Tekst bij de DVD “In Israël staat een boom”

Tekst bij de DVD “In Israël staat een boom”
1 Inleiding
In Israël staat een boom. Onthoud die boom! Daar komen we op terug.
In Israël staat trouwens ook een huis. In Israël staat een man. En nog een man. In Israël staat een muur.
En ook deze muur. Natuurlijk staat er in Israël een synogoge. Maar ook een moskee. En een kerk. En
nog een kerk.
Israël is één van de bekendste landen van de hele wereld, terwijl het nog kleiner is dan Nederland.
Israel is heel vaak in het nieuws. De kranten staan er vol van.
Je kunt over Israël ook veel lezen in de Bijbel. De meeste Bijbelverhalen spelen zich in Israel af.
Is dat eigenlijk hetzelfde: Israël uit de krant en Israël uit de Bijbel? Is Israël nu nog het volk van God?
En is de Here nog de God van Israël?
2 Israël in de wereldgeschiedenis
Als je nu kijkt naar het volk Israel dan zie je dat er veel aan de hand is in dat land.
Al jarenlang is er strijd tussen Israël en de Palestijnen, om dat kleine land aan de Middellandse Zee. In
1948 is daar de onafhankelijke Joodse staat gesticht. Maar de Palestijnen zeggen dat het hún land was
– en is.
Er gebeuren nu verschrikkelijke dingen. Steeds zijn er aanslagen, door Palestijnse zelfmoordcommando’s. Steeds zijn er ook vergeldingsacties, door het Israëlische leger. Soms gloort er hoop op vrede,
maar telkens weer wordt die hoop ruw de bodem ingeslagen.
Israël als staat bestaat nog niet zo lang. Pas sinds 1948 hebben de Joden weer een eigen land. De
Verenigde Naties gaven het hun. Natuurlijk niet toevallig juist op die plaats. Vanaf de tijd van
Abraham, Izaäk en Jakob heeft het volk Israël daar gewoond, tot ze door verschillende oorzaken
verspreid raakten over de hele wereld.
Ook in ons land kun je nog van alles vinden, dat aan Joodse inwoners herinnert. Bijvoorbeeld in
Amsterdam: de Portugese synagoge, het huis van een 17e eeuwse Joodse bankier, een bedrijf voor
diamantbewerking dat in handen geweest van verschillende generaties van een Joodse familie. Ook
allerlei woorden, die wij ‘typisch Amsterdams’ noemen, zijn in feite van Joodse oorsprong zoals:
gajes, mesjogge, jatten, lef, mazzel
In Amsterdam kun je trouwens ook zien dat het niet voor het eerst is dat de Joden worden aangevallen
en bedreigd. Misschien ben je wel eens in het Anne Frankhuis geweest. Daar woonde Anne Frank met
haar familie, in ‘het Achterhuis’, tot ze werden verraden, opgepakt en weggevoerd naar het
concentratiekamp Bergen Belsen.
Tot in de Tweede Wereldoorlog was de Hollandse Schouwburg in Amsterdam een Joods theater. Nu is
het een monument. Duizenden Amsterdamse Joden zijn hier door de Duitsers naartoe gesleurd en
geslagen.
Hiervandaan werden ze vervoerd naar Drente, naar het gevangenkamp Westerbork. En van daar
werden ze verder gedeporteerd – in veewagons! – naar concentratiekampen in Duitsland en Polen. In
de meeste gevallen gingen ze daar rechtstreeks de gaskamer in, mannen, vrouwen en kinderen. Zes
miljoen Joden werden door de nazi’s vermoord. Dat was het dieptepunt van een eeuwenlange
geschiedenis van Jodenhaat, discriminatie en vervolging.
Je kunt je voorstellen, hoe ontzettend blij de Joden zijn met hun eigen land, op de grond waar hun
voorvaderen uit de Bijbelse tijd al leefden
3 Israël in de Bijbel
Het is bijzonder dat zo’n klein land en zo’n klein volk in de wereld zo’n grote rol speelt.
De joden zijn voor christenen ook bijzonder omdat er veel over te lezen is in de Bijbel.
