Obesitas, epidemie van de 21ste eeuw

Welkom bij de WZA Gezondheidswijzer, een nieuwe medische rubriek in het Gezinsblad. In de WZA
Gezondheidswijzer willen we u maandelijks op de hoogte houden van ontwikkelingen in de zorg
in úw regio. Per maand behandelen we één thema uitgebreid en verder houden we u op de hoogte
van hetgeen er op medisch gebied speelt in Assen en wijde omgeving. Deze rubriek komt tot stand
met medewerking van alle in het WZA werkzame specialisten.
Obesitas, epidemie van de
21ste
onder kinderen toe te schrijven aan type 2 diabetes.
Inmiddels is dat percentage
toegenomen tot 50%. Bijna
al deze kinderen lijden aan
ernstig overgewicht. Europa
en Azië lijken dit slechte
Amerikaanse voorbeeld nu
te volgen.
Obesitas is een ander woord
voor ernstig overgewicht,
vetzucht of zwaarlijvigheid.
Obesitas ontstaat als iemand
meer energie (calorieën) tot
zich neemt dan verbruikt.
De overtollige energie wordt
opgeslagen als vet.
Meestal heeft obesitas als
oorzaak dat iemand te veel
eet en te weinig beweegt.
Soms spelen erfelijke factoren een rol of is obesitas het
gevolg van een hormonale
stoornis of van medicijngebruik. Obesitas wordt gedefinieerd als een chronische
ziekte. Dat wil zeggen dat
er medische aandacht op
Vragen?
Heeft u vragen op medisch gebied? Dingen
die u altijd al eens had
willen weten? Stuur
uw vraag naar [email protected]. We
geven geen garantie,
maar we beloven dat
we ons best zullen doen
om op al uw vragen te
antwoorden. De leukste/
actueelste/boeiendste
vraag met het bijbehorende antwoord leest u
over een maand in deze
rubriek.
het gebied
van preventie,
diagnostiek
en behandeling nodig is en
dat deze toestand niet alleen
kan worden gezien als
‘een ongemak’. Het is een
levenslang probleem waar
voortdurende aandacht voor
nodig is. Feit is dat Drenthe
(samen met Groningen)
koploper is in Nederland als
het gaat om het percentage
mensen met obesitas.
Lichamelijke problemen
Overgewicht zorgt voor
extra belasting van de heupen kniegewrichten, waardoor die sneller slijten. Maar
erger is dat iemand met
obesitas een groter risico
loopt om hart- en vaatziekten te krijgen of diabetes
(suikerziekte).
Met name ouderdomssuiker
(diabetes mellitus type 2)
komt bij heel veel obesitaspatiënten voor. Ruim 80%
van de gevallen van diabetes mellitus type 2 is toe te
schrijven aan overgewicht.
Hoe groter het overgewicht
en hoe langer de duur van
het overgewicht, des te groter is de kans op deze vorm
van diabetes. Dit kan leiden
tot oog-, nier-, zenuw-, vaaten leveraandoeningen.
In de Verenigde Staten was
15 jaar geleden 3% van de
diabetes mellitus gevallen
5 vragen over obesitas
1. Wat betekent BMI?
BMI staat voor Body Mass Index. Het wordt berekend
door het gewicht te delen door het kwadraat van de lengte (bijvoorbeeld 79 door (1,75 x 1,75) 3,0625 = 26) Wie in
Google BMI intoetst ziet allemaal online rekenhulpjes.
2. Wanneer spreek je van obesitas?
Een BMI tussen de 20 en 25 is goed. Van 25 tot 30 is er
sprake van overgewicht. Bij een BMI boven de 30 spreken
we van obesitas.
3. Wat is het verschil tussen het appel en het peer
model?
Bij het peer model zit het
overtollige vet vooral op de
heupen. Terwijl er bij het
appelmodel sprake is van
overtollig buikvet.
4. Hoe kom je erachter of je
teveel buikvet hebt?
Door het meten van de buikomvang kun je bepalen of
er sprake is van overtollig buikvet. De waarde is te hoog
als de buikomvang bij vrouwen meer dan 88 cm is. Bij
mannen wordt 102 cm aangehouden.
