Aantekeningen hoorcollege 2 periode 2

Aantekeningen hoorcollege 2, Venetië, schilderkunst
Venetiaanse kunst
Het maniërisme is in Italië tot stand gekomen in Rome en Florence.
Hiernaast zien we de een werk van
Titiaan(1487- 1576); Maria ten
Hemelopneming, Venezia, Scuolo di San
Rocco
In deze schildering zien we een grote diepte,
iemand in de hoogte is weergegeven (de
Maria) en we zien verschillende
aangezichten, mensen van achteren en van
onderaf geschilderd etc. we kijken duidelijk
die hoogte in en Maria lijkt echt te worden
opgenomen. De driehoekscomposities zorgt
voor een enorme levendigheid. Er is met
grote vegen geschilderd.
In Rome en Florence werd er vooral
fotografisch geschilderd ( de kleuren liepen
mooi in elkaar over).
In Venetië wordt er meer geschilderd met een
ruwe borstel, grote vegen etc.
Titiaan, Visitatie, Venezia, Scuolo di San Rocco
(afbeelding hiernaast).
Titiaan, Violenta (afbeelding hieronder)
Wel merken we op dat
Titiaan steeds kalmer gaat
schilderen, hij zoekt
steeds meer naar
natuurlijke overgang (overgang van kleuren). In Venetië gaat
een ander soort schilderen ontstaat felle kleuren worden
toegepast in de schilderkunst.
In de schildering hiernaast zien we dat de “harigheid” en glas
duidelijk worden getoond. Op deze afbeelding staat Violanta
afgebeeld, een 16e eeuwse prostituee
Titiaan, Madonna met kind (1510)
In deze schildering wordt de atmosfeer
benadrukt. Titiaan schildert zowel
wereldlijke vrouwen (de Violanta) als
Bijbelse vrouwen (de Maria). In dit
schilderij zien we dat Titiaan een prachtige
zachtheid heeft weten te weergeven.
Het landschap gaat in de Venetiaanse
schilderkunst een grote rol spelen. Het
landschap neemt toe diepte en verte
worden hiermee getoond opnieuw wordt
het atmosferisch perspectief toegepast, dit
werd eerder al in de 15e eeuw toegepast.
Voor de mythologische thema’s in schilderijen werd de metamorfosen van Ovidius gebruikt.
Van Ovidius gebruikt
Titiaan; Bachus en Ariadne
De kunst gaat zich steeds meer
internaliseren, overal worden
namelijk de mythologische
verhalen van Ovidius gebruikt.
Op deze schildering zien we dat
Bachus van de kar afspringt.
Titiaan heeft hem net op het
doek weten te schilderen dat het
lijkt alsof hij in de lucht hangt
nog voor het landen. Hij heeft
een moment weten te
schilderen. Bachus (god van de
drank) leefde altijd in een
dronken gezelschap. Ook hier
schilderde Titiaan een prachtig
landschap, waar we opnieuw
felle kleuren (vooral het blauw)
in kunnen onderscheiden.
Tintoretto; de aanbidding van de herders
Tintoretto kwam ook uit Venetiè, Hij was een kunstenaar
die alsmaar probeerde de meest waanzinnige standpunten
in te nemen ten opzichte van het onderwerp. Ook schildert
hij haast met een expressionistische vaardigheid, we zien
daadwerkelijk zijn toets op het doek.
Op deze schildering, de aanbidding van de herders kijk je
vanaf onderaf naar boven toe. Deze schildering is een
plafondschildering. Je kijkt door de stal van Bethlehem
naar de lucht. De geboorte van Jezus was nooit eerder op
deze manier afgebeeld.
Scuolo di San Rocco was de kunstacademie in Venetië, schilders wilden hier hun virtuositeit
laten zien en ze wilden tonen dat ze tot alles in staat waren. De academies waren in de 16e
eeuw sterk verbonden met de gilden.
Paolo Veronese, Het gastmaal in het huis van Levi, accademia
In deze schildering zien we duidelijk dat er wordt teruggegrepen op de romeinse kunst, alles
heeft te maken met de romeinse (dus de klassieke) kunst. Wat ook kenmerkend is in deze
schildering is dat de mensen eigentijdse kleding dragen, maar ook deze kleding grijpt weer
terug op de kleding van de Romeinse tijd.
Architectuur villa Barbaro van
Palladio.
Het schilderen van illusies in de
architectuur wordt langzamerhand
ook een nieuw fenomeen. In de
hoven van Venetië kreeg men
destijds steeds meer plezier in
deze tompe l’oeil, kunst heeft hier
opnieuw de functie om te
verwarren. In de muurschildering
hiernaast zijn verschillende
dingen die het oog bedriegen,
bijv. het meisje uit de
geschilderde deuren en ook de
stenen hekjes etc.