Wij hebben “onze” Bijbel zelfs via Israël ontvangen. Het grootste deel van de Bijbel, het hele OT,
hebben de Joden ook. Ook voor hen is het Gods Woord. Veel Joden lezen en bestuderen het en
brengen het in praktijk: ze houden de sabbat, ze vieren de feesten, ze bidden de psalmen, ze eten
kosjer, dat wil zeggen: volgens de oudtestamentische voedselwetten.
Je moet trouwens niet denken, dat àlle Joden van nu even godsdienstig zijn. De ultra-orthodoxe Joden
komen wel vaak in beeld, als “typisch Joods”, maar het zijn er eigenlijk maar betrekkelijk weinig. Ze
wonen vooral in Jeruzalem.
Er zijn veel meer zogezegd “gewoon” orthodoxe Joden. Anders dan de “ultra’s” dragen zij gewone
kleding, ze dragen – in elk geval bij religieuze bezigheden – wel een keppeltje, maar het maakt bij hen
bijvoorbeeld niet uit welke kleur dat keppeltje heeft.
Er zijn ook veel liberale Joden; die gaan nog weer vrijer om met de geboden en de traditie.
Maar verreweg de meeste Joden doen weinig of niets aan hun geloof – hooguit wat op bijzondere
dagen. Je ziet bij het jodendom dus net zoiets als bij het christendom: Er zijn ook veel mensen die ooit
wel zijn gedoopt, maar nu niks meer doen aan het geloof.
4 De Messias
Dat brengt ons bij wat voor ons het allerbelangrijkste is. Voor christenen die niet alleen christen willen
heten maar het ook echt willen zijn, draait alles om het geloof in de Here Jezus Christus.
In het Nieuwe Testament wordt beschreven hoe Hij als de Zoon van God naar de wereld is gekomen.
Hij heeft zelf gezegd dat dat was om “het verlorene te zoeken en te redden” (Lukas 19:10) en “om te
dienen, en Zijn leven te geven als losprijs voor velen” (Markus 10:45). Zijn dood aan het kruis was het
offer waardoor God ons genadig kan zijn.
Op de Paasmorgen is Hij opgestaan uit de dood; daardoor weten wij, dat God de Vader het offer van
Zijn Zoon heeft aanvaard en dat er eeuwig leven is voor iedereen die gelooft.
Dit zijn voor jou bekende dingen. Maar heb je er wel eens bij stilgestaan, dat de Here Jezus als een
Joods jongetje geboren werd? Dat al deze dingen zich in het Joodse land hebben afgespeeld? En dat de
Here Jezus zelf zei, dat Hij allereerst voor het volk Israël gekomen was?
In het Nieuwe Testament kun je lezen, dat Jezus steeds weer het Oude Testament op zichzelf betrok.
En dat Hij de langverwachte Messias was, die uit Israël zou voortkomen. Zo komt het dat wij aan de
Here Jezus denken, als wij in het boek van Jesaja lezen over een bijzondere Knecht van God, die heel
veel zal lijden. Dat doet Hij in de plaats van mensen die om hun zonde Gods straf hebben verdiend.
De Here Jezus zei zelf: het Oude Testament getuigt van mij als de Verlosser. Ook zijn Joodse
volksgenoten kunnen alleen gered worden door het geloof in Hem.
Er zijn altijd Joden geweest die Jezus hebben beleden als de Messias. Al in de tijd van de Here Jezus.
En ze zijn er nog. In het land Israël nu zo’n tienduizend. Zij hebben het niet makkelijk, want in de
ogen van hun volksgenoten hebben zij hun Jood-zijn verloochend.
De overgrote meerderheid van de Joden ziet Jezus van Nazareth namelijk niet als de Messias. De
Bijbel zegt daarvan: “Hij kwam tot het zijne maar de zijnen hebben Hem niet aangenomen.” (Joh.
1:11)
Betekent dat nu dat Israël niet meer het volk van God is? Dat is een belangrijke vraag voor de kerk!
