Het hormoonstelsel

Het hormoonstelsel
Thema 6 Basisstof 8 blz 217-221
2 indelingen zenuwstelsel
• Op basis van bouw:
– Centrale zenuwstelsel (hersenen + ruggenmerg)
– Perifere zenuwstelsel (alle zenuwen in rest lichaam)
• Op basis van functie
– Animale zenuwstelsel (bewust + reflexen)
– Autonome zenuwstelsel (onbewust)
Hormonen
• Hormonen: stoffen die in je lichaam
langdurige processen regelen
• Samenwerking:
Autonome zenuwstelsel: snel en kort
Hormoonstelsel: langzaam en langdurig
Hormonen
Hormoonklieren
Alle hormonen en hun klieren op een rijtje
hypothalamus
hypofyse
-voorkwab
groeihormoon
TSH
lichaamsgroei
schildklier
thyroxine
FSH
testes
testosteron
LH
ovaria
oestrogenen
Stofwisseling +
groei & ontwikkeling
progesteron
-achterkwab
ADH
vochtregeling met urine in nieren
oxytocine
melksecretie borsten
weeën baarmoeder
eilandjes van
Langerhans
insuline
opslag glucose: van bloed naar lever en spieren
glucagon
afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed
bijnieren
adrenaline
lichaam snel in actie brengen
hypothalamus
Groeihormoon
hypofyse
-voorkwab
groeihormoon
lichaamsgroei
Thyroxine
hypothalamus
hypofyse
-voorkwab
TSH
schildklier
thyroxine
Stofwisseling +
groei & ontwikkeling
• Stofwisseling maakt je lichaam actief
• Te veel thyroxine: vermagering + rusteloosheid
• Te weinig thyroxine: koud lichaam + snel moe
– Langdurig bij een kind: achterstand in lichamelijke en geestelijke
ontwikkeling
– Langdurig bij volwassene: vergroting schildklier = struma
• Regeling door negatieve terugkoppeling:
Hypofyse
voorkwab
TSH
+
schildklier
thyroxine
Insuline en glucagon
eilandjes van
Langerhans
insuline
opslag glucose: van bloed naar lever en spieren
glucagon
afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed
• Na een maaltijd: glucose uit je darmen opgenomen in je bloed
• Bloedsuikerspiegel: glucosegehalte van het bloed
• Bloed brengt glucose naar cellen in je lichaam
– Te veel glucose in het bloed: uitscheiding via nieren
– Te weinig glucose in het bloed: geen aanvoer meer naar cellen
• Insline en glucagon werken samen als regelmechanisme
eilandjes van
Langerhans
Bloedsuikerspiegel stijgt
glycogeen -> glucose
insuline
glucagon
glucose -> glycogeen
Bloedsuikerspiegel daalt
eilandjes van
Langerhans
hypothalamus
ADH
hypofyse
-achterkwab
ADH
vochtregeling met urine in nieren
• De rest is nog niet af!
Adrenaline
bijnieren
adrenaline
lichaam snel in actie brengen