Geen diatitel - Voor de Gelderse jeugd

Ontmoeting met gemeenten
Thema: kinderbescherming
9 april 2014, Gelderland, locatie Arnhem
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Programma
14.00- 15.30 uur
• Introductie teams jeugd en het werkproces
• Wettelijk basis bevoegdheid gemeente en gronden
kinderbescherming
• Casus I: een eerste verzoek tot ondertoezichtstelling: de
zitting.
Pauze 15.30-15.45
• Casus II: kindermishandeling
• Casus III: het jonge kind
• De gesloten jeugdzorg
Einde: 17.00 uur
Middagvoorzitter: mr. G.W. Brands-Bottema, en m.m.v. M. Lookman, Raad voor de
Kinderbescherming en teamleden jeugd te Arnhem
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Welke jeugdzaken?
Civielrechtelijke zaken: kinderbescherming; gezag/omgang,
adoptie; ontheffing van het ouderlijk gezag
Bestuursrechtelijke zaken: toetsen geïndiceerde jeugdzorg;
huiselijk geweld
Strafrechtelijke zaken: jeugdstrafrecht; leerplichtzaken
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De rechtbank Gelderland heeft een
traditie op het terrein van het jeugdrecht!
Als eerste in Nederland heeft het team jeugd van de
toenmalige rechtbank Arnhem gekozen voor een team dat
alle zaken betreffende jeugd behandelde.
Dit vormde een basis voor de later ontwikkelde integrale
aanpak van jeugdzaken: de combizitting.
Het team jeugdrecht te Arnhem en het team familie en
jeugdrecht te Zutphen behandelen de jeugdzaken van het
gehele arrondissement.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Medewerkers: team Jeugd Arnhem
team Familie & Jeugd Zutphen
• Arnhem:
• Zutphen:
• 11 kinderrechters
• 13 secretarissen
• 11 griffiemedewerkers
• 11 kinderrechters
• 18 secretarissen
• 10 griffiemedewerkers
Naast andere familie en jeugdzaken zijn in 2013 door
deze rechtbank 4900 OTS zaken behandeld
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Samenstelling van het team jeugdrecht in Arnhem
en het team familie en jeugdrecht in Zutphen
De griffie met vele administratieve medewerkers
• Afhandelen van de dagelijkse bergen post en
verzoekschriften
• Inboeken van zaken, versturen van oproepbrieven,
opzetten van conceptbeschikkingen, het verzenden
van de beschikkingen naar alle belanghebbenden
• het eerste aanspreekpunt voor justitiabelen,
gezinsvoogden en advocaten
• Terugkoppelen van onvolledige verzoekschriften
• Het afhandelen van verzoeken om uitstel
Toelichting door mevr. D. Slinkman
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Aandachtspunten vanuit de griffie
• Tijdige indiening van verzoeken
• Complete verzoeken, zie procesreglement
• Wie kan gebeld/gemaild worden: contactpersoon
vermelden in verzoekschrift
• Flexibele opstelling bij plannen spoedzaken
• Als een zaak wordt overgedragen naar een andere
gemeente tijdens een lopende procedure: doorgeven
aan griffie
Suggestie: evaluatiemoment en/of apart emailadres
voor procedurele punten m.b.t. het werkproces?
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Samenstelling van het team jeugdrecht in Arnhem
en het team familie en jeugdrecht in Zutphen
(senior)secretarissen:
•
•
•
•
De voorbereiding van de zaak
Check van formele punten
Het completeren van het dossier
Aanwezigheid als griffier op de zitting en het
opmaken van het proces-verbaal
• Het raadkameren over de beslissing
• Het schrijven van de conceptbeschikking
Toelichting door mevr. A. Rozema
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Samenstelling van het team jeugdrecht in Arnhem
en het team familie en jeugdrecht in Zutphen
Kinderrechter = specialisatie en niet zonder reden:
• kinderrechters dienen te beschikken over kennis van
(jeugd)psychologie en pedagogiek en van de sociale
kaart. Ook dienen zij getraind te zijn in relevante
vaardigheden, zoals het horen van kinderen
• Het werk vergt doet een beroep op sociale en
communicatieve vaardigheden en vraagt
inlevingsvermogen, maar ook neutraliteit
• Daarnaast is ervaring vereist in het strafrecht en
familierecht
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De grote hoeveelheid zaken en het grote belang
vragen een optimaal werkproces
Communicatie met ketenpartners draagt bij aan een
beter resultaat!
