vmbo in beweging

vakdidactiek
vmbo in beweging
Compaen vmbo Zaandam
Bart Hoogvorst 500 15 17 07
Hogeschool van Amsterdam
Domein Onderwijs & Opvoeding
Docent Horeca & Voeding DT jaar 3
Vakdidactiek 3
M. Laarman
Inhoudsopgave
Voorwoord ......................................................................................................................................................................................... 3
Inleiding.............................................................................................................................................................................................. 4
Opdracht 1 ......................................................................................................................................................................................... 5
De school ....................................................................................................................................................................................... 6
De leerling .................................................................................................................................................................................... 7
Het onderwijs ............................................................................................................................................................................ 10
Onderbouw ........................................................................................................................................................................... 10
Bovenbouw ........................................................................................................................................................................... 11
Zorgstructuur ...................................................................................................................................................................... 12
Consumptieve techniek ........................................................................................................................................................... 14
Plattegrond kooklokaal ..................................................................................................................................................... 15
Strategie ................................................................................................................................................................................ 17
Methode ................................................................................................................................................................................. 17
Stage ....................................................................................................................................................................................... 20
Conclusie .................................................................................................................................................................................... 20
Vergelijking met een andere VMBO .................................................................................................................................. 21
Opdracht 2 ...................................................................................................................................................................................... 23
VM2 traject in het VMBO ..................................................................................................................................................... 24
Mening ........................................................................................................................................................................................ 26
Opdracht 3 ...................................................................................................................................................................................... 27
Samenvatting gastles .............................................................................................................................................................. 28
Compaen ..................................................................................................................................................................................... 30
De stelling .................................................................................................................................................................................. 31
Opdracht 4 ...................................................................................................................................................................................... 32
Voorbereiding op de examens............................................................................................................................................... 33
Horeca-examens basis- & kaderberoepsgerichte leerwegen ......................................................................................... 33
Examenconclusies .................................................................................................................................................................... 35
Leerbeperkingen ....................................................................................................................................................................... 35
Normering van de examens .................................................................................................................................................. 35
Opmerkingen bij het examen ................................................................................................................................................ 36
Digitaal examen wiskunde voor basisberoepsgerichte leerweg .................................................................................. 37
Nawoord .......................................................................................................................................................................................... 38
Literatuurlijst ................................................................................................................................................................................. 39
Bijlage ............................................................................................................................................................................................... 40
2
Voorwoord
Voor de module vakdidactiek 2 vmbo, in het derde jaar van de opleiding docent Horeca &
Voeding aan de Hogeschool van Amsterdam duik ik in de wereld van het vmbo. Aangezien
ik weinig tot geen ervaring binnen het vmbo heb, ik heb mijn stages en werkervaring tot op
heden opgedaan in het mbo en praktijkonderwijs, is dit een zeer leerzame module voor mij.
Ik wil om die reden de docenten van de horeca afdeling van Compaen vmbo in Zaandam ook
hartelijk danken voor hun tijd en geduld om mij wegwijs te maken binnen het vmbo op hun
school. Ook Michael Laarman, docent aan de HvA, heeft met zijn lessen het vmbo
inzichtelijker weten te maken voor mij als aankomend docent. En ondanks dat ik mijn hart
aan het praktijkonderwijs heb verpand, kan ik zeggen dat het vmbo een prachtige
dynamische werk- & leeromgeving is gebleken voor mij. Waar veel goede initiatieven
ontstaan op het gebied van onderwijs en leerlingbegeleiding. En waar docenten zich elke
dag inzetten om het onderwijs wat zij geven nog beter te maken.
Compaen vmbo
3
Inleiding
Het VMBO (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs) is in Nederland ingevoerd in
1999. Daarvoor kende men vele verschillende vormen van beroepsgericht onderwijs
waaronder het VBO (voorbereidend beroepsonderwijs), het LBO (lager beroepsonderwijs),
de MAVO (middelbaar algemeen vormend onderwijs) en verschillende vormen van VSO
(voortgezet speciaal onderwijs). In het VMBO zijn deze verschillende onderwijsvormen
samengevoegd. In de Wet op het voortgezet onderwijs (art. 21) en de Wet voortgezet
onderwijs BES (art. 44) is bepaald dat een school of scholengemeenschap die zowel mavo als
vbo aanbiedt, de aanduiding ‘VMBO’ mag hanteren.
Binnen het VMBO zijn vier verschillende opleidingniveaus te onderscheiden, deze noemt
men ook wel de leerwegen. Het grootte verschil tussen deze leerwegen zit hem in de mate
waarin praktijklessen een plaats hebben binnen het onderwijs. De basisberoepsgerichte
leerweg (BB) bevat het meeste praktisch ingestelde lesuren. Deze leerweg heeft de minste
theoretische belasting. Leerlingen doen examen in vier theoretische vakken en één
beroepsgericht vak. De kaderberoepsgerichte leerweg (KB) heeft een zwaarder theoretisch
programma dan de BB leerweg. Het examen bestaat ook uit vier theoretische vakken en een
beroepsgericht vak. De gemengde leerweg is bedoeld voor leerlingen die goed meekunnen in
de theoretische vakken, maar die zich ook willen oriënteren op een bepaald beroep. deze
leerlingen doen examen in vijf theoretische vakken en een beroepsgericht vak met een
omvang van 320 uur aan lessen. De theoretische leerweg bestaat ,zoals de benaming al
aangeeft, uit louter theoretische vakken. De leerlingen doen examen in minimaal zes
theoretische vakken. (R. van Schoonhoven, 2009)
leerwegen in het VMBO (2011-2012)
Naast de verschillende leerwegen is het VMBO onderverdeeld in vier sectoren. De
leerlingen kiezen één van deze sectoren na de eerste twee jaar basisvorming (onderbouw).
De keuze voor één van deze vier sectoren is:
Techniek;
Economie;
Zorg & Welzijn;
Groen (Landbouw)
Binnen deze sectoren kunnen leerlingen dan een richting kiezen, zoals voor de sector
Economie bijvoorbeeld:
Administratie;
Consumptief horeca;
Consumptief bakken;
Economie, Handel en verkoop;
Mode en commercie.
Binnen deze kaders en sectoren bieden vmbo scholen in Nederland hun onderwijs aan.
4
Opdracht 1
vmbo vanuit de praktijk
5
De school
Compaen VMBO is gevestigd aan de Nieuwendamstraat 6 in Zaandam. Het is een openbare
school, dit houdt in dat de school open staat voor elke leerling ongeacht herkomst of
levensbeschouwing. De school is onderdeel van de Openbare Vereniging voor Onderwijs
Zaanstad (OVO Zaanstad). Binnen deze organisatie zijn zes scholen aangesloten van
praktijkonderwijs tot gymnasium. Compaen biedt VMBO aan op drie niveaus in zowel
onder- als bovenbouw:
basisberoepsgerichte leerweg
kaderberoepsgerichte leerweg
theoretische leerweg
De beroepsgerichte leerwegen zijn te volgen in de sectoren Techniek, Economie en Zorg &
Welzijn.
Visie van Compaen is ‘leren met en van elkaar’ dit betekent het benutten van elkaars
kwaliteiten en leren en werken in een inspirerende omgeving. Iedere leerling moet zijn of
haar talenten kunnen ontdekken en zo het beste uit zichzelf halen. Dit doel probeert de
school te bereiken door het geven van vernieuwend onderwijs en onderwijs op maat, waarbij
rekening wordt gehouden met verschillen in leerstijl en leertempo. Ook zijn contacten met
de samenleving en leren buiten de muren van de school zeer belangrijk.
Daarnaast wil Compaen niet alleen een leeromgeving voor de leerlingen zijn, maar ook voor
medewerkers. Om vernieuwend onderwijs van hoge kwaliteit te kunnen leveren is
voortdurende scholing van het personeel noodzakelijk. ‘Leren met en van elkaar’ is ook
zeker van toepassing op het gehele team van docenten en medewerkers. Dit team bestaat uit
zo’n 200 medewerkers, waarvan 80% werkzaam is als docent. De organisatorische structuur
is als volgt:
directie
stafbureau
teamleider
onderbouw
docententea
m
teamleider
bovenbouw
administratie
afdelingsleid
er Techniek
afdelingsleid
er Economie
afdelingsleid
er Zorg &
Welzijn
docententea
m
docententea
m
docententea
m
faciclitair
ICT
organigram Compaen vmbo
6
De school heeft een populatie van ruim 800 leerlingen. Dat maakt Compaen een middelgrote
vmbo school. Van deze leerlingen zit iets meer dan de helft in de bovenbouw (53%). In de
bovenbouw volgt 44% van de leerlingen de theoretische leerweg, 29% volgt de
kaderberoepsgerichte leerweg en 27% volgt de basisberoepsgerichte leerweg. Van de
leerlingen in de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen zit 27% in de sector economie.
Dat betekent dat zo’n 70 leerlingen een opleiding in de consumptieve techniek volgen.
diagram profielkeuze Compaen
De leerling
De vmbo leerling heeft al jaren te maken met een slecht imago. Volgens een artikel in het
NRC van 9 maart, hebben vele (voornamelijk blanke) Nederlanders het beeld voor ogen dat
het vmbo vol zit met ongemotiveerde kinderen uit een lagere sociale klasse. De meeste
leerlingen lopen er rond met taal- en leerachterstanden en soms met gedragsproblemen. Het
is een smeltkroes van kinderen die niet willen of kunnen leren, is een veel gehoord
vooroordeel. En daarom zijn de meeste ouders bang, dat als hun kind naar het vmbo gaat,
dat hun kind dan afzakt op het vmbo, zowel op school- als op sociaal-cultureel niveau
(Vasterman, 2013).
Maar is dit imago terecht? Is het een allegaartje van domme kinderen? Zijn het allemaal
losgeslagen crimineeltjes? En voelen de leerlingen van het vmbo dit ook zo?
NEE, natuurlijk niet! Het is zelfs zo dat 95% van alle vmbo scholen prima onderwijs levert.
Vaak is het onderwijs veel interessanter en inventiever dan havo/vwo scholen. Een
prachtige mix van theorie en praktijk die heel goed aansluit bij de leercapaciteiten van deze
leerlingen. Hoe zit dat voor de leerlingen van Compaen?
De leerlingen van Compaen komen voor het grootste deel uit de gemeente Zaanstad (91%)
(10.000scholen.nl, 2013). De leeftijd van de leerlingen ligt tussen de 12 en 17 jaar. De
verhouding jongens versus meisjes ligt bijna gelijk (51% jongens tegen 49% meisjes). De
verhouding autochtoon versus allochtoon ligt op ongeveer het zelfde niveau als in de
gemeente Zaanstad (Gemeente Zaanstad, 2013). De school is daarmee dus een goede
afspiegeling van de regio waarin zij gevestigd is. In de hier volgende tabel zijn deze basis
gegevens van de leerlingen van Compaen weergegeven.
leerling-gegevens Compaen vmbo 2013-2014
aantal
leerlingen
837
verhouding
jongens/meisjes
51% / 49%
verhouding
autochtoon/allochtoon
70%/ 30%
verhouding
onderbouw/bovenbouw
47% / 53%
7
In de volgende tabellen heb ik gegevens over de achtergrond van de leerlingen
weergegeven. Hiervoor heb ik gekeken naar de verschillen in gezinssituatie en afkomst. Ook
heb ik het percentage leerlingen dat uit een achterstandswijk afkomstig is meegenomen in
een tabel. Dit om een completer beeld te krijgen van de leerlingen op Compaen. Deze cijfers
zijn afkomstig uit een uitgebreid onderzoek van de GGD Zaanstreek Waterland (M.
Heemskerk, 2010).
gezinssituatie leerlingen Compaen vmbo 2013-2014
beide ouders
één ouder
73%
14%
nieuw gevormd
gezin
7%
co-ouderschap
4%
(tijdelijke)
plaatsing
2%
Deze cijfers komen overeen met de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
die in 2013 onderzoek deed naar het aantal één ouder gezinnen in Nederland (Centraal
Bureau Statistiek, 2013).
De gemeente Zaanstad herbergt een grote Turkse gemeenschap, dit valt ook terug te zien in
de hier volgende cijfers.
afkomst leerlingen Compaen vmbo 2013-2014
Nederlandse
Marokkaanse
70%
2%
Surinaamse
4%
Turkse
9%
Overig
westers
7%
Overig niet
westers
7%
Cijfers over de afkomst van leerlingen gekoppeld aan de wijk zijn er niet. Wel is te zien dat
leerlingen uit de achterstandswijken vaker terecht komen in de basisberoepsgerichte
leerweg.
percentage leerlingen uit achterstandswijken (ofwel
armoedeprobleemcumulatiegebied) per profiel Compaen vmbo 20132014
vmbo basisberoepsgericht
12%
vmbo kaderberoepsgericht
6%
vmbo theoretisch
4%
Uit deze cijfers krijgen we een beetje een beeld van de leerling-populatie op Compaen. Maar
zijn leerlingen ook tevreden op Compaen? Voelen ze zich veilig en gewaardeerd op hun
school? Om antwoord te krijgen op deze vragen voert Compaen een tweejaarlijks
tevredenheidonderzoek uit onder de leerlingen. Uit het onderzoek van 2012 blijkt dat de
leerlingen de school gemiddeld een 6,6 geven. Dit ligt iets onder het landelijk gemiddelde
van 6,7.
8
uitslag tevredenheidonderzoek leerlingen Compaen
De gegevens zijn verzameld middels een kort vragen formulier met 15 vragen waarbij de
leerlingen elke vraag met een cijfer tussen de 1 en 10 mochten waarderen. De uitkomst met
de gemiddelde cijfers per vraag staat hieronder weergegeven.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Vragen aan leerlingen Compaen VMBO
Ik voel me veilig op school.
De sfeer op school is prettig.
De docenten behandelen mij met respect.
Op school gelden duidelijke regels.
In de lessen doen we veel verschillende activiteiten (bijvoorbeeld luisteren naar uitleg,
zelfstandig werken, samenwerken, gebruik ict).
De docenten leggen goed uit.
De docenten houden rekening met wat ik wel en niet kan.
Ik word voldoende uitgedaagd om mijn best te doen op school.
Ik ben tevreden over mijn mentor.
Ik weet bij wie ik op school terecht kan met mijn problemen.
Als het nodig is, krijg je extra begeleiding.
Ik word geholpen bij het maken van belangrijke keuzes (niveau, leerweg, sector,
profiel).
Docenten vertellen duidelijk hoe mijn resultaten zijn.
Ik word geïnformeerd over dingen die voor leerlingen belangrijk zijn.
De mening van leerlingen telt mee op deze school.
Cijfer
8,2
7,0
6,7
6,8
6,0
6,1
6,1
6,1
7,6
7,0
6,4
6,7
6,7
6,1
5,3
Compaen heeft te maken met een grote groep leerlingen van Turkse afkomst. Hierdoor zal
er rekening moeten worden gehouden met de Turkse cultuur. Voor de kook- & consumptief
lessen betekent dit dat niet alle leerlingen kunnen werken met alle producten (denk aan
halal). Ook in de omgangsnormen zijn er cultuur verschillen waar men rekening mee dient
te houden.
Verder blijkt dat de leerlingen op Compaen zich veilig en prettig voelen op hun school. Ze
zouden wel graag meer gehoord willen worden. Daarom is Compaen bezig met projecten om
de leerling meer te betrekken bij bepaalde besluitvorming in de school. Men wil meer
aandacht voor de leerlingenraad bij zowel de leerlingen als het docententeam.
9
Het onderwijs
Sinds een aantal jaren hebben de schoolbesturen voor vmbo en havo/vwo in Zaanstad een
Convenant Aanmelding en Inschrijving. In overleg met de gemeente Zaanstad is in het
convenant een gezamenlijke beleid voor aanmelding en inschrijving weergegeven. Dit
gezamenlijke beleid is het resultaat van een zorgvuldige afweging van alle belangen en
houdt goed rekening met bijzondere gevallen en individuele belangen van leerlingen in het
vmbo en in het havo/vwo. Uitgangspunt van het gezamenlijke beleid is een kwalitatief
hoogwaardig en divers onderwijsaanbod. Leerlingen worden niet verplicht zich bij een
specifieke school in te schrijven; de vrije schoolkeuze blijft gehandhaafd.
Onderbouw
Aanmelding van een leerling in de brugklas gaat via de basisschool van de leerling.
Afhankelijk van het advies van de basisschool wordt de leerling ingedeeld in een
basisberoepsgerichte (b-klas), een kaderberoepsgerichte/theoretische (kt-klas), of een TLplus klas. Aan het eind van het eerste jaar wordt de plaatsing geëvalueerd en kijkt de school
of de leerling (nog) op de juiste plek zit. In het tweede jaar van de onderbouw wordt de ktklas gesplitst in een kaderberoepsgerichte- en een theoretische klas. Ook kiest een leerling in
het tweede jaar, met behulp van de mentor en leerlingbegeleider, welke leerweg en sector
hij/zij in de bovenbouw zal gaan volgen. Om de leerling bij het maken van die keuze zo goed
mogelijk te ondersteunen wordt in het tweede leerjaar veel aandacht besteed aan de
Praktische Sectororiëntatie (PSO). Door middel van projecten, excursies, snuffelstages e.d.
maakt de leerling kennis met allerlei sectoren in de samenleving.
Afdeling Onderbouw
LESSENTABEL 2013-2014
Basisberoepsgerichte leerweg Kaderberoepsg
ericht
Klas 1
Klas 2
Klas 2
Nederlands
4
4
4
Engels
3
3
3
Duits
0
0
0
Frans
0
0
0
Wiskunde
3
3
3
Rek/wisk.
1
1
1
LO
3
3
3
M&M
4
4
4
M&N
3
3
3
M&T
3
4
4
K&C
5
2
2
Mentor/PSO
1
1
1
PSO
1
1
Vakhulp
1
1
1
Project
2
2
2
praktische modules
2
2
33
34
34
Kader/Theor
etisch
Klas 1
4
3
0
0
3
1
3
4
3
3
5
1
TL-plus
1
2
1
2
33
34
Klas 1
4
3
0
3
3
1
3
4
3
3
3
1
10
Naast deze PSO en vakken als Nederlands, Engels en wiskunde, zijn er vakken die in
samenhang met elkaar worden aangeboden in de vorm van een zogenoemd leergebied. Zo
zijn bijvoorbeeld de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en economie samengevoegd in het
leergebied Mens en Maatschappij (M&M). Leerlingen hebben hierdoor te maken met een
kleine groep docenten. Bovendien leren zij de samenhang tussen de verschillende vakken
beter begrijpen.
Bovenbouw
De bovenbouw beroepsgericht begint in het derde leerjaar en heeft twee verschillende
leerwegen en drie verschillende sectoren. In de bovenbouw wordt toegewerkt naar het
examen in het vierde leerjaar.
Afdeling Bovenbouw beroepsgericht
Nederlands
Engels
Wiskunde
Maatschappijleer
LO
Praktijk
CKV
Rekenen
Biologie of
Economie of
NASK 1
Maatschappijleer
Mentor
Vakhulp
LESSENTABEL 2013-2014
Basisberoepsgerichte leerweg
Kaderberoepsgerichte leerweg
Klas 3
Klas 4
Klas 3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
14
13
13
1
0
1
1
1
1
3
3
3
3
3
3
3
3
3
2*
3*
1
1
1
1
1
1
34
32
33
Klas 4
3
3
4
2
2
11
0
1
3
3
3
4*
1
2
32
* keuzevak bij Z&W
De leerwegen in de bovenbouw beroepsgericht bestaan uit de basis beroepsgerichte leerweg
(BB) en de kader beroepsgerichte leerweg (KB). Het programma van de basisberoepsgerichte
leerweg sluit aan op niveau 2 van het mbo. En het programma van de kaderberoepsgerichte
leerweg sluit aan op niveau 3 of 4 van het mbo.
Compaen heeft in drie sectoren het volgende aanbod:
1. de sector Techniek:
Bouwtechniek
Instalektro (combinatie van installatietechniek & elektrotechniek)
Techniek breed
Als een leerling kiest voor de sector Techniek, start de leerling in het derde leerjaar met het
programma Techniek breed met onderdelen uit bouwtechniek, houtbewerking,
elektrotechniek en installatietechniek. Aan het eind van het derde jaar kies de leerling een
eindexamen programma. De keuzes zijn: Techniek breed, Instalektro of Bouw/timmeren.
11
2. de sector Zorg & Welzijn:
Uiterlijke Verzorging
Zorg & Welzijn breed
Als een leerling kiest voor de sector Zorg & Welzijn begin de leerling in het derde leerjaar
met Zorg & Welzijn breed. In het vierde jaar kiest de leerling voor een eindexamen richting
Zorg & Welzijn breed of Uiterlijke Verzorging.
3. de sector Economie:
Horeca, Bakkerij en Recreatie (HBR)
Als de leerling kiest voor de sector Economie dan volgt hij/zij het hele programma
consumptief breed.
Zorgstructuur
De visie van Compaen op zorg is als volgt omschreven:
“Op Compaen vmbo wordt zorg aan leerlingen gegeven vanuit het idee de leerlingen zelfredzaam te
maken in het oplossen van de problemen die zij ondervinden in hun schoolloopbaan. Zelfredzaamheid
is onderdeel van de persoonlijke ontwikkeling en nodig voor het maken van verantwoorde eigen
keuzes. Daarnaast onderkent Compaen dat ook in de leerlingenzorg samenwerking oftewel de
ketenbenadering cruciaal is. Daarbij gaat het om doorlopende zorg binnen de school, in de keten POVO-MBO en het hulpverleningsnetwerk óm de school, de leerling en zijn ouders.”
Elke leerling heeft dus recht op de zorg die hij/zij nodig heeft om op zijn/haar niveau te
kunnen uitstromen naar vervolgonderwijs. Om dit te kunnen realiseren heeft Compaen een
zorgstructuur. Deze structuur bestaat uit de basiszorg (1e & 2e lijns zorg) die voornamelijk
plaatsvindt binnen de school en bovenschoolse zorg (3e lijns zorg). Bij de zorg voor de
leerlingen hanteert Compaen de volgende vier uitgangspunten:
1. De zorg voor de leerling moet zo dicht mogelijk bij de leerling zelf liggen en
tegelijkertijd professioneel zijn.
2. De begeleiding van leerlingen is ́gelaagd ́. Het mentoraat vormt de basis van de
begeleiding waarbij de specialisten van het zorgteam op verschillende momenten
aansluiten om de zorg te intensiveren of te verbreden. Voor leerlingen die het betreft
worden externe partijen betrokken bij de begeleiding.
3. De begeleiding van leerlingen is ́doorlopend ́ van basisschool naar MBO/HAVO.
Zowel vanuit het basisonderwijs naar Compaen toe als vanuit Compaen naar het
MBO/HAVO wordt door goede samenwerking en informatieoverdracht de
doorlopende zorg gewaarborgd. Binnen Compaen wordt een doorlopende zorgroute
aangeboden. In de onderbouw d.m.v. kleine groepen, in de bovenbouw d.m.v.
aangepaste onderwijstrajecten als Leerwerktrajecten en het project Baan Begeleiding
Zaanstad.
4. De begeleiding van leerlingen is schooloverstijgend. De leerlingenzorg van Compaen
is onderdeel van het regionaal netwerk in de leerlingenzorg. De ketenbenadering
staat ook hier centraal. Iedere organisatie mag daarin worden aangesproken op zijn
eigen taak en verantwoordelijkheid. Compaen wil daarin de verbindingen met andere
partijen zo regelen dat er voor leerlingen, ouders en docenten een logische keten van
aansluitende en elkaar versterkende voorzieningen ontstaat.
12
De opbouw van de zorgstructuur ziet er dan als volgt uit:
zorg advies
team (ZAT)
zorgteam (ZT)
mentor
(docenten)
leerling
(ouders)
opbouw zorgstructuur Compaen
De mentor
De mentor is een docent die naast het lesgeven, de speciale taak heeft om voor een groep
leerlingen te zorgen. Hij/zij is het eerste aanspreekpunt voor leerlingen, ouders en collega’s.
De mentor houdt de vorderingen bij en houdt het welbevinden, het gedrag en het verzuim
van de leerling in de gaten. Tevens onderhoudt de mentor het contact met de ouders en met
de school van herkomst.
Het zorgteam (ZT)
Het zorgteam van Compaen bestaat uit leerlingbegeleiders, remedial teachers, en de
zorgcoördinator. Het zorgteam zoekt uit wat het probleem van een leerling is, waardoor het
veroorzaakt wordt en stelt een handelingsplan op om het probleem aan te pakken. Het
zorgteam onderhoudt contacten met externe instanties zoals de schoolarts, de
leerplichtambtenaar en de jeugdhulpverlening, maar ook met ambulante begeleiders van het
speciaal onderwijs. Het zorgteam beheert in school de test- en onderzoeksgegevens.
Het zorg advies team (ZAT)
De school heeft een Zorg Advies Team dat regelmatig bijeenkomt om leerlingen waar de
school zorgen over heeft te bespreken. Het team bestaat uit leerlingbegeleiders,
zorgcoördinator, schoolarts, leerplichtambtenaar, een vertegenwoordiger van het BJAA
(Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam) en een deskundige van Saenstroom OPDC. In
gezamenlijk overleg zoeken zij voor de leerling naar het hulptraject dat nodig is om
schooluitval te voorkomen. Het ZAT vergadert om de zes weken. Afspraken rond besproken
leerlingen worden in latere ZAT bijeenkomsten geëvalueerd. Als de school een leerling in
het ZAT wil bespreken, wordt vooraf toestemming gevraagd aan ouders en leerling.
13
Consumptieve techniek
De afdeling consumptieve techniek bestaat uit een drietal praktijklokalen, een drietal
theorielokalen en een ICT lokaal. De afdelingen binnen consumptief zijn de (banket)bakkerij,
de (spoel)keuken en het restaurant. Elke leerling krijgt les in alle drie de facetten van deze
brede consumptieve opleiding. Om een beeld te krijgen van de praktijkruimte heb ik een
plattegrond van de keuken geschetst. Daarnaast heb ik de gebruikers (docent & leerling) om
hun mening gevraagd over deze praktijkruimte.
De docent over de praktijkruimte:
De keuken is een mooie en overzichtelijke ruimte waarin de lessen prima gegeven kunnen
worden. Het lokaal heeft een open, overzichtelijke opstelling. De leerlingen hebben genoeg
ruimte op hun eigen werkplek en kunnen ongestoord hun werkzaamheden doen. De keuken
is daarbij voorzien van goede apparatuur als een combi-steamer en goede kookeilanden met
gaspitten en eigen elektrische oven.
Het nadeel aan het lokaal is dat de spoelkeuken apart is van de keuken. Dat betekent dat
tijdens het opruimen en de afwas het niet mogelijk is voor de docent om alle leerlingen aan
het werk te kunnen zien. Hierdoor gebeurt het wel dat leerlingen zich aan het opruimen
proberen te onttrekken.
De leerling over de praktijkruimte:
Het is een leuk lokaal met goed werkende apparatuur. Door het doorgifteluik kun je het
restaurant ook goed zien en is er ook wat buitenlicht in de keuken. Dat is wel prettig want
verder kun je nergens naar buiten kijken. Als je niet zoveel zin hebt kun je soms wel je werk
een beetje ontlopen door bij de spoelkeuken te hangen.
Ikzelf over de praktijkruimte:
Het is een mooie keuken met een frisse uitstraling. De apparatuur ziet er goed onderhouden
en schoon uit. Het lokaal ziet er overzichtelijk uit. De mogelijkheid voor de leerlingen om
zich aan de les te kunnen onttrekken maakt het enigszins een onveilig lokaal. Dit zou
eventueel ondervangen kunnen worden met een onderwijsassistent of stagiair.
leerlingen Compaen aan het werk in de keuken
14
Plattegrond kooklokaal
15
legenda keuken:
=
vriezer
=
koeling
=
doorgifteluik met warmhoudlampen
=
roestvrijstalen werkbanken
=
koelwerkbank
=
fornuis
=
oven
=
steamer
16
De afdeling consumptieve techniek(CT) probeert de lessen zo dicht mogelijk bij de
beroepspraktijk te brengen. Met een professioneel ingerichte bakkerij, een moderne
horecakeuken en een prachtig lesrestaurant krijgen de leerlingen een goede indruk van
praktijksituaties. Na veel oefenen in de eerste periode van het 3e leerjaar gaan de leerlingen
aan de slag om voor echte gasten te bakken, koken of om ze een heerlijke lunch te serveren.
Strategie
De docenten proberen de leerlingen te begeleiden naar een bepaalde mate van
zelfstandigheid in hun beroepsrichting. Dat betekent dat de leerling de theoretisch- en
praktisch opgedane kennis niet alleen maar kan reproduceren, maar dat hij/zij deze
uiteindelijk ook eigen maakt en kan toepassen op nieuwe situaties. De docenten doen dit aan
de hand van de RTTI systeem. Dit systeem verbindt de leerdoelen binnen een doorlopende
leerlijn met de vier cognitieve niveaus van leren.
de vier cognitieve niveaus van leren volgens RTTI
Om dit te realiseren is de rol van de docent natuurlijk zeer belangrijk. Ze worden getraind
en begeleid in het toepassen van deze RTTI strategie. De vakdocent verzorgt zowel de
theorie- als de praktijklessen van zijn vak en zorgt dus ook voor de verbinding tussen deze
delen. Naar de leerlingen toe, tijdens de lessen, worden de vijf rollen van de leraar
gehanteerd (Slooter, 2009). Volgens deze methode van handelingsgericht werken (HGW)
heeft een docent vijf rollen die hij/zij toepast in de les. De rol van: gastheer, presentator,
didacticus, pedagoog en afsluiter komen dan ook terug in zijn/haar lessen.
