Monitoring van de fotosynthese Peter Lootens 8/06/2011 Studiedag POTPLANTEN Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij • Lucht ‐ CO en O2 Fotosynthese = synthese (vorming van suikers) door gebruik te maken van licht = vastleggen van lichtenergie in een andere energiedrager (suiker = opslag van energie + bouwsteen) voor de groei en het onderhoud van de plant 3 componenten: • • • aanvoer van CO2 van de omgeving naar de chloroplasten lichtreacties: omzetting van lichtenergie naar chemische energie donkerreacties: omzetting van chemische energie en CO2 tot suikers 2 • Lucht ‐ CO en O2 Fotosynthese en respiratie Fotosynthese = 6 CO2 + 6 H2O + licht → C6H12O6 + 6 O2 Respiratie = C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2 + 6 H2O + energie 3 • 2Lucht ‐ CO en O2 Aanvoer CO • Stomata of huidmondjes • opname/afgifte CO2/O2 • verdamping • # 25 ‐ 2200 /mm² • Onderzijde en/of bovenzijde 4 • 2Lucht ‐ CO en O2 Aanvoer CO • Normale CO2‐concentratie: 380‐400 ppm • Wijziging luchtsamenstelling: • CO2‐dosering (meer fotosynthese) • O2‐verwijdering (onderdrukking respiratie) • In gesloten serre kan CO2‐concentratie dalen tot 200 ppm • Dosering tot 1000 ppm kan (tot +50% meer fotosynthese) 5 • Licht ‐ pigmenten Proces: lichtreacties - chlorofyl • chlorofyl of bladgroen (a en b) • hulppigmenten (bv. caroteen) • samen vormen ze een antenne om licht te vangen • omzetting lichtenergie naar chemische energie (ATP, NADPH) (www.cbu.edu, www.meteo.mcgill.ca ) 6 • Licht ‐ bladstructuur Proces: lichtreacties - chloroplast (www.wellesley.edu ) 7 Proces: donkerreacties • Calvin‐Benson cyclus: – is afhankelijk temperatuur en niet van licht – zal de CO2, H2O en lichtenergie (ATP en NADPH) gebruiken om suikers te maken – belangrijkste enzym: Rubisco (Taiz & Zeiger , 2002) 8 Fotosynthese versus respiratie • Bruto fotosynthese (Pbruto) • Respiratie (R) < kan gemeten worden in het donker • Netto fotosynthese (Pnetto ) wordt gemeten Pnetto = Pbruto ‐ R 9 Fotosynthesemeting: hoe? Stengel Lichtbron Lucht IN Blad Cuvette Lucht UIT o “CO2 lucht IN” – “CO2 lucht UIT” 10 Fotosynthesemeting: plantniveau 11 Fotosynthesemeting: lichtrespons beperkt door licht maximale fotosynthese beperkt door CO2 beschikbaarheid schermen assimilatiebelichting lichtcompensatiepunt quantumefficiëntie (donker)respiratie (Taiz & Zeiger , 2002) 12 Fotosynthesemeting: lichtrespons 13 Fotosynthesemeting: temperatuurrespons (Taiz & Zeiger , 2002) 14 Praktijkvoorbeelden: dagverloop hedera 15 Praktijkvoorbeelden: forcerie azalea – bewolkte dag 5 Netto fotosynthese (µmol CO2/m²s) 4 3 2 1 0 0:00 3:00 6:00 9:00 12:00 15:00 18:00 21:00 0:00 ‐1 ‐2 Tijd (uur) 16 Praktijkvoorbeelden: forcerie azalea – heldere dag + assimilatielicht 5 Netto fotosynthese (µmol CO2/m²s) 4 3 2 1 0 0:00 3:00 6:00 9:00 12:00 15:00 18:00 21:00 0:00 ‐1 ‐2 Tijd (uur) 17 Praktijkvoorbeelden: forcerie azalea – huiskamer 5 Netto fotosynthese (µmol CO2/m²s) 4 3 2 1 0 0:00 3:00 6:00 9:00 12:00 15:00 18:00 21:00 0:00 ‐1 ‐2 Tijd (uur) 18 Praktijkvoorbeelden: forcerie azalea – balans 150000 bewolkte dag 125000 heldere dag Gecumuleerde netto fotosynthese heldere dag + assimilatiebelichting 100000 huiskamer 75000 50000 positieve balans 25000 0 0:00:00 3:00:00 6:00:00 9:00:00 12:00:00 15:00:00 18:00:00 21:00:00 0:00:00 ‐25000 ‐50000 negatieve balans Tijd (uur) 19 Monitoring van de fotosynthese • meten van de ogenblikkelijke reactie van de plant/blad op een teelthandeling, stresssituaties,… >< effect ervan op de groei is pas enkele weken later zichtbaar en bovendien is er interactie met andere teelthandelingen • het is mogelijk te meten in de serre • niet enkel fotosynthese wordt gemeten maar gelijktijdig ook chlorofylfluorescentie, verdamping, opening van de huidmondjes, lichtintensiteit, temperatuur (lucht en blad), CO2‐concentratie, vochtdeficiet, … 20 Vragen? [email protected] Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij