Enthousiasme - Bijbels geinspireerd

Enthousiasme
Euh…
Door een godheid geïnspireerd
Verruktheid, bezield zijn door een godheid
Van iets vervuld zijn, geestdrift, gloed
zegt Van Dale
ενθουσιάσμος, geestvervoering
zegt de etymologie
εν θέου άστμα, in Gods adem, in het vuur van God
voegt de msc-lekenfolder voor het weekend er heel wijs aan toe
Wie vuur in zich draagt, verwarmt heel de wereld
zegt BZN
- En wat heeft God zèlf gezegd in de bijbel? gelezen bij Kard LJ Suenens (CharismBeweg), Kard Godfr Danneels (Mech-Bruss) en Mgr
De Smedt (Brugge)
-
-
“De geest is er uit, we zijn de spirit kwijt!”
Je hoort het wel eens zeggen, en het is ook onze eigen ervaring wel eens:
een eigenaardige vermoeidheid (armen laten hangen, de fut eruit) – we hebben zoveel
brandjes te blussen en er is niet altijd water genoeg…
zelfs cynisme (de geest uitgedaagd: het helpt allemaal niet)
Tegelijk erg gespannen en koortsachtig op zoek naar vindplaatsen van de Geest.
elders gaan zoeken (ongebaande wegen, buiten aardse krachten, kaartleggers, in het
zgz nog niet betreden diepste zelf dan maar, heidense praktijk, x-stralen, Celestijnse
beloften en Da Vinci-toestanden: er is koorts, van koortsachtig zoeken tot overstag
gaan
Want Hij is er, in onszelf, in de Kerk en in de samenleving, zo is ons beloofd
wij christenen? Heilige Geest? Een (ongelezen?) bijbel van schepping tot apocalyps
vol spirit(ualiteit)? Kennen wij wel voldoende deze uitnodigende beelden in de bijbel?
ZEVEN IDEEEN, misschien al een teken van de geest dat het er zeven zijn…
I. Een wervelwind van beelden - Joh.3,8: Net als de wind waait de Geest waarheen Hij wil
(Jezus tot Nicodemus) Je hoort Hem wel maar weet niet vanwaar en waarheen…
- de Geest lijkt onvatbaar in bepalingen en concepten, springt steeds uit de definities: te
vlug, te anders, onze instrumenten staan haaks op de Geest:
- enkel beelden, suggesties misschien en zeer uiteenlopend:
- Krachtig en ongrijpbaar als de wind - Pss
= 1 windkracht (uittocht Rode zee – Jona en de bemanning van streek – adem in de
doodsbeenderen Ezechiël), snelheid, onweerstaanbaarheid, koppigheid
= 2 adem (lucht) rondom ons, in de natuur, ook in ons, in de longen van de pasgeborene,
tot hij de stervende roerloos achterlaat (de geest geven)
- Geheimzinnig en geduldig als een bron - 1Sam.17,44
= 1 een bron, een opborreling om bij te gaan zitten en naar zijn kabbelen te luisteren, en
idyllisch te zien naar wat op watergoden en nymfen gelijkt
= 2 bronnen charmeren, ze doden niet zoals wilde wateren of gevaarlijke zeeën, of
stilstaande ziekmakende wateren; een verfrissende, nooit opdrogende bron, trouw rustig,
niet in de steek latend, ‘zij gaat nooit slapen…’
- Warm en beweeglijk als vuur - Lk.24,32
= 1 “Het vuur is er uit! Het vuur slaat erin!” Fascinerende haardvlammen, gezellige
kampvuur (in het vuur kijken, niet (meer) in de ogen van de ander…), geen strovuur, wel
smeulende gloei: maakt warm, houdt warm, verzamelt, brengt bijeen
= 2 Brandde ons hart niet? Tongen van vuur! De Geest steekt ons hart in brand. In vuur en
vlam staan met een taal die er de brand injaagt…
- Lief als een duif - Hoogl en Mk.1,10
= 1 in het verkeer aarzelende duif op de weg, argeloze tortel tot beeld van de Geest
gemaakt! charme van de vlucht, duiken en luchtspelen
= 2 zingend duifje vh Hoogl: mijn duifje Israël, God heeft het (volk/duifje) lief, Duifke
lacht, duif Geest komt over de met menselijkheid gedoopte Jezus
= 3 altruïstische duif van Noach die terugkeert met grond aan de pootjes, vrede, het einde
van de zondvloed, de strijd tss goed en kwaad (God en mens) inluidt
- Olie die geneest en parfumeert - Ps.133
= 1 olie, smeer, voorbijrijdende renners geuren niet enkel van zweet; anti-pijn die mensen
downgeslagen en geestloos, terug opstand-ig maakt; een ànder mens mét een goede spirit,
alles komt meteen op dreef; er zijn van die geestrijke herstelperiodes
= 2 het parfum vh welbehagen, deugddoende massage, genoeglijke sfeer: de zalf van de
goede gemeenschap, hou die altijd in de huisapotheek!