5. Waarom is juist buikvet schadelijk?
Door het buikvet worden allerlei stofjes gemaakt die
verantwoordelijk zijn voor een groot gedeelte van de
ziektebeelden die door obesitas ontstaan, zoals diabetes
en hart-, en vaatziekten. Afname van buikvet leidt tot een
vermindere kans op dergelijke ziektebeelden.
Psychosociale problemen
Maar obesitas is niet alleen
een lichamelijke aandoening. Het heeft ook een
negatieve invloed op de
psyche en de kwaliteit van
leven. Dikke mensen worden
in toenemende mate gediscrimineerd en krijgen een
negatief stempel opgedrukt.
Discriminatie wordt tastbaar
in hogere premies en aanvullende ziektekostenverzekeringen die niet vanzelfsprekend toegankelijk zijn
voor mensen met een hoge
BMI. Het idee dat slank-zijn
voor iedereen haalbaar en
wenselijk is, maakt het voor
patiënten soms zelfs erg
moeilijk om op een gewone
Reactie uit
het veld
Internist Rob Gonera
vertelt dat de behandeling
van obesitas geen sinecure is. Hij houdt zich al
heel wat jaren bezig met
de begeleiding van deze
patiënten. “De langetermijnresultaten zijn tot nu
toe niet erg goed. Het
lukt de meerderheid van
de patiënten niet om na
twee jaar 10% van het
oorspronkelijke lichaamsgewicht eraf te houden.
Mensen die beweren dat
je alleen met een pilletje
of een revolutionair nieuw
dieet, of met een lidmaatschap van de sportschool
kunt afvallen, liegen. Trap
er niet in”, zucht Gonera.
“Het is voor iedereen
keihard knokken om de
kilo’s kwijt te raken en
eraf te houden.” Ondanks
de tegenvallende resultaten denkt Gonera er nog
niet aan om de handdoek
in de ring te gooien. Sinds
oktober van het vorig
jaar is hij met zijn obesitasteam een nieuwe weg
ingeslagen. De duur van
de begeleiding is toegenomen, er is een samenwerking aangegaan met een
enthousiaste fysiotherapie
groep (DBC) en de psychologische zorg is uitgebreid.
Elke woensdag staat het
team klaar om in het Medisch Centrum Wilhelmina
patiënten met obesitas te
begeleiden. Rob Gonera:
“We hebben weer een
grote stap vooruit gezet.
Ik ben benieuwd naar het
eindresultaat.”
eeuw
manier aanspraak op noodzakelijke gezondheidszorg
te doen. Dat maakt dik-zijn
een sociale handicap.
Behandeling
Goed, obesitas is dus een
chronische aandoening. Dat
wil echter nog niet zeggen
dat er niets aan te doen is.
De patiënt die zijn gewicht
met 10% omlaag weet te
brengen (en te houden)
heeft daar meestal onmiddellijk baat bij. Bloeddruk,
cholesterol en insulinewaarden dalen. Soms verdwijnt
de suikerziekte vrijwel helemaal. Maar, afvallen is moeilijk. Onderzoek wijst uit dat
obesitaspatiënten baat hebben bij een aanpak waarbij
een aantal behandelaars de
krachten bundelt. In Assen
en omstreken zijn dit een
internist, een diëtiste, een
fysiotherapeut, een psycholoog en een gespecialiseerde
obesitasverpleegkundige.
Daarbij wordt de aandacht
vooral gericht op het ontwikkelen van een gezondere
leefstijl. De bedoeling is om
in een half jaar tijd 10% lichaamsverlies te bereiken en
dat in ieder geval anderhalf
jaar vast te houden. Dat is
niet gemakkelijk. Het gaat
om willen, weten, kunnen,
doen en volhouden.
Voor meer informatie:
www.mcwilhelmina.nl
www.wza.nl
www.leefgezondcoach.nl
www.obesitasvereniging.nl
Met een TomTom
uw neus in
Als KNO-arts Ranny van
Weissenbruch een operatie
uitvoert, doet hij dat vaak in
de onmiddellijke nabijheid
van de oogbol of het brein.
Dat zijn vitale onderdelen en
dus is voorzichtigheid geboden. Veel operaties zijn goed
te doen met het blote oog
of met zogenaamd ‘koud
licht’, maar vaak kunnen
dergelijke operaties beter en
sneller plaatsvinden als de
arts een hulpmiddel heeft
dat hem beter en sneller laat
zien waar hij zich met zijn
apparatuur precies bevindt.