Methode
Gekoppeld aan de praktijklessen werkt de afdeling CT met de Tendens HTRV lesmethode.
Er is voor deze methode gekozen omdat dit voor de docenten de meest complete methode
bleek te zijn. De methode is opgebouwd uit verschillende modules die goed aansluiten bij de
praktijk. Daarnaast worden de lessen aangeboden in verschillende activerende didactische
werkvormen. Dit maakt de stof voor de leerling (en docent) interessant, afwisselend en vaak
direct toepasbaar. Het uitgangspunt van de lesmethode Tendens Consumptief is de
vaktheorie. Deze theoriemethode leent zich goed voor klassikaal onderwijs en sluit aan op de
praktijklessen. De lesmethode biedt lesmateriaal voor het restaurant, de keuken en de
(banket) bakkerij .
17
Instructie-/werkboeken
De leerlingen worden aan de hand van twee instructie-/werkboeken door de theorie geleid.
Elk instructie/-werkboek bestaat uit een aantal blokken. In leerjaar 3 werken de leerlingen
ongeacht het uitstroomprofiel uit het eerste instructie-/werkboek met daarin 3 blokken. In
leerjaar 4 gaat de leerling aan slag met het instructie-/werkboek dat hoort bij één van de
drie uitstroomprofielen (Consumptief intersectoraal, Consumptief Horeca of Consumptief
Bakken). In het instructie-/werkboek van leerjaar 4 zitten 2 blokken.
.
Bronnenboeken
In de instructie-/werkboeken wordt verwezen naar bronteksten. Deze bronteksten kunnen
de leerlingen vinden in de bronnenboeken die bij deze methode horen.
Docentenmateriaal
Bij de methode ontvangt de docent een cd-rom met onder andere handleidingen, zelftoetsen,
toetsvragen, antwoorden op zelftoetsen en toetsen, antwoorden op de vragen uit de
instructie-/werkboeken, handreikingen bij de opdrachten.
bronnenboek tendens HTV
18
Het materiaal bereidt de leerling goed voor op het programma voor toetsing en afsluiting
(PTA). De weg naar dit programma staat weergegeven in het schema hieronder.
Plan voor Toetsing & Afsluiting 2013-2014 (versie 25-6- 2013) –praktijkvakken
Vak: HBR Horeca, Bakkerij en Recreatie
Toetsvorm
Inhoud/leerstof
Weging
Toetsperiode Toetscode
(magister)
1
4.1.1
Quayn F
33%
4.1.2
4.1.3
Quayn S
Quayn F
4.1.4
Quayn S
4.1.5
4.1.6
4.1.7
4.1.8
4.2.1
4.2.2
4.2.3
Praktisch S
Praktisch S
Praktisch S
Praktisch/
Quayn S
Quayn F
Quayn S
Quayn F
4.2.4
Quayn S
4.2.5
Quayn F
4.2.6
Quayn S
4.2.7
4.2.8
Praktisch S
Praktisch S
4.2.9
4.2.10
2
33%
3
4.2.1
Praktisch S
Praktisch/
Quayn S
Quayn F
34%
4.2.2
Quayn S
4.2.3
Quayn F
4.2.4
Quayn S
4.2.5
4.2.6
4.2.7
4.2.8
Quayn F
Quayn S
Praktisch S
Praktisch S
4.2.9
Praktisch S
4.2.10
Praktisch/
Quayn S
Tussentoets Voor en
Nagerechten
Eindtoets Voor-nagerechten
Tussentoets Luxe Gistdegen
RTTI
Eindtoets Luxe Gistdegen
RTTI
Toets voorgerechten bereiden
Toets luxe Gistdegen RTTI
Serveren van voorgerechten
DOE opdracht Recreatie
RTTI
Tussentoets GHV
Eindtoets GHV 2
Tussentoets Zand &
Korstdegen
Eindtoets Zand & Korstdegen
RTTI
Toets getoerd gerezen en
kleinbrood
Eindtoets getoerd gerezen en
kleinbrood RTTI
Toets nagerecht bereiden
Toets serveren
Hoofdgerechten
Toets bakken korstdegen
DOE opdracht Recreatie
RTTI
Tussentoets Hoofd en
bijgerechten
Eindtoets Hoofd en
bijgerechten RTTI
Tussentoets beslagen en
Gebak
Eindtoets beslagen en Gebak
RTTI
Toets bartender
Eindtoets bartender RTTI
Toets hoofdgerecht bereiden
Toets bartender serveren van
dranken RTTI
Toets bakken beslagen en
Gebak
Recreatie Doe opdracht RTTI
Herkans
J/N
Tijdsduur
1
N
10 min
2
J
15 min
1
N
10 min
2
J
15 min
2
2
2
N
N
N
250 min
250 min
250 min
3
J
200 min
1
2
N
J
10 min
15 min
1
N
10 min
2
J
15 min
1
N
10 min
2
J
20 min
1
N
250 min
1
N
250 min
1
N
250 min
1
J
200 min
1
N
10 min
2
J
15 min
1
N
10 min
2
J
15 min
1
2
1
N
J
N
10 min
20 min
250 min
1
N
250 min
1
N
250 min
1
J
250 min
Cijfer SE = Σ (toetscijfer x weging) / Σ weging
19
Stage
Alle leerlingen van het voortgezet onderwijs in Nederland vervullen een maatschappelijke
stage. De school is verplicht elke leerling gedurende de schoolloopbaan minimaal 30 uur een
maatschappelijke stage te laten verrichten. Deze stage loopt de leerling in de onderbouw.
Tijdens deze stage verrichten de leerlingen vrijwilligerswerk. Op deze manier raken
leerlingen bekend met het fenomeen stage lopen en leren zij, door iets te doen voor een
ander, zich (meer) betrokken te gaan voelen bij de maatschappij.
In de bovenbouw is een belangrijk onderdeel van het leren van een vak de kennismaking met
de beroepspraktijk. Bij Compaen wordt dit gedaan middels een stage periode. Leerlingen
lopen in het derde- en vierde leerjaar een stage bij een leerbedrijf in de regio, dat ze zelf
benaderen. Onder begeleiding van de docent solliciteert de leerling bij het bedrijf naar een
stageplaats voor een periode van twee weken. Aan deze stage zit ook een opdracht
verbonden zodat de leerling ook een beeld krijgt van de beroepspraktijk. Voor de
basisberoeps gerichte leerweg is het ook mogelijk om een lintstage te lopen in het vierde
leerjaar. Deze lintstage houdt in dat de leerling het gehele schooljaar één dag in de week
stage loopt bij een stagebedrijf.
Om de beroepspraktijk meer binnen de school te halen is de afdeling consumptieve techniek
begonnen met het geven van gastlessen door mensen uit het bedrijfsleven. Zo komen
bijvoorbeeld de slager, de visboer, een chef-kok, een patissier en iemand van de
horecagroothandel gastlessen verzorgen binnen de school.
Conclusie
Het maken van deze opdracht heeft mij veel geleerd over de inrichting van het
voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs en het Compaen vmbo, waar veel gedaan wordt
op het gebied van het verbeteren van de didactische manier van werken. Er is sinds mijn
middelbareschooltijd een hoop verandert in het voorbereidend beroepsonderwijs. Zo worden
er veel actieve werkvormen worden gebruikt bij de theorie vakken waar niet alleen wordt
gekeken naar het reproduceren van de theorie, maar ook naar het eigen maken van de kennis
door de leerlingen. En is de manier van lesgeven door de vakdocenten verandert van een
autoritaire docent die de leerling dirigeerde in een vakopleiding naar een coachende docent
die de leerlingen begeleidt naar een vervolgopleiding.
Wat opvalt in de vergelijking met mijn collega van het Clusius College is dat het vmbo op
zeer diverse manieren kan worden ingevuld. Er zijn inmiddels zo veel verschillende opzetten
en afsluitingen binnen het vmbo dat de vraag rijst of dit nog wel goed aansluit bij zowel de
leerling als het vervolgtraject. Het is daarom is het volgens mij van belang dat er, vooral
voor de basisberoepsgerichte- en kaderberoepsgerichte leerweg, gekeken wordt naar een
goede aansluiting bij het mbo. In de volgende opdracht (opdracht 2) heb ik daarom ook
gekeken naar een nieuwe ontwikkeling binnen het vmbo die deze mening bijstaat.
20
Vergelijking met een andere VMBO
In de onderstaande tabel heb ik Compaen vmbo vergeleken met de school die mijn collega
Michael Lodewijks heeft onderzocht, het Clusius College in Purmerend. Uit deze
vergelijking blijkt dat de twee scholen veel verschillen hebben in de manier waarop zij hun
onderwijs hebben ingericht.
Onderwerp
1. Globale beschrijving van de
school
2. Profiel van de VMBO- leerling
3. Aanwezige niveaus
4. Organisatie van de lessen
Overeenkomst
Beide scholen zijn ongeveer even
groot met een leerling-populatie
van ruim 800 leerlingen.
Scholen hebben beide leerlingen in
de leeftijd van 12 t/m 16 jaar. Het
grootste deel van de leerlingen
volgt de Basisberoepsgerichte- of
Kaderberoepsgerichte leerweg.
Beide scholen bieden de
Basisberoepsgerichte- en
Kaderberoepsgerichte leerweg aan.
Beide scholen werken met een
onder- en een bovenbouw in
dezelfde school.
Verschil
Het Clusius College is een groene
school. Compaen is een openbare
VMBO school.
Van de Compaen leerlingen heeft 30%
een allochtone achtergrond.
Docenten zijn redelijk tevreden
met de praktijklokalen.
De leerlingen van het Clusius College
vinden de praktijkruimte enigszins kil.
