De wondere wereld van het bodemleven/micro

23 maart 2016
De wondere wereld van het bodemleven/micro-organismen
In de bodem zijn onvoorstelbaar veel organismen actief . Het is niet te bevatten dat in een handje
aarde meer micro-organismen leven dan dat er mensen zijn op aarde. Een bijzonder gegeven.
Micro-organismen
Om een plant gezond te laten groeien is de situatie ondergronds vooral van groot belang. Voor een gezonde plant is
een goede wisselwerking tussen plantenwortels en bodemleven onmisbaar. Het bodemleven biedt plantenwortels
bescherming tegen ziekten en assistentie bij de opname van voedingselementen. Ook bodemleven heeft energie
nodig om te kunnen gedijen. Zij zijn met name afhankelijk van restanten aan natuurlijke suikers in het organisch
materiaal , of van suikers die door plantenwortels worden uitgescheiden.
Zonder de genoemde micro-organismen kunnen planten zich niet goed ontwikkelen en ontstaat er groeistagnatie.
Daarbij neemt de weerbaarheid tegen ziekten en plagen af en er kunnen zich gemakkelijker schimmel- en
insectenplagen manifesteren. De gezonde bodem met volop microleven is mooi open en rul; plantenwortels kunnen
goed ‘ademen’ en voeding opnemen en zorgen voor een gezonde groei en weerbaarheid van de plant. Bij een gebrek
aan bodemleven zie je dat de bodem dichtslaat, er ontstaat tevens een zuurstoftekort in de grond. Dit heeft grote
gevolgen op de groei en voor de gezondheid van planten.
Positieve micro-organismen zijn dus onmisbaar voor een gezonde bodem. In de natuur spelen bacteriën en
schimmels een belangrijke rol in de organische kringloop. Zij breken bladeren en andere organische afvalproducten
af en zetten deze om tot bruikbare voedingsstoffen voor de planten om te kunnen groeien. Je kunt de plantengroei
dicht bij huis of bij professioneel gebruik een handje helpen door meststoffen te gebruiken waaraan microorganismen zijn toegevoegd. Zo worden de bodemprocessen gestimuleerd, wat een positief effect heeft op het
bodemleven en indirect op de plantgezondheid.
Protozoa
Bacteriën en schimmels zijn echter niet de enige spelers in deze organische kringloop. Sterker nog, protozoa blijken
ook een hele belangrijke rol te spelen in dit proces. Protozoa zijn ééncellige micro-organismen die vrijwel overal op
aarde voorkomen, ook in de bodem. Protozoa eten bacteriën en hebben zo een belangrijke sturende rol in de
bodem. Tijdens het afbreken van organische materialen snoepen bacteriën mee van de vrijgekomen
voedingsstoffen. Hierdoor komt dus niet 100% van de vrijgekomen voedingsstoffen beschikbaar voor planten.
Protozoa eten bacteriën juist op waardoor de voedingsstoffen die lagen opgeslagen in hun lichamen, weer vrijkomen
in de bodem. Zo kan de plant de voedingsstoffen alsnog opnemen en er gebruik van maken. Het interessante aan
protozoa is dat ze niet alle bacteriën in de bodem even graag eten. Sommige soorten laten de voor de bodem
nuttige bacteriën ongemoeid en stimuleren zo de plantengroei. Hierdoor verandert de bacteriële gemeenschap in
de bodem in positieve zin. Daardoor neemt ook de effectiviteit van de bodemprocessen waarbij de bacteriën
betrokken zijn toe. Een van die processen is natuurlijk de organische kringloop.
