Chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen

Chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen
Kerncijfers 2013
De sector van de chemische industrie, kunststoffen en life sciences is een van de belangrijkste industrietakken in
Vlaanderen. De sector vertegenwoordigt:
• 59.700 directe jobs
• Bijna 100.000 indirecte jobs
• 43 miljard euro omzet
• 20 miljard euro handelsoverschot
• 1,6 miljard euro O&O-uitgaven
Tewerkstelling
Omzet
De chemische industrie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen
telde 59.700 arbeidsplaatsen in 2013. De tewerkstelling daalde
met 1,7% ten opzichte van 2012, dat is een minder sterke daling
dan de rest van de industrie in Vlaanderen. In deze context blijft het
aandeel van de sector in de totale industriële tewerkstelling stijgen:
17,5% in 2013 vs. 15,7% in 2003. Naast de directe jobs binnen de
sector genereert de chemie, kunststoffen en life sciences, door haar
economische activiteit, indirecte werkgelegenheid bij andere Vlaamse
bedrijfstakken. Elke baan in de chemie, kunststoffen en life sciences
schept gemiddeld 1,6 indirecte jobs. Zo verschaft de sector werk aan
158.000 mensen in Vlaanderen, of ca. 10% van de tewerkstelling in de
privésector in Vlaanderen.
Vlaanderen is goed voor vrijwel 70% van de omzet van de totale
sector in België. De omzet van de chemische industrie, kunststoffen
en life sciences in Vlaanderen bedroeg 43,5 miljard euro in 2013,
hetzij een lichte stijging van 1% ten opzichte van 2012. Het aandeel
van de sector in de totale verwerkende industrie steeg tot 22,4% in
2013 tegenover 21,6% in 2012.
Aandeel in de
verwerkende industrie
Arbeidsplaatsen
75.000
2003
15,7 %
60.000
45.000
2003
68,6%
40
35
2012
17,3 %
30.000
15.000
0
Aandeel in de Belgische
chemie en life sciences
In miljard euro
45
2012
71,1%
30
25
66.867
60.714
59.700
2003
2012
2013 (r)
2013
17,5 %
20
29,5
43,0
43,5
2003
2012
2013 (v)
2013
69,4%
Bron: RSZ - gedecentraliseerde statistieken. Voor 2013 voorspelling op basis van de gecentraliseerde statistieken. (r) = raming
Sinds 2008 zijn de gegevens gebaseerd op de nieuwe Nace-Bel 2008
Bron: ADSEI volgens BTW-aangiften, geregionaliseerde gegevens. (v) = voorlopige cijfers
Tewerkstelling per subsector
Tewerkstelling per provincie
De chemische industrie, kunststoffen en life sciences is een zeer
heterogene sector. In Vlaanderen is de basischemie de grootste
werkverschaffer. Ze is aanwezig in sterk geconcentreerde
productiepolen, vooral gevestigd in het Antwerpse havengebied,
de Gentse kanaalzone en in het grensgebied. Verspreid over het
gehele gewest vindt men echter talrijke bedrijven in alle takken
van de afgeleide chemie onder meer geneesmiddelen, biotech,
detergenten en cosmetica, kunststof- en rubberverwerking, verven
en vernissen, inkten en gewasbeschermingsmiddelen. De basischemie,
de kunststofverwerking en de farmaceutische industrie zijn de grootste
subsectoren van de sector. Ze vertegenwoordigen samen 75% van
de totale tewerkstelling van de sector in Vlaanderen.
Bedrijven uit de chemie, kunststoffen en life sciences zijn in
alle Vlaamse provincies aanwezig. Met meer dan de helft van
de werkgelegenheid in de chemische industrie in Vlaanderen
en bijna 35% van de Belgische werkgelegenheid binnen de sector
heeft de provincie Antwerpen van alle provincies het hoogste
aandeel in de sector. In Antwerpen bevindt zich de grootste
petrochemische cluster van Europa. Deze zone is bovendien de
belangrijkste van het land wat betreft bedrijfsgrootte. Na Antwerpen
is de provincie Oost-Vlaanderen de grootste werkverschaffer in
de chemische industrie. De chemie in de provincies West-Vlaanderen
en Vlaams-Brabant wordt hoofdzakelijk gedragen door KMO’s.
51,1%Antwerpen
18,5% Oost-Vlaanderen
32,0% Basischemie
27,4% Kunststofverwerking
16,1% Farmaceutische industrie
8,2% Diverse chemische producten
5,6% Verven, vernissen en inkten
4,8% Zepen, detergenten en cosmetica
3,0% Rubberverwerking
1,4% Agrochemische producten
1,5% Synthetische en kunstmatige vezels
Bron: RSZ, gedecentraliseerde statistieken (4 kwartaal 2012).
de
.