Daar wordt ook veel over nagedacht. Ook in onze eigen Christelijke Gereformeerde kerken zijn we
bezig met Israël. Sinds 1931 hebben we er zelfs een vaste commissie voor. Die heet: het deputaatschap
“Kerk en Israël”.
We willen iets vertellen over onze visie en over hoe we vanuit die visie praktisch bezig zijn
5 Onze visie
Om te beginnen: onze visie. Hoe zien wij Israël?
Herinner je je deze boom nog? In zijn brief aan de Romeinen gebruikt Paulus met het voorbeeld van
de olijfboom om duidelijk te maken, hoe de verhoudingen liggen. Kijk, zegt hij, Israël is net als een
Olijfboom.
Olijfbomen zijn taai en bijzonder vruchtbaar. Je ziet ze erg veel in Israël; soms met een dikke, sterke,
eeuwenoude stam. Indrukwekkend!
Zo is Israël – ja, maar dan gebeurt daar wat mee… Takken die bij die boom horen worden weggekapt.
Dat gaat over degenen die niet in de Here Jezus geloven. En er worden nieuwe takken op de stam
gezet; ge-ent, d.w.z.: de takken worden zó aan de stam – of beter: ìn de stam – vastgezet dat ze
daarmee vergroeien; uit de oude stam krijgen dan nu ook die nieuwe takken hun voeding; daardoor
leven ze.
Wat Paulus zegt is dan wel raar: hij zegt dat er wilde takken ge-ent worden; dat doet een kweker
normaal niet, die gebruikt bij het enten betere takken, geen slechtere, “wilde”. Maar zoiets doet God
wel, als Hij heidenen verbindt aan die oude stam van het volk Israël.
Die heidenen – dat zou je misschien niet denken – dat zijn wij! Wij stammen ten slotte af van de
Germanen, en die dienden afgoden. Wíj, en mensen uit alle volken van de wereld, worden sinds het
Pinksterfeest opgeroepen ons te bekeren van de afgoden en als wilde takken in de oude stam van Israël
te worden ge-ent.
Paulus vertelt ook waarom: de Here wil dat die heidenen het volk Israël jaloers zullen maken. Als wij
– gelovigen uit de heidenvolken – gaan bloeien en vruchtdragen, als Israël ziet dat wíj, door het geloof
in de Here Jezus, nu iets bijzonders hebben met de God van Israël, dan zullen ze gaan vragen: hé, wat
is dat? dat willen wij ook! Op die manier mogen we proberen eraan mee te werken, dat veel meer
Joden tot geloof in Christus komen. Dat is dus onze taak tegenover Israël.
6 Onze activiteiten
Het deputaatschap Kerk en Israël wil er ook over nadenken, hoe wij dat vanuit onze kerken in de
praktijk het beste kunnen doen.
Misschien willen jullie wel eens even met ons meedenken. Welke mogelijkheden zouden we hebben?
Je zou zeggen: “laten we gauw iemand naar Israël sturen om de mensen van Jezus Christus te gaan
vertellen!” Goed idee. Alleen…
Sinds de tijd van Paulus hebben de Joden van christenen niet zoveel gehoord en gezien, dat hen jaloers
kon maken. Integendeel zelfs. De discriminatie en vervolging kwam heel vaak juist van de kant van
mensen die zich christen noemden.
Moet je eens kijken naar dit plaatje. Dat laat zien hoe de kerk heel lang zichzelf zag, en hoe zij Israël
zag. Je ziet twee vrouwen. De ene staat symbool voor de christelijke kerk, de andere voor het
jodendom. Je hoeft niet lang te raden wie wie is. Vrouwe Synagoge ligt stekeblind en overwonnen
terneer. Vrouwe Kerk is met goud versierd en duidelijk de overwinnaar.
De Joden hebben in de loop van de eeuwen van de kant van ons christenen meer kwaad dan goed
ondervonden. Ook Hitler en zijn nazi-vrienden noemden zichzelf ‘christen’. Het is best begrijpelijk,
dat mensen die naar Israël komen met de bedoeling om te vertellen van de Here Jezus Christus daar
niet bepaald met open armen worden ontvangen.
