Jongeren en de verkiezingen van 2014

JONGEREN EN DE VERKIEZINGEN VAN 2014
“GOEDE INFORMATIE IS EEN VAN
DE BOUWSTENEN OM ECHT TE
KUNNEN PARTICIPEREN”
K R AX + I 3 6
Wout Van Caimere
KRAX_19+.indd 36
4/23/13 1:16:37 PM
Over ruim een jaar trekken we
naar de stembus voor wat de
‘moeder der verkiezingen’ wordt
genoemd. Massa’s jongeren
moeten een keuze maken. Er staat
veel op het spel. Krax+ ging praten
met twee jonge politicologen: Ferdi
De Ville (27, Ugent) en Dave
Sinardet (37, VUB). Over de kloof
tussen jongeren en politiek, de
inzet van deze verkiezingen, het
belang ervan voor jongeren en de
rol die jongeren kunnen spelen.
Interesse in politiek
Krax+ • Jongeren zouden hun geloof en
interesse in de politiek verloren
hebben. Mee eens?
Dave Sinardet • Of hun interesse in de
tijd echt daalt, is moeilijk te zeggen.
Dat vermoeden is niet echt goed bestudeerd. Uit recent onderzoek blijkt wel
dat ongeveer één op drie jongeren
helemaal niet geïnteresseerd is in
politiek en ongeveer de helft maar een
beetje. De cijfers liggen trouwens veel
hoger bij leerlingen uit het BSO dan bij
ASO-leerleerlingen. Het is overigens
geen trend die zich specifiek bij
jongeren manifesteert: ook heel wat
volwassenen tonen weinig interesse
voor politiek. En dat is een zeer
jammere zaak want het gaat natuurlijk
over de maatschappij waarin we
allemaal leven. Jongeren zijn misschien niet zo bezig met het pensioendebat, maar nochtans is dat ook voor
hen belangrijk.
Ferdi De Ville • Ik heb niet het gevoel
dat jongeren zich minder interesseren
in politiek. Integendeel, ze zijn
misschien wel meer dan ooit tevoren
op de hoogte. Jongeren zijn zich
bijvoorbeeld bewust van de hoge
werkloosheid en weten met welke
problemen Europa kampt. Jongeren
houden zich vandaag wel op een
andere manier met politiek bezig. Via
sociale media en door deel te nemen
aan een niet-traditionele vorm van
protest, zoals de Indignados en de
SHAME-betoging.
Krax+ • Vinden jongeren nog aansluiting bij de traditionele politieke
partijen?
De Ville • Hier situeert zich wel een
probleem. De instroom en doorstroom
van jongeren in politieke partijen
verloopt vandaag moeizaam. Ze krijgen
moeilijk een prominente plaats in de
partijen. Jongerenpartijen en studiediensten waren vroeger de kweekvijver
van politiek talent. Dat is vandaag
minder het geval. De jongere generatie
toppolitici bestaat vaak uit zonen en
dochters van. Al begin ik hier en daar
wel een kentering te zien.
Krax+ • Zien politieke partijen jongeren
als een belangrijke doelgroep?
Sinardet • Naast hun algemene
campagnes voeren partijen ook
deelcampagnes naar doelgroepen.
Jongeren vormen daar één van. Men
zorgt verder voor diversiteit bij de
lijstvorming. Jongerenkandidaten
voeren vaak een aparte campagne. Er
zijn wel partijen die traditioneel meer
aansluiten bij jongeren.
De Ville • Partijen richten zich vooral
op die groep waarbinnen zich de
meeste kiezers bevinden: de babyboomers en de generatie er net onder, de
35- tot 55-jarigen. Alle partijen
spreken wel veel over jongeren en er
wordt veel gekaderd in de termen van
een generatieconflict. Partijen die
graag de welvaartstaat hervormd zien,
instrumentaliseren de jonge generatie
en voeren jongeren op als diegenen die
anders de rekening zullen betalen. Wat
onze generatie nu echt denkt, waar
onze generatie nu echt mee bezig is:
daar is veel minder aandacht voor.
Krax+ • Laten jongeren zich voldoende
horen in het politieke debat?
De Ville • Ze laten zich wel degelijk
horen. Opgroeien in tijden van crisis en
de impact van sociale media zorgen
ervoor dat jongeren politiek bewust en
actief zijn. Dit gebeurt wel op een erg
vluchtige manier. Wat ik mis is een
gekanaliseerde en georganiseerde
manier om dit te uiten. Ik mis ook het
aanbrengen van alternatieven en frisse
ideeën door jongeren in het maatschappelijk debat. Jongeren stappen
makkelijk mee in dingen die worden
aangeklaagd en roeren zich dan online.
Ze nemen die kritiek echter vaak te
makkelijk aan. Daarom doen ze vaak
aan cherry picking in hun kritieken op
het huidige systeem en ontbreekt het
hen aan een coherente visie.