• Inzicht geven in het waarom van procedureregels
• Uitleg geven over de reden van een tijdige en
complete aanlevering van verzoekschriften
• Signaleren van knelpunten
• Verwachtingen managen: geen juridische vraagbaak
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Transitie en transformatie: een nieuwe
start met vele uitdagingen!
Artikel 2.3 Jeugdwet: taak van de gemeente
• 1. Indien naar het oordeel van het college een jeugdige of een ouder
jeugdhulp nodig heeft in verband met opgroei- en
opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen en voor
zover de eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen
ontoereikend zijn, treft het college ten behoeve van de jeugdige die zijn
woonplaats heeft binnen zijn gemeente, voorzieningen op het gebied
van jeugdhulp en waarborgt het college een deskundige toeleiding
naar, advisering over, bepaling van en het inzetten van de aangewezen
voorziening, waardoor de jeugdige in staat wordt gesteld: a. gezond en
veilig op te groeien; b. te groeien naar zelfstandigheid, en c. voldoende
zelfredzaam te zijn en maatschappelijk te participeren, rekening
houdend met zijn leeftijd en ontwikkelingsniveau.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De gemeente treft voorzieningen
Volgens de staatssecretaris eist dit van de gemeenten
een integrale beoordeling van de situatie van de
jeugdige, om vervolgens de daarbij behorende
voorziening te bieden = maatwerk
De vervulling van deze opdracht kan door de rechter
worden getoetst.
Dan gaat het niet alleen om een zorgvuldige
besluitvorming, maar kan ook sprake zijn van een volle
inhoudelijke toetsing, waarbij alle omstandigheden van
het geval worden meegewogen.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Bevoegdheden KR per 1/1/15
•
Neemt gemotiveerd beslissing over ots plus duur maatregel
•
Neemt beslissing overdracht gezag op specifieke punten bij uithuispl (aanmelden
onderwijsinstelling, toestemming medische behandeling, aanvraag verlenen
verblijfsvergunning)
•
Op verzoek schriftelijke aanwijzingen toetsen
•
Geeft rechterlijke toets voor het beëindigen van de plaatsing van een mj in een pleeggezin
langer dan een jaar
•
Beslist tijdens ots ook over de verdeling ouders zorg- en opvoedingstaken
•
Kan ambtshalve ots aanvullen voor andere kinderen uit het gezin
•
Kan ambtshalve ots uitspreken bij verschil inzicht RvdK – BJZ (GI), RvdK-burgemeester
•
Beslist bij geschillen mbt uitvoering ots en over geschillen BJZ- RvdK bij uitoefening voogdij
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De ondertoezichtstelling per 1/1/15
•
Grond maatregel: indien mj zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt
bedreigd en de zorg noodzakelijk voor het wegnemen van de bedreiging door
kind/ouders niet of onvoldoende wordt geaccepteerd en de verwachting
gerechtvaardigd is dat de ouders binnen een aanvaardbaar te achten termijn de
verantwoordelijk voor verzorging en opvoeding in staat zijn te dragen
•
Kr: noemt concrete bedreigingen en daarop afgestemde duur
•
Op verzoek primair Raad, wil Raad niet dan ook: OM, ouder, pleegouder, wil Raad niet,
dan moet Raad op verzoek BJZ (wordt GI = gecertificeerde instelling) oordeel kr vragen
geldt ook voor burgemeester
•
Gezagsbeperkende of gezagsbeëindigende maatregel: vraag: kunnen ouders binnen
aanvaardbare termijn verantwoordelijkheid opvoeding mj weer dragen?
