Onder de kerstboom met good data

Onder de kerstboom met good data
Martin Heijnsbroek
zaterdag 17 december 2016
Als columnist, spreker, docent en partner bij MIcompany ben ik er soms ook schuldig
aan. Het is tenslotte makkelijk scoren als je spreekt over de gevaren en risico’s
rondom Big Data. Het merendeel van de managers in het bedrijfsleven heeft tenslotte
nog nooit een database of algoritme gezien. En hoe minder je de ontwikkelingen
begrijpt, hoe groter de zorgen die je hebt.
Wij - ik spreek even namens de Big Data-industrie - hebben het onszelf dan ook wel
erg moeilijk gemaakt. Wie verzint nu de term ‘Big Data’, met een overduidelijke
connotatie naar Big Brother en het verlies van privacy? ‘If you want to keep a secret,
you must also hide it from yourself’, zo beschreef George Orwell de uitdaging om je
privacy te bewaren. Waar denk jij trouwens aan als je leest over ‘kunstmatige
intelligentie’? Ik krijg niet echt een lekker kerstgevoel als ik lees dat intelligentie in de
toekomstig kunstmatig zal zijn.
Maar begrijp mij niet verkeerd: die angsten, die zijn natuurlijk niet alleen een
‘branding’-probleem. Er blijven belangrijke vragen onbeantwoord. Willen we echt een
overheid die al onze digitale communicatie kan meelezen? En wanneer wordt
personalisatie van advertenties eigenlijk discriminatie, als sommige producten met
korting alleen voor sommige doelgroepen te vinden zijn? En vinden wij het oké dat je
op Facebook een advertentie met specifieke korting kan ‘targeten’ via de variabele
‘etnische affiniteit’? en ga zo maar door.
Maar hoe spannend en interessant ik die vragen en dilemma’s ook vind, we lopen zo
wel het risico dat we de ‘big picture’ van Big Data uit het oog verliezen. Met elke
nieuwe innovatie ontstaan er nieuwe dilemma’s, waar de maatschappij zich op moet
inrichten. Dat zagen wij bij de opkomst van de televisie en het internet. Ook bij Big
Data zal het nog wel even duren voordat we ons als maatschappij hier op hebben
ingesteld.
Voor mij is de echte ‘big picture’ namelijk dat Big Data een kans biedt om de
maatschappij enorm veel beter te maken. Als je ongeneeslijke ziekten of het tekort
aan artsen in Afrika wil oplossen, dan heb je betere data en geautomatiseerde
operaties nodig. En als je de energieconsumptie wil reduceren, dan ligt er een kans
met ‘smart metering’. En als je Nederland wil laten groeien, dan moet je op
zorgvuldig gekozen Big Data-domeinen juist een voorsprong pakken, en je niet te veel
laten afleiden.
Deze week las ik de initiatiefnota van de PvdA: ‘Financiële sector, Privacy en Big
Data’. Het stond vol ‘risico’s en dingen die we niet zouden moeten willen’. Maar ik
miste de sturing op hoe de Financiële Sector juist meer en betere data zou moeten
inzetten om haar klanten beter te helpen.
Ik stel dus voor dat we in 2017 wat meer spreken over hoe data en algoritmes de
maatschappij beter gaan maken. Misschien moeten we de termen Big Data,
algoritmes en kunstmatige intelligentie ook eens ‘rebranden’? Zodat het
gemakkelijker wordt om onze zorgen even weg te zetten, en rustig bij de kerstboom
weg kunnen dromen over die nieuwe wereld, van Good Data, Smarto’s (slimme
apparaten) en Algo’s (klinkt sympathiek).