PowerPoint-presentatie

Sterrenkunde en ruimtevaart
groep 5
Oktober 2008
René Dohmen
Sterrenkunde
•
•
•
•
•
•
•
Zwaartekracht
Het zonnestelsel
Sterren
Het heelal
(Ruimteafval)
Zelf sterren kijken
2009: Jaar van de astronomie
Zwaartekracht
Een kanon schiet een kogel weg. Na een tijdje valt hij op de
grond.
Als je te hard schiet, komt de kogel nooit meer terug.
Als je precies hard genoeg schiet blijft de kogel rondjes draaien
om de aarde.
Zwaartekracht
Alle voorwerpen in het heelal trekken elkaar aan.
Doordoor vallen appels omlaag uit een boom.
Beweging van de zon
De zon komt elke elke morgen in het oosten op.
‘s Middags staat ze in het zuiden.
‘s Avond gaat ze in het westen onder.
In werkelijkheid is het de aarde die draait.
Beweging van de zon
In de zomer beweegt de zon hoog langs de hemel.
In de winter komt ze heel laag boven de horizon.
Het zonnestelsel
Het begon met een grote draaiende gaswolk.
Middenin ontstond een grote bol. Dat werd de zon.
De bol werd zo heet dat er een kerncentrale in ontstond. De zon
kan zo 10 miljard jaar branden. Daarvan is nu de helft voorbij.
Het zonnestelsel
Rond de zon bleven nog resten gas en stof over. Daaruit
ontstonden acht kleinere bollen. Dat zijn nu de planeten.
De planeten
Er draaien acht planeten rond de zon.
De zon
De buitenkant van de zon is 5600 graden Celsius.
Binnenin is het 15 miljoen graden.
Op het oppervlak van de verschijnen soms koele, donkere
zonnevlekken. Van het oppervlak schieten soms enorme
zonnevlammen weg.
Mercurius
Mercurius staat dichtste bij de zon.
In werd in oktober 2008 gefotografeert door een satelliet.
Het is op Mercurius erg warm in de zon: 430 graden Celsius.
In de schaduw vriest het meer dan 100 graden.
Venus
Het zusje van de aarde. Venus is ongeveer evengroot en is
helemaal in wolken gehuld. Aan het oppervlak is het gloeiend heet
(bijna 500 graden) door het broeikaseffect.
De aarde
De blauwe planeet. Herken je wat de kleuren zijn?
De Maan
Draait in ongeveer een maand (28 dagen) om de aarde.
We zien altijd dezelfde kant van de maan!
http://www.google.com/moon/
Aarde & Maan
De Maan is veel kleiner dan de Aarde.
Ze staat op ruim 300.000 km van de Aarde.
Het licht doet er 1 seconde over om naar de aarde te reizen.
Astronauten kunnen er in 3 dagen naar toe reizen
De aarde
Gezien vanaf de maan. Er is maar een deel verlicht. Het is nacht
waar het donker is.
Maan
De Maan is altijd rond, maar meestal lijkt de maan kleiner.
Het donkere deel wordt niet door de zon verlicht (schaduwzijde).
http://jove.geol.niu.edu/faculty/stoddard/JAVA/moonphase.html
De Maan
Waardoor we niet altijd een verlichte maan zien.
Maan
Hieronder zie je de Maan bij Venus (in mei 2007). Je ziet dat het
donkere deel van de Maan niet helemaal donker is: het asgrauw
schijnsel.
Mars
Mars is rood doordat er veel ijzer (roest) is.
Op de rode planeet zijn al een paar ruimteschepen geland.
Op de polen is ijs, net zoals op aarde. Overdag is het soms lekker
warm. ‘s Nachts vreselijk koud. Vroeger was er water op Mars.
Jupiter
Jupiter is de grootste planeet rond de zon. Ze heeft heel veel
manen. De grootste vier kun je met een verrekijker of een kleine
sterrenkijker al zien. Er woedt al honderden jaren een enorme
storm (rode vlek). Jupiter is één van de vier gasplaneten.
Saturnus
De geringde planeet. De schijf bestaat uit hele fijne ringetje die
soms gevlochten zijn. Ze zijn ontstaan door botsende maantjes. In
de ringen draaien nu nog veel manen. Ook de andere vier
gasplaneten hebben ringen, maar die zijn heel moeilijk te zien.
Uranus en Neptunus
Twee ijskoude gasplaneten. Op Neptunes zijn ook wat stormen te
zien.
Asteroïden
Er zijn nog veel kleinere resten die rond de zon draaien.
Die noemen we asteroïden of planetoïden.
Asteroïden (plaats)
De meeste draaien tussen Mars en Jupiter rond de zon.