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De ondertoezichtstelling per 1/1/15
• Amendement Voordewind: eigen kracht conferentie: ouders in
de gelegenheid gesteld eerst een plan op te stellen met
familieleden en andere betrokkenen,
Jeugdwet: Artikel 4.1.2
• Bij het uitvoeren van artikel 4.1.1 en indien sprake is van
vroege signalering van opgroei- en opvoedingsproblemen,
psychische problemen en stoornissen biedt de
jeugdhulpaanbieder of de gecertificeerde instelling als eerste
de mogelijkheid om, binnen een redelijke termijn,
een familiegroepsplan op te stellen.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De gemeente heeft de sleutel van de
jeugdhulp in handen
De gemeente contracteert met gecertificeerde instellingen
die de ondertoezichtstelling gaan uitvoeren.
In geval van een ondertoezichtstelling wijst de gecertificeerde instelling binnen vijf dagen een gezinsvoogd aan.
De gecertificeerde instelling kan geen andere jeugdhulp
aanwijzen dan waarin de gemeente voorziet.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Jeugdwet, M.v.T: artikel 8 EVRM
Jeugdigen en ouders moeten voldoende en vanaf het begin
betrokken worden bij het besluitvormingsproces. Deze eis
omvat de volgende subverplichtingen:
• a. Het gezin heeft recht op inzage in de (proces)stukken; er mag geen
relevant materiaal voor hen worden achtergehouden.
• b. De ouders moeten op de hoogte worden gebracht van de beslissing
en de motivering ervan. Het initiatief tot informatievoorziening dient van
het verantwoordelijke openbaar gezag uit te gaan. Onder omstandigheden moet een onafhankelijk psychologisch onderzoek worden gelast.
• c. De procedure moet in de mogelijkheid voorzien dat de ouders hun
mening en belangen aan de autoriteiten kenbaar maken en dat de
autoriteiten hiermee rekening houden.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Maatwerk voor kinderen in de knel:
Een voorbeeld: casus I.
Rechtbankmedewerkers en een
Raadsvertegenwoordiger spelen een casus
waarin diverse praktijkdilemma’s naar voren
komen.
Tevens wordt inzicht gegeven in de gang van
zaken op een zitting.
• Gesprek
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
I. Uithuisplaatsing: de voorziening
Criterium: indien dit noodzakelijk is in het belang van
de verzorging en opvoeding …
Jeugdwet art. 2.3. lid 6:
Het college draagt er zorg voor dat de jeugdige in het geval
van een uithuisplaatsing, indien redelijkerwijs mogelijk, bij
een pleegouder of in een gezinshuis wordt geplaatst, tenzij
dit aantoonbaar niet in het belang is van de jeugdige.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
I. Passende jeugdhulp: art. 2.5 en 2.6
Jeugdwet
Een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod
…
Er wordt voorzien in maatregelen om
kindermishandeling te bestrijden
…
Naast voorzieningen m.b.t. opgroei- en
opvoedingsproblemen, ook voorzieningen m.b.t.
psychische problemen en stoornissen
LVG problematiek geregeld? PDD-NOS, ADHD
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
II. kindermishandeling
Kindermishandeling is elke vorm van voor de minderjarige
bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke,
psychische of seksuele aard,
die de ouders of personen ten opzichte van wie de
minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van
onvrijheid staat,
actief of passief opdringen,
waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te
worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van
fysiek of psychisch letsel.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
II. Vormen van kindermishandeling
• Affectieve verwaarlozing
• Lichamelijke verwaarlozing
• Lichamelijke mishandeling
• Psychische mishandeling
• Seksueel misbruik
• Getuige van geweld
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
II. Waarheidsvinding
Artikel 3.3 Jeugdwet
De Raad voor de kinderbescherming en de
gecertificeerde instelling zijn verplicht in rapportages
of verzoekschriften de van belang zijnde feiten volledig
en naar waarheid aan te voeren.
In de fase van de vrijwillige hulpverlening is
dossieropbouw van belang en transparantie naar
betrokkenen!
zie verder de maatschappelijke discussie en de rapportage van de
Kinderombudsman ‘Is de zorg gegrond?’
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
II. Casus waarheidsvinding door de KR
• 112 Melding, presentatie door mr. W. Bruins
Gesprek
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Uithuisplaatsing: rekening houden met
• Artikel 2.4. lid 3 Jeugdwet:
Het college draagt er zorg voor dat bij de uitvoering van de
kinderbeschermingsmaatregelen en van de
jeugdreclassering redelijkerwijs rekening wordt gehouden
met:
– behoeften en persoonskenmerken van de jeugdige en
zijn ouders, en
– b. de godsdienstige gezindheid, de levensovertuiging
en de culturele achtergrond van de jeugdige en zijn
ouders.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Het jonge kind: bijdrage R.v.d.K.