Sinardet • Ik heb niet het gevoel dat
jongeren heel sterk op het publieke
debat wegen. Net zoals bij politieke
partijen hangt ook veel af van personaliseren en communicatie. Wanneer er
op een bepaald moment een charis- >
KRAX_19+.indd 37
3 7 I K R AX +
Dave Sinardet pleit
voor politieke
wijsheid: “Jongeren
zijn beter gewapend
als ze inzicht
hebben in het
politieke spel.”
4/23/13 1:16:38 PM
“De instroom en
doorstroom van
jongeren in politieke
partijen verloopt
vandaag moeizaam.”
Ferdi De Ville
matische en vlot sprekende jongere
een aantal dingen naar voor brengt,
kunnen ‘de jongeren’ als groep ineens
wel meer aandacht krijgen. Jong/oud
is ook een potentiële maatschappelijke
breuklijn die echter politiek niet echt
aangeboord wordt. Waarschijnlijk
omdat we in België gefocust zijn op de
communautaire breuklijn. In Nederland is de breuklijn jong/oud veel
levendiger. Daar heb je dan ook zo
iemand als Sywert van Lienden, een
jonge dynamische kerel die het goed
kan uitleggen.
Moeder aller verkiezingen
K R AX + I 3 8
Krax+ • Waarom zijn die verkiezingen
van 2014 zo belangrijk?
Sinardet • De Vlaamse, federale en
Europese verkiezingen vallen dan
samen. In 1999 was dit al eens het
geval en ook toen sprak men ook al
over de ‘moeder aller verkiezingen’. Er
staat bovendien heel veel op het spel,
en dit op heel veel vlakken.
De Ville • De verkiezingen vallen in het
midden van een crisis en nadien zullen
er vijf jaar geen verkiezingen zijn. De
verkiezingen worden dus heel
richtinggevend voor het beleid in alle
belangrijke thema’s.
Krax+ • Hoe zou je de inzet van de
verkiezingen omschrijven?
Sinardet • Het is moeilijk om hier een
neutraal antwoord op te geven. Elke
partij zal er een verschillende invulling
aan geven. Een deel van de verkiezingsstrijd gaat nu net over welke
thema’s de verkiezingen zullen
overheersen en hoe de mensen de
KRAX_19+.indd 38
verkiezingen percipiëren. De inzet
wordt ook mede bepaald door de
media en iedereen die in het politieke
debat aanwezig is. Objectief valt nu wel
al vast te stellen dat een eventuele
splitsing van België een belangrijke
inzet zal zijn.
De Ville • Inderdaad, veel mensen
beschouwen 2014 als het jaar waarin
over de toekomst van België wordt
beslist. Voor jongeren betekent dit dat
deze verkiezingen zullen bepalen in
welk land ze hun volwassen leven
zullen doorbrengen.
Krax+ • Thema’s als klimaatverandering, jeugdwerkloosheid en de impact
van de crisis vinden veel jongeren
belangrijk. Welk gewicht krijgen deze
in de verkiezingsstrijd?
De Ville • Ik denk dat de aanpak van de
crisis en het economische aspect een
tweede belangrijke inzet van de
verkiezingen zijn.
Sinardet • Dit zijn absoluut belangrijke
thema’s. Ik vrees echter dat ze niet zo
veel aan bod zullen komen in de
kiesstrijd. Trouwens, de vraag wat nu
de inzet van de verkiezingen was, zal
ook een strijdpunt blijven na de
verkiezingen, namelijk bij de interpretatie van de uitslagen: ‘wat hebben de
kiezers met hun stem nu precies willen
zeggen?’ Jeugdwerkloosheid wordt wél
meer en meer een issue. Jarenlang
heeft men iedereen wijsgemaakt dat
jongerenwerkloosheid niet echt een
Vlaams probleem is. Het arbeidsmarktbeleid is net gesplitst omdat er
een andere situatie zou zijn op de
arbeidsmarkt in Vlaanderen en in
Wallonië. In Wallonië zouden er vooral
Jongerenpartijen
en studiediensten
waren
vroeger
de kweekvijver van
politiek
talent. Dat is
vandaag
minder
het geval.
4/23/13 1:16:39 PM
Opgroeien
in tijden
van crisis
en de
impact van
sociale
media
zorgen
ervoor dat
jongeren
politiek
bewust en
actief zijn.
jonge werklozen en in Vlaanderen
vooral oudere werklozen zijn. Maar wat
blijkt nu? Jongerenwerkloosheid is
plots toch een probleem in Vlaanderen.
Het verschil situeert zich dan ook
eerder tussen de grootsteden en de
rest van het land. In de grote steden is
er een hogere jongerenwerkloosheid,
en dat geldt voor beide landsdelen.