Het onderwijskundig concept van de
lessen op het Clusius College is
gebaseerd op de land- & tuinbouw. Bij
Compaen probeert men de leerling zo
dicht mogelijk bij de beroepspraktijk te
brengen.
De rol van de docent op Compaen is
gebasseerd op de vijf rollen van de
leraar (Slooter, 2009).
Het Clusius College maakt gebruik van
onderwijsassistenten in de lessen.
Bij Compaen wordt al jaren gewerkt
met Tendens HTRV. Hierover is men
ook zeer tevreden.
Op het Clusius College wordt het
lesmateriaal door de vakdocenten zelf
ontwikkeld en er wordt gewerkt met
ELO.
5. Plattegrond van de
praktijkruimten
6. Beoordeling van de
praktijkruimten
7. Onderwijskundig concept van
de lessen en ervaren knelpunten
8. De rol van de docent
9. Inzet van een
onderwijsassistent
10. Gebruik en beoordeling
lesmethode
11. Maatregelen/ aanpassingen
voor de
‘zorg’- leerling
Het Clusius College biedt de gemengde
leerweg aan. Compaen biedt de
theoretische leerweg aan.
Bij Compaen is er in de bovenbouw de
keuze voor drie sectoren (Techniek,
Consumptieve techniek en Zorg &
Welzijn) waarmee de leerlingen voor
een specifieke vakrichting kiezen. Op
het Clusius College vallen deze sectoren
onder landbouw breed en krijgen de
leerlingen deze vakken aangeboden in
modules.
Compaen heeft voor alle richtingen
binnen de consumptieve techniek één
praktijklokaal (keuken, bakkerij,
restaurant).
Beide scholen zullen vanaf 2014 op
dezelfde manier zorg bieden voor
hun leerlingen.
21
12. Stageomvang en
stageorganisatie
13. Mogelijk leerwerktraject
14. Beroepspraktijk binnen de
school
Leerlingen lopen zowel
maatschappelijke stage als
vakgerichte stage.
Op het Clusius College lopen alle 3e
klas leerlingen maatschappelijk stage.
In het 4e jaar lopen alle basis leerlingen
4x 8 weken stage.
Leerlingen uit de kg en gemengde
leerweg lopen 2x 1 week stage. De
leerlingen van Compaen lopen hun
maatschappelijke stage in het 2e
leerjaar. In de 3e en 4e is de stage
vakgericht.
Op het Clusius College geen
leerwerktraject, op Compaen wel.
De beroepspraktijk wordt vooral bij de
vakken dier een plant en bloem binnen
het Clusius College gebracht. Bij
Compaen worden er gastlessen van
mensen uit het bedrijfsleven
georganiseerd.
22
Opdracht 2
vernieuwing in het vmbo
(VM2 traject)
23
VM2 traject in het VMBO
Per 1 augustus 2008 kent een aantal vmbo scholen in Nederland het VM2 traject. Dit staat
voor vmbo en mbo niveau 2, en houdt in dat leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg
op hun eigen vmbo school een traject ingaan vanaf de bovenbouw waarbij ze minimaal een
mbo niveau 2 diploma kunnen behalen. Op deze manier ontstaat er één nieuwe geïntegreerde
beroepsopleiding waar leerlingen niet hoeven over te stappen naar een andere leeromgeving
en waarbij ze, in sommige gevallen, ook geen vmbo examen hoeven af te leggen.
Het VM2 traject is ingevoerd omdat voor veel vmbo leerlingen, met name de leerlingen in
de basisberoepsgerichte leerweg, de overstap naar het mbo lastig. Een deel schrijft zich niet
in voor een vervolgopleiding in het mbo. En van de leerlingen die wel overstappen, vallen er
in de eerste paar maanden van het mbo veel uit. De omschakeling naar een andere school
blijkt een groot struikelblok. Doel van dit experiment is dat meer leerlingen hun
startkwalificatie halen op mbo-niveau 2. Hiermee vergroten ze hun kansen op een goede
loopbaan.
Uit de samenvatting van de uitkomsten van de VM2-monitor (Bouwmans, 2013) blijkt dat
het vm2 traject wel degelijk een positieve invloed heeft op het aantal vroegtijdig
schoolverlaters (vsv). Uit de onderstaande tabel kunnen we afleiden dat het aantal vsv
significant lager is dan het landelijk aantal vsv.
Percentage vsv bij experimenten zoals beoogd (excl. leerlingen uit gestopte experimenten)
1 okt. 2011
Eerste tranche VM2 (2008)
Landelijk cohort 2008
Voorgaand cohort 2007
Landelijk cohort 2007
Tweede tranche VM2 (2009)
Landelijk cohort 2009
Voorgaand cohort 2008
Landelijk cohort 2008
%
11,6
16.9
20.1
17.8
7.9
8.7
9.7
8.5
1 okt. 2012
%
19,9
25.4
26.6
26.1
14.9
16.4
19.2
16.3
Ook blijkt het aantal leerlingen dat devm2 opleiding verlaat met een startkwalificatie hoger
ligt dan het landelijke percentage, zoals in de tabel hieronder is weergegeven.
Percentage startkwalificaties per tranche en teldatum – alleen leerlingen uit experimenten zoals beoogd
1 okt. 2011
%
1 okt. 2012
Eerste tranche VM2 (2008)
25.5
Landelijk cohort 2008
4.3
Voorgaand cohort 2007
7.8
Landelijk cohort 2007
5.4
Tweede tranche VM2 (2009)
0.5
Landelijk cohort 2009
0.1
Voorgaand cohort 2008
0.1
Landelijk cohort 2008
0.1
%
52.9
38.7
37.1
37.9
22.3
4.9
5.6
4.2
24
vmbo & mbo niveau 2
waarom vm2?
meer leerlingen een niveau 2 kwalificatie
grotere kans op de arbeidsmarkt
tegengaan vroegtijdig schoolverlaten
veilige leeromgeving behouden voor de
leerlingen die dat nodig hebben
voordelen
docenten
langer
begeleidingstraject, meer
tijd voor ontwikkeling
leerling
meer kennis, zowel van
vmbo als
kwalificatiedossiers
nadelen
geen toetsmoment,
examinering vmbo
meer kennis, zowel van
vmbo als
kwalificatiedossiers
meer differentiatie
succesverhalen(!)
eerste leerlingen in 2011 geslaagd voor
niveau 2, één jaar sneller dan de normale
route!
actieplan Focus op vakmanschap neemt
ideeën VM2 traject over m.b.t. doorlopende
leerlijnen!
voordelen
leerlingen
nadelen
grotere kans op een
mbo niveau 2
startkwalificatie
niet overstappen naar
een andere school
behoud van docenten
geen vmbo examen
behoud van docenten
geen vmbo examen
(beloning na 4 jaar)
het is een pilot, waarde
van het diploma moet
nog blijken
struikelblokken(?)
experimentele fase
samenwerking met de omgeving
voor welke leerling wel/niet geschikt
conclusie
het vm2 traject kan een groot succes worden,
belangrijk is om dit goed te monitoren en juiste
afstemming te behouden met het mbo.
plannen voor doorlopende leerlijn GL/TL
naar niveau 3/4
25
Mening
Volgens het SLO (Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) is het van belang dat
de leerling bij de overstap van primair naar voortgezet onderwijs, maar ook van het ene
leerjaar naar het andere leerjaar zo min mogelijk overlap, breuken of lacunes in het
leerproces ervaart. Daarom vind ik het VM2 traject een goed initiatief. Uit de eerste cijfers
lijkt een positief effect naar boven te komen op het vroegtijdig schoolverlaten. Ook het
aantal leerlingen dat de school verlaat met een startkwalificatie stemt tot een lichte
tevredenheid. Met deze twee positieve factoren lijkt het mij goed om de proef te verlengen
en uit te breiden.
De moeilijkheid in het VM2 traject lijkt hem te zitten in het aantal aanmeldingen van
leerlingen en de samenwerking met het MBO (Bouwmans, 2013). Omdat het hier gaat om
een proef zijn ouders zeer sceptisch om hun kind daar onderdeel van te laten zijn. Dit is ook
een begrijpelijke reactie van ouders. Het zou daarom, vanuit het ministerie, een betere
ondersteuning verdienen. De eerste cijfers geven, ondanks het feit dat een deel van de
deelnemende scholen wegens een tekort aan interesse zijn afgehaakt, een duidelijk signaal
aan de minister. Meer startkwalificaties en minder vsv staat hoog op de prioriteitenlijst van
de minister. Dus als een initiatief laat zien dat ze daar, ondanks opstart problemen, toe in
staat is. Zul je, om in horeca termen te blijven, boter bij de vis moeten doen. Laat scholen en
ouders zien dat het VM2 traject menens is, en ondersteun het initiatief waar je kunt.
Het tweede probleem zit in de samenwerking met het MBO. Veel scholen geven aan een
moeizame samenwerking te ondervinden met de ROC’s in de buurt. Vanuit het oogpunt van
de ROC’s is het ook enigszins begrijpelijk dat ze het idee hebben dat het slagen van een
VM2 traject een beetje jezelf in de voet schieten is. Want als meer leerlingen hun
startkwalificatie op hun VMBO school behalen betekent dat automatisch minder leerlingen
voor het ROC. De minister zal daarom ook een oplossing moeten vinden voor dit probleem.
Zo zou een stimuleringsregeling, waarin de ROC worden beloond voor het aantal leerlingen
dat succesvol een startkwalificatie behalen via het VM2 traject, het bekijken waard zijn. Ook
is het een mogelijkheid om ROC’s te betrekken binnen de samenwerkingsverbanden, zodat
ze als het ware onderdeel worden van de middelbare onderwijsinstellingen.
Als laatste is het interessant om het VM2 traject uit te breiden naar de gemengde- en de
theoretische leerweg. Zo zou een leerling uit de gemengde leerweg op zijn of haar eigen
school (eventueel versneld) een MBO niveau 3 startkwalificatie kunnen behalen. Op deze
manier wordt een doorlopende leerlijn steeds meer geïntegreerd binnen het gehele
beroepsonderwijs en wordt het voor ROC’s interessanter om een intensieve samenwerking
te onderhouden met het voorbereidende beroepsonderwijs. Win win voor de leerling!
