Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest

Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest
Basketbalveldje aan de Parnassialaan
Eindrapportage
Concept
MOVISIE maart 2007
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
1
Samen Sterk in Hellevoetsluis Noordwest
Een onderzoek naar de kansen van een wijk als geen ander
MOVISIE*
Ard Sprinkhuizen
Radboud Engbersen
Januari 2007
* NIZW Sociaal Beleid maakt vanaf 1 januari 2007 onderdeel uit van MOVISIE, Kennis en Advies voor
Maatschappelijke Ontwikkeling.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
2
Inhoud
Voorwoord
5
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest: introductie
6
Hellevoetsluis Noordwest: plaatsbepaling
8
Het kan beter
15
Kansen pakken
20
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest: besluit
29
Bijlagen:
Feitelijkheden
Hellevoetsluis Noordwest in kaart
Stellingen Werkplaats 1
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
3
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
4
Voorwoord
In het najaar van 2006 heeft NIZW Sociaal Beleid een onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit
van de voorzieningen in Hellevoetsluis Noordwest, de (mogelijke) rol die zij spelen in het
versterken van de leefbaarheid en sociale samenhang en de bijdrage die de verschillende
partijen in de wijk daaraan kunnen leveren. Het leverde een fascinerende speurtocht op in een
wijk waarin communicatie het sleutelwoord bleek te zijn. Communicatie tussen de gemeente
en de wijk, communicatie tussen de maatschappelijke organisaties en communicatie tussen
bewoners onderling. Afgezien van het feit dat er in Noordwest natuurlijk een en ander valt te
verbeteren in de voorzieningenstructuur en de openbare ruimte, lijkt er óók veel winst te
boeken door elkaar helder te vertellen wat visies, doelen, mogelijkheden en onmogelijkheden
zijn voor de wijk. Door in de alledaagse praktijk en in het samen leven met elkaar in gesprek
te komen of te blijven over de ambities, de grote en kleine ergernissen en de zaken die wél
goed gaan, want er gaat ook heel veel goed in Noordwest. Dan zal ook blijken dat
Hellevoetsluis een wijk kan zijn waar het goed toeven is en blijft.
Aan de totstandkoming van deze rapportage hebben veel partijen een bijdrage geleverd. Door
hun tijd en materiaal ter beschikking te stellen, door verhalen te vertellen over Noordwest,
door deel te nemen aan de Werkplaatsen die in het kader van dit onderzoek werden
georganiseerd, door hun accommodaties open te stellen voor de bijeenkomsten. Wij willen
iedereen die, op welke wijze dan ook, betrokken is geweest bij dit onderzoek heel hartelijk
danken. Wij hopen dat deze rapportage een bijdrage kan leveren aan een sterk en levendig
Hellevoetsluis Noordwest.
Radboud Engbersen
Manager Trends, onderzoek en maatschappelijke advisering
MOVISIE
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
5
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest
1. Introductie
Vraagstukken rond leefbaarheid duiken steeds prominenter op in het publieke debat.
Krantenkoppen over moeizaam samenlevende groepen buurtbewoners, hinderlijk gedrag van
(allochtone) jongeren in de openbare ruimte, verloedering van wijken en onveiligheid en
overlast zijn dagelijks in ruime mate voorhanden. Wie goed kijkt, ziet daarnaast ook een
veelheid van initiatieven op allerhande niveaus om het tij ten goede te keren. Op rijksniveau
komt dit bijvoorbeeld tot uitdrukking in het prestatieveld Leefbaarheid en sociale samenhang
in de Wet Maatschappelijk Ondersteuning die per januari 2007 is ingevoerd en in de eisen die
het Ministerie van VROM steeds strakker stelt aan de inspanningen van corporaties om de
zorg voor de leefomgeving (inclusief de infrastructuur) serieus te nemen. Ook het motto van
het kabinet Balkenende IV (samen werken, samen leven) en de ambities in het regeerakkoord
zijn wat dat betreft veelbetekenend. Op lokaal niveau is een nieuw élan te signaleren om
leefbaarheidsvraagstukken samen met burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven
met nieuwe en onverwachte initiatieven, groot en klein, resultaatgericht aan te vatten.
Een sluimerende vraag die hieronder steeds weer aan de orde komt is: welke sociale
infrastructuur, formeel en informeel, is nu nodig om een adequaat niveau van leefbaarheid in
een wijk of buurt te waarborgen en welke inspanningen kunnen van de betrokken partijen
(gemeente, burgers, organisaties) verwacht worden? Het is ook deze vraag die in
Hellevoetsluis wordt gesteld naar aanleiding van plotseling manifeste wrijvingen en ongemak
in Hellevoetsluis Noordwest in 2005 naar aanleiding van de vestiging van een Turks sociaalcultureel centrum annex gebedsruimte in de wijk. In deze rapportage presenteren we een
analyse van de wijk naar aanleiding van deze gebeurtenissen en een schets van
oplossingsrichtingen om Noordwest in sociaal opzicht te sterken. Uitgangspunt van dit project
was, dat er vooral wat ‘losgemaakt’ moet worden: niet de ultieme oplossing van het vraagstuk
staat centraal, maar wel het ontlokken van een beweging in de goede richting.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
6
Ambities
Hellevoetsluis heeft in haar Sociale Agenda een aantal ambities geformuleerd over de sociale
samenhang in de wijken. Daarbij springen twee zaken in het oog. In de eerste plaats wordt er
gestreefd naar een optimaal voorzieningenniveau, waarbij niet alleen gekeken wordt naar de
aanwezigheid en het aanbod van welzijnsvoorzieningen, maar ook naar de kwaliteit van de
openbare ruimte en (commerciële) voorzieningen op het gebied van sport, horeca, cultuur en
winkelvoorzieningen. Daarnaast moet de Hellevoeter meer verbonden raken met zijn eigen
buurt en de bewoners in die buurt. Bewoners geven zelf aan hieraan behoefte te hebben. Maar
sociale samenhang in de buurt is ook een bepalende factor voor de zelfredzaamheid en
vitaliteit van de buurten en haar bewoners. Zoals uit veel onderzoek blijkt, heeft het weinig
zin om een buurt ‘heel, schoon en veilig’ te houden, als er niet enige mate van sociale
samenhang aanwezig is. Dan wordt het dweilen met de kraan open.
Werkwijze
Voor deze rapportage is in 2006 middels deskresearch achtergrondinformatie verzameld over
de voorzieningenstructuur in Noordwest en over het beleid van de gemeente Hellevoetsluis
ten aanzien van de wijk. In gesprekken met bewoners en professionals is vervolgens een
scherper beeld van de wijk verkregen. In het najaar van 2006 zijn twee zogenaamde
Werkplaatsen georganiseerd, waarin bewoners, maatschappelijke organisaties en de gemeente
participeerden, en waarin de knelpunten voor Noordwest in kaart zijn gebracht (werkplaats 1),
en waarin mogelijke oplossingsrichtingen zijn geformuleerd (werkplaats 2)1.
Inhoud
In deze rapportage geven we eerst een korte typering van Hellevoetsluis Noordwest. Daarna
maken we een probleemanalyse op basis van de deskresearch, de werkplaatsen en de
gesprekken met professionals. In de voorlaatste paragraaf formuleren we de mogelijkheden
voor verbeteringen en sociale investeringen in Noordwest. Het rapport sluiten we af met
enkele algemene aanbevelingen voor het wijkgericht beleid in Hellevoetsluis Noordwest. In
de laatste paragraaf formuleren we een aantal aanbevelingen om in Noordwest sociaal te
investeren.