Dat kan nu met de toepassing van ultramoderne
navigatieapparatuur in de
KNO heelkunde. Dit wordt
her en der in Nederland al
toegepast, maar als eerste
ziekenhuis in Nederland
beschikt het WZA sinds kort
over de Fusion, het modernste apparaat op dit gebied.
‘De beste TomTom voor in
uw neus’.
Door specifieke CT-scans van
het hoofd te maken en die
op een bepaalde manier in
te voeren in het apparaat,
krijgt een arts op de monitor
vele nieuwe referentiepunten te zien zodat hij beter
kan bepalen waar hij zich
precies in het te opereren gebied bevindt. Deze
techniek, die speciaal voor
neusoperaties is ontwikkeld, geeft een KNO-arts
veel nieuwe mogelijkheden.
Hij kan preciezer, sneller en
veiliger werken waardoor de
patiënt beter geholpen is en
sneller geneest. Bovendien
kunnen met deze techniek
nog moeilijker operaties
gedaan worden omdat
er preciezer gewerkt kan
worden.
Navigatiechirurgie, het lijkt
science fiction, maar het
gebeurt gewoon in Assen!
Zorg voor uw huid
De huid wordt wel gezien als
het grootste orgaan van het
menselijk lichaam. De gehele
huid weegt meer dan elk van
de andere interne organen.
Het is bovendien het enige
orgaan dat zonder verdere
ingrepen of hulpmiddelen
van buitenaf bekeken kan
worden. Waarnemen van de
huid levert soms belangrijke
informatie op over het al of
niet goed functioneren van
het lichaam als geheel.
De huid is opgebouwd uit
een tweetal lagen die uit
twee verschillende weefsels
bestaan. De buitenste laag
wordt opperhuid of epidermis genoemd. Daaronder
ligt een laag collageen
bindweefsel die de lederhuid
of dermis wordt genoemd.
Tezamen vormen deze lagen
een effectieve bescherming
van de er onder gelegen
weefsels en organen tegen
schadelijke invloeden van
buitenaf.
Het is tegenwoordig gelukkig heel normaal en gangbaar om goed voor je huid
te zorgen. Acne littekens,
huidveroudering maar ook
huidproblemen als tatoeages, couperose (rode vlekken
in het gezicht), pigmentvlekken en overbeharing kunnen
tegenwoordig prima met
behulp van laser worden behandeld. En de mogelijkheden van laserbehandelingen
worden steeds verfijnder.
In het verleden werden acne
littekens en huidveroudering in het gezicht meestal
behandeld met CO2 lasers
waarbij de huid voor een
deel werd weggebrand. Nu
is dat meestal niet meer
nodig. De nieuwste lasertechniek maakt gebruik
van ‘fractionering’ van de
laserstraal. Dit betekent dat
er door aanpassing van de
laserkop minuscuul kleine
gaatjes in de huid worden
gemaakt, die met het blote
oog niet waarneembaar
zijn. Het grote voordeel van
deze techniek is een snelle
genezing vanuit de omliggende huid en toch een
gunstig effect op het dieper
liggende bindweefsel. Deze
techniek ontwikkelt zich
in rap tempo. Er zijn nu al
lasersystemen die totaal
geen schade laten zien aan
de huid behalve een beetje
roodheid. Ook zijn er systemen waarbij er in de eerste
twee weken na de behandeling sprake is van milde
korstvorming. Aangenomen
wordt dat de laatstgenoemde behandeling het meeste
effect geeft.
Dermatoloog Wim Venema
maakt in het WZA gebruik
van de nieuwste technieken
op dit gebied, dus ook de
beide genoemde gefractioneerde lasers. Hij vertelt:
“Voor een optimale behandeling van de gezichtshuid is
in mijn ogen een combinatie
van beide technieken het
beste. In een gezicht is niet
alle huid hetzelfde. Je zult
bijvoorbeeld de wangen
lichter kunnen behandelen
dan de diepere rimpels van
de bovenlip. Een persoonlijk
behandelplan op maat is erg
belangrijk.”
Voor meer informatie:
www.huid.nl
www.huidlaserkliniek.nl