3 revoluties VERLICHTING, AMERIKAANSE EN FRANSE REVOLUTIE EN EEN BEETJE NEDERLAND Verlichting: wetenschappers Belangrijke namen Belangrijkste idee Belang voor revolutie Galileo Galilei, 1633 Aarde draait om de zon Kerk was boos! Isaac Newton, 1646-1723 Appel valt van de boom omdat… natuurwetten Chr. Huygens Slingeruurwerk, zakhorloges Tijd Leeghwater Inpolderen door molens Meer land beschikbaar Enkele filosofen en hun ideeën Charles Montesquieu Immanuel Kant John Locke Durf te weten! Heb de moed uw verstand op eigen gezag te gebruiken! (Geen kerk, geen andere autoriteiten vertrouwen. Weg met het bijgeloof!) De koning krijgt zijn macht van het volk, hij is er dus voor het volk. Zonder volk geen koning! Dus geen absolutisme. “Sociaal contract” over uitgewisselde vrijheid De macht in het bestuur moet gescheiden zijn. 1. Parlement maakt wetten (wetgevend) 2. Koning regeeert (uitvoerend) 3. Rechter spreekt recht op basis van de wetten (rechterlijk) Enkele filosofen (2) Idee: De koning is overbodig! Terug naar de volksvergadering zoals in Athene. Diderot en d’Alembert Begin van de eerste Encyclopédie om kennis te verspreiden en domheid te bestrijden: zelf nadenken en ontdekken! http://nl.wikipedia.org/wiki/Denis_Diderot Voltaire Bedacht het deïsme= God heeft de wereld gemaakt. Daarna bemoeide hij zich niet meer met zijn creatie. Wat heeft de Verlichting met de revoluties te maken? Ideeën over machtsverdeling in de kolonie Amerika en in Frankrijk werden verspreid en besproken. Op de juiste momenten kon de revolutie de ideeen over machtsverdeling toepassen Er is dan slechts een vonkje nodig om het volk tot opstand te verleiden Amerika: Boston Tea Party (1773) Frankrijk: Bestorming van de Bastille (1789) Amerika was een kolonie 1607: Amerika wordt gekoloniseerd Er woonden “wilden”, de “Indianen” die leefden als jagers/verzamelaars De kolonisten hadden het heel moeilijk De kolonie werd winstgevend door tabaksplantages 1700: twaalf Engelse kolonies met 250.000 inwoners De “Indianen” waren uitgeroeid of verplaatst naar andere leefgebieden, via het “Trail of tears”. Amerikaanse revolutie, 1776-1783 Voor de revolutie: Engeland was de baas Uit heel Europa kwamen immigranten Eigenbestuur gewenst: vooral de belastingdruk was vervelend Engeland eiste geld van de kolonie na de oorlog met Frankrijk “No taxation without representation”: alleen belasting betalen als we een eigen bestuur hebben! (het ging dus om geld en macht) Bocot van Engelse producten vanwege hoge belastingen op deze producten 1773: Tea act: “Boston Tea Party”. Als Indianen verklede kolonisten gooiden thee in de haven van Boston omdat zij het niet eens waren met deze wet. Engeland was furieus: veel strafmaatregelen Kolonies werkten nu samen in het Continentaal Congres. 1775: eerste veldslag tussen de kolonisten en de Engelse legers. Amerikaanse revolutie, 17761783 (2) Belangrijk punt tijdens de Onafhankelijkheidsstrijd: De “Declaration of Independence” 4 juli 1776, tijdens de strijd, geschreven door Thomas Jefferson. Hij gebruikte John Locke’s idee dat het volk zelfbeschikkingsrecht heeft: als de regering het volk niet aanstaat heeft het volk recht deze te vervangen. Amerikaanse revolutie, 17761783 (3) George Washinton was een van de Founding Fathers. Hij was legeraanvoerder, planter en de eerste president van de Verenigde Staten van Amerika. Amerika kent als hoofdstad Washington, D.C. en een staat “Washington”. Einde aan de strijd in 1783: Engeland moest zich gewonnen geven. Het volk kon geen legers meer sturen. Frankrijk had de kolonisten gesteund in deze strijd, waardoor het eigenlijk een voortzetting was van de 7-jarige oorlog die Frankrijk en Engeland tot 1763 hadden gevochten…. De staten kregen een eigen bestuur en daarboven een federaal bestuur (denk aan de FBI) De Franse revolutie, 1789-1799 Voor 1789 Frankrijk wordt bestuurd door de Zonnekoning en zijn nakomelingen De drie standen zorgen voor zijn inkomen De kerk vraagt belastingen aan de bewoners van haar gebieden De adel vraagt belastingen aan de bewoners van zijn gebieden De derde stand betaalt belastingen Het gaat weer om geld, en macht…. Schatkist: LEEG! Macht van de koning naar de adel en de kerk Staten-Generaal moet over belasting stemmen…. De kerk De adel Derde stand 300 stemmen 300 stemmen 600 stemmen De derde stand eiste… en kreeg Juni 1789: Juli 1789 Augustus 1789 Veel afgevaardigden komen samen in de Kaatsbaan om daar een grondwet te schrijven Val van de Bastille Verklaring van de rechten van de mens en de burger is klaar Wat gebeurde er met de koning? De Franse koningin En drie van haar 4 kinderen (die allen een natuurlijke dood stierven) https://www.youtube.com/watch?v=1WjsqVw WyrI Lodewijk XVI, nu burger Capet Ook koningin Marie-Antoinette Schuldig aan uitbuiting van het volk. Gestorven onder de guillotine op Sterft onder dit apparaat op 16 oktober 1793. Wat gebeurde er na de nieuwe grondwet? De standen werden afgeschaft Liberté= vrijheid Egalité= gelijkheid Fraternité= broederschap “Terreur” Iedereen, verdacht van tegenstand tegen de revolutie, werd onthoofd… Oorlog tegen buurlanden Napoleon voerde oorlogen in en buiten Europa, 1799-1815 (Waterloo) https://www.youtube.com/watch?v=2vAvoa OaJNM Einde van de revoluties Wat gebeurde er met de macht van de kerk? Wat gebeurde er met de macht van de Amerikanen? Wat gebeurde er met de macht van het Franse volk? Opdracht: zoek dit uit Opdracht: zoek dit uit Opdracht: zoek dit uit Pepijn, Sander, Ruben, Jonathan, Yeliz, Floor, Isabelle, Pascal Julia, Ryan, Chiara, Kjell, Cindy, Max, Mads, Robert Bart, Joost, Sammy, Kim, Dulcie, Eline, Marek