Wat vonden wij van dit museum?

Wetenschapsactiviteit
Omdat we de mogelijkheid niet hadden om iets
te bezoeken tijdens de wetenschapsweek, zijn
wij op zoek gegaan naar een alternatief, een
museum. Na wat rond te surfen op het internet
zijn wij tot een website gekomen van de
Universiteit Gent. Op de campus van de
universiteit is namelijk een museum voor de
geschiedenis van de wetenschappen.
Het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen brengt de collectie
van historische wetenschappelijke instrumenten van de Universiteit Gent onder
één dak. Aan de hand van de technologische vooruitgang van deze
instrumenten schetst dit museum de geschiedenis van de verschillende
wetenschapstakken.
Verschillende Gentse wetenschappers worden in dat museum in het licht gezet,
zoals Joseph Plateau (de vader van de film), Leo Baekeland (de uitvinder van de
eerste kunststof), en August Kekulé (de grondlegger van de aromatische chemie).
Je kan er ook een aantal opmerkelijke collecties bezichtigen, zoals de collectie
historische en hedendaagse microscopen, verschillende elektriseermachines en
een uitgebreide verzameling landmeetkundige en scheikundige instrumenten. Het
museum toont niet enkel instrumenten die voor onderzoek werden gebruikt, maar
ook demonstratietoestellen bij het wetenschappelijk onderwijs. Zo verzamelde
Joseph Plateau tientallen natuurkundige instrumenten.
Joseph Plateau
1801-1883
August Kekulé
1829-1896
Leo Baekeland
1863-1944
Het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen biedt ook de
mogelijkheid om met leerlingen op een meer interactieve manier in het museum
aan de slag te gaan. Zo worden in het kader van tijdelijke tentoonstellingen
interactieve demonstraties en/of workshop uitgewerkt voor leerlingen van het
secundair onderwijs. Daarnaast bieden zij ook een vragenlijst waarmee de
leerlingen zelfstanding in de tentoonstellingen op ontdekking kunnen gaan. Indien
mogelijk worden deze demonstraties en workshops met de tijd aangepast,
teneinde deze blijvend te kunnen aanbieden. Een demonstratie / workshop voor
leerlingen duurt ongeveer 1 uur en kost € 30 (per groep van maximum 25
personen).
De aanbod bestaat momenteel uit de volgende demonstraties en workshops:
Biologie van de voeding: wat is de samenstelling van onze voeding, waarom eten
wij, wat is bederf en hoe pogen wij dat tegen te gaan en hoe proeven wij, wat
beïnvloedt onze smaak? Dit is een greep uit de vragen waarop we proberen een
antwoord te vinden tijdens deze workshop.
Fysica en Chemie in de keuken: koken is Fysica en Chemie. Hoe wordt warmte
overgedragen naar ons voedsel, hoe produceren we die warmte, hoe werkt een
inductiekookplaat of microgolfoven en wat kan een kok met vloeibare stikstof
aanvangen? Het wordt al gauw duidelijk dat Fysica en Chemie uit ons dagelijks
leven niet weg te denken zijn, en de leerlingen maken ook kennis met vloeibare
stikstof en maken er zelfs een lekker roomijs mee.
Cartografie: hoe raken we van een bol naar een plat vlak, hoe bepalen we onze
schaal en hoe kunnen we uit een kaart informatie gaan aflezen? Enkele
beginselen van de Cartografie worden uit de doeken gedaan en het wordt al snel
duidelijk dat de keuze van de schaal en de gebruikte projecties een grote invloed
uitoefenen op de wijze waarop wij de aarde grafisch voorstellen.
Geschiedenis van de Landmeetkunde: van de Egyptenaren tot het invoeren van
het metrisch stelsel. De leerlingen kunnen zelf aan de slag met enkele replica’s van
Romeinse toestellen, zetten hoeken uit op de manier van de Egyptenaren en leren
al snel het nut van een gestandaardiseerde lengte-eenheid.
Geluid en Resonantie: wat is geluid, en hoe plant het zich voort. Hoe nemen wij
geluid waar? De eigenschappen van een toon, met intensiteit, toonhoogte, en
klank. En hoe vertaalt zich dat naar muziekinstrumenten? Verder wordt aandacht
besteed aan trillende snaren, trillende staven, trillende luchtkolommen, trillende
platen en vliezen, waar resonantie een sleutelbegrip is, en trillingen gevisualiseerd
kunnen worden met Chladni figuren.
Bij de aanvang van een nieuwe tijdelijke tentoonstelling organiseert het museum
telkens een studiedag voor leerkrachten uit het secundair onderwijs. Deze
studiedagen omvatten over het algemeen een aantal academische lezingen met
betrekking tot het onderwerp van de tijdelijke tentoonstelling, een voorstelling van
de educatieve workshops en een bezoek aan de tentoonstelling.
Als je zelf nog student bent, net zoals ons, kan je gratis het museum bezoek. Al het
materiaal is genummerd, waardoor je alles kan terugvinden in het boekje dat je in
het begin van de rondleiding mee krijgt. Als je nog vragen hebt kan je jouw
emailadres achterlaten met de vragen die je hebt. Later ontvang je dan een mail
met de nodige informatie.
Zoals eerder vermeld kan je verschillende collecties bezichtigen. Hieronder vindt u per rubriek een aantal foto’s met de nodige
uitleg.
Microscopen
De Leeuwenhoek
Aan het begin van de 17e eeuw kende de Republiek in Middelburg twee
vermaarde lenzenmakers, Hans Lippershey (1570– 1619) en Sacharias Jansen
(ca. 1585 – ca. 1632) die verbonden worden met de uitvinding van
microscoop en telescoop. Hierdoor had de lakenhandelaar Van
Leeuwenhoek de beschikking over lenzen en loepen voor de controle van
stoffen. In 1648 kreeg hij voor het eerst een vergrootglas in handen: een loep
voor de textielhandel met een vergrotende kracht van drie - een
dradenteller.
Elektriseermachines
Batterij met 4 Leidse flessen
De Leidse fles werd in 1746 in Leiden uitgevonden door
Pieter van Musschenbroeck, die toen professor
natuurkunde was aan de Universiteit van Leiden. Een
jaar eerder was een dergelijke methode om
elektrische lading op te slaan al uitgevonden door de
Pruisische Duitser Ewald Georg von Kleist, maar
doordat Van Musschenbroek over zijn vondst
publiceerde, heeft zijn vondst ook internationaal de
naam Leidse fles gekregen.
Landmeetkunde
Landmeters boussole
Hoekmeetinstrument van landmeters uit 1881
Waterpasinstrument
Een waterpas uit 1884
Scheepskompas
Rekenmachine
Een kompas voor op een schip uit 1912
Passers
Latten
Scheikunde
Wat vonden wij van dit museum?
We vonden het zeer interessant dat je de evolutie kon zien van hoe bepaalde
zaken er vroeger uitzagen en hoe ze er nu uitzien (passers, rekenmachines,
microscopen, kompassen…). Je ziet hoe alles is begonnen, je gaat terug naar het
begin waar alles tot stand is gekomen. Want alle zaken die wij nu hebben worden
van zelfsprekend genomen. Zaken als passers en rekenmachines gebruiken wij nu
bijna ’dagelijks’ en is voor ons zeer logisch maar dat is niet altijd zo geweest. Het
heeft ons zeer sterk aangetrokken hoe de zaken er toen uitzagen. De grote
verschillen die er waren tussen nu en vroeger. Acht al die zaken zitten grote brains
die wij en weinig mensen denken wij, kennen. We hebben kennis gemaakt met
grote wetenschappers die we nog niet (of toch nog niet allemaal) kenden.
Wij hebben nu dit museum individueel bezocht met behulp van een boekje met
de nodige uitleg over alle zaken aanwezig in het museum. Maar als je dit zou
bezoeken met je leerlingen, is het beter om een rondleiding te krijgen omdat het
informatieboekje iets te ingewikkeld zal zijn. Het is zou ook leuker zijn moest je een
workshop kunnen volgen om de leerlingen toch ook actief te laten meewerken
dan enkel te moeten kijken en luisteren.