Taal is gestolde ervaring: mensen hebben iets ervaren en slaan het op in bestanden,
woorden; opnieuw gebruiken van deze woorden is de stolling laten vloeien, het weer waar
maken, werkelijk zien worden, realiseren, en gewaarworden, en hopelijk waarnemen, voor
waar aanvaarden en erkennen
Opdracht 1: rangschik deze 5 beelden (wind, bron, duif, olie en vuur) naar voorkeur,
eigenlijk naar ervaring en verantwoord je tgo elkaar (hoe jij de Geest reeds hebt
ervaren) – gestolde taalinhoud gaat opnieuw vloeien
II. Een doelgerichte Geest: het gaat niet alle richtingen uit! Hij gaat zijn richting uit!
Waarheen Hij wil!
- Ook wel in alle richtingen zoals de gekke zomerwind, met het plezier van te mogen
waaien: spelen met bladeren vd bomen, met de bladen uit je map op het treinperron…
OT: de Geest is leidend, bemoedigend, verbeterend, oriënterend
In het OT hier nog geen persoon (1 vd 3 pp), wel verstandig, en Gods Geest
- van klei tot mens - Gen.2,7
= 1 de geest zweeft over de wateren met opdracht: realiseren wat God de schepper zegt,
sprak en deed zijn; heel de schepping ontstond en ontstaat; veel meer dan enkel emotie
stemming of gevoel: spreken is ordenen, woorden bepalen, scheppen is voor iets gaan,
kiezen (de Geest helpt)
= 2 mensenmaker die de levensadem inblaast (zoals de glasblazer, zoals de keramist,
weten wat Hij wil)
- een tijd van exploten - Recht.3,10
= Samson, Gideon, de rechters: de Geest is individueel, voorbijgaand en spectaculair (een
man, een keer, een exploot, maar voor het volk) en David, Salomo, koningen: de Geest
maakt vaardig, sterk, en wijs en volgzaam van hart (Goliath, tempelbouw en oordeel)
- profeten die iets te zeggen hebben - Jer.1,18
= 1 de Geest doet spreken, ‘ik kan niet zwijgen’; ook symbolische daden, kruik breken,
kleed scheuren, vaak en hier sterker dan woorden (men luistert niet meer, dan maar de
ogen aanspreken)
= 2 weerbaar maken, na fysiek geweld, nu bovenal de psychische kracht om het hart te
bewapenen, het te vernieuwen
- in ieders hart en voor altijd - Joël 3,1
= 1 naar het einde toe vh OT gaat de Geest IN het hart van de mens wonen, ervaart de
mens… stil en verborgen maar sterk, diep en machtig. Wie kan het hart tot inkeer
bekeren? Als de Geest er niet in woont.
= 2 en toch ook in ieders hart! (gelijkwaardig, democratisch, toegankelijk) nee, geen
bevoorrechten meer.. maar/en ook nog niet allemaal? In elk geval geen brute kracht meer
zoals ttv Samson, Gideon… (met kracht in het haar, en handen die pilaren omgooien)
III. De Geest van/in Jezus’ leven, in zeven taferelen: oerbeelden waarin wij ons kunnen
herkennen
en daarmee zijn we in het NT: ‘die de Heer is en het leven geeft, die voorkomt uit de
vader en de Zoon’
- 1. de Geest maakt het onmogelijke mogelijk - Lk.1,35 en Mt.1,20
= a zo vaak denken we, vragen we ons af: hoe zal dit geschieden? hoe moet het nu verder?
= b voor God was ttv tav Maria niets onmogelijk, de sleutel of het antwoord is
mysterievol én eenvoudig tgl: de Geest.
- 2. De Geest openbaart een Vader in de hemel - Lk.3,22
= a onder de hand van de Doper staan en erboven de hemel weten opengaan: elk kind is
mijn geliefd kind, de eerste liefde werd ons op het hoofd gelegd in de doopvont v onze
Jordaan; Jezus ontving de liefde voor de eeuwigheid, wij krijgen ze in de tijd, wij moeten
ontvangen, moeten onszelf openen voor het adoptiewonder en de adoptieliefde van onze
hemelse Vader;
= b geen wees meer, nooit meer alleen zijn (wij niet, de wereld niet); vertrouwen mogen
en durven toelaten, hierin kunnen we nooit overdrijven!
- 3. Hij is een helper ook/vooral in moeilijkheden, in verzoeking - Mk.1,12, Lk.4,1 en
Rom.7,15
= (derde moment in Jezus’ leven) in de woestijn, tegenover wilde dieren, in gevaar, tgo
wereldse, aardse * negativiteit: getest, aangesterkt, bekwaam gemaakt worden, (vleugels
oefenen voor de vlucht, vlinder wringt zich uit de cocon);
we kunnen ons ook wagen/verbranden aan gevaarlijke hechtingen: voedsel, wonderen,
zelfbestuur: worden terrein vh kwaad: geld, genot en macht
op zich goede schepsels maar verleidelijk en begin van wildgroei over het hoofd heen,
verslindend en dichtsnoerend: teveel willen, tot goden maken ipv… het zijn
kankeraanzetten, vaak te laat ontdekt, en toch reeds vermoed… “Ik begrijp mezelf niet!
Wie kan me redden?” vraagt Paulus
- 4. Hij helpt een mens zijn roeping vinden en volgen - Lk.4,18
= a * positieve noot: op-geroepen worden (buiten eigen regeling), die ene weg inslaan die
we telkens overslaan… niet meer verdwalen om weer uit te komen aan het begin…
gaande stilstaan, indruk van groei, ter plekke…over dode punten, aarzeling,
besluiteloosheid, vooroordelen heen
= b timmerman was niet zijn roeping, maar 30 jaar zijn beroep, zonder de stem vd geest
gerekend die rust en zendt… eerst vinden, dan volgen
- 5. Doet onweerstaanbaar jubelen - Lk.10,21 (ineens jubelde Jezus het uit dankbaar
om de kleinen die het Woord ontvangen)
= a onweerstaanbaar barsten van lentebotten aan een boom: vreugde, springen vh kind in
de schoot van twee moeders M en E, herders die zingen en toch niet zat zijn, tenzij van
vreugde
= b als kleinen mogen meedoen! als kleinen niet voorbijgelopen worden! en zijn wijzelf
wel klein genoeg, en arm?
- 6. Zet de wereld op zijn kop, zelfs als alles weg/verloren is - Joh.19,30
= Hij gaf de geest, en Hij gaf ons de geest! Als alles gegeven is, is er de Geest nog. Uit
dood ontstaan leven. Moeilijkheden worden mogelijkheden. Wég steen op de bron, steen
voor het graf gerold. Veroordeelde wordt rechter (en of Pilatus het door had), visser
apostel, heiden leraar, vervolger voorman, zondaar paus, schandhout koningstroon, kruis
altaar. Er is geen enkele situatie ‘onmogelijk’ voor Hem, we kunnen nooit zo diep vallen
of iemand verliezen dat Hij niet meer zou kunnen opnemen…
- 7. Zegt de barmhartigheid toe - Joh.20,22
= a zondagavond vd verrijzenis ontvang je de H.Geest; de Zoon laat zich weer (risicovol)
aan mensenhanden geven (zullen we elkaar vergeven en vergeving vragen?)
= b vrede, verzoening, bevrijding, gerechtigheid, eerbied voor ieder mens, onderlinge
liefde, DAT kwam Jezus brengen, zie zijn naam Jezus, God die zijn volk bevrijdt Mt.1,21
IV. Nieuwe ogen vanwege de Geest - Joh.14,26: hun ogen gingen open, ineens wordt zoveel
klaar
- een nieuwe blik, een andere kijk op God, Vader, Zoon en heilige Geest:
= 1 dieptezicht vwg de Geest, in het denken vd kerk (apostelen en later)
= 2 na bidden tot God, eerste Verbond, tot Jezus, tweede verbond, nu bidden tot de geest?
waarom niet?
= 3 niet (theologisch) bang van de verscheidenheid die de liefde mogelijk maakt: face à
face, tegenover, dynamiek, geen stilstaand water
= 4 leren vh Oosten: de mond van de Vader, de lippen van de Zoon, de kus van de H.Geest
= 5 niet voor wiskundigen en rekenwonders, niet voor filosofen, wel voor mensen en voor
alle mensen: mysterie van liefde, de ene schakelt zich weg voor de ander, mensen
wedijveren in het ‘buigen naar elkaar toe’ (cf. engelen/godd personen op icoon Roeblev)
Laat de Geest dat aan ons tonen! Dat Hij ons dat leert zien!
- een nieuwe blik op Jezus - Mt.28,20, Lk.24,26 en Gal.2,20
= 1 Jezus blijft in de archieven (boek, geheugen, dode letter) zonder de geest; die is juist
gegeven om Hem te voltooien, àlle dagen, en om leven te geven tot het einde
= 2 een Geest om te her-inneren, van binnen gaan leven om naar buiten te komen, zich
laten raken (‘voor mij is dit vandaag gezegd’) en het woord doen! Want echt verstaan is
bekeren: werk vd Geest die greep heeft op het mensenhart
= 3 Jezus verstaan, bijzonder zijn dood: ‘moest dat alles niet…’ het OT (profeten)
herlezen en het nu wel verstaan
= 4 Jezus meer dan fascinerende persoon, tegengekomen, meegemaakt: ook ontmoet
(moet niet, vrijgevend, vrijmakend), dichtbij laten komen, in zich laten bestaan ‘Hij leeft
in mij’ (bijzondere ervaring vd martelaren)
- de Kerk anders zien
= feniks steeds uit haar as, niet te vatten/pakken instituut, niet/boven- menselijk,
(op)geroepen tot kampioen in menswaardigheid! Mét de Geest bestaat de Kerk.
Zónder wordt het anders: kerk wordt een vijver zonder water (vis is al langer weg), mooie
planten die wel vergelen, mooie maar opgezette vogel.
Bidden maar om de Geest om de kerk te zien als lichaam van Christus en bruid vd
H.Geest: daar moeten we dit jaar aan werken… en het (bidden) werkt
- moed om onszelf bezig te zien, en anders te zien - Mt.11,30
= 1 de last v Jezus is licht en zijn juk makkelijk om dragen; teveel wet en te weinig hart,
maar graag de wet onderhouden om er van af te zijn; huichelen in zeggen en doen. De
Wet zonder de Geest ontmoedigt en maakt de zonde openbaar (perst het leven misschien
dood, zonder vergeving en barmhartigheid die eerst is)
= 2 er is meer vreugde, vrijheid, lichtvoetigheid in de wet (mét de Geest beleefd), een wet
die ook kracht geeft, een lamp voor onze voeten is, en stuwing in de rug
= 3 geen helden die op eigen kracht en energie rekenen, wel heiligen die God in zich laten
wonen met zijn kracht: deemoedig overmoedig zijn, met Zijn kracht aandurven: gedreven,
enthousiast, gestuwd door de Geest al blijft het hart klein en bang, want Hij is groter dan
ons hart..