26
Opdracht 3
gastles
27
Samenvatting gastles
In 2014 gaat het nieuwe stelsel voor passend onderwijs in. Wat dit inhoudt voor scholen en
docenten in het VMBO vertelde Mark Tange van het Da Vinci College in Leiden tijdens een
gastles op de Hogeschool van Amsterdam.
“Geen export van problemen, maar import van oplossingen.” (Mark Tange)
In het nieuwe stelsel voor passend onderwijs zijn een aantal doelen geformuleerd die er voor
moeten zorgen om leerlingen een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs te geven
terwijl de kosten hiervoor beheersbaar worden.
In de eerste plaats zal gekeken worden naar de onderwijsbeperking van leerlingen. Op dit
moment is het zo dat scholen op basis van een zorgdiagnose ook extra onderwijsbehoefte
kunnen vaststellen. Hiervoor komt dan per leerling met een vastgestelde
onderwijsbeperking extra geld vrij. Het is dus voor een school lucratief om voor zoveel
mogelijk leerlingen extra geld te krijgen van het ministerie. Hierdoor ontstaat er, volgens de
minister, een oncontroleerbare kostenpost op de onderwijsbegroting. Om grip te krijgen op
de kosten wil de minister zogenaamde samenwerkingsverbanden (SWV) tussen diverse
scholen in de regio instellen. Het is de bedoeling dat er in het voortgezet onderwijs totaal 74
van deze SWV’s ontstaan. Deze SWV’s hebben een aantal wettelijke taken waarvan het
maken van een ondersteuningsplan één van de belangrijkste is. Hiermee moeten SWV’s zorg
dragen voor een passende onderwijsplek voor elke leerling. De SWV’s krijgen een ‘zak met
geld’ van de minister, om te verdelen onder de scholen binnen het SWV. Waardoor de
stimulans voor scholen niet meer bij de leerling ligt maar bij een passende plaatsing. Op
deze manier verwacht de minister ook de groei van onderwijsbeperking aan te pakken.
Het verminderen van de bureaucratie rondom indicatiestellingen en wachtlijsten is ook een
speerpunt voor de minister bij het beperken van de kosten in het onderwijs. Tot op heden is
het een lange weg langs verschillende instanties om een indicatiestelling, en zo de leerlinggebonden financiering (lgf), bij de juiste leerling te krijgen. Met het instellen van de SWV’s
hoopt de minister al deze verschillende instanties onder het dak van de SWV’s te krijgen.
Waardoor de lijntjes vele malen korter worden en de zogenaamde slagboom diagnostiek,
waarbij leerlingen van zorgloket naar zorgloket verwezen worden, tot het verleden behoort.
Mede door deze wijzigingen door te voeren verwacht de minister het onderwijsbudget
beheersbaar en de uitgaven transparanter te maken.
Vervolgens zal er ook geïnvesteerd worden in hoger opgeleide docenten. De minister wil
binnen enkele jaren alle docenten geregistreerd hebben in het ‘lerarenregister’, zodat het
aantal onbevoegde docenten kan worden teruggedrongen. Daarnaast zullen verplichte
bijscholing en verdere ontwikkeling van de docent, zoals een masterdegree, enkele
handvatten zijn voor de minister om de toerusting van docenten voor het onderwijs te
vergroten.
Ten slotte wil de minister het aantal thuiszitters terugdringen om voor elke leerling een zo
passend mogelijke plaats te vinden binnen het onderwijs in zijn/haar regio. Dit betekent dat
scholen verplicht worden om elke leerling aan te nemen en een passende plaats moet bieden
binnen het SWV. Scholen doen dit door per leerling een plan op te stellen waarin de
(verwachte) onderwijsbehoefte en ondersteuningsbehoefte wordt aangegeven. De
ondersteuningsbehoefte zal binnen het SWV worden aangeboden, waarbij sommige delen
van de ondersteuning gewoon bij de leerling op school kunnen worden verkregen en andere
delen zullen elders worden aangeboden. Zaak is wel om de leerling zoveel mogelijk binnen
de school te behouden.
28
Zorg zal worden vervangen door ondersteuning, vandaar dat de verschillende lijnen van
zorg zullen worden vervangen door drie gradaties in ondersteuning.
De eerste vorm van ondersteuning (voorheen eerstelijns zorg) is de basisondersteuning.
Binnen deze basisondersteuning ziet men bijvoorbeeld dyslexie- & dyscalculiebeleid, SoVa
training, faalangst training en remiedial teaching. Deze vorm van ondersteuning zal dus
voornamelijk binnen de school plaatsvinden.
De tweede vorm (tweedelijns zorg) is de lichte ondersteuning. In deze lichte ondersteuning
biedt de school extra ondersteuning waar nodig. De leerling blijft ingeschreven op dezelfde
locatie, maar het kan zijn dat de leerling tijdelijk ergens anders wordt ondergebracht omdat
de school zelf deze vorm van ondersteuning niet aanbiedt. Voorbeelden hiervan zijn
reboundtrajecten en op de rails.
De derde en zwaarste vorm van ondersteuning (derdelijns zorg) is zware ondersteuning. Dit
betekent dat de leerling in veel gevallen niet meer te behouden is voor de school waarop
hij/zij is ingeschreven en de school onderbouwt een aanvraag voor VSO (voortgezet speciaal
onderwijs). De leerling wordt ook daadwerkelijk uitgeschreven van de school.
overzichtskaart samenwerkingsverbanden
29
Compaen
Compaen VMBO is onderdeel van het samenwerkingsverband Zaanstad e.o. (PO2705). Op
dit moment is men bezig met het inventariseren van de gevolgen voor de school en de
zorgstructuur in verband met het passend onderwijs.
Momenteel wordt de zorg geregeld door de volgende personen en/of teams. Dit betreft
voornamelijk de eerste- en tweedelijns zorg, die vervolgens goed te implementeren zijn in de
basisondersteuning en de lichte ondersteuning. Voor de zware ondersteuning zal Compaen
in de toekomst een beroep moeten doen op het samenwerkingsverband.
De mentor is een docent die naast het lesgeven, de speciale taak heeft om voor een groep
leerlingen te zorgen. Hij/zij is het eerste aanspreekpunt voor leerlingen, ouders en collega’s.
De mentor houdt de vorderingen bij en houdt het welbevinden, het gedrag en het verzuim
van de leerling in de gaten. Tevens onderhoudt de mentor het contact met de ouders en met
de school van herkomst.
Op Compaen kunnen leerlingen in de 1e en 2e klas die wel de capaciteiten hebben voor het
vmbo maar extra ondersteuning nodig hebben, in kleine(re) groepen worden geplaatst. Zij
moeten dan wel een leerweg ondersteunende indicatie hebben (lwoo).
Op Compaen zijn ook interne begeleiders (IB) aanwezig die aan leerlingen specifieke hulp bij
problemen geven. Zij ondersteunen de mentoren bij de begeleiding van leerlingen en zij
onderhouden contacten met de externe hulpverlening. Het kan ook voorkomen, dat een
leerling problemen heeft met bijvoorbeeld medeleerlingen, een leraar of thuis en daarover in
vertrouwen wil praten. Leerlingen, ouders en medewerkers kunnen bij deze interne
begeleiders terecht als zij problemen ondervinden op het gebied van (sexuele) intimidatie,
agressie, geweld of discriminatie.
Het zorgteam (ZT) van Compaen bestaat uit leerlingbegeleiders, remedial teacher, en de
zorgcoördinator. Het zorgteam zoekt uit wat het probleem van een leerling is, waardoor het
veroorzaakt wordt en stelt een handelingsplan op om het probleem aan te pakken. Het
zorgteam onderhoudt contacten met externe instanties zoals de schoolarts, de
leerplichtambtenaar en de jeugdhulpverlening, maar ook met ambulante begeleiders van het
speciaal onderwijs. Het zorgteam beheert in school de test- en onderzoeksgegevens.
De pedagogisch medewerker houdt zich o.a. bezig met de registratie van verzuim en te laat
komen en zorgt ervoor dat de gegevens correct worden ingevoerd in de
absentenadministratie. Als een leerling te vaak ongeoorloofd verzuimt of te laat komt,
bespreekt de pedagogisch medewerker deze problemen met de leerling en met de mentor
en/of teamleider. De pedagogisch medewerker onderhoudt ook de contacten met de
leerplichtambtenaar.
30
De stelling
‘Hoe meer zorg je aanbiedt, hoe groter de vraag wordt’
Zorg is een steeds belangrijker item binnen onze maatschappij. Op radio, televisie, internet
en in kranten komen de toenemende problemen, patiënten aantallen en kosten in de zorg
bijna dagelijks langs. Op het werk, in de kantine of in het café is de zorg een dankbaar
gespreksonderwerp, waar iedereen wel een mening over heeft. En ook, of misschien wel
juist, in het onderwijs is zorg een belangrijk onderdeel geworden van de dagelijkse gang van
zaken. De problematiek van de zorg in het onderwijs wordt gemakkelijk toegeschreven aan
de toename van jeugdproblematiek en de afname van de kwaliteit van het onderwijs. Maar
zijn dit gegronde argumenten? Volgens Kees van der Wolf, bijzonder hoogleraar
Orthopedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam en lector aan de Hogeschool Utrecht,
zijn deze twee argumenten ongegrond en zijn er andere oorzaken aan te wijzen.