12,7% Limburg
11,1% West-Vlaanderen
6,6% Bron: RSZ, gedecentraliseerde statistieken (4de kwartaal 2012).
Vlaams-Brabant
Buitenlandse handel
Investeringen
De chemische industrie, kunststoffen en life sciences is zeer exportgericht.
De Vlaamse havens oefenen uiteraard een grote aantrekkingskracht uit
op exportgerichte bedrijven. Zo voerde de chemiesector in 2013 maar
liefst voor 91 miljard euro uit. Het handelsoverschot van chemische en
life sciences producten, producten van rubber en kunststoffen steeg met
1,2 miljard euro tot 20 miljard euro. De sector is goed voor bijna één
derde van de totale export van goederen vanuit Vlaanderen (31%). De
chemische industrie, kunststoffen en life sciences draagt op die manier
fors bij tot de groei van de welvaart in Vlaanderen.
De chemische industrie, kunststoffen en life sciences is een
kapitaalintensieve industrie. Maar ondanks de economische onzekerheid
zijn de investeringen in vaste activa opnieuw boven het trendniveau
gestegen in de sector in België en bedroegen ze 2 miljard euro in
2013. Dat is bijna één derde van alle industriële investeringen in België.
Vlaanderen is naar schatting goed voor twee derde van de totale
investeringen van de sector in België. In verschillende subsectoren
kondigden ondernemingen nieuwe projecten aan, van greenfieldinvesteringen, uitbreiding- en vervangingsinvesteringen tot de bouw van
pilootinstallaties en distributiecentra. Chemie en farma blijft een sector
met een zeer belangrijk aandeel buitenlandse investeringen.
Handelssaldo
24
20
16
12
8
4
0
10,6
18,8
20
2003
2012
2013
O&O-uitgaven
Bron: NBB, volgens het geharmoniseerd systeem, gecombineerde nomenclatuur 28-40, communautair concept.
Toegevoegde waarde
Het economische belang van de sector in het industriële weefsel neemt
structureel toe. De chemische industrie, kunststoffen en life sciences in
Vlaanderen realiseerde 8,1 miljard euro toegevoegde waarde. Voorts
maakt de sector meer dan één kwart van de toegevoegde waarde van
de gehele verwerkende industrie in Vlaanderen uit, terwijl het Europese
gemiddelde op 16% ligt. Deze cijfers tonen aan hoe gespecialiseerd de
sector is in Vlaanderen.
De uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling van de chemische industrie,
kunststoffen en life sciences in Vlaanderen bedroegen ongeveer
1,6 miljard euro in 2013. Dit is meer dan de helft van de totale O&Ouitgaven van de sector in België. De O&O-uitgaven kenden de voorbije
tien jaar een gemiddelde jaarlijkse groei van ruim 2%. De chemische
industrie en life sciences is de grootste en meest O&O-intensieve sector
in Vlaanderen. Zij is goed voor bijna 50% van de totale industriële O&Ouitgaven in Vlaanderen en meer dan de helft van de totale O&O-uitgaven
van de sector in België. Hierbij valt op dat ongeveer driekwart van de totale
O&O-uitgaven afkomstig zijn van de “life sciences” (de sectoren van de
farmaceutische industrie en biotechnologie).
In miljard euro
In miljard euro
8,5
1,8
Aandeel in
de be- en verwerkende
nijverheid in Vlaanderen
8,0
7,5
Aandeel in de Belgische
chemische sector
1,2
2003
24,2 %
7,0
6,5
2011
26,1 %
6,0
5,5
1,5
2003
65,6 %
0,9
0,6
2012
58,9 %
0,3
7,3
8,3
8,1
2003
2011
2012 (r)
2012
26,2 %
Bron: NBB volgens de regionale rekeningen ESR1995 - Bruto toegevoegde waarde tegen basisprijzen, tegen lopende prijzen. (r) = raming
essenscia vlaanderen
Diamant Building
Auguste Reyerslaan 80
B-1030 Brussel
Tel. + 32 2 238 97 87
Fax + 32 2 230 71 18
[email protected]
www.essenscia-vlaanderen.be
Gewestelijke afdeling voor Vlaanderen van de Belgische
federatie van de chemische industrie en van life sciences VZW
0
1.24
1,62
1,56
2003
2012
2013 (v)
Bron: essenscia - enquête bij de leden. (v) = voorlopige cijfers
2013
50,5 %
V.U. : Frank Beckx - gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen - Auguste Reyerslaan 80, B-1030 Brussel
Chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen
Kerncijfers 2013