Taferelen uit de jonge Kerk
-
Pinksteren: beter begrijpen en durven - Hand.2,36 en Mt.16,22 en Hand.4,20
Het hele huis dreunde van het bidden - Hand.4,31
Een transparante Kerk - Hand.5,1-3
Samen met de Kerk, samen met alle gedoopten - Hand.5,31 en 15.28
Zenden, beweging brengen - Hand.13,1-4
V. Het aangeklede hart
-
-
Er bestaat een reeks zonden, kwaad dat in mensen woekert… een ambetant makende
secure lijst… van het kwaad; zo anders is als de Geest erbij komt en een mens beroert:
zeven vruchten van de Geest - Gal.5,22: liefde, vreugde en vrede, geduld,
vriendelijkheid en goedheid, trouw, zachtmoedigheid en ingetogenheid
andere lijstjes van Paulus (komen erbij): gerechtigheid en waarheid - Ef.5,9 +
vroomheid, geloof, volharding, zachtheid - 1Tim.6,11 + vanwaar: de Geest Rom.14,17 + zuiverheid, wetenschap, liefde maar zonder veinzerij, woord van
waarheid, kracht van God - 2Kor.6,6-7
is dit een robotfoto van de christelijke gemeenschap, zijn dat de stille gaven van de
Geest
zes koninklijke gaven - Jes.11,2: wijsheid en verstand, raad en sterkte, wetenschap en
ontzag voor de Heer
één goddelijke Genezer, de goddelijke trooster: “lafenis voor het hart, rust in alle
onheil, overstroming van dorheid, heling voor de gewonde ziel, zachtheid voor
verstarring, de weg voor wie dwaalt” – Vergelijk en herinner je de gregoriaanse
pinkstersequens
Opdracht 2: welke gaven heeft de Kerk vandaag meer nodig dan andere? Lees de
lijstjes van Paulus (Gal.5,22 en Ef.5,9 en 1Tim.6,11 en Rom.14,17, en 2Kor.6,6-7)
Herken je mensen uit je leefkring die een van deze gaven bezielt of zich erdoor laat
innemen?
VI. De innerlijke leermeester - Joh.14,18 en 1Kor.10,4 en Joh.7,37: echte vriend, raadgever,
gast vd ziel die ons niet als wezen achterlaat – geloven is een hart krijgen dat een bron wordt
van stromen van levend water; die Geest bedoelde Hij
- de bron van het gebed - Rom.8,15.26
= 1 gebed is een bron van vele gaven, gebed komt van zijn bron, de Geest
= 2 vader mogen zeggen en het beleven
= 3 verzuchtingen, de woorden voorbij
= 4 bidden, zich openen, en wég dood gewicht, blok op het hart, steen op de bron,
toegeslagen deeg, lome ingeslapen kerk, zich veilig installerende christen en kerkleider:
het hart weer doen kloppen en zuurstof voor het lichaam krijgen
- een geest van onderscheiding - 1Joh.4,7 en Mt.11,2, 1Kor.12,3
= 1 wie moeten we eigenlijk verwachten? Is Hij het wel?
= 2 een sleutel van Joh: ‘wie geloven dat Jezus Christus als mens gekomen is…behoort de
Geest van God toe’
= 3 1Kor De echte Jezus toont ons de geest in ons ‘Het is de Heer!’
= 4 bakens om de weg niet kwijt te spelen: hechtingspunten als Decaloog en Bergrede in
concrete leven verstaan… onderscheiden met de Geest
= 5 naast de vuistregels (uiteindelijk vinden/bereiken v diepe vrijheid, rust, deemoed,
gehoorzaamheid, bereidheid): stilte en zorgvuldig het antwoord op ‘Heer, wat wilt Gij dat
ik doe?’ geduldig beluisteren
- de Geest en de tegenstrijdigheden, de paradoxen: geloven en handelen, bidden en
werken, actief en ontvankelijk, bemind worden en beminnen, verleden en toekomst,
herinneren en hopen, God en de naaste, allen en de kleinen bijzonder, niet opgeven en
overgave, spreken en luisteren, één Geest en drie-ene God, kerk en wereld
- arm en rijk, gelukkig en ziek, blij en onthecht, vrij van en vrij voor
- een knoop die enkel de Geest ontwarren kan
Opdracht 3 in dit jaar van gebed: wat zet me aan om te bidden, om te blijven bidden?
Hebben we 30 minuten voor God? En is het dan de Geest die in mij bidt? Hoe ga ik
met tegenstrijdigheden om? Toets de koninklijke gaven vlg Jes.11,2
De ziel van de Kerk
- begin van leven, groei van leven
- het woord, het sacrament, de vele gaven, de verzoening
- de doodgewone Geest
VII. De Geest is hoop voor de wereld - Ps.104,30 als het water in de natuur leidt Hij de
wereld en de geschiedenis
- de verborgen Geest - Rom.4,18 en Lk.1,37
= 1 als een zaad in de aarde, in de plooien vd geschiedenis, slechts later, soms veel later
tot uitdrukking
= 2 als zuurstof, een luchtbel in het water, de verloren gasbel in onze gewesten
= 3 tal van prachtige realisaties vh hart, vd techniek, van gedreven wetenschappers, van
bevrijdingsbewegingen van ontmoetingen en gesprek en communicatie
= 4 hopen tegen alle hoop in, niets als onmogelijk laten
- hopen over de dood heen - Rom.8,11.20.23, Ez.37,11, Apok.21,17.20
= 1 alles wat dood gaat, dood loopt, doodt kan tot nieuw en ander en anders gericht leven
komen
= 2 doodsbeenderen gaan leven
= 3 een hoop die je niet dood krijgt maar leidt naar de ontmoeting met de Heer zelf die
zegt: ‘Kom…’
Een contemplatieve dialoog:
Mk.1,1-8 Begin vd Blijde Boodschap en uitzien naar de doop met de Geest
Mk.1,9-13 De ongewone verrichtingen van de Geest
Mk.1,21-28 Een dag in Kafarnaum: de heilige Gods vs een onreine geest
Hand.5,1-4 Ongewone duidelijkheid van de Geest
Hand.5,21-33 Getuigen van de Geest en zijn kracht
Hand.13,1-12 Uitgekozen, gezonden en geleid door de Geest
Hand.4,23-31 De kracht van het gebed van de Kerk
Dank zij de woorden CD 1 /2
Alles wacht op U vol hoop, alle levenden vragen U om voedsel
Neemt Gij hun adem weg, zij sterven en zij vallen terug in het stof
Zendt Gij uw Geest, zij worden herschapen: Gij geeft de aarde een nieuw gezicht
Dank zij de woorden CD 1 /6
Gij, levende eerste en laatste, moeder vader God onspreekbaar
boven de woorden uit
Zegen uw mensen die hier nu zijn en al uw mensen waar ook ter wereld
Doe lichten over ons uw aanschijn en geef ons vrede
Dank zij de woorden CD 2 /10
Gij, die het sprakeloze bidden hoort achter de woorden die wij tot U roepen
Gij, die de mensen ziet zoals geen mens
Gij, die uw woord in ons hebt neergelegd in den beginne als een bron van weten
Gij, die ons hebt geschapen naar U toe
Wek onze kracht, vuur onze hartstocht aan, heradem ons dat wij in U volharden
Doe lichten over ons uw lieve vrede
Gedreven CD /9
Breng ons daar waar mensen leven, wachtend op een woord van hoop
Doe ons delen, doe ons geven: in uw Geest zijn wij gedoopt
Refr. Laat uw Naam ons leven worden, rode draad in ons bestaan
ankervast vandaag en morgen, kracht en moed om door te gaan
Breng ons daar waar mensen wonen, geef hen bij elkaar een thuis
Waar ze liefde mogen tonen, samen delen last en kruis
Breng ons waar de mens vergeten, uitgesloten zonder recht
Waar zijn kreet niet wordt geweten, vrede niet wordt aangezegd
Breng ons daar waar in de stilte, brood gebroken wordt gedeeld
Waar uw geest doorheen de kilte breekt, en zalft en harten heelt