Gedrag in organisaties, 9e editie Stephen P. Robbins en Timothy A. Judge Hoofdstuk 6 Motivatie: van begrip naar toepassingen 1 Na bestudering van dit hoofdstuk ben je in staat om: 1. Te bespreken hoe werknemers kunnen worden gemotiveerd door de werkomgeving te veranderen. 2. Uiteen te zetten waarom managers programma’s voor grotere betrokkenheid van werknemers invoeren. 3. Te bespreken hoe verschillende typen variabele-beloningsprogramma’s de motivatie van werknemers kunnen verhogen. 2 Na bestudering van dit hoofdstuk ben je in staat om: 4. Het verband te schetsen tussen competentiebeloning en motivatietheorieёn. 5. Uit te leggen hoe openlijke erkenning van inzet en prestatie van invloed kan zijn op de motivatie. 3 Het taakkenmerkenmodel 1. 2. 3. 4. 5. Elke baan is te beschrijven met de aanwezigheid van vijf dimensies: Variatie in vaardigheden Taakidentiteit Taakbelang Autonomie Feedback 4 Taakkenmerkenmodel 5 Motiverende potentiёle score (MPS) Werkzaamheden die potentieel motiverend zijn, moeten scoren op ten minste een van de drie factoren die leiden tot ervaren zinvolheid, en hoop op zowel autonomie als feedback. 6 Methoden om taken motiverender te maken: 1. Taakroulatie 2. Taakverbreding 3. Taakverrijking • • • • • Taken combineren Natuurlijke werkeenheden creёren Klantrelaties inbouwen Verticaal uitbreiden Feedbackkanalen openen 7 Taakverrijking 8 Drie alternatieve werkregelingen: 1. Flextijd - een vastgesteld aantal uren zelf over de week kunnen verspreiden 2. Duobanen - twee of meer mensen delen één traditionele baan van 40 werkuren per week 3. Telewerken - werknemers werken minstens twee dagen per week aan een computer thuis die verbonden is met hun kantoor 9 Flextijd Voordelen zijn: 1) minder verzuim 2) grotere productiviteit 3) minder onkosten voor overwerken 4) minder vijandige houding tegenover de bedrijfsleiding 5) minder opstoppingen rond werklocaties 6) werknemers komen niet langer te laat 7) meer autonomie en verantwoordelijkheid voor werknemer dat tot meer voldoening kan leiden 10 Telewerken Voordelen zijn: 1) groter aantal kandidaten voor een baan 2) hogere productiviteit 3) minder verloop 4) beter moreel 5) lagere kosten voor kantoorruimte 11 Werknemersbetrokkenheid • Participatief leiderschap: gezamenlijke besluitvorming • Medezeggenschap: in plaats van direct deelnemen aan besluitvorming kunnen werknemers worden vertegenwoordigd: – Ondernemingsraad – Vertegenwoordigers in de directie 12 Vier strategische beloningsbeslissingen 1. Welke beloning? (systeem instellen) 2. Hoe individuele werknemers belonen? (kiezen tussen variabele en kwalificatiebeloning) 3. Welke voordelen? (flexibele voordelen) 4. Wat voor erkenningsprogramma’s? 13 1. Welke beloning? Bij vaststellen van beloningsniveaus zijn twee afwegingen mogelijk: 1. interne vergelijking: de waarde van de taak voor de organisatie 2. externe vergelijking: concurrentievermogen van beloning met beloningen elders in zelfde bedrijfstak 14 2. Hoe te belonen? • Stukloon: vast bedrag per eenheid product • Op basis van verdienstelijkheid: gebaseerd op individuele prestaties (merit-rating) • Bonussen • Winstdeling: extra beloning op basis van vaste formule • Gainsharing: groei in productiviteit wordt verdeeld • Aandelenprogramma’s • Beloning naar vaardigheden: afgemeten aan aantal vaardigheden/ werkzaamheden, niet naar functie/rang 15 Beloning naar vaardigheden • Beloning naar vaardigheden: afgemeten aan hoeveelheid vaardigheden/ werkzaamheden, niet functie of rang. Meer flexibiliteit binnen personeel. 16 3. Flexibele voordelen • Flexibele beloningselementen: – Moduleplan – Basispakket-plus-optie – Belastingvoordeelpakket 17 4. Erkenningsprogramma’s Het erkennen van werknemers door intrinsieke beloning in de vorm van complimenten en prijzen etc. 18 Gevolgen voor managers • Gevoelig zijn voor individuele verschillen/behoeften. • Werknemers moeten specifieke doelen krijgen, evenals feedback. • Betrek werknemers bij beslissingen. • Beloningen aan prestaties koppelen. • Werknemers willen billijke beloning. 19