Forensische Sociotherapie

Forensische Sociotherapie
Forensische Sociotherapie
 Literatuur:
 Leefklimaat in de klinische forensische zorg
– Peer van der Helm e.a. (SWP, 2013)
Forensische Sociotherapie
 Opzet:
 Het boek “Leefklimaat in de klinische forensische
zorg” staat centraal (kennis).
 Daarnaast wordt er gewerkt met een casus (Michel)
(houding, attitude en vaardigheden).
Forensische Sociotherapie
 Tentamen:
 De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk
tentamen (open vragen). Leidraad met betrekking
tot het tentamen zijn de leerdoelen.
 Tentamenstof:
 PowerPointPresentaties (zie ELO);
 Boek: “Leefklimaat in de klinische forensische zorg”.
Forensische Sociotherapie
 Inleiding (1):
 Het boek “Leefklimaat in de klinische forensische zorg”
onderscheidt zich door het lang verwaarloosde begrip
leefklimaat weer centraal te stellen: het klinische
leefklimaat als proeftuin van sociaal leren voor alle
deelnemers, cliënten en hulpverleners.
 ”Veranderingen aanbrengen in je leven, al is die weg nog
zo moeilijk en onvoorspelbaar, heeft de meeste kans van
slagen als je het samen doet met anderen die zich
daarvoor willen inspannen” Nico van Tol.
Forensische Sociotherapie
 Inleiding (2):
 Het boek kent vier rode draden:
 1. Contact (responsiviteit van medewerkers);
 2. Leren en zingeving voor patiënten;
 3. Structuur;
 4. Veiligheid voor patiënten, medewerkers en de
samenleving.
Forensische Sociotherapie
 Inleiding (3):
 Het boek bestaat daarnaast uit vier delen:
 In deel I wordt de forensische zorg en zijn
cliënten/patiënten en medewerkers geïntroduceerd;
 In deel II staat het behandelklimaat centraal;
Forensische Sociotherapie
 Inleiding (4):
 Het boek bestaat daarnaast uit vier delen:
 In deel III wordt de onderlinge communicatie nader
uitgewerkt;
 Deel IV – het laatste deel – behandelt de organisatie
van de zorg.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Dwang, drang en beveiliging zijn in alle gevallen
onderdeel van de forensische zorg.
 Forensische Psychiatrische Centra (FPC’s) en
gevangeniswezen → beveiliging (van de maatschappij)
primaire doel);
 Forensische klinieken (FPA’s, FPK’s en forensische
poliklinieken) → de zorg centraal.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 “Forensische psychiatrie” en “forensische zorg”
zijn – als term – vrijwel synoniem.
 Forensische psychiatrie is een inhoudelijke benaming.
 Forensische zorg betreft het gehele stelsel aangetuurd
door het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 De geschiedenis van de forensische psychiatrie en de TBS is
vrij jong. In 1911 werd het eerste wetsontwerp voor de
Psychopatenwetten ingediend.
 Pas in 1928 ontstond de TBR-wetgeving (‘Ter Beschikking van
de Regering’, in 1988 gewijzigd in TBS
(terbeschikkingstelling).
 Bovenstaande wetgeving was (en is nog steeds) gebonden aan
de voorwaarde van een geringere mate van toerekening van
het feit of een verminderde mate van toerekeningsvatbaarheid
van de dader.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 De mogelijkheid voor het opleggen van een maatregel
werd niet alleen geboden voor mensen die geheel ‘gek en
slecht’ werden genoemd, maar eveneens aan hen die ‘in
enige mate gek en slecht’ zijn.
 De regeling (1928) kwam erop neer dat hij die zich
schuldig heeft gemaakt aan een misdrijf en die ten tijde
van het feit psychisch gestoord was, door de rechter
voorwaardelijk of onvoorwaardelijk ‘Ter
Beschikking van de Regering’ kon worden gesteld
‘teneinde van harentwege te worden verpleegd’.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 In de praktijk werd de TBR over het algemeen opgelegd
aan daders die niet geheel ontoerekeningsvatbaar
werden geacht. Dit betekende dat er naast de TBR nog
een straf moest worden opgelegd.
 De tenuitvoerlegging – verpleging en behandeling – vond
geheel plaats in het justitiële circuit: particuliere TBSklinieken en zogenaamde rijksasiels of rijks-TBSklinieken.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Documentaire 1: Code Rood (55 minuten);
 Documentaire 2: Longstay (92 minuten);
 Documentaire 3: Tony, een observatie in het Pieter
Baan Centrum (62 minuten).
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Definitie forensische psychiatrie (Smilde,
1993):
 ‘(…) dat deelgebied van de psychiatrie, dat zich
bezighoudt met de rapportage ten behoeve van de
rechterlijke macht, onderzoek en behandeling
van personen en hun daarbij behorende sociale en
relationele netwerken in samenhang met de
strafwetgeving’.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het werkterrein van de forensische psychiatrie:
 Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC);
 Gevangeniswezen;
 Elders ingekochte behandeling en zorg;
 Reclassering.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het doel van forensische zorg is het verminderen van
strafrechtelijke recidive door patiënten en cliënten
de nodige zorg en behandeling te aan bieden.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het ministerie van Veiligheid en Justitie (2012)
omschrijft forensische zorg als volgt:
 ‘Forensische zorg beweegt zich op het snijvlak van twee
werelden, die van het strafrecht en die van de zorg.
Forensische zorg wordt meestal door de rechter opgelegd
als onderdeel van een straf en/of maatregel aan iemand
met een psychische of psychiatrische stoornis die een
strafbaar feit heeft gepleegd. Centraal staat de benodigde
combinatie van behandeling en beveiliging’.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het ministerie van Veiligheid en Justitie (2012)
omschrijft forensische zorg als volgt (vervolg):
 ‘De behandeling vindt plaats tijdens of na de straf, maar
kan ook de straf vervangen. Het doel van forensische
zorg is dat de patiënten na hun straf en hun behandeling
geen strafbare feiten meer plegen en normaal kunnen
functioneren in de maatschappij. Dit wordt ook wel het
‘verminderen van recidive’ genoemd. De forensische zorg
is erop gericht de maatschappelijke veiligheid te
vergroten’.
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het werkterrein van de forensische zorg:
 Plaatsingsbeslissingen:
 Indicatiestelling Forensische Zorg (IFZ) van het
Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en
Psychologie (NIFP);
 Psychisch Medisch Overleg (PMO) binnen het
gevangeniswezen;
 De drie reclasseringsorganisaties (3RO).
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Het werkterrein van de forensische zorg:
 Uitvoering:
 Directie Forensische Zorg (DForzo) –
(http://www.forensischezorg.nl);
 Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) –
(https://www.dji.nl).
Forensische Sociotherapie
 Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg?
 Introductie casus Michel: