Parkinson, en nu?
advertisement
15/03/2016 Parkinson, en nu? Wat is parkinson? De ziekte van parkinson is een van de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoeningen, • In België ongeveer 32000 patiënten, • Bij twee derden van de patiënten begint de ziekte tussen de 55-65 jaar Bij personen met ziekte van Parkinson heeft men gemerkt dat de neuronen (zenuwcellen) van de 'substantia nigra' of de 'zwarte celkernen' gelegen in de basale ganglia massaal afsterven. • 1 15/03/2016 De neuronen van deze kern staan in voor de aanmaak van Dopamine. Dopamine is een neurotransmittor (chemisch stof) die vooral een rol speelt in het overbrengen/vertalen van wat onze hersenen 'willen' naar de zenuwbanen, die op hun beurt de boodschap doorgeven aan onze spieren. Tekort aan Dopamine veroorzaakt daardoor progressief verlies aan coördinatie en planning van onze bewegingen, en verder heeft Dopamine ook een invloed op emotie/stemming. De eerste symptomen van Parkinson treden op wanneer reeds meer dan 70% van de neuronen afgestorven zijn, Mogelijke oorzaken • Erfelijkheid:5-10% • Veroudering • Onbekend: de grootste groep 2 15/03/2016 Stadia(schaal van Hoehn en Yahr) • I • Verschijnselen aan 1 kant van het lichaam • II • Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam, geen evenwichtsstoornissen • Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam,met evenwichtsstoornissen, de patiënt kan nog zelfstandig functioneren, • Verschijnselen aan beide kanten van het lichaam, met evenwichtstoornissen, de patiënt heeft hulp nodig Ernstig geïnvalideerde toestand,patient is bed en zetel gebonden • III • IV • V • Diagnose, vooral anamnese en neurologisch onderzoek • DAT-scan: in beeld brengen van de hoeveelheid nog actieve hersencellen die instaan voor de dopamine aanmaak 3 15/03/2016 Symptomen • Motorisch Tremor Rigiditeit Bradykinesie Houdingsinstabiliteit Festinatie Freezing Dyskinesieen • Niet-motorisch Autonome stoornissen Sensibele stoornissen Neuro psychiatrische stoornissen Cognitieve stoornissen Slaapstoornissen Vb op volgende dia Niet motorische stoornissen • Autonome stoornissen Gastro intestinale stoornissen: - Slikstoornissen - Speekselvloed - Constipatie - Misselijkheid Orthostatische hypotensie Urogenitale stoornissen: - Nycturie - Overactieve blaas - Seksuele stoornissen Thermoregulatorische stoornissen: - Overmatig zweten - warmte-koude gevoel - Slaap-waakstoornissen 4 15/03/2016 Niet motorische stoornissen • Sensibele stoornissen - Pijn - Reuk en smaakverlies, patient gaat hiermee nog niet naar de huisarts - Verminderde kleur en contrastherkenning Cognitieve stoornissen - Dementie - psychose Niet motorische stoornissen • - Neuropsychiatrische stoornissen Depressie Apathie Angst- en paniekstoornissen Hallucinaties Gedragsstoornissen: impuls controle, punding,,, 5 15/03/2016 Behandeling • Louter symptomatisch met ondersteuning kine,ergo,logo,,, Medicamentieve behandeling • - Dopaminerg • Niet-dopaminerg Levodopa - Anticholinergica COMT-inhibitoren - Amantadine Dopamine agonisten MAO-inhibitoren 6 15/03/2016 Gouden tips bij medicatie geven Behandeling nooit abrupt stoppen prolopa® best voor de maaltijd contam® en prolopa®=samen innemen stalevo® nooit pletten Prolopa dispersible®,oplossen in een beetje water,direct geven • Antidepressiva kunnen tremor verergeren • Geef geen eiwitrijke voeding, vb yoghurt is slecht voor de resorptie van prolopa • • • • • Andere behandelingen • DBS • Duodopa via peg j sonde 7 15/03/2016 Tips • Cueing: visuele auditieve tactiele Te onthouden • • • • • • • • • P A R K I N S O N • • • • • • • • • Prolopa Asymmetrische tremor Rigiditeit Kamer, ruimte creëren Instabiliteit(valgevaar) cues aanbieden Nauwkeurig tijdstip medicatie toedienen Slikstoornissen(logo) OFF periode Nycturie 8