De toename van jeugdproblematiek is vanwege het ontbreken van cijfers uit het verleden
moeilijk meetbaar. Maar deze problematiek is wel iets van alle tijden. Zo had Socrates het
zo’n 2600 jaar geleden al over de jeugd van tegenwoordig en wat er van hen moest worden,
en dat doen we nu nog steeds. Aan de andere kant kunnen we wel zeggen dat het aantal
verzorgende beroepen in de laatste 50 jaar enorm is toegenomen. Hiermee is ook de kennis
over zorg ,d.m.v. vele onderzoeken en opleidingen, enorm toegenomen. Waar bijvoorbeeld
vroeger een drukke leerling in de klas zat, zit nu een adhd-er. Door de toename van deze
kennis is ook het aantal diagnoses toegenomen. Het interessante is dat in het huidige
onderwijs extra geld direct gekoppeld is aan leerlingen met een zorgdiagnose. Dat betekent
voor een school, hoe meer zorgleerlingen hoe meer geld. Het is dus lonend voor een school
om meer leerlingen met een zorgbehoefte te hebben, en de hoeveelheid van deze behoeften
kenbaar te maken aan de geldschieter oftewel de minister. Het exporteren van je problemen.
Ook de afname van de kwaliteit van het onderwijs is een veel gehoord argument voor de
toename van de zorgbehoefte binnen het onderwijs. Volgens deze argumenten zijn de
docenten van tegenwoordig niet zo goed toegerust als de docenten van vroeger. Dit is ook
juist. Docenten staan niet meer rokend met een Spaans rietje in hun achterzak voor de klas.
Toegegeven er zijn in de afgelopen jaren door een tekort aan personeel veel docenten
onbevoegd voor de klas gekomen. Maar op dit gebied is het onderwijs met een inhaalslag
bezig. Het is zelfs zo dat steeds meer docenten hoger opgeleid zijn dan voorheen. Daarnaast
staat Nederlandse onderwijs in internationaal vergelijkend onderzoek heel goed
aangeschreven. Het valt dus wel mee met de slechte staat van ons onderwijs, al kan er altijd
gekeken worden naar verbeteringen. Met de wens van de minister om docenten op een
hoger niveau te tillen door een eerste graads bevoegdheid en meer mogelijkheid tot scholing
te bieden, is de minister begonnen met het importeren van oplossingen.
Als laatste zou ik willen toevoegen dat zorg niet noodzakelijkerwijs iets is wat bij het
onderwijs hoort. Het is niet de taak van de docent om voor de leerlingen te zorgen, maar om
ze te begeleiden in hun leerproces. Het niet de taak van de school om voor leerlingen te
zorgen, maar om ze zo goed mogelijk te begeleiden naar hun toekomst. Natuurlijk zal er
voor sommige leerlingen meer begeleiding nodig zijn dan voor anderen, maar een school is
en blijft een onderwijsinstelling en geen zorginstelling. Daarbij komt dat alle zorg die je in
huis haalt ook genoeg moet worden afgenomen als je wilt dat de zorg rendabel is. Dus hoe
meer zorg je aanbiedt, hoe groter de vraag zal worden.
31
Opdracht 4
examens in het vmbo
basis- & kaderberoepsgerichte leerweg
32
Voorbereiding op de examens
Voordat een examen werkelijk kan worden afgenomen onder de leerlingen is er een heel
traject aan voorbereidingen nodig om de examens zo soepel mogelijk te kunnen afnemen. De
voorbereidingen kunnen we verdelen in taken voor de examencommissie en taken voor de
(vak)docent.
Voorbereiding Examencommissie
Testen van computers, netwerk en software.
Leerlingen krijgen een eigen examen account. Deze software moet gecontroleerd
worden ( bv Adobe Acrobate Reader, Excel en de Minitester).
Draaiboek maken.
Leerlingen uitnodigen voor het examen.
Lokaal inrichten volgens richtlijnen.
Voorbereiding docent
Voorlopige planning data examens.
Goede communicatie houden met je collega docenten over de examens.
Examen rooster controleren.
Lokalen reserveren.
Instructie voor de examinator.
Computers reserveren op de geplande data.
Testen van computers.
Leerlingen instrueren.
Absentielijst maken.
Examinator indelen/evt. extra docenten indelen.
Leerlingen indelen in de disciplines.
Examens zelf maken.
Examens bundelen op naam.
Grondstoffen bestellen.
Mise en place maken praktijklokaal. ( benodigde materialen en producten )
Op de hoogte zijn van de zak- en slaag regeling.
Formulieren proces-verbaal praktijkexamen klaarleggen.
Horeca-examens basis- & kaderberoepsgerichte leerwegen
Om te kunnen zien wat er van de leerlingen verwacht wordt op een VMBO examen, worden
hieronder twee examens met elkaar vergeleken (CITO, 2013). Het consumptief breed
examen voor de basisberoepsgerichte- en kaderberoepsgerichte leerweg bevat een aantal
cruciale nuance verschillen. Zo zijn er voor de kader leerlingen een aantal extra vragen op
de minitoetsen en moeten ze een tweetal meer specerijen kunnen benoemen. Maar het
belangrijkste verschil zit hem in de kennis van Arbo-wet, HACCP en bewaren en opslag van
producten. Deze kennis wordt wel verwacht van een leerling uit de kaderberoepsgerichte
leerweg, maar niet van een leerling uit de basisberoepsgerichte leerweg.
33
Basisberoepsgericht
Kaderberoepsgericht
Tijdsduur
Aantal opgave
Te behalen aantal punten
Voldoende (5,5) bij
Opgave moeilijkheid
Geografie / topografie
700 minuten
20
128
.. punten %
Minder complexe opgave
Geen
700 minuten
22
144
.. punten %
Meer complexe opgave
Moet weten waar bepaalde bekende
plaatsen liggen op een kaart.
Minitoets Bakkerij
Minitoets keuken
Product en deegkennis
Kennis van recepten
10 vragen (.. punten)
10 vragen
ja
minimaal
14 vragen (.. punten)
13 vragen
ja
Ja, juiste recept kunnen kiezen uit
vier voor koffiebroodjes
Kostprijs maken
ja
EHBO kennis
Kennis van afvalverwerking
nee
nee
Uitgebreider/complexer
Twee maal.
ja
ja
Juiste gereedschap kunnen
benoemen
Berekening kunnen maken aan de
hand van het deegtemperatuur
Ja, aan de hand van foto’s
nee
Ja, aan de hand van een
receptbeschrijving
ja
Juiste afbaktemperatuur van
producten weten
Voedingswaarde groente en fruit
nee
ja
globaal
globaal
Benoemen blad-, stengel- en
vruchtgroente
Eigenschappen rijst en aardappel
nee
ja
nee
ja
Specerijen herkenning
Bewaartemperaturen
Wild- en diersoorten
Kwaliteitsklasse groente
Kennis van de Arbo-wet
Kennis van HACCP
Vakjargon
Werkplanning keuken
Aangeleverd stappenplan vanuit
het examen
Kunnen reflecteren
Kennen van schenkmaten
Indekken van gerechten
Serveermethode
Wijnadvies
Vijf soorten
nee
nee
nee
nee
minimaal
ja
ja
ja
Zeven soorten
ja
ja
ja
ja
uitgebreider
ja
Ja, uitgebreid
nee
ja
nee
ja
ja
nee
Basis beroepsgericht
nee
ja
Ja, twee maal
ja
Ja, uitgebreid
ja
ja
Kader beroepsgericht
ja
Ja, uitgebreid
ja
ja
ja
Ja, met korting berekenen
Ja
ja
ja
ja
Glas herkenning
Aanbeveling gerechten en
samenstellen menu
Rekening opmaken
Menukaart maken
Materialenlijst samenstellen
Ontvangst-, verblijf-, en
afscheidsfase
34
Examenconclusies
Het niveau van deze twee examens breed is goed. Al vind ik het wel opvallend dat basis
leerlingen een minimale kennis van de hygiëne hoeven te hebben. Zo is de kennis over
bewaartemperaturen zelfs helemaal niet van toepassing op het examen. Terwijl hygiëne toch
een enorm belanghebbend onderdeel van het vak is, in mijn ogen. Daarentegen is het ook
moeilijk, juist omdat er meerdere disciplines zijn, om diep in te gaan op de vakverdieping.
De opbouw van de diverse disciplines, die als een rode draad door het examen lopen, zorgen
voor een mooie consistentie van dit examen. Alle onderdelen zijn met hun (eind) producten
aan elkaar gelinkt waardoor het voor leerlingen ook een duidelijker geheel wordt. Zo
worden bijvoorbeeld de broden die bij de bakkerij worden gemaakt weer meegegeven bij het
hoofdgerecht van de keuken.
Al met al sluiten de examens redelijk goed aan bij de doelgroep waarvoor deze bedoeld is, en
is de tijdsduur in mijn ogen voldoende om een goed examen te kunnen afleggen.
Wat duidelijk naar voren komt bij de minitoetsen, is dat het niveau voor kader een klein
beetje hoger is als de basis. Dit is te zien in de complexiteit van de meerkeuzevragen.
Daarnaast kun je bij kader ook een open vraag verwachten en het berekenen een kostprijs is
ingewikkelder. De vraagstelling bij enkele vragen is voor kader minder uitgebreid, waardoor
er meer inzicht verwacht wordt van deze leerling.
Leerbeperkingen
Net als bij reguliere toetsen, geldt er voor de leerlingen met dyslexie of dyscalculie dat zij
extra tijd krijgen (een half uur) om hun examens te maken. Ook kan er, waar mogelijk,
gebruik gemaakt worden van ingesproken stukken als ondersteuning van het leeswerk.
Normering van de examens
De normering (N termen) van de centrale examens is te vinden op de site www.cito.nl. Het
college voor examens heeft deze normering vastgelegd, deze is voorlopig. De
puntenwaardering kan achteraf bijgesteld worden. Deze normering van de toetsen en de
praktische opdrachten is van tevoren vastgelegd in een omzettingstabel. Hierin staan de
schaallengtes aangeven. Dit is het maximale te behalen aantal punten. In de
correctiemodellen staat aangeven hoeveel punten er per vraag of opdracht te behalen zijn. Er
staat ook hoeveel punten eraf gaan als de vraag niet volledig of niet goed beantwoord is.
Aan de examen kandidaten wordt er een indicatie van de puntenwaardering voor de
verschillende onderdelen van zowel de toets en de praktische opdracht kenbaar gemaakt.
Hieronder worden de omzettabellen weergegeven.