1
Deelnemers aan de werkplaatsen waren, naast bewoners en vertegenwoordigers van de gemeente,
vertegenwoordigers van het Albeda College, van de Wateringe, de politie, Push, Maasdelta en de Turkse
Werknemersvereniging.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
7
2. Hellevoetsluis Noordwest: plaatsbepaling
Een korte typering
De Rijksstraatweg snijdt dwars door Hellevoetsluis Noordwest. Dat is niet zomaar een
constatering. De Rijksstraatweg is de eeuwenoude verbinding tussen Hellevoetsluis en Brielle
op het Zuid-Hollandse eiland Voorne Putten. In de mooie impressie ‘De bomen zijn weg, de
sloten ook’ worden de metamorfoses die de straatweg als metafoor voor de veranderingen die
Hellevoetsluis doormaakte vóórdat zij als groeikern uit haar dorpsgrenzen barstte beeldend
geboekstaafd. Aan weerszijden van de Rijksstraatweg verrees in de jaren zeventig de wijk
Hellevoetsluis Noordwest. De oudste uitbreidingswijk van Hellevoetsluis en VINEX-locatie
avant la lettre. Plotsklaps groeide een dorp van nog geen negenhonderd woningen naar een
stadje van bijna drieduizend woningen eind zeventiger jaren tot ruim zestienduizend
woningen in 2005, van negenduizend inwoners in 1970 tot ruim veertigduizend inwoners in
2005. Weg was het dorpsgezicht, hoewel de Vesting standhield. Noordwest werd de oudste
uitleg van Hellevoet, met een zevental buurten met elk een eigen karakter: De buurt aan de
Rijksstraatweg, met de oude rubberfabriek, bleef voor een groot deel het karakter van een
bedrijventerrein behouden. Daarnaast verrezen de Bloemen en Plantenbuurt en de Vogelbuurt
met relatief meer meergezinswoningen. In Hellevoetsluis Noordwest streken bewoners van
verschillende pluimage neer: functionarissen uit de Rotterdamse regio die naar de
buitenwijken wilden verhuizen, maar ook Turkse gastarbeiders die in de Rijnmond, of
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
8
bijvoorbeeld in de Rubberfabriek emplooi vonden. Een allegaartje dat rustig met en langs
elkaar leefde…
Feitelijkheden2
Demografie
In Hellevoetsluis wonen iets meer 40.000 burgers. Ruim 6500 daarvan wonen in
Hellevoetsluis Noordwest, wijk 2 volgens de gemeentelijke indeling. De wijk bestaat uit
Nieuw Helvoet, de Bloemen en Plantenbuurt, Kulck Noord, Kulck Zuid, de Rijksstraatweg en
industrieterrein, Dorp en Hoonaart, en de Vogelbuurt3.
Noordwest kent een wat andere bevolkingsopbouw qua leeftijd dan Hellevoetsluis. Er wonen
relatief meer ouderen (65+) en wat minder jonge inwoners.
Gemiddeld wonen er ook iets meer allochtone bewoners (16% tegenover 13% in
Hellevoetsluis). De verschillen per buurt zijn echter groot. In de Bloemen en Plantenbuurt is
24% van de bewoners van niet-westerse afkomst, in de Vogelbuurt is dit 34%. Een groot deel
hiervan zijn bewoners van Turkse herkomst. Circa 350 bewoners van Turkse etniciteit zijn
bewoner van Noordwest. Overigens heeft een groot deel van deze Turkse bewoners de
Nederlandse nationaliteit. Vanaf 1999 heeft een groot deel van de Turkse inwoners gekozen
2
3
In bijlage 1 is een Factsheet te vinden, waarin de cijfers voor Noordwest op een rij zijn gezet.
In bijlage 2 is een kaart opgenomen van Hellevoetsluis Noordwest
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
9
voor de mogelijkheid om een Nederlands paspoort aan te vragen. In beide buurten woont ook
een relatief groot aantal eenoudergezinnen.
Verhuismobiliteit en woningvoorraad
Het relatief aantal binnenverhuizingen (binnen Hellevoetsluis als geheel) in Noordwest is
groot. Toch vinden de meeste binnenverhuizingen in de eigen wijk plaats. Ook het aantal
verhuizingen naar Noordwest is relatief omvangrijk.
Circa driekwart van de woningen in Noordwest zijn eengezinswoningen. Aan de randen van
de wijk zijn enkele middenhoogbouwflats te vinden. De Vogelbuurt in Noordwest is een
herstructureringsgebied. Overigens heeft Noordwest relatief weinig seniorenwoningen
beschikbaar (16% t.o.v. 18% gemiddeld in Hellevoetsluis), zeker als je in gedachten neemt
dat het hier een relatief vergrijsde wijk betreft.
Sociaal-economische status
Het gemiddeld inkomen van de inwoners van Noordwest ontloopt het gemiddeld inkomen van
Hellevoet niet veel. 12700 euro (Noordwest) vs. 13000 euro (Hellevoetsluis). De verschillen
in de buurten zijn ook hier echter erg groot. De Vogelbuurt (10.800), Dorp en Bloemen en
Plantenbuurt (12.000) scoren aanmerkelijk lager. Dat geldt ook voor het beroep op de sociale
voorzieningen.
Het percentage bewoners dat een beroep moet doen op een bijstandsuitkering in Noordwest is
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
10
iets groter dan gemiddeld: 6% vs. 4%. De verschillen per buurt zijn erg groot. Zo kent de
Bloemen en Plantenbuurt 12% en Dorp en Hoonaart 10% bewoners die afhankelijk zijn van
een bijstandsuitkering.
Voorzieningen
De voorzieningenstructuur in Hellevoetsluis Noordwest is uiteen te rafelen in de
voorzieningen die direct op de wijk betrokken zijn, de voorzieningen die een overstijgend
(stedelijk) karakter hebben en voorzieningen die met name in de informele sociale
infrastructuur cruciaal zijn. Hieronder geven we een korte schets.
Gezondheidszorg
In Noordwest is een tweetal huisartsen gevestigd, een apotheek aan de Rijksstraatweg en een
fysiotherapiepraktijk. Het gaat hier om zelfstandige vestigers, dus niet ondergebracht in een
gezondheidscentrum.
Welzijn, wonen en zorg
Stedelijke voorzieningen worden onder andere geboden door Maasdelta, en door het daar
gevestigde Woon-, Zorg en Welzijnstrefpunt. Deze voorzieningen hebben een stedelijke
functie en zijn niet in Noordwest gevestigd. Het SBO (Servicebureau voor Ouderen) verzorgt
het flankerend welzijnsaanbod, zoals een maaltijdvoorziening, vervoer, begeleiding van
ouderen en activerend huisbezoek.
In Noordwest is een verpleeghuis en er zijn complexen met seniorenwoningen.
Welzijnswerk en jongerenwerk
Het welzijnswerk in Noordwest wordt aangeboden door de Stichting Push. Dit is een brede
welzijnsorganisatie, die onder andere het sociaal raadsliedenwerk, buurtsport en opbouwwerk,
jongerenwerk en kinderwerk (waaronder onderwijs- en opvoedingsondersteuning) en de
vrijwilligerscentrale onderdak biedt. In Noordwest worden in de zomermaanden
buurtsportspelen georganiseerd. In het jongerencentrum West aan de Sportlaan worden
activiteiten voor jongeren aangeboden en wordt vrijdagavond een jeugddisco georganiseerd.
Met behulp van het vindplaatsgericht jongerenwerk probeert Push in contact te komen of te
blijven met groepen jongeren op straat (bijvoorbeeld aan de Parnassialaan, aan het
Evertsenplein) die overlast veroorzaken. Het jongerenwerk wordt sinds kort ook verzorgd
door de Stichting Welzijn Schiedam.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
11
Noordwest kent verder geen sociaal-culturele buurtcentra. Wel is er een sociaal-cultureel
centrum annex gebedsruimte, dat door de Turkse Werknemersvereniging (TWV) wordt
geëxploiteerd. Het centrum heeft een stedelijke (en wellicht ook regionale) functie, maar zal
veel bewoners uit Noordwest trekken. De TWV heeft de ambitie om het centrum ook tot een
buurtgerichte voorziening en een jongerenvoorziening te ontwikkelen.
Sport
In Noordwest is een aantal sportaccommodaties met een stedelijke functie: de
sportaccommodatie de Eendragt, met een zwembad en een skatebaan aan de Fazantenlaan.
Verder zijn er diverse sportvelden voor verenigingssporten. Sporthal de Fazant is ook nog het
noemen waard, omdat daar aanvullende voorzieningen voor jongeren zijn gepland.
Onderwijs
Noordwest herbergt een viertal basisscholen, waarvan de RK basisschool Hendrik Boogaard
de grootste is (577 leerlingen). De Wateringe is de kleinste obs, met 174 leerlingen. Het is de
bedoeling dat deze laatste uit zal groeien tot een zogenaamde Brede School. Opvallend in
Noordwest is verder de vestiging van twee scholen voor voortgezet onderwijs (Helinium,
Pentacollege Jacob van Liesveldt) en het ROC (Albedacollege), alle aan de Fazantenlaan. De
scholen voor voortgezet onderwijs hebben een stedelijke en regionale functie en trekken
dagelijks zo´n 4500 leerlingen.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
12
Economie
Aan het Evertseplein is een winkelcentrum gevestigd, dat ook een functie heeft voor de
bewoners van Noordwest. Verder zijn er kleine winkelstrips langs de Moriaanseweg en de
Rijksstraatweg. Kleinschalige bedrijvigheid is ook te vinden langs de Amnesty
Internationallaan.
(ondersteuning) Informele Sociale Infrastructuur
Noordwest kent geen uitgebreide vertegenwoordigende bewonersorganisaties. De Turkse
Werknemersvereniging is één van de weinige hecht georganiseerde bewonersgroepen.
Daarnaast zijn er wel bewonersorganisaties in Kulck-Noord. Ook woningcorporatie
Maasdelta werkt niet structureel met bewonersorganisaties. Volgens zeggen kent Maasdelta in
Noordwest ook geen beheerproblemen, met een lichte uitzondering voor de flats in de
periferie van de wijk. Zij organiseert bewonersbetrokkenheid vooral op basis van urgentie
(bijvoorbeeld bij groot onderhoud, of in het geval van herstructureringsoperaties als in de
Vogelwijk). In het kader van het wijkbeheer worden bewoners op persoonlijke titel
uitgenodigd. Wel is het zo dat bewoners zich rond incidenten weten te organiseren. De komst
van het sociaal-cultureel centrum van de Turkse Werknemers Vereniging is daarvan een
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
13
treffend voorbeeld. Volgens zegslieden komt dat onder andere door de sterk verwaterde
sociale samenhang in de wijk. De mensen leven langs elkaar heen.
Door mogelijk ondersteunende organisaties (Maasdelta, Push, gemeente (wijkbeheer)) wordt
niet structureel ingezet op bewonersbetrokkenheid bij de leefomgeving in Noordwest
(samenlevingsopbouw).
Kortom
Hellevoetsluis Noordwest is een wijk die is samengesteld uit stevig van elkaar verschillende
buurten, zowel wat betreft demografie als wat betreft de woningvoorraad en leefomgeving.
Met name de aanwezigheid van voorzieningen die gericht zijn op ontmoeting, ontplooiing en
ontspanning (voor alle leeftijdscategorieen) laat te wensen over. In het volgende hoofdstuk
gaan we in meer detail in op de gesignaleerde knelpunten in Noordwest.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
14
3. Het kan beter
Uit de feitelijkheden, de diverse notities, de gevoerde gesprekken en de Werkplaatsen is een
aantal zwakke kanten en bedreigingen voor Noordwest te herleiden én kunnen een aantal
sterke punten om de leefbaarheid te versterken op een rij worden gezet. Het is echter goed om
te benadrukken, dat de algemene bevinding van de gesprekspartners is, dat Noordwest op zich
in haar problemen niet verschilt van andere Hellevoetse wijken. Het is geen “probleemwijk”,
die om die reden extra aandacht of inzet zou moeten krijgen. Het is, als eerder opgemerkt, een
wijk als alle andere, maar tegelijkertijd ook een wijk met een eigen karakter, gevormd door
haar geschiedenis, haar bewoners en haar woon- en leefomgeving.
In deze paragraaf brengen we de knelpunten en kansen in kaart aan de hand van de volgende
indeling:

Verantwoordelijkheid van bewoners voor de eigen buurt (“civil society”)

De kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen in algemene zin (sociale
infrastructuur)

De kwaliteit van voorzieningen voor jongeren en de jongerenproblematiek

De kwaliteit van voorzieningen voor ouderen en de ouderenproblematiek

De multiculturele kwesties in de buurt

De veiligheid in de buurt (met nadrukkelijk ook de verkeersveiligheid als
aandachtspunt)

De samenwerking tussen organisaties en gemeente in Noordwest

De communicatie van gemeente en maatschappelijke organisaties naar en in de buurt
De civil society
Het beeld dat oprijst over het samen leven in Noordwest is divers. Veel deelnemers aan de
Werkplaats waren het niet eens met de stelling dat bewonersgroepen vijandig staan tegenover
elkaar. Noordwest is een rustige en stabiele wijk, was de mening van enkele deelnemers. Toch
lijkt Noordwest veel eerder een wijk te zijn, waarin bewoners vooral hun best doen om elkaar
niet tegen te komen. De sociale samenhang is verwaterd, de Turkse en Nederlandse
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
15
gemeenschap leven langs elkaar heen, er zijn te weinig georganiseerde bewonersgroepen. De
organisatiegraad onder bewoners in de wijk is, met uitzondering van de Turkse
Werknemersvereniging en enkele kleinschalige bewonersorganisaties, erg laag. Een
bijkomend probleem is, dat groepen (Turkse) jongeren zich lijken te gaan profileren langs
etnische lijnen. Dit alles lijkt te leiden tot onderhuidse spanningen, die bij tijd en wijle tot
uitbarsting komen. Echter: de in de Werkplaats ingebrachte stelling dat veel bewoners niet
weten waar ze terecht kunnen met hun ideeën en problemen kan op veel instemming rekenen.
Deze zijn er namelijk wel. En dat geeft een aanknopingspunt voor beleid en verbetering.
De voorzieningenstructuur
Noordwest heeft geen duidelijke en overzichtelijke voorzieningenstructuur, met bijvoorbeeld
enkele kristallisatiepunten in de buurten. Datzelfde geldt voor de inrichting van de openbare
ruimte. Er zijn bijvoorbeeld geen aantrekkelijke wijkparken of speeltuinen. Dat leidt er onder
andere toe, dat er geen dagelijkse routines (bewegingen) in de wijk slijten, waardoor
bewoners elkaar op een natuurlijke wijze (her)kennen.
Over de voorzieningenstructuur in Noordwest werden op de Werkplaats de nodige noten
gekraakt. Aan de ene kant werden veel knelpunten gesignaleerd. De openbare ruimte is niet
uitnodigend ingericht, er zijn überhaupt te weinig voorzieningen, onder andere voor jongeren
en ouderen. Door de huidige inrichting van de straten kan er nauwelijks worden
buitengespeeld. Ook de openingstijden van de horeca en avondwinkel leggen druk op de
leefbaarheid in de wijk. Toch werden ook veel kansen benoemd. De rol die de brede school
kan spelen werd heel sterk voor het voetlicht gebracht. En dan niet alleen als voorziening voor
onderwijs en kinderopvang, maar ook als voorziening voor de wijk als geheel. Hierbij werd
bijvoorbeeld ook gewezen op de mogelijkheid een bibliotheek-functie aan te haken. Verder
werd de locatie van de Turkse Werknemers Vereniging genoemd als mogelijk belangrijk
bindmiddel voor de wijk. Door veel deelnemers werd ook in wisselende betekenissen
gevraagd om meer locaties voor ontmoeting in de wijk. Uit het onderzoek blijkt dat de wijk
zelf voldoende accommodaties biedt die daarvoor bruikbaar zijn. Dit werd door de
deelnemers aan de Werkplaatsen bevestigd.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
16
Samenwerking!
Van de aanwezige organisaties in de wijk (Maasdelta, Push, de politie, onderwijs, de
gemeente) lijkt niemand zich geroepen te voelen om als centrale en regisserende actor op te
treden. Dit leidt ertoe dat er wel incidentele initiatieven zijn in de wijk (zoals bijvoorbeeld de
buurtsportspelen, of zoals het benaderen van overlast gevende jongeren) of reguliere
activiteiten (de jongerendisco, de huismeesters), maar de afstemming tussen de organisaties
ontbreekt. Daardoor wordt er ook niet gezocht naar mogelijke meerwaarde die de interventies
en activiteiten van de verschillende partijen voor ieders aanbod kunnen hebben. Verschillende
gesprekspartners wijzen in deze op de zwakke regierol van de gemeente.
De aanwezige organisaties en frontlinie-professionals in de wijk (Push, wijkagent, sociaal
beheer van Maasdelta) lijken niet de pro-actieve en signalerende rol te pakken die ze zouden
kunnen hebben. Zij zouden meer alert en actief kunnen waarschuwen als er wrijvingen of
fricties zijn in de wijk, waarmee de gemeente en haar partners aan de slag zouden moeten of
kunnen. Het gaat dan niet (alleen) om incidenten, maar met name om zaken rond leefbaarheid
en het samenleven die meer structureel om aandacht vragen (vereenzaming van ouderen,
smeulende conflicten tussen groepen bewoners of juist een dreigende onverschilligheid en
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
17
anonimiteit, de behoefte aan ontmoetingsruimten of een aanlokkelijke inrichting van de
openbare ruimte).
Jongeren in Noordwest
Uit de interviews en de deskresearch werd geconstateerd dat interventies die zijn gericht op de
geconstateerde jongerenproblematiek te licht zijn en te weinig structureel perspectief bieden.
Er zijn in de wijk te weinig gemarkeerde beschikbare locaties voor de jeugd waar zij
structureel terecht kunnen. De aanpak van overlast door groepen jongeren met criminele
potentie blijft teveel steken in een te vrijblijvende aanpak.
Het oordeel in de Werkplaats over de jongeren in de wijk was desondanks door de bank
genomen opvallend positief. De jongeren vervelen zich en veroorzaken daardoor ook
problemen. Met name de laatste twee jaar is er een toename van overlast door hangjongeren.
De problematiek is echter niet zeer heftig en heeft vooral te maken met het ontbreken van
toegankelijke voorzieningen. De deelnemers aan de Werkplaatsen waren niet van mening dat
de jongeren hard aangepakt moeten worden. Een jongerencentrum op de campus was volgens
de deelnemers niet hét idee om de jongerenproblematiek op te lossen. Een dergelijke
voorziening vormt slechts een onderdeel van de oplossing, waar andere flankerende
oplossingen in termen van begeleiding van de jongeren en het markeren van grenzen aan het
gedrag in de openbare ruimte minstens van even groot belang zijn.
Ouderen in Noordwest
In Noordwest wonen relatief veel ouderen. In het kader van de invoering van de WMO wordt
meer gevraagd van de sociale spankracht van de buurt en medebewoners bij het oplossen van
(dagelijkse) problemen en ongemak. Een sociale structuur die die onderlinge steun niet of
onvoldoende kan bieden is daarmee een bedreiging. Temeer daar Noordwest een wijk is die
het afgelopen decennium in sociaal opzicht van karakter lijkt te zijn veranderd (afstandelijker,
anoniemer).
Over de ouderen in Noordwest zijn geen eenduidige uitspraken gedaan in de Werkplaatsen.
Sommigen menen dat ze vereenzamen, anderen niet. Ook de uitspraak dat oud en jong meer
voor elkaar kunnen beteken trok geen grote getalen aan voor- of tegenstanders. Wel werd
(ook hier weer) de stelling onderschreven, dat er voor ouderen in Noordwest te weinig vertier
en gelegenheid voor ontmoeting is.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
18
Noordwest multicultureel
Vooral de aanwezigheid van een relatief grote Turkse gemeenschap in Noordwest trekt de
aandacht als het gaat om vraagstukken over het (multicultureel) samenleven. De Turkse
Werknemersvereniging (TWV) heeft het imago van een hechte, maar sterk naar binnen
gerichte club. Dat is een probleem vanwege de uitstraling van dat imago op het sociaalcultureel centrum van de TWV. Ook vergemakkelijkt dat de omgang tussen allochtone en
autochtone bewoners in de buurt niet. Toch is het niet zo, dat er uitsluitend en voortdurend
grote problemen zijn tussen allochtone en autochtone bewoners in Noordwest. Veelal leeft
men langs elkaar heen. Soms is het ook zo, dat als men elkaar weet te ontmoeten het begrip
over en weer groot is. De deelnemers aan de Werkplaatsen oordeelden in ieder geval dat het
samen leven in Noordwest tussen de verschillende groepen meer kansen verdient dan het nu
krijgt en zeker positief uit kan pakken. Meer samen doen en samenwerking voor en in de
buurt kan de buurt hechter maken. Het sociaal-cultureel centrum van de Turkse Werknemers
Vereniging kan daarin een sleutelrol vervullen.
Veilig Noordwest
Bewoners in Noordwest voelen zich niet onveilig, aldus de deelnemers aan de werkplaats.
Wel zijn zij van mening dat er meer toezicht op straat moet zijn, en dat de wijkagent een eigen
plek moet krijgen in de wijk. Een onderwerp dat hoger op de agenda zou moeten komen is de
verkeersveiligheid. Zeker op de doorgaande routes wordt veel te snel gereden en er bestaan
veel verkeersonveilige situaties in Noordwest. Kruispunten zijn gevaarlijk voor fietsers en
jonge kinderen. De 30 kilometerzones hebben niet het gewenste effect.
Communicatie in Noordwest
Bij de vestiging van het sociaal-cultureel centrum van de Turkse werknemersvereniging is het
duidelijk dat er niet goed (pro-actief) is gecommuniceerd met de buurt door de betrokken
partijen. Dat heeft, onnodig, tot veel consternatie geleid. Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat
deze communicatie nog steeds te wensen over laat. Zowel de gemeente als de Turkse
Werknemersvereniging laten hier kansen liggen. Communicatie richting de bewoners, maar
ook tussen organisaties, lijkt sowieso een punt dat voor verbetering vatbaar is. Hierin zou het
wijkbeheer wellicht een grotere rol kunnen spelen.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
19
Communicatie is een belangrijk knelpunt in de leefbaarheid van Noordwest, zoals die door
bewoners wordt beleefd. De stelling dat Noordwest wordt verwaarloosd door de gemeente, en
dat er veel beter gecommuniceerd moet worden met de bewoners kon op grote steun rekenen.