Europese verkiezingen
KRAX_19+.indd 39
Schrijnend gebrek aan
basiskennis
Krax+ • Hoe belangrijk is het dat
jongeren goed geïnformeerd zijn over
de verkiezingen?
Sinardet • Informatie is de basis van
alles. Een standpunt innemen zonder
informatie is wel mogelijk, maar niet
het beste idee. Goede informatie is een
van de bouwstenen om echt te kunnen
participeren.
De Ville • Jongeren moeten zich goed
informeren over de keuzes waar we
voor staan. Daardoor zullen ze ook
merken dat de standpunten van
partijen meer samenhang vertonen
dan ze vaak denken. We hadden het er
al over dat jongeren zich niet herkennen in partijpolitiek. Ze voeren vaak
aan dat ‘elke partij wel ergens gelijk
heeft’. Ze zijn een beetje voor Groen
want die zijn voor het klimaat, en een
beetje voor Open Vld, want vrijheid
vinden ze ook belangrijk. Partijen
vinden ze te dogmatisch.
Krax+ • Hebben jongeren minder
kennis over politiek dan vroeger?
Sinardet • De politiek is in elk geval
een pak complexer en daarom
moeilijker om te volgen. Die complexiteit is een belangrijke drempel om op
een gefundeerde manier te participeren aan politiek. Hierin ligt een grote
uitdaging voor het onderwijs. Ik pleit
voor een apart vak Maatschappelijke
Vorming op school, met aparte leraren
die hiervoor worden opgeleid.
De Ville • Ik ben ook voorstander van
zo’n vak. Ikzelf had gelukkig een zeer
geëngageerde leraar Geschiedenis die
bij mij het politiek bewustzijn heeft
aangewakkerd, en me heeft geleerd
om op een kritische manier om te gaan
met de actualiteit.
Krax+ • Welke kennis is essentieel om
goed voorbereid te zijn?
Sinardet • Een eerste niveau is de
basiskennis over het politieke systeem.
Daar is nu een schrijnend tekort aan.
Wij zijn een federaal land: jongeren
moeten weten wat dat betekent. Wat is
het verschil tussen de federale en de
Vlaamse regering en het Europese
niveau? Wie oefent welke bevoegdheden uit? Wie zit in de meerderheid en
de oppositie, op welk niveau? … Op een
tweede niveau is het noodzakelijk om
te weten waar elke partij voor staat,
wat de grote standpunten zijn en hoe
die binnen een ruimer ideologisch
kader passen. Een derde niveau is een
vorm van politieke wijsheid. Jongeren
moeten beseffen dat er meer is dan
louter het officiële verhaal en de
officiële rollen. Ze zijn beter gewapend
als ze inzicht hebben in het politieke
spel en als ze de communicatie van
politici kunnen doorprikken.
Krax+ • Wie heeft daar een rol in te
spelen, naast het onderwijs?
Sinardet • Zeker de media! Bij de
federale verkiezingen in 2010 was er al
een grote rol weggelegd voor jongeren
in de verkiezingsprogramma’s van de
VRT. Jammer genoeg werd toen enkel
ingezoomd op thema’s die heel dicht
bij de leefwereld van jongeren staan.
Het is belangrijk dat jongeren gevormd
worden tot burgers die het algemene
politieke gebeuren volgen.
De Ville • Ik durf ook te kijken naar
organisaties als de Vlaamse Jeugdraad
en allerlei jeugdorganisaties. Zij
vervullen een belangrijke megafoonfunctie naar jongeren toe. Ik zie dit ook
in mijn eigen omgeving, bij politieke
jongerenorganisaties en de lokale
jeugdraad. Door te dialogeren en te
discussiëren ondervinden jongeren wat
democratie inhoudt. ×
De Ambrassade en de Vlaamse
Jeugdraad werken al volop aan een
project naar aanleiding van de
verkiezingen in 2014.
www.ambrassade.be
www.vlaamsejeugdraad.be
3 9 I K R AX +
Krax+ • Wat met de Europese verkiezingen?
Sinardet • Ik vrees dat het Europese
niveau weinig aandacht zal krijgen.
Veel mensen hebben bovendien het
gevoel toch geen grip te krijgen op dit
niveau. Over de Europese integratie an
sich is er ook een grote consensus in
Vlaanderen. Al kan dat met deze
verkiezingen misschien nog veranderen.
De Ville • Ik merk dat zeker bij
jongeren de aandacht voor Europa is
toegenomen. Ze kennen het belang en
de impact van de Europese besluitvorming. Ik kan me voorstellen dat veel
jongeren eigenlijk niet wakker liggen
van de toekomst van België. Europa
heeft als gevolg van de crisis immers
veel bevoegdheden overgenomen.
4/23/13 1:16:39 PM