35
Schooltype:
VMBO
Schooltype:
VMBO
Vak:
Basis Beroepsgerichte leerweg
consumptief breed CSPE 2013
tijdvak 1
Vak:
Kader Beroepsgerichte leerweg
consumptief breed CSPE 2013
tijdvak 1
Schaallengte:
128
Schaallengte:
141
Normterm:
0,3
Normterm:
0,3
score
cijfer
score
cijfer
0
1,0
0
1,0
1
1,0
81
6,0
1
24
2,0
95
7,0
38
3,0
109
52
4,0
67
5,0
score
cijfer
score
cijfer
1,0
86
6,0
23
2,0
102
7,0
8,0
39
3,0
117
8,0
121
9,0
55
4,0
133
9,0
128
10
70
5,0
141
10
basisberoepsgerichte leerweg
kaderberoepsgerichte leerweg
Opmerkingen bij het examen
In de onderstaande tabel vindt u de goede- en verbeterpunten die het examen in mijn ogen
heeft.
goed
kan beter
Het examen is als een soort verhaal, deze
draad loopt door het gehele examen.
Er worden meer maatschappelijk
betrokkenheid van de leerlingen verwacht.
Teveel losse bladen, terwijl een vmbo
leerling moeite heeft met organiseren.
In de minitoets van de bakkerij KB wordt in
een meerkeuzevraag gevraagd naar de
afbaktemperatuur van gevulde koeken. In
verschillende lesmethoden en in verschil van
docenten kunnen leerlingen hier benadeeld
worden. Dit kan per school/docent
verschillend zijn.
In de minitoetsen wordt veel gebruik
gemaakt van foto’s.
36
Digitaal examen wiskunde voor basisberoepsgerichte leerweg
Op www2.cito.nl kun je een demo bekijken van het digitale wiskunde examen voor de
basisberoepsgerichte leerweg. Aan mij de taak dit te beoordelen voor leerlingen van dit
niveau.
Het voordeel van een digitale toets is dat je beter kunt aansluiten bij de belevingswereld van
de leerlingen. Ook kan het toetsmateriaal makkelijk verduidelijkt worden met behulp van
plaatjes, filmpjes en zelfs een voorleesfunctie (voor de leerlingen met een dyslectie
verklaring of een discalculie verklaring). Daarnaast wordt de vraagstelling gecombineerd
met herkenbare situaties uit het dagelijks leven. Op deze manier kun je de toetsen meer
inzichtelijk maken voor de leerling, zodat deze zich een beter beeld kan vormen van de som.
Zo komen er in de demonstratie vragen voorbij over de hoeveelheid glazen die nodig zijn
voor een trouwerij (sluit aan bij vakgebied), het sparen van geld (sluit aan bij eigen behoefte)
en het berekenen van de hartslag (sluit aan bij hobby). Sommige vragen gaan door waar de
vorige vraag gestopt is, dit zorgt voor samenhang in het examen. Een toelichting bij de
vragen en de mogelijkheid om de vraag opnieuw af te spelen zorgen ervoor dat het examen,
samen met alle voorgenoemde onderdelen, in mijn ogen uitermate geschikt is voor
leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo. Deze leerlingen zijn zeer
visueel ingesteld en hebben baat bij toetsvragen die nauw aansluiten bij hun
belevingswereld.
naar wiskundetoets demo
37
Nawoord
Na een stageperiode in het praktijkonderwijs tijdens het tweede jaar van mijn opleiding was
ik verkocht. Dit was mijn type onderwijs! Werken met leerlingen die het net (even) niet
hebben, maar die tot op het bot gemotiveerd zijn. Leerlingen die open, eerlijk en vaak
ondergewaardeerd zijn. En ondanks, of misschien juist dankzij, alles wat ze in hun dagelijkse
leven al te stellen hebben, toch elke dag met een ongelofelijk positieve instelling naar school
komen. Ik kreeg een baan aangeboden op deze school en ben daar met volle overtuiging in
gestapt. Dat maakte alleen voor mij als aankomend docent, dat ik de afspraak met mezelf
(om alle schooltypes via stages langs te gaan voordat ik een keuze zou maken) moest
verbreken. Hierdoor heb ik nooit kennis gemaakt met het VMBO. Via deze module ben ik
toch in aanraking gekomen met de structuur, het enthousiasme en de beleving op het
VMBO, het heeft mij eerlijk verrast. Het heeft me een kijkje gegeven binnen de dagelijkse
routine van leerlingen en docenten op Compaen vmbo in Zaandam. Wat me enorm heeft
geïnspireerd!
38
Literatuurlijst
10.000scholen.nl. (2013, November 21). Opgehaald van www.10000scholen.nl:
http://10000scholen.nl/7885/middelbarescholen-zaandam/scholengroep-zaandam-locatiecompaen-vmbo/leerlingen
Bouwmans, R. v. (2013). Vijf jaar VM2. Samenvatting van de uitkomsten van de VM2-monitor 20082012. 's-Hertogenbosch: ecbo.
Centraal Bureau Statistiek. (2013, December 17). www.cbs.nl. Opgehaald van www.cbs.nl:
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2013/20133931-wm.htm
CITO. (2013, December 12). Centrale examens 2013 1e tijdvak. Opgehaald van www.cito.nl:
http://www.cito.nl/nl/Onderwijs/Voortgezet%20onderwijs/centrale_examens/schriftelijke_e
xamens_vmbo/examens_vmbo_2013/vmbo_cspe_bb_tv1.aspx
Gemeente Zaanstad. (2013). Staat van de stad 2013. Zaandam: Gemeente Zaanstad.
M. Heemskerk, J. G. (2010). E-MOVO: Gezondheid, welzijn en leefstijl vanjongeren in Zaanstreek
Waterland. Zaandam: GGD Zaanstreek Waterland.
R. van Schoonhoven, F. S. (2009). VMBO in perspectief. Amsterdam: B.V. Uitgeverij SWP.
Slooter, M. (2009). De vijf rollen van de leraar. Amersfoort: CPS Onderwijsontwikkeling.
Vasterman, J. (2013, Maart 09). Op het vmbo zitten ook veel lieve kinderen. NRC.
39
Bijlage
Peerformulier
Beoordelingscriteria introductieopdracht vakdidatiek vmbo (individueel)
Naam student: Bart Hoogvorst
School: Compaen VMBO
Naam peer: Michael Lodewijks
Oordeel
O V G
Toelichting
Duidelijke omschrijving.
Goed organogram.
Ik mis de gemengde leerweg, klopt dit zo ja
waarom wordt deze niet aangeboden?
Wordt er in de onderbouw nog een determinatietoets afgenomen zodat leerlingen nog in een
andere leerweg kunnen terecht komen?
2. Profiel vmbo-leerling
3. Keuze sector CT
4. Beoordeling praktijklokalen /
zorgplein
O V G
O V G
O V G
mooi in tabellen gezet.
5. Onderwijskundig concept CT
6. Rol docent CT
7 lesmethode
8. Zorgleerling
9. Stage / leerwerktraject
10. Beroepspraktijk binnen de
school
O
O
O
O
O
O
1. Globale omschrijving school
Algemene aspecten:
1. Nederlands HBO-niveau
2. Layout
3. Opbouw/structuur
Opmerkingen: Keurig werkstuk.
Cijfer:
8
V
V
V
V
V
V
G
G
G
G
G
G
Goed beschreven.
Mooie plattegrond + legenda.
Goede oplossing voor evt. probleem.
Prima.
Uitgebreide beschrijving.
O V
OV
O V
Datum:25-1-2014
=> 25 % van het cijfer
40
Beoordelingscriteria ontwikkelingen binnen het VMBO (beoordeling onderdeel peer)
Naam student: Bart Hoogvorst
Naam peer: Michael Lodewijks
Oordeel
Beschrijving van de ontwikkeling
Voor en nadelen docent
O V G
O V G
Voor en nadelen leerling
Ervaringen in het land
O V G
O V G
Eigen mening
O V G
Toelichting
De nadelen zou ik nog even naar kijken voor de
zekerheid.
Ik lees er wel wat van terug maar zou wat meer
mogen.
Een goed verzorgde opdracht. Kijk alleen nog
even naar date ene puntje.
Algemene aspecten:
1. Nederlands HBO-niveau
O V
2. Layout
O V
3. Opbouw/structuur
O V
Opmerkingen:
Cijfer:
8
=> 25 % van het cijfer
Datum:25-1-2014
Beoordelingscriteria gastles (beoordeling onderdeel peer)
Naam student: Bart Hoogvorst
Naam peer: Michael Lodewijks
Zorgstructuur van je stage school
met diverse onderwerpen
/samenvatting van de gastles
stelling/mening
Gevolgen voor leerlingen
Gevolgen voor docenten
Gevolgen voor ouders
Algemene aspecten:
1. Nederlands HBO-niveau
Oordeel
O V G
O
O
O
O
V
V
V
V
Toelichting
G
G
G
G
Het was een duidelijk verhaal. Goed beschreven
O V
2. Layout
O V
3. Opbouw/structuur
O V
Opmerkingen:
Zie algemene aspecten!
Cijfer:
8
Datum: 25-1-2014
=> 25 % van het cijfer
41
Beoordelingscriteria en examen (beoordeling onderdeel peer)
Naam student: Bart Hoogvorst
Naam peer: Michael Lodewijks
Examen /methode
Oordeel
Toelichting
Verschil tussen kader en basis
O V G
Duidelijk.
Mening over minitoetsen
O V G
Bevindingen over het examen
O V G
Beschrijving gedrag-leerstoornis
O V G
Mening over de opdrachten voor
een leerling met gedrag-leerstoornis
O V G
Mening over het demo examen
wiskunde
O V G
Algemene aspecten:
1. Nederlands HBO-niveau
O V
2. Layout
O V
3. Opbouw/structuur
O V
Opmerkingen:
Een keurige reader met zo goed als geen opmerkingen!
Cijfer: 8
Datum: 25-1-2014
=> 25 % van het cijfer
42