Onderzoek protozoa
Niet alle protozoa werken op deze manier. ECOstyle heeft Dr. A.L.C. Jousset (microbieel ecoloog, assistent professor
aan de Universiteit Utrecht) gevraagd een uniek onderzoek te doen naar protozoa in meststoffen en wat deze doen
voor de bodem en plantengroei. De theorie is naar de praktijk gebracht. Planten bemest met meststof inclusief
toegevoegde protozoa gingen sneller groeien. De protozoa zorgden ervoor dat de voedingsstoffen uit de meststof
beter beschikbaar kwamen voor het gras. Opvallend was dat de dosering een optimum kende. Wanneer er te veel
protozoa werden toegevoegd aan de meststof werkten deze juist minder goed. Ecologisch gezien wel heel logisch.
Vergelijkbaar: ‘Eén extra leeuw op een savanne heeft weinig consequenties voor de antilopen en zebra's die er leven.
Maar kijk maar eens wat er gebeurt wanneer je 100 leeuwen introduceert’. Een praktijkproef in het vroege en koude
voorjaar van 2015 heeft aangetoond dat de protozoa duidelijk een toegevoegde waarde hebben. Het gras dat
bemest werd met de organische meststof en protozoa was na twee weken al donkerder van kleur dan het gras dat
alleen met de meststof was bemest. Dit is interessant, omdat van organische meststoffen vaak gezegd wordt dat ze
langzamer zijn en minder goed werken onder koude omstandigheden.
Naar aanleiding van het onderzoek is er een speciale selectie gemaakt van protozoa, waarvan bekend is dat zij een
positieve werking hebben op de bodemprocessen en plantengroei. Deze geregistreerde soort wordt inmiddels
toegevoegd aan een gazonmeststof (Gazon-AZ/Myco-Gazon) en vermarkt richting consumenten en professionals.
Dat protozoa een belangrijke rol spelen in de bodem is al langer bekend, maar dat zij ook gebruikt kunnen worden
om organische meststoffen beter te laten werken is compleet nieuw.
In de praktijk
Micro-organismen zijn harde werkers; als onderdeel van de natuur voorzien zij planten van gezonde voedingsstoffen
en zorgen ze voor een goede bodemstructuur. Erg belangrijk dus, mits zij kans krijgen hun goede werk te doen.
De tuinliefhebber wil graag effect van de gedane arbeid zien en zo snel mogelijk genieten van een mooie border en
groen gazon. In het merendeel van de Nederlandse tuinen wordt inmiddels gebruik gemaakt van organische
meststoffen in plaats van kunstmest. Een organische meststof gaat eerst aan het werk in de bodem, na een tijdje zie
je daarvan het effect bovengronds.
Door gebruik te maken van protozoa in de meststof wordt het resultaat zichtbaar versneld; het gras groeit namelijk
al vanaf 5 °C in plaats van de normale 10 °C. En dat is positief wanneer je met smart zit te wachten totdat de tuin
groen wordt en opbloeit. Maar vooral ook belangrijk is dat het gras veel sterker wordt, meer mineralen opneemt en
zo minder vatbaar is voor mos, gebreksziekten en plagen.
Ook voor hoveniers, groenvoorzieners en voor sportvelden biedt de toepassing van protozoa veel voordelen. Naast
de mogelijkheid om bij een lagere temperatuur al te bemesten en resultaat te zien, wordt de zode door een optimale
wortelgroei beduidend sterker, waardoor het gras eerder en volop gebruikt kan worden. Dit is met name een groot
voordeel bij sportvelden.
ProtoPlus®
De toepassing en het effect van protozoa in meststoffen is ontdekt en gepatenteerd door ECOstyle in Oosterwolde.
De naam van deze gespecialiseerde en geregistreerde soort is ProtoPlus®. ProtoPlus® is aan de gazonmeststof
Gaon-AZ toegevoegd en inmiddels verkrijgbaar in de tuincentra.
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Voor meer informatie:
ECOstyle Garden:
Marjan Oosterkamp – PR & Communicatie
E-mail: [email protected]
Tel: 0516 – 567 762
ECOstyle Plant Professional
Aly Loes Vellema –
E-mail: [email protected]
Tel: 0516 – 567 768