Verchristelijking van Hasselt

De verchristelijking
van Hasselt
De kerstening van Hasselt
Kerstening => 2 redenen:
• Romeinse gebieden: Romeinse
cultuur verdween (invallen
Germanen)
• Germaanse gebieden: heidens of
ariaans -> ketters
Wie?
Bisschoppen, abdijen, zendelingen
De kerstening van Hasselt
De kerstening van Hasselt
Hasselt:
• 7de – 8ste eeuw: rondtrekkende
Angelsaksische missionarissen
• Ontstaat toewijding aan SintQuintinus
• Bouw van eerste kerk (hout) ter ere
van Sint-Quintinus
=> Ontstaan Sint-Quintinusparochie
De parochie Hasselt
• Noorden: priesters nemen taken over
die in het zuiden gedaan werden
door bisschoppen (sacramenten)
• Hoofd = pastoor
• Sint-Quintinusparochie = moeder
parochie => Zonhoven, Kuringen,
Stokrooie, Kermt, Stevoort,
Bolderberg, Zolder
De parochie Hasselt
De parochie Hasselt
• Pastoor Sint-Quintinusparochie ->
beheerde ook de kerken van
omliggende gehuchten




Sint-Quintinuskerk (Zonhoven)
Sint-Gertrudiskerk (Kuringen)
Sint-Martinuskerk (Stevoort)
OLV-kerk (Kermt)
• Alle inwoners Sint-Quintinusparochie
-> naar Hasselt voor sacramenten
De parochie Hasselt
• Later: 4 dochterkerken ->
zelfstandiger
• Groei steden => ontwikkeling van de
parochies -> nieuwe parochies
ontstaan + bestaande worden
zelfstandig (vb. Zonhoven)
De kerk en het geloof was
het middelpunt van de stad
• Kerk = duidelijk zichtbaar in de stad
-> kerktoren
• Procesies -> Virga Jesseprocessie
(vanaf 1344) => mirakels
Volksgeloof
• Mariacultus -> Virga Jesse
• Relikwieën:
 Sint-Quintinuskerk (nu kathedraal):
schedelrelikwieën -> heilige Ursala en
haar 11000 maagden
 Herkenrode: bloedende hostie (nu in
Sint-Quintinuskathedraal)
• -> pelgrimstochten
Verhaal bloedende hostie
“Op een dag werd de kapelheer van Viversel bij een zieke op de
Dikkel geroepen. Alvorens de ziekenkamer binnen te gaan,
plaatste hij de ciborie met de hostie op een tafeltje in de
voorkamer. Tijdens het afnemen van de biecht werd de
hostie door een ‘onbekende’ geschonden. Toen de kapelheer
de zieke de communie wilde geven, merkte hij op de tafel de
bloedende hostie. Hij rende ermee naar de pastoor van
Lummen die hem verder stuurde naar de abt van
Herckenrode. Onderweg kwam hij een schaapherder met zijn
kudde tegen. Als op één teken knielden de schapen toen de
Kapelheer met de bloedende hostie voorbijkwam. Toen de
kapelheer de abdij van Herckenrode naderde begonnen de
klokken vanzelf te luiden. De priester aan het altaar kon de
mis van de dag niet vinden: het boek viel altijd open op de
mis van het sacrament. Toen de kapelheer de kerk betrad,
werd een vrouw van haar bezetenheid genezen.”
Nieuwe religieuze bewegingen
• 12de – 13de eeuw: Kerk legt nadruk
op juiste leer
• -> kritiek bij het volk
• Religieuze bewegingen die kerkelijke
leer in twijfel trokken -> ketters
(katharen)
• Religieuze bewegingen die kerkelijke
leer niet in twijfel trokken ->
aanvaard (bedel- of kloosteroden)
Nieuwe religieuze bewegingen
• Taken bedel- of kloosteroden:





preken
bedelen
armere mensen helpen (armenzorg)
ziekenzorg
onderwijs
Nieuwe religieuze bewegingen
• positief -> materiële en geestelijke
steun (naastenliefde = christelijke
leer) -> populair -> Kerk kreeg beter
aanzien
• + verspreidden de christelijke
boodschap voor de Kerk
De abdij van Herkenrode
• Eind 12de eeuw: graaf van Loon
verkoopt allodium Herkenrode
• Broeder Henderik: opdracht om
klooster voor vrouwen te stichten
(Cisterciënzerinnen)
• Ontstaan abdij Herkenrode
• Volgde regel van Benedictus
De abdij van Herkenrode
• Legende ≠ waarheid
• Demer + centrale ligging in
graafschap Loon = lokalisatiefactoren
• Prinsenhof = nabij -> statuut graaf
van Loon
• Loonse graven -> begraven in
abdijkerk
De abdij van Herkenrode
De abdij van Herkenrode
18de
eeuw
De abdij van Herkenrode
• Patronaatsrechten (onder andere de
tienden) van parochies Hasselt,
Zonhoven, Kuringen, Kermt, …
• Belangrijk pelgrimsoord ->
bloedende hostie
De abdij van Herkenrode
• 2 categoriën religieuzen:
 adellijke koordames (abdis)
 lekenzusters (handenarbeid)
• Bouwde refugiehuizen in Maastricht,
Sint-Truiden en Hasselt
Bedel-/kloosterorden in de stad
Bedel-/kloosterorden in de
stad: Augustijnen
• Leefden volgens
voorschriften van
kerkvader Augustinus
• Taken: prediken,
bedelen en onderwijs
• Augustijnen vanaf
1236 in Hasselt
Bedel-/kloosterorden in de
stad: Minderbroeders
• = franciscanen -> Franciscus van
Assisi
• Taken: bedelen, armenzorg, prediken
en biecht afnemen in eigen kerk +
OLV-kerk
Bedel-/kloosterorden in de
stad: Minderbroeders
• Minderboerders vanaf 1338
in Hasselt ->
minderborederhuis
• 1644: eigen klooster
(minderbroederskerk =
paterkeskerk)
Bedel-/kloosterorden in de
stad: Witte nonnen
• = franciscanen
• Taken: sociale dienstverlening
(armenzorg)
• Leefden in communauteitsverband
• Witte nonnen vanaf 1426 in Hasselt
Bedel-/kloosterorden in de
stad: Cellebroeders
• = alexianen
• Taken: ziekenzorg, lijkenzorg en zorg
zwakzinnigen
• Cellebroeders vanaf 1439 in Hasselt
Bedel-/kloosterorden in de
stad
• Nog enkele gebouwen (kloosters,
kerken, …) aanwezig te bezichtigen
in Hasselt
• Straatnamen => verwijzen naar
deze orden
Het begijnhof
• Kerk -> geen steun aan de
lekenbeweging (individuele band met
god) => begijnen
• Kloosterlijk leven
• 1245: eerste begijnhof in Hasselt
(buiten de stadsmuren)->
vermoedelijk achter SintJozefscollege
• Aan Helbeek -> lakennijverheid
Het begijnhof
• 16de eeuw: godsdienstrellen -> 1567
eerste begijnhof in brand gestoken
-> volledig vernield
• 1571: nieuw begijnhof -> binnen de
stadsmuren + aan de Nieuwe Demer
Het begijnhof
• Vandaag:
 diensten (provinciale dienst voor de
jeugd)
 auditorium
 Provenciaal Museum