermee injecteert de
duizendpoot zijn prooi met gif, waarna deze sterft. Ze eten kleine ongewervelden
als insecten, slakken en wormen, maar ook andere prooien als pissebedden en
spinnen worden gegeten. Nederlandse soorten zijn ongevaarlijk maar kunnen wel
bijten, de beet voelt aan als een wespensteek.
gewone steenloper
Duizendpoten zijn gevoelig voor droogte, waardoor ze vaak 's nachts of na regen
pas actief worden. Er zijn maar weinig andere dieren die met duizendpoten
verward kunnen worden. Sommige miljoenpoten (Polydesmus - soorten) hebben
een afgeplat lichaam en een aantal rovende keverlarven hebben net als
duizendpoten een zware bepantsering met meerdere segmenten waardoor ze
moeilijker van duizendpoten zijn te onderscheiden.
Vijanden van duizendpoten zijn grotere roofinsecten als loopkevers, amfibieën en
met name vogels.
Toepassing:
Vrijwel alle duizendpoten zijn nuttige dieren omdat ze aan planten knagende
dieren opeten. In akkerranden worden meestal geen grote aantallen gevonden.
Misschien omdat daar weinig schuilplaatsen zijn. In bosjes en houtwallen zijn
duizendpoten talrijker. Als natuurlijke vijand spelen zij in de landbouw een
bescheiden rol.
gele aardkruiper - Geophilus flavus, adult
© Copyright PPO, Koppert,
Landbrugsfoto