Veilige gehechtheid is een belangrijk fundament voor de
ontwikkeling van een kind.

Onveilige gehechtheid is een risicofactor voor het ontstaan van
diverse vormen van psychopathologie.

Gehechtheid is géén eigenschap van het kind, maar een kenmerk
van de relatie die het kind met de primaire verzorger heeft.

De tweede helft van het eerste levensjaar is een sensitieve
periode voor hechting.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
III. Het jonge kind
 een kind heeft het grootste belang bij stabiele
gehechtheidsrelaties; scheidingen moeten zoveel mogelijk
vermeden worden.
 Hechting ontwikkelt zich bij baby’s vanaf 6 maanden; in de periode
daarvoor kan onderzocht worden of ouders in staat zijn tot
responsief gedrag.
 Een kind na een jarenlange stabiele opvoedingssituatie in een
pleeggezin alsnog terugplaatsen, is het aanbrengen van een
opzettelijke traumatische scheiding.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
III. Het jonge kind
• Casus: de pasgeboren baby van ouders met een
LVG problematiek.
• Presentatie mr. W. Bruins
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De betekenis voor de duur van de
uithuisplaatsing
Belangrijk:
in een korte tijd duidelijkheid verkrijgen over de
mogelijkheden van ouders om zelf weer voor hun kind
te kunnen gaan zorgen.
Wat is daarvoor nodig?
Gesprek
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
En wanneer er geen perspectief meer is
op terugplaatsing?
• Dit vraagt allereerst een gedegen onderbouwing
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
De gesloten jeugdzorg: een hoofdstuk
apart!
Heftige problematiek. Vaak al jarenlang getob
Procedurele waarborgen:
– minderjarige krijgt advocaat
– Verklaring gedragswetenschapper
De zaak wordt snel op zitting gepland en er komt snel
een uitspraak. Vervolgens is het van belang dat de
voorziening onmiddellijk beschikbaar is, i.v.m. weglopen
of de noodzaak van bescherming.
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Gesloten jeugdzorg: crisis!
• Soms komt het voor: ‘s nachts of na 17.00 uur
• Dan is de eerste vraag: Waarom nu? Zijn er geen
alternatieven?
• En: … Is er een verklaring van een gedragswetenschapper?
Dus ook: een piketregeling voor gedragswetenschappers
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Het belang van continuïteit van jeugdhulp: de persoon van de gezinsvoogd
Cijfers liegen er niet om:
• Bij elke wisseling van een gezinsvoogd wordt de
duur van de kinderbeschermingsmaatregel met 7
maanden verlengd
• Bij elke wisseling van een gezinsvoogd neemt de
kans op een uithuisplaatsing toe met 32%
• Is al sprake van een UHP dan duurt deze door de
wisseling wel 6 maanden langer
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Het belang van kwaliteit: werken
volgens een methode
• Elke jaar werkervaring met de Deltamethode geeft 3
maanden kortere duur van de kinderbeschermingsmaatregel
• De kans op een UHP wordt gehalveerd als wordt
gewerkt met een plan van aanpak volgens de
Deltamethode
• Het opstellen van een plan van aanpak met concrete
opvoedingsdoelen geeft een afname van de duur van
de OTS met 3 maanden.
• Het opstellen van concrete opvoedingsdoelen geeft
een afname van de duur van de UHP met 14 maanden
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Kinderbescherming vraagt maatwerk
• Voor ieder kind de juiste ondersteuning
• Tijdig
• In het gezin als het even kan of anders in de familie
of in de buurt
• Continuïteit
• Investeren in kwaliteit = besparen
• Duidelijkheid over perspectief is van belang, maar
vraagt een gedegen onderbouwing
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming
Tenslotte: sterkte met de nieuwe taken!
Graag tot de volgende bijeenkomst in
Zutphen op 7 mei 2014
Thema: gezag en omgang
Themamidddag 9 april 2014: Kinderbescherming