Affectief Bewuste Benadering - Kennisplein gehandicaptensector

Affectief Bewuste Benadering
De Affectief Bewuste Benadering is een door en voor
begeleiders beschreven methode waarbij de Emotionele
Expressie – ‘Expressed Emotion’ – de kernwaarde vormt van
een specifieke benadering. Uitgangspunt ligt in het bewust zijn
van het cognitieve en emotionele niveau van functioneren van
de cliënt en tegelijk ook bij dat van jezelf. De methode maakt
duidelijk hoe je eigen emoties en cognities van je functioneren
zich verhouden ten opzichte van de cliënt. Daarbij worden de
uitgangspunten van de grondhouding van Rogers gebruikt als
referentiepunt. De benadering accentueert het ‘bewust’ zijn van
je houding. Het is mogelijk om daar winst uit te halen door je
nadrukkelijker te realiseren hoe je jezelf onder controle houdt.
Door hier meer aandacht voor te hebben en daar gericht mee
om te gaan, bijvoorbeeld door deze van jezelf en van de cliënt
goed in kaart te brengen, wordt er meer structuur geboden in de
relatie. Vaak lopen begeleiders aan tegen, of juist over hun
grenzen. Deze benadering helpt om een balans te vinden in de
omgang met de ander, en meer dan dat: er is de mogelijkheid
om deze balans functioneel in te zetten in de begeleiding.
Positieve en negatieve emoties komen nadrukkelijker in beeld.
Het zelfvertrouwen van de begeleiders zal toenemen en dat
heeft directe positieve gevolgen voor het welbevinden van de
cliënt. Juist deze laatste heeft behoefte aan deze duidelijkheid.
De benadering biedt ruimte om aan te sluiten bij andere
methoden, zoals de oplossingsgerichte benadering en
competentiemethode.
(drs. J.J.M. de Bruijn, www.methodieken.nl)
De begeleidingsrelatie staat centraal
Bij de Affectief Bewuste Benadering staat de begeleidingsrelatie
centraal; het contact tussen de begeleider (B) en de cliënt (C).
Binnen deze begeleidingsrelatie is het belangrijk dat de begeleider
bewust omgaat met de eigen emoties en de emoties van de cliënt en
zich bewust is van het (sociaal-) emotioneel ontwikkelingsniveau
van de cliënt. Bewust en onbewust geven de cliënt en de begeleider
elkaar namelijk emotionele signalen. Het is bekend dat mensen deze
signalen interpreteren vanuit hun eigen cognitie en stemming. Zo
ook begeleiders. Door je zoveel mogelijk bewust te zijn van die
cognitie, stemming en af te stemmen op het sociaal- emotionele
ontwikkelingsniveau kan de kwaliteit van de bejegening
geoptimaliseerd worden. Voorwaarden voor de Affectief Bewuste
Benadering zijn contact, dagstructuur en het hebben van een doel.
Anders gezegd: we moeten eerst wederzijds vertrouwen opbouwen,
structuur aanbrengen en een gezamenlijk doel opstellen om een
cliënt goed te kunnen begeleiden. De begeleidingsrelatie is een
systeem op zich en is onderhevig aan systeeminvloeden (s). Door je
bewust te zijn van dit systeem en de factoren die hierop van invloed
zijn zoals de werksfeer van de begeleider en het netwerk van de
cliënt, valt hier winst uit te halen.
Affectief Bewuste Benadering
Werkboeken bij de Affectief Bewuste
Benadering
Werkboek Dagelijkse Routine
Mensen met een verstandelijke beperking hebben een grotere
behoefte aan structuur. Deze behoefte aan duidelijkheid en
zekerheid om zich veilig te kunnen voelen, komt voort uit het
beperkte begrip en hun verminderde draagkracht. Om hieraan
tegemoet te komen, is het zaak om structuur aan te bieden. Een
onderdeel van deze structuur is de dagelijkse routine van de
cliënt. Sommige cliënten hebben hier onze hulp niet of nauwelijks
bij nodig. Anderen, waarbij de dagelijkse routine niet goed
verloopt, hebben hierbij wel hulp nodig. Er is bij hen te weinig
structuur en dat leidt tot verveling, onduidelijkheid, spanningen of
negatief gedrag. Een dagprogramma, dagbesteding en
vrijetijdsbesteding zijn zaken waar we het dan over moeten
hebben. Het werkboek Dagelijkse Routine is een leidraad om tot
zulke afspraken te komen.
Werkboek Het Toekomstplan
Veel cliënten hebben geen duidelijk
toekomstbeeld. Wel hebben zij, net als ieder
ander, dromen. Deze dromen lijken vaak
onbereikbaar.
Mensen
met
een
verstandelijke beperking hebben moeite met
plannen en vooruit kijken; met het overzien
van welke zaken tot welke doelen leiden en
om te bepalen of iets haalbaar is of niet. Nu
is het niet meteen noodzaak dat wij als
begeleiders vertellen wanneer een droom,
een wens of een plan ons niet haalbaar lijkt. Het samen zoeken naar
het antwoord is van veel meer waarde dan een ongevraagd (maar
goed bedoeld) advies. Het samen creëren van een duidelijk doel
schept perspectief en maakt het mogelijk voor de cliënt om zich
verder te ontplooien.
Werkboek Netwerkplan
In de huidige hulpverlening gebeurt het nog vaak dat het belang van
het netwerk van een cliënt onvoldoende aandacht krijgt. En dat
terwijl het netwerk een belangrijke invloed heeft op de mate van
zelfredzaamheid van een persoon met een verstandelijke beperking.
Familie, vrienden en andere belangrijke personen hebben een groot
aandeel waar het gaat om de terugvalmogelijkheden van een
zelfstandig wonende cliënt. Maar ook wanneer een cliënt in een
instelling verblijft, is een goed ontwikkeld netwerk van groot belang.
Wanneer dit netwerk rondom de persoon optimaal functioneert, zal
hij of zij hier ondersteuning door ervaren en zal er ook relatief
minder begeleiding nodig zijn.
Werkboek Signaleringsgesprek
Om de betekenis van de gevoelens en het gedrag van de cliënt goed
te kunnen interpreteren, is het van belang om hier samen in gesprek
over te gaan. Dit werkboek is een leidraad voor dit gesprek. Na het
bespreken van de basisemoties, gaat de begeleider met de cliënt in
gesprek over ontspanning en spanningsopbouw. Met deze
informatie wordt een signaleringsplan gemaakt.
Wil je meer informatie? Mail naar
[email protected]
of kijk op www.affectiefbewustebenadering.nl
Affectief Bewuste Benadering