Halt aan milieu- en veiligheidsapathie! Steven Vromman (Low Impact Man) Low Impact Man “goed leven binnen de grenzen van 1 planeet” • Waarom is gedrag veranderen zo moeilijk? • Vanwaar komt de weerstand tegen verandering? • Wat zijn mogelijke strategiën? Uitgangspunt Hoe krijgen we arbeiders, bedienden, management, leveranciers, klanten… mee in een verhaal van meer aandacht voor interne milieuzorg (en veiligheid) binnen de organisatie? De IMZ waterval Belemmeringen? • • • • • • • • • Daar heb ik geen tijd voor Ik zie het belang er niet van in Dit is niet onze taak Ik weet niet hoe het moet Dit kost te veel We doen het toch al goed Anderen moeten dit maar doen Er is toch geen probleem … Hoe gaan we daarmee om? • • • • • • • • Feiten en argumenten opsommen Wijzen op mogelijke besparingen Machtsargumenten (het moet van de baas) Doemscenario’s Spelen op schuldgevoel Verwijzen naar goede voorbeelden Oproepen tot verantwoordelijkheid … Waarom werkt dit vaak niet ? Werking van ons brein • Gedrag wordt beïnvloed door onbewuste, intuïtie en gemoed • Default bias • Gewoontes • Asymmetrie • Status quo bias • Cognitieve dissonantie • Ego depletion Context van de vraag • • • • • • • Framing van de keuzes Boodschapper Loss aversion (waarderen winst/verlies) Ontvanger Normen en waarden Vorm van de informatie Betrokkenheid Verschillende strategieën • Vanuit de marketing • Vanuit sociale psychologie en verandermanagement • Nudging • Innerlijke transitie 1. Actieve betrokkenheid Engagementen die expliciet en publiek worden geformuleerd, maken meer kans om effectief nagekomen te worden. Voorbeelden Stappentellercampagnes Mensen zelf hun engagement laten neerschrijven Bike to work Dagen zonder vlees 2. (Negatief) sociaal bewijs Aangeven dat anderen een bepaalde gewenst gedrag stellen vergroot de kans dat de aangesprokenen dit gewenste gedrag ook zullen stellen Voorbeelden De reparatie van een lek werd gerealiseerd binnen 5 aantal dagen 70% van de medewerkers komt al met het openbaar vervoer 90% brengt het PMD al naar een sorteereiland 3. De badhanddoek in hotelkamers Hoe dichter de boodschap aanleunt bij de ontvanger, hoe sterker het effect. Formulering van de aansporing: “Wij als hotel…” “De meeste gasten…” > 26% meer hotelgasten gingen voor hergebruik “De mensen die deze kamer gebruikten…” > 33% meer gasten gingen voor hergebruik 4. Social labeling Positief labelen van de doelgroep vergroot de kans op gedragsverandering. Voorbeelden Uw keuze voor dit toestel bewijst uw betrokkenheid bij het milieu Medewerkers van deze dienst staan bekend om hun energiezuinige manier van werken 5. Wederkerigheid Als je iets geeft is de kans groter dat je terugkrijgt + als je zelf iets aan iemand hebt gegeven sta je ook positiever tegenover die persoon Voorbeelden: Hulp bij invullen belastingformulier koppelen aan actie fietsvergoeding Vereenvoudigen van procedure koppelen aan energiebesparing 6. Voet tussen de deur Mensen die bereid zijn een kleine stap te zetten zullen later makkelijker een groter engagement opnemen. Toepassing: Collega’s vragen om aan hun bureau een sticker te hangen stijl ‘I love Eco’ Volgende stap vragen om een ecologische actie te doen (bvb steeds lichten uit bij verlaten van bureau) Verschillende strategieën • Vanuit de marketing • Vanuit sociale psychologie en verandermanagement • Nudging • Innerlijke transitie 1. Luisteren en vragen stellen • Vragen stellen = interesse tonen • ‘wat bedoel je met… waarom denk je dat… wat is jou mening over’ • Vermijd insinuerende vragen • Denk niet voor de ander • Kom niet te snel met oplossingen 2. Zoek samen naar alternatieven en oplossingen • Erken de deskundigheid van de ander • Iets uitproberen of uitzoeken is minder drastisch • Geef kansen • Mensen leren graag iets nieuw 3. Mensen hebben behoefte aan waardering en erkenning • Wat aandacht krijgt groeit • Positieve boodschappen • Relatie in plaats van prestatie 4. Mensen willen mee beslissen • Stel ze niet voor voldongen feiten • Bepaal samen de doelen • Wees soepel over de strategieën 5. Mensen willen weten waar ze aan toe zijn • Wees duidelijk • Schep geen te hoge verwachtingen • Vermijd onzekerheid 6. Geef zelf het goede voorbeeld • Verhoogt je geloofwaardigheid • Kan aanstekelijk werken • Kan dialoog oproepen 7. Mensen hebben behoefte aan zingeving • We doen al zoveel dingen ‘omdat het moet’, ‘omdat het zo hoort’ • Als je weet wat mensen belangrijk vinden heb je meer toegangsmogelijkheden • Waardengedreven organisatie: Verschillende strategieën • Vanuit de marketing • Vanuit sociale psychologie en verandermanagement • Nudging • Innerlijke transitie Nudging • Beïnvloeden van keuzegedrag • Gedragspsychologie • Thaler en Sunstein Choice architecture = keuze behouden, maar anders organiseren • • • • Aanpassen van de ‘default’ keuze Visualiseren effecten Directe feedback Onbewust leiden https://youtu.be/ZosBOC0fh2w Feedback Nudge Choice editing Ecologische keuze versterken door keuze te beperken: • Of fair trade koffie • Of tonijnvrije catering • Of standaard R/V instellingen • … Verschillende strategieën • Vanuit de marketing • Vanuit sociale psychologie en verandermanagement • Nudging • Innerlijke transitie Hoe omgaan met afscheid van een onhoudbare levensstijl? “Geen tijdperk van verandering, maar een verandering van tijdperk.” Techno-Fantasie scenario’s Energie & grondstoffen verbruik bevolking vervuiling Pre-industriële cultuur in balans Historische Tijd Agrarische Revolutie 10.000 jaar geleden Industriële Revolutie Toekomstige Tijd Achterkleinkinderen Techno-Fantasie scenario’s Groene-techno stabiliteit Energie & grondstoffen verbruik bevolking vervuiling Pre-industriële cultuur in balans Historische Tijd Agrarische Revolutie 10.000 jaar geleden Industriële Revolutie Toekomstige Tijd Achterkleinkinderen Techno-Fantasie scenario’s Groene-techno stabiliteit Energie & grondstoffen verbruik bevolking vervuiling Pre-industriële cultuur in balans Ineenstorting Historische Tijd Agrarische Revolutie 10.000 jaar geleden Industriële Revolutie Toekomstige Tijd Achterkleinkinderen Techno-Fantasie ONTKENNING scenario’s Groene-techno stabiliteit Energie & grondstoffen verbruik bevolking vervuiling MARCHANDEREN Afdaling ACCEPTATIE Pre-industriële cultuur in balans Ineenstorting BOOSHEID/DEPRESSIE Historische Tijd Agrarische Revolutie 10.000 jaar geleden Industriële Revolutie Toekomstige Tijd Achterkleinkinderen • Waarom is gedrag veranderen zo moeilijk? • Vanwaar komt de weerstand tegen verandering? Verschillende strategieën • Vanuit de marketing • Vanuit sociale psychologie en verandermanagement • Nudging • Innerlijke transitie Met dank voor de aandacht Steven Vromman [email protected] www.lowimpactman.be