Twijfels rond breinspellen Nintendo Volkskrant, februari 2009 De

Twijfels rond breinspellen Nintendo
Volkskrant, februari 2009
De internationaal vermaarde wetenschapper Ryuta Kawashima is al voor veel uitgemaakt, maar de typering
'charlatan' heeft de 49-jarige Japanner zich nog niet hoeven laten welgevallen.
Ryuta Kawashima zoals hij in zijn eigen computerspellen te zien is. (Beeld Nintendo)
Kawashima kreeg het predicaat onlangs opgeprikt van Franse vakgenoot. Alain Lieury, hoogleraar cognitieve psychologie aan de
Universiteit van Rennes, heeft gehakt gemaakt van de computerspellen die Kawashima heeft ontwikkeld voor de
zakspelcomputer van Nintendo.
In een interview met de Britse krant The Times zegt Lieury dat de games niet beter of meer helpen om de geest te scherpen dan
andere mentale bezigheden als huiswerk, Sudoku’s of puzzels.
Hij liet 67 10-jarigen allerlei proeven doen die erop gericht waren hun geheugen of rekenvermogen te testen. Ze werden in vier
groepen verdeeld, waarvan er twee een testprogramma met de Nintendo DS doorliepen, eentje puzzels op papier oploste en een
vierde geen extra taken uitvoerde.
De groep die met de DS oefende liet 19 procent verbetering zien in algebra en was 10 procent beter in het oplossen van logische
puzzels. Echter in de geheugentest, waar DS verbetering belooft, scoorde de papierenpuzzelgroep 33 procent hoger, terwijl de
game-groep het juist 17 procent slechter er van afbracht.
Fenomeen
Er zijn wel vaker twijfels geuit over de effectiviteit van Brain Training: hoe oud is jouw brein?en Meer Brain Training, maar dat
heeft de verkoop nooit in de weg gezeten. De spellen, uit 2006 en 2007, hebben Kawashima van een Japanse grootheid in een
internationaal beroemdheid veranderd. Ze lieten het grote publiek kennismaken met het fenomeen 'breintraining'.
Kawashima bedacht deze vorm van hersengymnastiek rond de eeuwwisseling – eerst in boekvorm. Zijn Train Your Brain: 60
Days to a Better Brain was voor een kort moment zelfs populairder dan de Harry Potter-romans in Japan. Het boek bevat een
verzameling rekenopgaven, die hardop sprekend moeten worden opgelost.
In de inleiding van zijn tweede boek zegt Kawashima dat het trainingsprogramma het vermogen om dingen te onthouden met 20
procent verbetert. Een proef met twaalf patiënten die lijden aan dementie van het Alzheimer-type zou hebben aangetoond dat
het verlies aan lerend vermogen zou zijn afgeremd.
Van Train Your Brain in boekvorm zijn wereldwijd 2,5 miljoen exemplaren verkocht. Van de twee breinspellen voor Nintendo
DS gingen tot nu toe 30,5 miljoen stuks over de toonbank. Brain Training: Hoe oud is jouw brein? was afgelopen week de best
verkopende DS-game op de Nederlandse markt, aldus marktonderzoeker GfK. Het spel staat al 135 weken in de top-10. Zijn
opvolger vertoeft er al 82 weken.
Spelverbod
Kawashima baarde in 2008 opzien, toen hij in een vraaggesprek met het Franse persbureau AFP onthulde dat hij had afgezien
van de royalties die Nintendo voor Brain Training betaalt. Die lopen in de miljoenen, maar Kawashima heeft het geld gestoken in
projecen voor zijn werkgever, de Tohoku University in Japan. Daar beschikt de neurowetenschapper over zijn
eigenlaboratorium, waar hij met medewerkers zich toelegt op hersenscans. In de bouw van twee onderzoekscentra is al 700
miljoen yen (5,9 miloen euro) gaan zitten. In 2010 moet er een Smart Aging International Research Center verrijzen.
'Mijn gezin verklaart me voor gek', zei Kawashima, 'maar ik heb gezegd dat als ze geld willen, dat ze dat daar maar voor moeten
werken.' Zijn kinderen, vorig jaar 14 en 22, verbood hij op schooldagen games te spelen. De neurowetenschapper vernielde eens
een cd met een spel omdat zijn zoons het verbod hadden genegeerd. Kawashima zegt niet te weten wat de invloed is van
langdurig games spelen. 'Wat beangstigend is aan computerspellen, is dat je er uren mee kunt verdoen. Ik geloof niet dat games
schadelijk zijn van zichzelf, maar dat kinderen er wel hun school en contact met de familie mee kunnen verwaarlozen.'