De gemeente moet meer zichtbaar zijn in de wijk. Enkele deelnemers zijn ook van mening dat
het de gemeente ontbreekt aan een toekomstvisie op Noordwest. Dat is een gemis, omdat
vanuit zo’n visie op de wijk scherper met bewoners en maatschappelijke organisaties gewerkt
kan worden aan een levendiger en vitaler Noordwest, zowel op korte als op langere termijn.
Tot zover enkele zwakke kanten en bedreigingen in Noordwest. In het volgende hoofdstuk
zullen we kansen en oplossingsrichtingen in kaart brengen, zoals die door de
gesprekspartners, onder andere in de Werkplaatsen, naar voren zijn gebracht.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
20
4. Kansen pakken
In dit hoofdstuk komt een aantal oplossingsrichtingen voorbij, die onder andere door de
deelnemers aan de Werkplaatsen4 zijn aangereikt om knelpunten rond het samen leven op te
lossen en sterke kanten en kansen van Noordwest te benutten. We rangschikken deze
oplossingsrichtingen rond een aantal thema’s:
Voorzieningen
Ontmoeting
Openbare ruimte
Veiligheid
Visie, rekenschap en communicatie
Voorzieningen
Noordwest biedt in de gegeven voorzieningenstructuur redelijk wat aanknopingspunten om de
levendigheid en de leefbaarheid te versterken. Zo kan het gymlokaal bij de Wateringe
gebruikt worden als ontmoetingsplaats voor bewoners uit de buurt. Met wat bouwkundige
aanpassingen zou deze gymzaal kunnen worden omgevormd tot een multifunctionele
accommodatie. Met name het concept van de Brede School biedt in Noordwest ook uitgelezen
kansen om de voorzieningenstructuur een kwalitatieve impuls te geven. Het gaat daarbij
nadrukkelijk niet over een verbreding van de schoolfunctie in termen van kinderopvang en
buitenschoolse opvang, maar om een Brede School met een buurtfunctie. Om dit een kans van
slagen te geven en een dergelijke opzet ook te wortelen in de wijk werd het volgende in de
Werkplaatsen voorgesteld:
Het realiseren van een bibliotheek-functie in de Brede School zal ertoe leiden dat
verschillende groepen in de wijk de school als locatie op natuurlijke wijze zullen
betreden. De bibliotheek heeft niet alleen een uitleenfunctie, maar zal ook dienen als
informatiepunt en als ontmoetingsruimte, bijvoorbeeld voor ouderen. Ook kunnen er
cursussen worden gegeven en kan het filiaal als internetcafé dienen.
Aan de Brede School zou een sportvoorziening kunnen worden gekoppeld. Voor een
deel kan die dezelfde functie dienen als de bibliotheek. Het geeft daarnaast ook meer
4
In de Werkplaatsen is onder andere gepraat aan de hand van stellingen over Noordwest. De stellingen de scores
daarop door de deelnemers zijn terug te vinden in bijlage 3.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
21
mogelijkheden om sport als ontmoetingsactiviteit in de wijk te ontwikkelen. Daartoe
zou bijvoorbeeld een buurtsportcoördinator kunnen worden aangesteld.
De Brede School kan sowieso in haar gebouw een ontmoetingsfunctie accommoderen.
Bij het verder ontwikkelen van de Brede School moet, gegeven de verscheidenheid
aan functies, rekening gehouden worden met afdoende parkeergelegenheid en
verkeersveiligheid.
Bij het ontwikkelen van de Brede School wordt van de gemeente verwacht dat zij de wensen
en behoeften van de bewoners in beeld brengt en dat zij bewoners en organisaties actief
informeert over de mogelijkheden. Bewoners zullen zich ook op basis van vrijwillige inzet
moeten bekommeren om de plek van de school in de buurt en daar een actieve bijdrage aan
moeten leveren (bijvoorbeeld door hobbyclubs te organiseren, maar ook door afdoende
sociale controle het gebruik en beheer van de school te faciliteren). Van maatschappelijke
organisaties (Push, de school zelf, de politie) wordt een actief en flexibel (vraaggericht)
gebruik van de school gevraagd, gericht op de vraag uit de buurt en de versterking van de
vitaliteit van Noordwest.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
22
Naast de Brede School die in de Wateringe gevestigd wordt, zijn delen van het Brede
Schoolconcept ook worden uitgebreid naar de scholen voor voortgezet onderwijs en het ROC.
De locaties worden nu al voor een deel gebruikt door ook voorzieningen voor de buurt of
doelgroepen aan te bieden (zoals een maaltijdvoorziening annex restaurantfunctie) met
leerlingenparticipatie. Ook kunnen de aula’s benut worden als ontmoetingsruimte. De scholen
kunnen daarnaast ook verbanden aangaan met de wijk door bijvoorbeeld klussendiensten aan
te bieden voor kwetsbare groepen (ouderen), de veiligheid in de buurt te versterken,
maatschappelijke stages te realiseren of innovatieve ideeën met de buurt en organisaties
verder uit te werken. Daarbij kunnen samenwerkingsverbanden worden aangegaan met andere
professionele organisaties als het Servicebureau Ouderen. Een jongerencentrum op de campus
zou ook een mogelijkheid kunnen zijn.
Ontmoeting
Het belang van ontmoeting en communicatie tussen bewoners onderling en tussen bewoners
en (vertegenwoordigers van) gemeente en organisaties wordt door iedereen onderstreept. De
Werkplaatsen hadden op dat gebied ook duidelijk een functie.
In de Werkplaats werd gewezen op de noodzaak van voldoende accommodaties om
activiteiten te ontplooien in de wijk, ook op loopafstand. Ter plekke bleek, dat er bij
verschillende organisaties de bereidheid bestond om hun accommodatie ter beschikking te
stellen aan buurtbewoners. Dat gold voor het centrum van de TWV, maar ook voor het
Albedacollege. Belangrijk daarbij is wel, dat het imago van de accommodatie aantrekkelijk en
uitnodigend genoeg moet zijn voor álle buurtbewoners en dat de buurtbewoners zelf ook
enige flexibiliteit aan de dag willen leggen.
Concreet werden de volgende acties voorgesteld:
Er moet worden ingezet op de uitbouw van de buurthuisfunctie van de TWV. Dit moet
gebeuren in samenwerking met en ondersteuning van professionele organisaties, met
name door Push. Een aantal initiatieven zouden direct kunnen bijdragen aan de
integratie van bewoners(groepen) in de wijk: het organiseren van een buurtfeest in
combinatie met een feestelijke officiële opening van het gebouw van de TWV; het
organiseren van open dagen bij de TWV en daar actief in de buurt bekendheid aan
geven; het aanleggen van een speeltuin, grenzend aan het gebouw van de TWV.
De gemeente moet nauwer samen gaan werken met buurtbewoners en proberen hier
een positieve grondhouding te ontlokken. Dat kan door te laten merken, dat problemen
serieus worden genomen (verkeersveiligheid in de buurt) en dat er concrete
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
23
maatregelen worden genomen. Open communicatie in een vroegtijdig stadium, ook als
iets níet kan, is hiervoor onontbeerlijk.
Daarnaast biedt de toekenning van de subsidieregeling Ruimte voor Contact mogelijkheden
om de betekenis van het sociaal-cultureel centrum voor de buurt nadrukkelijk uit te bouwen
en bewoners van verschillende herkomst met elkaar in contact te brengen. Push neemt hierin,
samen met de TWV het voortouw. Een ontwikkeling die de komende drie jaar volop kansen
biedt om meer sociale samenhang in Noordwest terug te brengen.
Openbare ruimte
Ook in de openbare ruimte kunnen er in Noordwest initiatieven worden genomen om de
leefbaarheid, de sociale samenhang en het verantwoordelijkheidsgevoel voor de buurt te
verstevigen. Te denken valt aan:
De inrichting van meer en kwalitatief betere speelplekken. Bij verschillende
bewoners(groepen) zijn ideeën over een aantrekkelijke invulling van braakliggende
terreinen en terreintjes. Het gaat dan bijvoorbeeld om veldjes als bij de Ossehoekweg
West.
Vrijliggende openbare ruimten kunnen actiever een publieke functie gegeven worden,
bijvoorbeeld door banken te plaatsen, of door een open weekmarktje te organiseren.
Hier kunnen dan voor een deel waren worden aangeboden uit verschillende culturen
door bewoners uit de buurt.
Het openbaar groen zou intensiever onderhouden moeten worden. Het gaat daarbij
zowel om het kijkgroen als het speelgroen. Door matig onderhoud van dit soort
publieke voorzieningen krijgt de buurt een verwaarloosd uiterlijk, hetgeen niet ten
goede komt aan de binding van de bewoners met de buurt.
Met name bij inrichting en onderhoud van de openbare ruimte en het nemen van nieuwe
initiatieven kan worden nagedacht over vormen van bewonerszelfbeheer.
Veiligheid
Mede door een ruime vertegenwoordiging van bewoners uit de buurt rondom de
Moriaanseweg West werd het onderwerp verkeersveiligheid hoog op de agenda van de
Werkplaats gezet. De verkeersonveiligheid wordt veroorzaakt door het grote aantal
autobewegingen in en rond de Moriaanseweg. ´s Avonds heeft dit voor een deel te doen met
de Snackbar en de avondwinkel. Verder is er veel verkeersdruk in de buurt, doordat de buurt
op de route ligt naar de locaties voor het middelbaar onderwijs aan de Fazantenlaan. Andere
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
24
locaties in de wijk hebben ook met dit type verkeersdruk en onveilige situaties te maken.
Denk bijvoorbeeld aan de Parnassialaan. In de werkplaats werden verschillende maatregelen
geopperd:
Het aanpassen van de fysieke infrastructuur door het nemen van verkeersremmende
maatregelen en het instellen van bijvoorbeeld 30-kilometerzones. Concreet werd er
voorgesteld om door deskundigen een goed verkeerscirculatieplan op te laten stellen
voor onder andere de Moriaanseweg, de Duindoornstraat, de Honaartstraat, de
Helmstraat en de Bremstraat. Ook voor de Parnassialaan en omgeving werd aandacht
gevraagd.
Het aanpakken van één van de bronnen van de verkeersoverlast, te weten de snackbar.
Er kan worden gekeken of de openingstijden aangepast kunnen worden. Ook zou de
eigenaar van de snackbar aangesproken kunnen worden op het gedrag van zijn
klanten.
Bewoners kunnen zich organiseren in een buurtpreventieteam. Dit zou een
signalerende functie kunnen hebben ten behoeve van de gemeente, van de politie, van
Push en de scholengemeenschappen. Dit vergt wel dat er tussen deze instanties serieus
en intensief wordt samengewerkt en dat er met de signalen van bewoners
daadwerkelijk wat wordt gedaan. Push en de politie kunnen het voortouw nemen om
een dergelijk buurtpreventieteam op te zetten.
Voor de kwetsbare bewoners in het openbaar gebied (met name kinderen, maar ook
ouderen) kunnen kindvriendelijke routes worden opgezet (“kindlinten”), waar
belangrijke plekken in de wijk of buurt (scholen, speelplekken, winkelvoorzieningen,
sportvoorzieningen, zorgvoorzieningen) via verkeersluwe trajecten met elkaar
verbonden worden.
Randvoorwaardelijk bij al de voorgestelde maatregelen is, dat er intensief met elkaar over
moet worden gecommuniceerd over de voortgang van de maatregelen, dat er draagvlak moet
zijn bij gemeente, organisaties en bewoners en dat er door iedereen “heel veel inzet” moet
worden betoond.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
25
Visie, rekenschap en communicatie
De gemeente en de aanwezige organisaties in de wijk zullen zich een veel scherper beeld
moeten vormen van wat zij elk afzonderlijk én gezamenlijk voor hebben met Noordwest. Het
is belangrijk dat daar enige vorm van centrale regie op wordt gevoerd. Dat kan bijvoorbeeld
middels een Result Based Accountability (RBA)-achtige aanpak, waar onderling
resultaatafspraken worden gemaakt, waar vervolgens ook (openbaar) periodiek rekenschap
over wordt afgelegd. Daarbij kan het gaan om kortlopende initiatieven (terugdringen
jongerenoverlast) als om langdurige inspanningen (versterking sociale steunnetwerken in het
kader van de invoering van de Wmo). Daarbij moet goed worden gekeken naar de onderlinge
meerwaarde en aansluiting van initiatieven.
Er kan en moet veel beter worden gecommuniceerd met de bewoners over de gewenste
ontwikkelingsrichting van de wijk. Daarbij is het zaak om dat vanuit een samenhangend
beeld, een visie op de wijk te doen, waardoor de schijn vermeden wordt dat er op basis van
incidenten en met stopmiddelen wat voor en in de wijk of in de buurten wordt gedaan. Een
dergelijke pro-actieve communicatie kan ook een activerend effect in de wijk en bij de
bewoners teweegbrengen.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
26
Cruciaal is wel, dat niet het initiatief van bewoners wordt overgenomen en de inzet van hen
om zelf te investeren in de leefbaarheid in hun wijk of buurt de kop wordt ingedrukt. Visieontwikkeling, het afleggen van rekenschap en communiceren met bewoners moeten zoveel
mogelijk dienstig zijn om de eigen initiatieven van bewoners te ondersteunen en te versterken.
Momentopname Werkplaats 2
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
27
Mogelijke sociale investeringen: een overzicht
Domein
Specificatie
Actiepunt
Termijn
Actor (voorbeeld)
Voorzieningen
Brede School
Bibliotheekfiliaal als informatiepunt en
Middellang
Gemeente, bieb, de
ontmoetingsfunctie
Brede School
Sportvoorziening koppelen (i.s.m.
Wateringe, bewoners
Middellang
sportverenigingen)
De Wateringe,
sportverenigingen,
Push, gemeente
Brede School
Buurtsportcoordinator
Kort
De Wateringe, Push,
gemeente,
sportverenigingen
Campus
De buurt in de scholen halen
Fazantenlaan
(restaurantfunctie, ontmoeting,
Kort
Scholen, bewoners,
Maasdelta
internetcafé etc.)