Het zou trouwens ook niet kloppen als we iemand naar Israël zouden sturen op dezelfde manier als we
zendelingen sturen naar heidense volken, bijvoorbeeld in Mozambique of Botswana. Als eerste
ontvanger van het Woord van God kennen de joden de Schriften heel goed. Wij kunnen van hen nog
veel leren! Over het OT én het NT – denk er aan dat Jezus een Jood was…
Zomaar gaan evangeliseren in Israël is dus niet de goede manier. Maar wat dan wél? Nou, het is
gelukkig niet zo dat er helemaal geen christenen zijn in Israël. Je mag er als christen wonen en werken
en er zijn dus christelijke kerken. Ook zijn er christelijke organisaties voor hulpverlening actief. Onze
kerken steunen bv. van harte het kindertehuis Jemima.
Een bijzonder projekt is Nes Ammim, een christelijke nederzetting, die in 1960 is opgericht in het
Noorden van Israël. De eerste tijd heeft men met o.a. een rozenkwekerij laten zien, dat christenen
graag een bijdrage willen leveren aan de opbouw van het land. Tegenwoordig is een hotel er de
belangrijkste bron van inkomsten. Je kunt daar voor een periode gaan werken als vrijwilliger. Al heel
veel mensen hebben er zo een goede, leerzame tijd gehad.
Als christelijke gereformeerde kerken hebben wij, in samenwerking met een paar andere organisaties,
iemand naar Israël uitgezonden. Sinds eind 2003 woont ds. Kees Jan Rodenburg voor een aantal jaren
met zijn gezin in Jeruzalem. Ons en zíjn diepste verlangen is inderdaad, dat het hart van het Joodse
volk zal worden gewonnen voor de Here Jezus.
Hij doet mee aan ontmoetingen tussen Joden en christenen. Hij probeert vooral veel contacten te
leggen met Joden om met hen in gesprek te raken over de Bijbel – over het Oude én het Nieuwe
Testament.
Wat ook belangrijk is: hij schrijft over Israël en over van alles wat hij daar meemaakt en leert; hij
komt ook regelmatig naar Nederland om aan christenen daarover te vertellen. Je kunt hem als
gemeente gerust eens uitnodigen!
Ondertussen zijn wij als deputaten Kerk en Israël ook in Nederland actief. Ook in ons eigen land
zoeken we mogelijkheden om elkaar als Joden en christenen te ontmoeten.
Je kunt daarvan iets terugvinden in het blad ‘Vrede over Israël’ of op de website www.kerkenisrael.nl.
Misschien kunnen jullie je dominee vragen, of hij eens over onze band met het volk Israël wil preken.
7 Ten slotte
Waarom hebben wij jou dit allemaal willen vertellen?
In de eerste plaats in de hoop, dat ook jij de Here Jezus zult erkennen als jouw Verlosser en als de
Koning van je leven. Echt waar, een blijer en vrijer leven is er niet!
Maar we willen ook graag dat je eraan blijft denken, dat de Here Jezus niet toevallig een Jood was. Hij
was de Messias, die God door middel van Israël aan de wereld wilde geven. Ook nadat Israël de Here
Jezus afwees, is het in Gods ogen een bijzonder volk gebleven. En daarom mag het dat ook in onze
ogen zijn.
Wij zouden blij zijn, als jij bij ‘Israël’ niet meer alleen denkt aan stenengooiende jongens, opgeblazen
autobussen en wegversperringen. Probeer je trouwens eens in te denken, wat het voor de vrede in het
Midden-Oosten zou kunnen betekenen, als meer Joden de Here Jezus zouden erkennen! Wie verzoend
is met God, zal toch ook verzoening zoeken met mensen? Waar het kruis van de Here Jezus waarde
krijgt, kan zo’n scheidingsmuur geen definitieve oplossing zijn. De Here Jezus wil ons leren onze
vijanden lief te hebben! Of weet jij een betere weg naar vrede?
Denk daarom bij Israël ook en vooral aan die olijfboom, waarin ook jij als wilde tak ingeënt mag
worden. Om de afgebroken eigen takken jaloers te maken.