Veneto= het achterland. Mensen met geld lieten hun paleizen en huizen daar bouwen.
De Venetiaanse republiek had andere kunst en een hele andere ordening. In venetië was er
sprake van een enorme rijke burgerij (een aristocratie), dit kwam door de handel en door de
schurkenstreken. Er werd o.a. handel gedreven met Constantinopel.
Bovenstaande afbeeldingen: Vicenza, Villa Capra (Rotonda) 1567
Deze villa Capra wordt het uitgangspunt voor de latere architectuur.
Scamozzi en palladio: Deze architecten hebben architectonische boeken geschreven. Zo is
het stadshuis op de dam bijvoorbeeld gebaseerd op een van de boeken van Scamozzi.
Het internationaal humanisme
De dood gaat een steeds grotere rol spelen!
1348 De zwarte dood breekt uit in Europa. Sindsdien raken kunstenaars, musici etc.
gefascineerd door de dood. En deze wordt naarmate we de 16e eeuw bereiken steeds
belangrijker.
N.a.v. de renaissance ontstaat het humanisme, daarin worden alle facetten van de mens
getoond. In de 16e eeuw gaat er iets bestaan door de filosofen (of te wel de humanisten).
Humanisten zijn geïnteresseerd in de Romeinse oudheid, maar hebben vooral interesse in
de Griekse oudheid (deze bevat namelijk de geschreven geschriften).
1453 turken veroveren constantinopel. Veel kunstenaars en mensen vertrekken vanuit
Constantinopel naar Italië.
De Italiaanse cultuur is voor een groot deel ontstaan omdat de Grieken ( ook uit het
byzantijnse rijk net als de vluchtelingen uit Constantinopel) naar Italië kwamen.
Filosofen als Aristoteles en Plato worden als het ware weer uit de kast gehaald en bestudeerd.
In de 15e en de 16e eeuw wordt de oudheid een bron voor de humanisten.
Maar wat moet er dan met het Christendom gebeuren? Het humanisme gaat zoeken naar een
evenwicht tussen klassiek en heidens.
-Heidense literatuur (Griekse literatuur) legt het accent op de verantwoording van het individu
ten opzichte van zijn leven. De Humanisten gaan zoeken naar de verantwoordelijkheid van
jezelf. De humanisten gaan zoeken naar een evenwicht tussen deze christelijke kerk en de
idealen van het humanisme met betrekking tot de klassieke oudheid (of te wel het heidense
grijze gebied)
-Christelijke literatuur- je hebt je verantwoording af te leggen ten opzichte van God. Dan kan
dit alleen maar als de kerk zegt wat je moet doen. Niet jij bent belangrijk, maar de kerk.
Luthers denkwijze Christenen moeten niet geloven wat de kerk zegt en dat je precies weet
wat je wel en niet mag doen. Voor Luther is het individu zelf belangrijk.
Luther was een humanist, hij gaat protesteren tegen de kerk en wordt de eerste
PROTESTANT.
Het begrip humanisme is niet eenduidig. Humanisme wenst tolerantie, zij zagen evenveel
waarde in de verschillende geloven (Islam, Christendom etc.).
DE KUNSTENAARS WERDEN IN DE ZESTIENDE EEUW GELEERDE JONGENS EN
GINGEN MEE MET HET HUMANISME!
De zestiende eeuw in Europa: Duitsland, Nederlanden, Vlaanderen
(bovenstaande afbeelding) Jan van Scorel, (1495-1562) ca. 1530 (via Neurenberg naar
Italië, de doop van Christus in de Jordaan.
Jan van Scorel trekt naar Italië om de aspecten van de renaissance
te zien (de klassieken) en om de humanistische denkwijze en de
ideeën van de humanisten met eigen ogen te ondervinden.
Ook Albrecht Dürer is afgereisd naar Italië om daar de invloeden
van de klassieken met eigen ogen te kunnen aanschouwen. Als je
zijn werk vergelijkt met het werk toen hij terug was uit Italië zien
we een groot verschil. De botanische werkelijkheid is voor hem
evident, de natuur is zijn leermeester.
Engeland, de 16e eeuw
Hans Holbein de Jonge, de
ambassadeurs
Twee erg geleerde mannen worden
getoond met op de tafel allerlei
instrumenten. Hij, de schilder, laat
hiermee zien dat ook hij geleerd is.
De schedel speelt in de 16e eeuw en 17e
eeuw een grote rol- de dood.
Er gaat een portretvorm ontstaan waarbij men de geleerde activiteiten laat zien. (onderstaande
afbeeldingen duiden dit aan), deze mensen waren humanistisch geschoold.
Michelangelo was het grote voorbeeld voor schilders in Europa (dit terzijde).