AANDRIJFSYSTEMEN 2016 / 2017 LES 3 Rogier Haas & Siegfried Jewan 1 studiepunten voor ADS-1-2: zie STUDIEGIDS. Aan het eind van blok 1 en blok 2 wordt een schriftelijk tentamen afgenomen. Deze punten worden toegekend als aan de volgende voorwaarden voldaan is: o Elk tentamencijfer is hoger dan een 5,5 . o Elk practicum moet een voldoende zijn van minstens 5,5 o 100% aanwezigheid bij de practica. De studenten zijn dus verplicht alle lessen te volgen. o Van de practicumopdrachten moeten eventuele bijbehorende opdrachten op papier en niet digitaal (dus niet als een verzonden bestand) zijn ingeleverd en van voldoende niveau zijn. Inleveren van deze opdrachten een week na afronding van de metingen en uiterlijk 14 dagen na afronding indien er nog vragen zijn. Alle opdrachten moeten zijn ingeleverd. 3 VOORKOM STUDIEVERTRAGING!!! 4 Lesstof ADS-1-2 ========================= AANTEKENINGEN WERKCOLLEGES ========================= POWERPOINTPUBLICATIES DLWO ========================= UITLEG DOCENT HOORCOLLEGES ========================= 5 Lesstof ADS-1-2 readers: ELEKTROTECHNIEK VOOR DE OPERATIONALE TECHNICUS deel I h1 berippen en definities lezen h2 weerstanden 2.1 t/m 2.3 bestuderen h3 3.1 t/m 3.5, 3.6 t/m 3.8 bestuderen h4 4.1 t/m 4.6 lezen 6 ADS-2 deel III h15 wisselstroom bestuderen h16 de componenten R, L en c bestuderen h17 schakeling van componenten 17.1 t/m 17.10 bestuderen h18 complexe rekenwijze lezen h19 de transformator 19.1 t/m 19.6.1 bestuderen 8 PRACTICUM OPDRACHTEN: Overzicht van de metingen / opdrachten / lesstof hoorcollege 1 Metingen en simulatie aan weerstanden 2 TL-armatuur 3 Drie- en vierleidernetten 4 Elektromagnetisch schakelen 5 Transformatoren Aanwezigheid 100% FORMRETURN Gebruikt voor presentie + toetsen Duidelijk met zwarte pen invullen ELEKTROTECHNIEK: Elektrische energie wordt grotendeels centraal opgewekt door een generator (dynamo). Deze energie wordt via kabels getransporteerd naar apparatuur voor arbeidsverrichting (motor), verwarming en verlichting. Daarnaast maken we gebruik van elektrische energie voor communicatie en besturing. Electricity generation Distributing electrical energy 14 TENTAMENSTOF: Tentamenstof ADS-1 2016/2017. Algemene elektriciteitsleer: - Wet van Ohm 1ste en 2de wet van Kirchoff Serie en parallel schakelen weerstanden Energie en vermogen Bronnen: Hoorcollege aantekeningen Gijsbertsen Deel 1: hfst 1 : bestuderen hfst 2 : 2.1, 2.1.1, doorlezen 2.2 bestuderen 2.4, 2.3 doorlezen hfst 3 : 3.1, 3.2, 3,3, 3.4, bestuderen 3.4.1, 3.5 doorlezen hfst 4 : bestuderen TENTAMENSTOF: Tentamenstof ADS 2 2016/2017. Wisselstroom/spanning theorie: - R, L en C wisselstroom/spanning gedrag Vector diagrammen Vermogens en impedantie driehoek Cosφ en cosφ – compensatie Bronnen: Hoorcollege aantekeningen Gijsbertsen Deel 2: hfst 7: 7.1 t/m 7.5.4 bestuderen 7.5.7 doorlezen 7.5.8 t/m 7.6.5 bestuderen Gijsbertsen Deel 3: TL-proef) hfst 15, 16, 17 (Ter voorbereiding van de GENERATOREN: De generator wordt als spanningsbron het meeste gebruikt. Nagenoeg alle elektrische energie in de wereld om ons heen wordt opgewekt in generatoren. Generator kan aangedreven worden door: •Verbrandingsmotor (diesel of gasturbine) •Stoomturbine •Waterkracht •Windkracht Basisbegrippen Wet van Ohm U=I.R Stroom I =10 A I= U/R = 220/22= 10 A Spanningbron U=220V Apparaat met een weerstand R =22 Vermogen P=U.I [W] P= 220x10=2200W Stel apparaat staat 2 uur aan: Energieverbruik: 2,2kWx2uur=4,4kWh Basisbegrippen Meten van stroom met amperemeter in serie met het te meten apparaat. A apparaat U V Amperemeter mag de werking van apparaat niet beinvloeden. Inwendige weerstand van amperemeter is zeer laag (nadert naar nul ohm). Bij wisselspanning wordt veelal de stroom indirect gemeten: stroomtang Indirecte stroommeting i~ V Ook in het meetlab: Bij wisselspanning en wisselstroom wordt de stroom gemeten dmv een zogenaamde stroomtang. Om de stroomvoerende geleider ontstaat een magnetisch veld. In de geijkte stroomtang wordt een spanning opgewekt. De stroomtang is aangesloten op een Voltmeter. Wijst de Voltmeter 2V aan, dan loopt er in feite een stroom van 2A Basisbegrippen apparaat U V Meten van spanning met voltmeter parallel aan het te meten apparaat. Voltmeter mag de werking van apparaat niet beinvloeden. Inwendige weerstand van voltmeter is zeer hoog (nadert naar oneindig). Basisbegrippen U1 Serieschakeling van weerstanden. R1 U Rv U2 R2 Vervangingsweerstand Rv=R1+R2 Stroom I door beide weerstanden gelijk. Spanning over R1: U1=IxR1 Spanning over R2: U2=IxR2 Voedingspanning U=U1+U2 Basisbegrippen Itot I1 U I2 R1 R2 Parallelschakeling van weerstanden. Spanning U over beide weerstanden gelijk. Stroom door R1: I1=U/R1 Stroom door R2: I2=U/R2 Itot U Totaalstroom Itot=I1 + I2 Rv Vervangingsweerstand : 1/Rv = 1/R1 + 1/R2 Rv=R1xR2 / (R1+R2) Basisbegrippen Spanningsbron heeft inwendige weerstand van 0,5 . 220V Rinw = 0,5 22 Totale weerstand in de kring is 22+0,5=22,5 Stroom I=220/22,5=9,7 A Spanningsverlies over inwendige weerstand Uv=9,7x0,5=4,85V Spanning over apparaat is 220-4,85=215,15V Basisbegrippen 220V 22 Rinw = 0,5 22 Tweede apparaat wordt parallel geschakeld met eerste. Vervangingsweerstand Rv wordt 1/22 +1/22 = 1/Rv Rv = 11 I=220/11,5=19,1 A Spanningsverlies: 19,1x0,5=9,55V Spanning over de apparaten is nu nog 210,45V COMPLEXERE OPGAVE Bereken de spanning over en stroom door de weerstand van 2Ω 12Ω 20Ω 8Ω 12Ω 4Ω 2Ω 200V COMPLEXERE OPGAVE 1 1 1 Rv1 8 12 12Ω Rv1 4,8 1 1 1 Rv 2 4 2 Rv 2 1,33 Rvto t 4,8 