Vallende sterren
Soms zie plotseling een ster vallen. Gelukkig valt er niet echt een
ster. Er verbrandt een klein steentje of een stofje hoog in de lucht
(100km hoog). Vooral in de zomer – rond 12 augustus – kun je er
veel zien.
Je mag natuurlijk best een wens doen,maar vertel hem niet aan
iemand anders.
Asteroïden (Kraters)
Op tientallen andere plekken zijn nog de gaten te vinden waar een
steen terecht kwam. Dit gat in Arizona (VS) is 1,2 km groot.
Kometen
Soms staat er ineens een vreemde vage ster aan de hemel. Vaak zit
er ook een staart aan. Vroeger werden deze dingen dan ook
staartsterren genoemd.
Kometen
Kometen zijn ijsklompen die op grote afstand om de zon draaien.
Als ze dichtbij komen smelten ze en ontstaat er een enorme staart
die door de zon wordt weggeblazen.
In 2007 waren er (toevallig) hele mooi kometen te zien.
Sterren
Alle sterren die je ziet zijn
zonnen. Alleen staan ze veel
verder weg. Sommige zijn
kleiner, maar er zijn ook veel
grotere sterren.
Onze ster – de zon – is een
middelmatige ster. Niet alle
sterren zijn geel.
Sterren (grootte)
Sterren (grootte)
Afstanden
Reistijden naar hemelobjecten:
Met de snelheid van een raket
(20.000 km/h)
Maan1 a 3 dagen
Mars1 jaar
Jupiter2 jaar
Afstanden
Reistijden naar hemelobjecten:
Met de snelheid van het licht
(300.000 km/s=7x rond de aarde in 1 seconde)
Maan  1 seconde
Zon  8 minuten
Dichtstbijzijnde ster  5 jaar
Andromeda nevel  2,2 miljoen jaar
Verste sterrenstelsels  12 miljard jaar (de zon is 5 miljard jaar
oud)
Heelal
De sterren in het heelal vormen samen sterrenstelsels. Vaak zijn
dat grote pannenkoeken. Soms hebben ze mooie spiraalvormen.
In elk sterrenstelsel zitten miljoenen sterren.
Heelal
De sterrenstelsels vormen samen enorme groepen van soms wel
1000 stelsels.
Melkweg
Ook wij zitten met onze ster – de zon – in een sterrenstelsel.
Als we er boven zouden kunnen vliegen zouden we mooie
spiralen zien.
Melkweg
We zitten er echter midden in. Daarom zien we niets van die
vorm, maar wel hele mooie banden. Dat noemen we de Melkweg.
Op een heldere zomeravond, kun je vanaf een donkere plek de
melkweg tussen de sterren zien.
Astronauten
Als mensen de ruimte ingaan, moeten ze een speciaal pak aan.
Het pak beschermt de astronaut tegen het felle zonlicht.
In een soort rugzak zitten flessen met zuurstof om te ademen. Net
als bij een duiker. In het heelal is immers geen lucht.www.li-do.nl
Mensen op de maan
Er zijn een paar mensen op de maan geweest. Dat is al 40 jaar
geleden. Ze hadden een speciale raket, een auto en een vlag van
Amerika bij zich.
Zou de vlag wapperen in de wind?
Ruimtestation
In een ruimtestation kunnen een paar astronauten een jaar lang
werken.
Doen!
Computerprogramma: Stellarium
www.stellarium.org/
Kraters maken
Afstanden schatten
Modellen maken
Internet
Negen Planeten
Op deze website kun je heel veel lezen over alle planeten die om de zon draaien.
www.infoster.be/negepl/
Astronomie Antwoorden
Een heel erg uitgebreide website met heel veel informatie over alles wat met
sterrenkunde te maken heeft.
www.astro.uu.nl/~strous/AA/nl/index.html
Sterrenkids
Een leuke website, speciaal voor kinderen bedoeld.
www.sterrenkids.nl
De koepel
Informatie, sterrenkaarten en boeken.
www.dekoepel.nl
Zelf kijken
Gewoon tijdens een wandeling of op vakantie
Verrekijker
Maan
Heldere planeten (Venus, Jupiter)
Sterrenbeelden (Pannetje)
Foto’s maken met een digitale camera
Misschien later wel met een sterrenkijker kijken.
www.li-do.nl
IYA 2009
Internationaal jaar van de astronomie.
Doel: Zoveel mogelijk mensen een kennis laten maken met
sterrenkunde.
Laten zien hoe mooi alles aan de hemel is.
Mensen door een sterrenkijker laten kijken.
Vertellen hoe je sterrenkundige kunt worden (meisjes!)