Campus
De school in de buurt halen
Fazantenlaan
(veiligheidszorg, maatschappelijke
Kort
Scholen, Push,
bewoners
stages)
Sociaal cultureel
Uitbouwen buurthuisfunctie
Kort
centrum TWV
TWV, Push,
bewoners,
verenigingen
Sociaal cultureel
Organiseren buurtfeest/opening
Kort
centrum TWV
Sociaal cultureel
Push
Aanleggen speeltuin (incl. beheer)
Middellang
centrum TWV
Ontmoeting
TWV/Push
TWV, gemeente,
TWV, bewoners,
Push
Ruimte voor Contact-regeling toerusten
Kort
en benutten
Push, TWV,
bewoners
Gemeente ontmoet
Werkplaatsen per buurt organiseren
de buurt
(thematisch, periodiek)
Kort
Gemeente, bewoners,
verenigingen,
Zichtbaar aanwezig zijn
maatschappelijke
organisaties
Openbare
Speelplekken
Inrichten, “upgraden”
Middellang
ruimte
Gemeente, bewoners,
Maasdelta
Weekmarkt
Aanwijzen, werven, inrichten, beheer
Middellang
Ondernemers,
bewoners, gemeente
Veiligheid
Openbaar groen
Onderhoud met een plus
Kort
Gemeente, bewoners
Verkeer
Verkeerscirculatieplan
Kort
Gemeente,
deskundigen,
bewoners
Verkeer
Verkeersremmende maatregelen
Middellang
Gemeente
Overlast
Intensivering overleg snackbar
Kort
Gemeente, politie,
bewoners
Overlast, verkeer
Inrichten buurtpreventieteam
Kort/middellang
Push, politie,
bewoners, gemeente
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
28
Verkeer
Inrichten verkeersluwe trajecten en
Middellang
kindlinten voor kwetsbare bewoners
Bewoners, Brede
School,
sportverenigingen,
winkeliers,
Maasdelta, gemeente
Visie,
Visie-ontwikkeling
Visie op samenhangende ontwikkeling
Rekenschap en
voor Noordwest
op korte en middellange termijn voor
maatschappelijke
(de buurten in) Noordwest
organisaties
Communicatie
Rekenschapsmodel
Inrichten kleinschalig
Kort/Middellang
Kort/middellang
rekenschapsmodel om verantwoording
Gemeente, bewoners,
Gemeente, bewoners,
organisaties
aan bewoners van beleid en uitvoering
af te leggen. In dit model komen zowel
de gemeente, organisaties als bewoners
aan bod
Communicatie
Intensivering van open communicatie
Kort
Gemeente, bewoners
Kort
Gemeente,
met de buurt (bijvoorbeeld door
Werkplaatsen of andere modellen)
Communicatie
Vergroting zichtbaarheid in de wijk,
weg van de anonieme functionaris
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
organisaties
29
Samen Sterk in Hellevoetsluis Noordwest: besluit
In deze rapportage is, op basis van gesprekken met professionals en bewoners, op basis van
deskresearch en op basis van twee Werkplaatsen een scala aan aanbevelingen, ideeën en
concrete acties geïnventariseerd. Sommige realistisch, sommige idealistisch. Sommige heel
concreet en op korte termijn uitvoerbaar, andere vergen een lange adem. Ze getuigen echter
allemaal wel van één basisgedachte: met goede wil is er heel wat van Noordwest te maken. En
die goede wil ís er ook. Er gebeurt ook veel in Noordwest, door bewoners, door de
organisaties. Soms aan het zicht onttrokken, soms in het volle licht.
Deze laatste paragraaf willen we gebruiken om enkele afsluitende opmerkingen te maken over
de noodzaak van sociaal investeren in Noordwest.
In de Werkplaatsen bleek, dat er in principe veel mogelijk is in Noordwest, niet alleen om de
problemen die er zijn concreet aan te pakken, maar ook om positieve impulsen te geven. Bij
de meeste organisaties, bewoners en de gemeente bestaat de bereidheid te investeren.
Daarvoor zal iedereen wel de goede inzet moeten willen tonen om dit ook te kapitaliseren.
Bewoners zelf zullen zich daarbij ook open moeten stellen voor veranderingen in de wijk.
Noordwest is nu eenmaal niet meer de wijk die het twintig jaar geleden was. Samenleven
vergt van iedereen inspanning en inzet. De bereidheid bij de bewoners hierin is ongetwijfeld
aanwezig. Maar daarin moeten ze wel adequaat worden ondersteund en serieus worden
genomen door maatschappelijke organisaties en de gemeente. En ook dat kost wat. De
Werkplaatsen zijn één vorm waarin deze onderlinge bereidheid tegenover elkaar bevestigd
kan worden. Een vorm overigens, die beter gedijt op het niveau van de kleine schaal (de
buurt) dan op het niveau van de wijk. Maar er zijn talloze andere vormen denkbaar en
beschikbaar. Het belangrijkste is dat de onderlinge communicatie op gang wordt gehouden.
Op verschillende momenten tijdens dit project bleek overduidelijk, dat sociaal investeren in
de wijk niet voorbehouden is aan, of de verantwoordelijkheid is van één van de spelers in de
buurt: organisaties, gemeenten óf bewoners. Sociaal investeren werkt alleen als iedereen zijn
steen bijdraagt. De indruk bestond dat er wel veel spelers met stenen lopen te sjouwen, maar
ze niet op het juiste moment op de juiste plek bijelkaar brachten, zodat er iets stevigs
gebouwd kon worden. Dat vergt een hoofdaannemer, dat vergt een visie op het eindresultaat,
dat vergt communicatie en dat vergt samenwerking. Vier zaken die voor Noordwest in brede
zin onvoldoende aanwezig zijn. Soms lukt het wel op kleinere schaal (zie bijvoorbeeld de
herstructurering in de Vogelwijk), maar dat blijven uitzonderingen. Hierin zal dus meer in
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
30
moeten worden geïnvesteerd, niet alleen door de gemeente, maar door alle spelers. De
gemeente is echter wel verantwoordelijk om dit proces op hoofdlijnen te sturen en de juiste
beweging te ontlokken.
Sociaal investeren vergt ook gedegen kennis van de wijk. Niet alleen op het niveau van
statistieken en trends, maar ook op het niveau van de “grassroots”, het niveau van de
haarvaten van de samenleving. Zaken die drukken op de leefbaarheid van een buurt zijn vaak
niet te vinden op het niveau van grote ontwikkelingen als multiculturalisering,
individualisering, maar spelen zich voor veel bewoners af op het niveau van de malloot die
een paar straten gebruikt als racebaan voor zijn quat, van de vuilnisbak die stelselmatig te
vroeg wordt buitengezet of van het slordig onderhouden plantsoen. Het zijn dit soort signalen
die, als het goed is, door de frontliniewerkers van de in de wijk aanwezige organisaties
worden opgepakt: de sociaal beheerder van de corporatie, de onderwijzer, de wijkagent, de
jongerenwerker. Zij zullen deze signalen moeten bundelen en zichtbaar moeten maken. Het
zijn ook deze signalen die een juiste vertaling moeten krijgen in het beleid van de gemeente
en de andere spelers in de buurt. Daarmee kan de gemeente Hellevoetsluis aan de bewoners in
haar buurten laten zien dat zij ziet en begrijpt wat er speelt.
Tijdens de Werkplaatsen bleek weer eens het belang van de zichtbaarheid van
maatschappelijke organisaties en de gemeente in de buurt. De gemeente zal in ieder geval
naar wegen kunnen zoeken om haar zichtbaarheid te versterken door, naar aanleiding van
concrete problemen of kansen, of “zomaar” op regelmatige basis in gesprek te komen met
bewoners. Niet alleen om passief aan te horen en op te halen wat bewoners en
frontliniewerkers te melden hebben. Maar ook om als gemeente aan te geven wat zij van
bewoners verwacht en wat zij vanuit een heldere normerende lijn wel en niet acceptabel acht.
Dan kunnen alle spelers in Hellevoetsluis Noordwest “samen sterk” staan.