1,33 12 20 38,1 20Ω 8Ω 12Ω I tot U tot 200V 5,25 A Rvto t 38,1 U Rv2 I tot Rv 2 5,25 A 1,33 6,98V 00V 4Ω 2Ω I 2 6,98V 3,49 A 2 OPGAVE OPGAVE 20 ohm Opgave: ?A + 8A 20 ohm ? ohm Bereken alle onbekende waarden 2A 40 ohm 20 ohm 10 ohm 13,3 ohm MAASSTROOMMETHODE 120Ω 200Ω + 500V 500V I a .200 I a .120 0 Ia A Kies een punt A onder de bronspanning. Doorloop de spanningsval over beide weerstanden. Aan het einde van de maas is de som van de deelspanningen 0V. 500V I a .(200 120) 0 500V I a .320 0 COMPLEXERE OPGAVE 12Ω 20Ω + 200V 10Ω Ia Ib Bereken met behulp van de 30Ω maasstroommet hode de stroom door en de + 300V spanning over weerstand van 10Ω COMPLEXERE OPGAVE 12Ω 30Ω 20Ω + 10Ω + 200V Ia Ib 300V COMPLEXERE OPGAVE 200V I a .32 ( I a I b ).10 0 200V 42 I a 10 I b 0 300V I b .30 ( I b I a ) ).10 0 200V 42 3,16 10 I b 0 200V I a .32 10.I a 10.I b 0 200 133 10 I b 0 300V I b .30 10.I b 10.I a 0 67 6,7 A 10 U10 ( I a I b ).10 Ib 200V 42 I a 10 I b 0 300V 10 I a 40 I b 0 U10 9,16 A 10 91,6V 800V 168 I a 40 I b 0 12Ω 300V 10 I a 40 I b 0 500V 158 I a 0 Ia 20Ω 500V 3,16 A 158 30Ω + 10Ω + 300V 200V Ia Ib COMPLEXERE OPGAVE 12Ω 20Ω + 200V 10Ω Bereken met behulp van de 30Ω superpositiemet hode de stroom door en de + 300V spanning over weerstand van 10Ω TENTAMENVRAAG 2 ohm 8A 1 ohm 48V 7 ohm Uv = ? 14V 2A 8 ohm R4 = ? 3A 4A 5A OPGAVE 300V + 10 ohm Opgave Bereken met de maasstroommethode de spanning over de weerstand van 30 ohm. i(C) 20 ohm 25 ohm + 300V 700V i(A) 35 ohm i(B) 30 ohm + 40 ohm OPGAVE 12Ω SUPERPOSITIE 20Ω + 200V 30Ω 10Ω + 300V Zet een van de bronspanningen op 0V. Bereken vervolgens alle deelstromen. Zet vervolgens de ene bronspannning weer aan en de andere uit. Bereken vervolgens opnieuw alle deelstromen. Maak een totaaloverzicht en zet daarin alle stromen uit. De resultanten van al deze stromen zijn dan de daadwerkelijke stromen. SUPERPOSITIE 1 3 1 Rv1 30 30 12Ω 20Ω + 10Ω 200V 30Ω Rv1 7,5 Rvto t 39,5 200V I tot 5,1A 39,5 U verlies2 0en 3 0 5,1A 32 162V U10 U 30 200V 162V 38V SUPERPOSITIE 12Ω 20Ω + 10Ω 200V 38V 3,8 A 10 38V 1,27 A 30 I10 30Ω I 30 5,1A 3,8 A 1,27 A Rv1 7,5 SUPERPOSITIE 20Ω 1 1 1 Rv1 32 10 Rv1 7,62 12Ω Rvto t 37,6 10Ω 300V 30Ω I tot 7,98 A +300V 37,6 U verlies3 0 7,98 A 30 239V U10 U 30 300V 239V 60,6V SUPERPOSITIE I10 12Ω 20Ω 10Ω I 30 30Ω +300V 60,6V 6A 10 60,6V 2A 30 2A 6A 8A 12Ω SUPERPOSITIE Eindstromen bij elkaar opgeteld 20Ω + 10Ω 200V 2A 6A 8A 5,1A 3,8 A 1,27 A 30Ω + 300V SIMULATIE Uitspraak J.F.Kuchler Conclusie: Als gevolg van de inwendige weerstand van een spanningsbron zal de uitgangsspanning afnemen bij toename van de belasting. Tevens treedt er vermogensverlies op; dat wordt omgezet in warmte! Bij overbelasting kan brand ontstaan! John Kuchler, 2009 NU: PRESENTATIE RLC 52