Misbruik en verslaving - UPB-AVB

Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Vooraf…
• Krijgen we vaak te maken met gevallen van
misbruik en verslaving?
• Hoe reageren we wanneer we een verslaving
vermoeden bij een patiënt?
• Hoe reageren we wanneer we vermoeden dat
de patiënt meerdere artsen raadpleegt
(“medisch shoppen”)?
• Hoe staan we tegenover
substitutiebehandeling? Welke knelpunten
ervaren we hierbij?
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Wat zijn de deontologische plichten van de
apotheker tegenover een vermeende of
vastgestelde overconsumptie?
•
Bij zelfmedicatie moet de apotheker:
 zich verzetten tegen elke
vastgestelde overconsumptie.
vermeende
of
 de patiënt waarschuwen voor de mogelijke
risico’s en gevaren en hem aanraden een arts te
raadplegen.
• Bij voorgeschreven geneesmiddelen moet de
apotheker de nodige initiatieven te nemen “in het
belang van de patiënt en de volksgezondheid”
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Wat zijn de deontologische plichten van de
arts tegenover overconsumptie?
• Hij moet zich inzetten om
afhankelijkheid te voorkomen.
elke
vorm
van
Welke moeilijkheden ondervinden we bij situaties
• Hij wijst de
onder
meer op het verkeerd
vanpatiënt
misbruik
of verslaving?
gebruik en het misbruik van substanties die tot
afhankelijkheid kunnen leiden evenals op de
Hoe
kunnen
we (beter)gebruik
samenwerken
risico’s
bij langdurig
ervan. om misbruik
en verslaving op te sporen en aan te pakken?
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Welke mogelijkheden zijn er om ongewenst
benzodiazepinegebruik te voorkomen?
• Het verslavingsrisico en/of de ontwenningsverschijnselen
met de
Hoe
gaan we tebespreken
werk wanneer
wepatiënt.
voor de eerste
benzodiazepines
afleveren?
• keer
Kleine
hoeveelheden voorschrijven
voorschrijven of
voor
een korte
periode. Welke informatie geven we?
• Waakzaam zijn bij beginnend chronisch gebruik en
Hoe kunnen we samenwerken om ongewenst
elkaar hiervan op de hoogte brengen.
benzodiazepinegebruik te voorkomen?
• Andere mogelijkheden?
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Hoe kunnen we tussenkomen wanneer we
ongewenst diazepinegebruik vaststellen?
• Nauwe
samenwerking
tussen
huisarts
en
apotheker om chronische gebruikers systematisch
op te sporen.
• Versturen van een brief door de huisarts (advies
tot stopzetten en voorstel voor raadpleging) naar
langdurige gebruikers.
•
Hoe kunnen we samenwerken om ongewenst
Geleidelijke
dosisreductie:
een
geleidelijke
benzodiazepinegebruik aan te pakken?
ontwenning in tien weken is aangeraden.
•
•
•
De dosisreductie kan bevorderd worden door beroep te
doen op magistrale bereidingen of Individuele Medicatie
Voorbereiding (IMV).
Soms kan het noodzakelijk zijn om een medicatieschema
op te stellen.
Andere interventies?
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Mag een huisarts methadon voorschrijven?
maar schrijft hij het aan meer dan 2
patiënten voor, dan moet hij:
Ja,
 een specifieke opleiding hebben gevolgd, of, voor 2006
reeds over expertise beschikken op dit vlak.
 geregistreerd zijn bij een erkend opvangcentrum, bij een
erkend netwerk voor de opvang van druggebruikers of
bij een erkend gespecialiseerd centrum.
 het bewijs kunnen leveren dat hij een continue opleiding
volgt, wetenschappelijke artikels leest en deelneemt aan
de activiteiten van een opvangcentrum, een netwerk of
van een gespecialiseerd centrum.
De apotheker moet en kan deze registratie niet
nagaan.
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Waaraan moet het voorschrift voor
methadon voldoen?
• Het voorschrift moet eigenhandig
geschreven zijn.
• Het aantal eenheden moet voluit
geschreven zijn.
• Het voorschrift moet gedateerd en
ondertekend zijn door de arts.
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Hoe moet de methadon worden afgeleverd?
Indien de huisarts geen nauwkeurige instructies geeft
op het voorschrift, is de apotheker verplicht:
 om dit persoonlijk aan de patiënt af te leveren,
 dagelijks,
 onder de vorm van unidosissen.
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Indien de dosissen niet in de apotheek moeten
worden ingenomen en er meerdere dosissen per
keer worden meegegeven, hoe moet de arts dit
dan voorschrijven?
De arts moet dit uitdrukkelijk specifiëren op elk
voorschrift.
Welke moeilijkheden ondervinden we bij het
De huisartsvoorschrift
is ook verplicht
in het medisch
voor methadon?
dossier:
• deconcrete
afwijkende
wijze van
aflevering
,
Welke
oplossingen
kunnen
dit verhelpen?
• de toedieningswijze,
• evenals de motivering ervan te noteren.
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
En hoe moet de apotheker dit afleveren?
• De apotheker moet steeds de methadon in
verdeelde dagdosissen afleveren.
• Methadonsiroop zal dus in aparte flacons (met
veiligheidsdop) moeten worden meegegeven.
! Het Therapeutisch Magistraal Formularium (TMF) acht
het niet raadzaam om voor een periode van langer dan
één week af te leveren.
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Als de huisarts geen excipiens vermeldt om
het middel moeilijk injecteerbaar te maken,
moet de apotheker dit dan toevoegen?
Ja
De apotheker moet steeds een excipiens
toevoegen waardoor het middel moeilijk
injecteerbaar wordt, zowel voor
methadoncapsules (gom, cellulosederivaat...) als
voor waterige oplossingen (eenvoudige siroop,
sorbitolsiroop...).
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Mag de apotheker een methadonvoorschrift
weigeren uit te voeren?
Nee
Tenzij
er moeilijkheden
twijfel bestaatondervinden
over:
Welke
we bij het
afleveren
vanvoorgestelde
methadon? therapie
• de veiligheid
van de
(dosis, interacties...)
Welke
concrete oplossingen kunnen dit verhelpen?
• de authenticiteit van het voorschrift
Misbruik en verslaving
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Moet voor elke substitutiebehandeling een
overeenkomst opgesteld worden?
Nee
De Geneeskundige Commissie adviseert echter
om op vrijwillige basis een overeenkomst op te
maken tussen patiënt, huisarts en apotheker,
waarin modaliteiten voor de substitutiebehandeling zijn opgenomen.
Voorbeeld van een dergelijk contract vindt u in de APB
Apotheekrichtlijnen “Substitutiebehandeling van opiaten” op www.apb.be
Wanneer huisarts en apotheker elkaar ontmoeten…
Misbruik en verslaving
Tot slot…
• Welke belangrijkste boodschappen
onthouden we?
• Wat verwachten we van elkaar?