Samenvatting `koude oorlog`

Samenvatting ‘koude oorlog’
Na het einde van de tweede wereldoorlog en de overgave
van de Duitse troepen op 8 mei 1945, kwam Duitsland
onder het bestuur van de geallieerden.1Dit waren aan het
begin Amerika, Rusland en Engeland, later kwam daar
Frankrijk bij. Duitsland was materieel, economisch, polities
en moreel2 failliet. Deze periode wordt ook wel ‘Stunde Null’
genoemd.
Begin van de tweedeling:
De Russen, Britten en Amerikanen wilden Duitsland demilitariseren3. Er was veel onenigheid
tussen de Sovjetunie (Rusland) en Frankrijk, Engeland, Amerika. Dit leidde later tot de koude
oorlog (1945-1991). In 1945 spraken ze tijdens de conferentie in Potsdam af dat Duitsland in
4 bezettingszones verdeeld zou worden. Zoals op de afbeelding te zien is, zorgde het ijzeren
gordijn (rode lijn) voor een scheiding tussen Oost- en West Europa.
Marshallplan:
Het Marshallplan werd opgericht door de Amerikanen, het doel was om de bevolking te
helpen met de opbouw na de oorlog en de economie op de Europese markt weer te
stimuleren. Dit werd gedaan door middel van dollars, zodat de landen in hun eigen
economie konden investeren en voedselpakketten en andere producten te leveren. Heel
Europa kon een beroep doen op financiële steun na de 2e wereldoorlog. De Sovjets wezen
deze steun af en verboden de Oost-Europese landen deel te nemen aan het Marshallplan en
het plan van de Sovjets te volgen. Daardoor profiteerden alleen West-Europese landen en
westelijke bezettingszones van het hulpprogramma. De economie in West-Europa groeide
daardoor en de economie in Oost-Europa bleef stilstaan. Hierdoor werd de scheiding steeds
duidelijker en groter tussen het Oosten en het Westen.
Vluchtelingenstroom:
Doordat het Westen het economisch heel goed deed en mensen veel vrijheid hadden,
vluchtte veel inwoners naar het Westen. Om deze vluchtelingenstroom tegen te gaan werd
er in 1961 een gordijn van prikkeldraad gebouwd op de grens van de Sovjet-Unie, de grens
was een dodenzone met mijnenvelden en het illegaal passeren ervan werd een
levensgevaarlijke arbeid. Niet alleen in Duitsland maar ook in andere landen die tot de
Sovjet-Unie behoren die met een land uit het Westen grensde, werd dit ijzeren gordijn
neergezet. Het werd de bevolking uit het Oosten niet mogelijk gemaakt naar het westen te
reizen. Daarentegen konden de westerlingen nog wel naar de Sovjet-Unie reizen.
Communistisch en democratisch:
Communistisch is: De Duitse Democratische Republiek (DDR), ook vaak OostDuitsland genoemd, was een communistisch land in Europa. Het land ontstond in 1949 in
1
de overwinnaars
denkwijze
3
Alle militaire middelen verbieden
2
het door de Sovjet-Unie bezette deel van het verslagen Duitsland. Alle bedrijven waren in
handen van de staat. De communistische staat bepaalde de productie net als de prijzen. Ook
was er daarom altijd maar één merk van elke soort en was er geen sprake van concurrentie
onderling. Regelmatige tekorten aan goederen en de slechte kwaliteit waren hiervan het
gevolg (planeconomie). Dit leidde tot grote ergernissen onder de DDR-bevolking (lange
wachtrijen voor de winkels). Communisme is dus een politieke en economische leer die
privé-eigendom en een op winst gebaseerde economie wil vervangen door
gemeenschappelijk eigendom. Ook salarissen waren gelijk getrokken en daardoor was er
geen sprake van verschil tussen arm en rijk.
Democratisch is: West-Duitsland, Bondsrepubliek Duitsland (BRD) dat onder toezicht van
Amerika, Engeland en Frankrijk stond, werd als democratisch gekenmerkt. Dit houdt in dat
het een land is waarbij het volk medezeggenschap heeft en de bevolking vrijheid van
meningsuiting heeft. Hierdoor kon de bevolking over hun eigen levensstijl beslissen. Ook was
dit deel van Duitsland kapitalistisch waardoor er sprake was van een vrijemarkteconomie. Er
is sprake van concurrentie onder de verschillende merken en producten en ook salarissen
kunnen verschillen, waardoor er een duidelijker verschil is tussen arm en rijk.
Sovjet-Unie neemt het hef in handen:
De bevolking in het Oosten die nooit te veel enthousiasme voor het systeem van de SovjetUnie kon brengen werd nauwgezet in de gaten gehouden door een enorm grote geheime
dienst (STASI). Kranten, tv en radio stonden onder strenge controle van de communistische
partij. De STASI legden over meer dan 6 miljoen mensen een dossier aan, het was de meest
gehate instelling. De hoge vluchtelingencijfers, de slechte economische situatie en de
arrestatiegolven leidden tot een volksopstand in 1953. De Russische commandant maakte
een einde aan al die stakingen. Hij stuurde tanks op de demonstranten af. 1962 werd de
Berlijnse muur gebouwd, de Sovjetunie gaf aan dat het de DDR-bevolking zou beschermen
tegen het westen. Ook was hiermee de laatste vluchtroute naar het Westen gesloten en was
het vrijwel onmogelijk om nog naar het Westen te vluchten
De relatie tussen Oost en West werd nog slechter door een conflict over de munteenheid.
Het Westen riep namelijk de West-Deutsche Mark uit als hun eigen munt en dat was een
reden voor het Oosten om zichzelf uit te roepen tot de Deutsche Demokratische Republik.