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
31
Bijlage 1: Feitelijkheden Hellevoetsluis Noordwest
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
32
Bijlage 2: Hellevoetsluis Noordwest in kaart
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
33
Bijlage 3: Scores op de stellingen in Werkplaats 1
Stelling
Er zijn grote problemen met de opvoeding
van de kinderen in de wijk. Ouders nemen
hun verantwoordelijkheid niet. Daardoor
zwerven kinderen maar over straat en
veroorzaken overlast.
In Noordwest gaan de bewoners goed met
elkaar om.
Positief Negatief
0
Civil society
1
0
2
0
4
Noordwest zou gebaat zijn bij een
wijkvereniging die bijvoorbeeld een
wijkkrant uitbrengt met nieuws uit de buurt
0
4
Onder de oppervlakte broeit er van alles bij
bewoners in Noordwest. Het is een kwestie
van tijd voordat dit echt explodeert.
0
Er is een bloeiend verenigingsleven in
Noordwest. Dat moet veel meer worden
gekoesterd en ondersteund
In Noordwest staan verschillende
bevolkingsgroepen vijandig tegenover
elkaar.
De bewonersbetrokkenheid in Noordwest is
in potentie best groot. Het is een kwestie
van de juiste acties op het juiste moment
door maatschappelijke organisaties en de
gemeente.
Bewoners moeten veel meer in
georganiseerd verband bij de wijk
getrokken worden. De gemeente,
Maasdelta en Push moeten daarin
investeren.
Er is in de verschillende buurten veel
behoefte aan incidentele activiteiten om de
ontmoeting tussen bewoners op gang te
brengen (straatfeesten, barbecues,
straatspeeldag(
De saamhorigheid in Noordwest is groot.
Volwassen buurtbewoners zijn veel te druk
met hun eigen leven om zich ook nog te
bekommeren over de problemen in de
buurt
Noordwest heeft jammer genoeg te weinig
georganiseerde bewonersgroepen. Daarin
moet verandering komen.
Noordwest is een rustige en stabiele wijk.
De sociale samenhang in Noordwest is
verwaterd. Daar moet iets aan gebeuren.
De Turkse en Nederlandse gemeenschap
in Noordwest leven teveel langs elkaar
Domein 2
0
0
In Noordwest kennen de bewoners elkaar.
Bewoners in Noordwest leven langs elkaar
heen
Domein 1
Civil society
Civil society
Civil society
Civil society
4
Civil society
0
5
Civil society
0
5
Civil society
1
1
1
0
Civil society
infrastructuur
Civil society
infrastructuur
0
1
Civil society
1
2
1
4
Civil society
Civil society
2
0
Civil society
2
0
3
0
4
0
Civil society
Civil society
Civil society
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
Multiculti
34
heen.
Veel bewoners weten niet waar ze terecht
moeten met problemen en ideeën. Dat is
zonde van het sociaal kapitaal in de buurt
Het ontbreekt aan een visie op Noordwest.
Daarom doet iedereen maar wat
De gemeente moet het voortouw nemen
om de wijk weer leefbaar te maken.
De gemeente moet zelf veel meer zichtbaar
aanwezig en aanspreekbaar zijn in de wijk
Noordwest is verwaarloosd door de
gemeente. Er moet veel beter worden
gecommuniceerd met bewoners over de
toekomst van Noordwest.
Er moet een gezamenlijke visie op de wijk
komen om de saamhorigheid te
bevorderen: kansen benutten
Het ontbreekt aan goede hangplekken in
Noordwest voor jongeren
De aanwezige organisaties in Noordwest
werken langs elkaar heen
De welzijnsorganisatie Push moet zich veel
steviger manifesteren in de wijk
Maasdelta moet meer doen aan het beheer
van de woonomgeving. Nu gebeurt dat te
incidenteel
De scholen voor het voortgezet onderwijs
aan de Fazantenlaan kunnen veel meer
voor de wijk betekenen.
Er zijn veel accommodaties in Noordwest
die heel goed kunnen worden gebruikt door
buurtbewoners als ontmoetingsplek. Alleen
zijn ze niet toegankelijk.
De openbare ruimte in Noordwest biedt
veel kansen om aantrekkelijk te worden
ingericht.
De openbare ruimte in Noordwest is te
rommelig. Bewoners kunnen hun draai niet
vinden.
Noordwest is als wijk en in de buurten
rommelig in de openbare ruimte. Die moet
dringend opnieuw worden ingericht en
heeft een "extreme make-over" nodig
Sport als bindmiddel wordt
ondergewaardeerd in de wijk. Er moet niet
alleen in de zomervakantie worden
geïnvesteerd in buurtsportactiviteiten, maar
het hele jaar door.
Het sociaal-cultureel centrum van de
Turkse Werknemersvereniging heeft een
rol voor de hele wijk.
Oudere bewoners in Noordwest kunnen
daar niet goed blijven wonen. Er zijn te
weinig zorgvoorzieningen
Er moet een multifunctioneel gebouw
komen
4
0
Civil society
1
0
1
2
2
0
4
1
Communicatie
Communicatie
Communicatie infrastructuur
Communicatie
4
Communicatie
0
0
0
0
0
1
1
1
infrastructuur
Jongeren
infrastructuur
infrastructuur
infrastructuur
1
2
infrastructuur
2
0
infrastructuur
2
Civil society
0
infrastructuur
2
1
infrastructuur
3
0
Infrastructuur
4
4
4
4
0
infrastructuur
Civil society
infrastructuur
Multiculti
infrastructuur
Ouderen
1
1
infrastructuur
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
35
Er moet een bibliotheek komen voor jong
en oud
De Brede School in Noordwest is een goed
initiatief. Die moet wel betekenis hebben
voor de hele wijk en niet alleen onderwijs
en kinderopvang combineren.
Een jongerencentrumop de campus aan de
Fazantenlaan lost een groot deel van de
jongerenproblematiek in Noordwest op
Er zijn teveel criminele jongeren onder de
hanggroepjongeren in Noordwest
De jongerenproblematiek in de wijk vraagt
om een pit-bullachtige aanpak van het
jongerenwerk
Jongeren in Noordwest zijn van goede wil.
Zij willen zich inzetten voor de leefbaarheid
in de buurt.
Er zijn geen voorzieningen voor jongeren in
Noordwest
De jongeren in Noordwest vervelen zich. Er
is niets te doen. Dat veroorzaakt
problemen.
Er bestaat een gevaarlijke kloof tussen
allochtonen en autochtonen in Noordwest
De Turkse bevolkingsgroep is te veel naar
binnen gekeerd. Er liggen grote kansen als
zijn zich meer voor de leefbaarheid van de
wijk gaan inzetten
Oudere bewoners in Noordwest
vereenzamen
Oud en jong in Noordwest kunnen veel
meer voor elkaar doen.
Er is voor oudere bewoners in Noordwest
geen vertier of gelegenheid voor
ontmoeting.
Bewoners in Noordwest voelen zich
onveilig
Er moet meer toezicht zijn op straat. Ook
door de politie.
Verkeersveiligheid moet hoog op de
agenda
De wijkagent moet een eigen plek in de
wijk krijgen
4
5
infrastructuur
0
infrastructuur
0
3
Jongeren
0
4
0
5
infrastructuur
Jongeren
Jongeren
1
1
Jongeren
2
1
4
0
Jongeren
Jongeren
0
5
4
2
Civil society
infrastructuur
Multiculti
Multiculti
1
1
1
1
3
0
1
3
3
1
4
4
Ouderen
Civil society
Ouderen
Jongeren
Ouderen
infrastructuur
Veiligheid
Veiligheid
Veiligheid
Veiligheid
Samen sterk in Hellevoetsluis Noordwest Eindrapportage Concept MOVISIE 040307
36