Meer - Drankmeter

Deelvraag B
Wat zijn precies de effecten van alcohol in je hersenen en wat zijn de bijbehorende
verschijnselen?
De effecten op je hersenen en de bijbehorende gevolgen
Na de opname van de gedronken alcoholische stof in maag en darmen gaat alcohol naar de
lever via het poortadersysteem (zie deelvraag A). Een gedeelte van de alcohol wordt nu al
afgebroken, hoeveel en op welke manier behandel ik in deelvraag C. de niet afgebroken
alcohol gaat van je lever - onderste holleader - kleine bloedsomloop (rechterboezem –
rechterkamer – longen – linker boezem – linker kamer) naar de aorta en vervolgens
gedeeltelijk naar de hersenen, want niet al het bloed van de aorta gaat naar de hersenen. In
de hersenen is een capillair netwerk waardoor de alcohol uit de bloedbaan in het
hersenweefsel gaat. Dit is een normaal proces van diffusie. De effecten die de alcoholische
drank veroorzaken op de hersenen komen door het effect van alcohol op bepaalde
neurotransmitters.
Neurotransmitters zijn een soort signaalstoffen die een verbinding maken tussen
verschillende zenuwcellen die stimulerend of juist afremmend zijn. Alcohol heeft een
stimulerend of juist remmende werking op bepaalde neurotransmitters. Je hebt
verschillende soorten neurotransmittersystemen: GABA (gamma-aminoboterzuur) en
glutamaat zijn in verband met alcoholgebruik het belangrijkst.
GABA is een neurotransmitter die andere zenuwcellen afremt. Bij deze neurotransmitter, als
je niet onder invloed bent van alcohol, zorgt GABA ervoor dat de zenuwcellen afremmen.
Door alcohol wordt GABA extra actief, het GABA zorgt ervoor dat je zenuwcellen extra
afremmen. Je voelt je ontspannen en rustig doordat GABA ‘spanning’ remt. Omdat GABA
ook een remmende werking heeft in de kleine hersenen, en heeft dit dus een langzamere
werking tot gevolg. Omdat de kleine hersenen de motoriek regelen verslechtert het met
name de verfijnde motoriek: je kunt dus niet meer op een rechte lijn lopen.
Alcohol geeft als effect bij glutamaat dat de neurotransmitter minder actief wordt. Bij de
neurotransmitter GABA en glutamaat als er alcohol bij komt geeft als effect dat je
ontspannen en rustiger wordt, bepaalde delen van je hersenen gaan langzamer werken.
Glutamaat is een neurotransmitter die een stimulerende werking heeft op andere
zenuwcellen (neuronen). Alcohol heeft ook effect op de werking van de neurotransmitter
glutamaat. Alcohol gaat in competitie met glutamaat voor receptorplaatsing. Doordat er
competitie is voor receptorplaatsing worden er geen signalen meer afgegeven aan een
ontvangende neuron, er is dus een verminderde stimulerende werking van glutamaat.
Glutamaat speelt een belangrijke rol in je hippocampus, een onderdeel van je hersenen waar
je korte termijn geheugen en beoordelingsvermogen zich bevinden. Alcohol verstoord de
werking van glutamaat er kan geheugen verlies optreden (black outs). Het
beoordelingsvermogen verslechtert waardoor je meer durft wat niet goed voor je is.
Je hebt ook nog andere neurotransmitters zoals dopamine, opiaat en serotonine. De
neurotransmitter dopamine wordt gestimuleerd door alcohol. Door alcohol komt er dus heel
veel dopamine vrij, dopamine zorgt ervoor dat je plezierig wordt. Veel alcohol verslaafden
zijn verslaafd aan dit effect, ze willen het steeds opnieuw herbeleven, ze zijn verslaafd. Ook
de neurotransmitter serotonine wordt gestimuleerd door alcohol, met als gevolgen dat je
gezelliger wordt en dat je een gevoel van verbondenheid krijgt. Alcohol heeft een
stimulerende werking op de afgifte neurotransmitter opiaat. Opiaat heeft een remmende
werking op de ademhaling, alcohol versterkt dat effect waardoor de ademhaling kan
verslechteren en zelfs kan stoppen bij overmatig alcoholgebruik. Ook geeft opiaat de stof
endorfine af in de hersenen. door de stimulerende werking van alcohol op de opiaat afgifte
wordt dus ook de productie van endorfine verhoogd. Endorfine zorgt ervoor dat je pijn
verzacht wordt, je pijngrens wordt veel hoger. Als je teveel alcohol drinkt voel je dus minder
pijn bij stoten vallen of vechten. (bron 7)
Figuur 10: Normale situatie bij GABA overdracht, GABA bolletjes liggen klaar om uitgestoten te
worden naar de rode receptoren waarna een remmende werking ontstaat
Figuur 11: Situatie waarbij alcohol zich koppelt aan de receptoren voor GABA waardoor de werking
van GABA versterkt wordt
Het effect van alcohol is vrijwel direct merkbaar als je je eerste “slokje” alcohol op hebt, na
10 minuten. Er zijn wel een paar factoren die mee spelen met hoe snel je lichaam de alcohol
opneemt. Die factoren zijn:
-
Gewicht
-
Ervaring met drank
-
Geslacht
-
Hersenvolume
Je voelt dan al een beetje dat je wat losser begint te raken en wat vrolijker. Maar dat hoeft
niet, als je alcohol gaat drinken en je hebt een slecht humeur dat kan het zo zijn dat je in een
“bad dronk” terecht komt. Dat houdt in dat je agressief, onaardig en somber wordt.
Je kan ook door alcohol hersenen beschadigingen krijgen, bijvoorbeeld als je al heel lang
drinkt , vaak alcoholisten die verslaafd zijn, kunnen een bepaald syndroom krijgen, het
Korsakov Syndroom. Dit syndroom komt doordat je teveel alcohol opneemt en dan
beschadigen de hersencellen. En dat kan leiden tot geheugenverlies en verwaarlozing van
het lichaam, dit syndroom is blijvend en toenemend.
In de onderstaande tabel zie je de effecten van alcohol bij de verschillende promillages.
(bron 7)
Alcoholpromillage in het bloed
Bijbehorende effecten
0,5 ( 2,5 glazen bier)
Ontspanning, hartslag gaat omhoog
1,0 (5 glazen bier)
Minder scherp zicht, reactie snelheid gaat
omlaag
1,5 (7,5 glazen bier)
Spreken verslechterd, coördinatievermogen
wordt minder
2,0 (10 glazen bier)
Je ziet dubbel, bewegelijkheid wordt slecht
3,0 ( 15 glazen bier)
Er vindt verwarring plaats in het lichaam
4,0-6,0 (20 tot 30 glazen bier)
Je kan in coma raken, shock
Tabel 1: Hoeveelheid alcoholpromillage en de bijbehorende effecten, gebaseerd op een man van
80 kg
Toelichting promillage
Alcohol verspreidt zich na het opnemen in het maag-darmkanaal door de bloedvaten in het
lichaam. De concentratie van alcohol in het lichaam wordt berekend over de hoeveelheid
lichaamsvocht. Bij vrouwen is het percentage lichaamsvocht tussen de 45 % en 60 % van het
gewicht, bij mannen is dit percentage hoger: tussen de 50 % en 65 %. De verhouding
alcohol/lichaamsvocht wordt uit gedrukt in promillen ook wel promillage genoemd (1
procent = 10 promille = 10 ‰, 1 promille = 0,1 procent = 1 ‰). 10 gram zuivere alcohol
(ongeveer één glas bier) bij een man van 80 kg ( 65 % hiervan is lichaamsvocht dus 52 kg)
leidt dat dus tot een promillages van 10/52000 x 1000 = 0,2 ‰ afgerond.
Omdat vrouwen een lager percentage lichaamsvocht hebben en bovendien vaker lichter zijn
dan mannen leidt het drinken van een zelfde hoeveelheid gedronken bier of wijn tot een
hoger promillage. En zullen dus bij vrouwen eerder de gevolgen van alcohol merkbaar zijn.
Als je verspreidt over de avond alcohol houdende drankjes drinkt dan wordt een gedeelte
van de opgenomen alcohol ook afgebroken. Hiervoor heeft Wildmark (bron 8) een formule
ontwikkeld:
Hierbij geldt BAG (Bloed Alcohol Gehalte) ook wel promillage:
a = aantal glazen
g = lichaamsgewicht
r = een maat voor lichaamsvocht, bij mannen 0,72 en bij vrouwen 0,61
u = het aantal uren na het eerste glas
Stel je bent een man, je weegt 70 kilo en je hebt 30 glazen bier op. Je wilt weten hoe hoog je
alcoholpromillage is om 9.00 uur ’s ochtends. Je begon met drinken 14 uur daarvoor.
Je BAG is dan 4,06‰. (bron 8)
Wettelijk mag je niet meer autorijden, scooter rijden en fietsen als je een promillage hebt
van 0,5 ‰ of hoger is. Voor automobilisten die nog geen 5 jaar hun rijbewijs hebben geldt
zelfs nog een lager promillage van 0,2 ‰. Deze regels gelden ook voor bestuurders van
brommers en snorfietsen tot een leeftijd van 24 jaar.
In eerste instantie test de politie dit met een blaastest waarbij de uitgeademde lucht
geanalyseerd wordt op alcohol percentage. Om het exacte promillages te bepalen wordt er
een bloedproef afgenomen op het politie bureau.