Een eerste aanzet voor het ontwikkelen van een beleid betreffende

Samenvatting Global Warming
Inleiding
Een overgroot gedeelte van wetenschappelijke studies inzake klimaatverandering geven aan dat
het klimaat van de aarde aan het veranderen is. Natuurlijke factoren zoals de intensiteit van de
zon en vulkanische uitbarstingen spelen hierbij een minimale rol. Daarentegen is de opwarming
van de aarde in de afgelopen vijftig jaar toe te schrijven aan menselijke activiteiten, aldus de
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). De IPCC is een panel dat opgezet werd in
1988 door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO, een agentschap van de VN) en het
Milieu Programma van de Verenigde Naties (UNEP) met als doelstelling een objectief standpunt
te formuleren betreffende opwarming van de aarde alsmede klimaatverandering op wereldniveau.
Vanaf de oprichting van de IPCC zijn er uit de verzameling van gereviseerde wetenschappelijke
artikelen, talrijke rapporten, methodieken en andere producten gepubliceerd die standaardwerken
zijn geworden voor wetenschappers, beleidsmakers en andere deskundigen. In haar laatste
rapport, Fourth Assessment Report (AR4), uitgebracht in 2007, worden de laatste bevindingen,
gevolgen en vooruitzichten van het klimaat behandeld. Toen bekend werd dat de IPCC en Al
Gore Jr. de Nobel prijs voor vrede 2007 hebben gekregen, heeft de meteorologische gemeenschap
verheugd gereageerd.
IPCC Bevindingen (afgelopen 100 jaar)
Uit waarnemingen van de afgelopen eeuwen is gebleken dat de gemiddelde luchttemperatuur
boven land en zee op wereldschaal sinds 1861 is toegenomen (0.74 ± 0.9°C). Tevens geven
waarnemingen met behulp van satellieten aan dat het zeeijs met ongeveer 3.3% is afgenomen
gedurende de afgelopen decades. De zeespiegel is in de twintigste eeuw tussen 12 en 22 cm
gestegen.
Bovendien is het met grote zekerheid aan te
nemen dat de neerslag in verschillende landen
significant is toegenomen in de twintigste
eeuw. Het El Niño (warme episode van de
ENSO: El Niño Southern Oscillation)
verschijnsel, welke voor extreme situaties van
neerslag en droogte zorgt, is na de jaren
zeventig extremer en frequenter geworden
vergeleken met de 100 jaren daarvoor.
Tevens is een toename in de activiteit van de
tropische cyclonen na de jaren 70
waargenomen in de Noord Atlantische
Oceaan en in mindere mate in de andere
regionen. De “multi-decade” cyclus van de
Atlantische Oceaan én betrouwbare gegevens
vóór 1970 maken het een complex probleem
om tot een uitspraak te komen betreffende de
invloed van klimaatverandering op de
activiteit van orkanen.
1
Oorzaken opwarming van de aarde
Voordat de mogelijke oorzaken van de opwarming van de aarde en klimaatverandering besproken
kunnen worden, volgt hier een korte beschrijving van een van de belangrijkste onderdelen van het
klimaatsysteem, het energiebudget. Door instraling van het zonlicht (korte golflengte) wordt
warmte voornamelijk aan het aardoppervlak geabsorbeerd (49% van het inkomende zonlicht).
Slechts 9% wordt teruggereflecteerd in de ruimte. In de atmosfeer wordt het zonlicht grotendeels
door wolken, gassen en aerosolen geabsorbeerd (20%) en gereflecteerd (22%). De aarde op zijn
beurt straalt langgolvige straling uit, die vervolgens door de atmosfeer geabsorbeerd wordt (40%
van aardstraling). Het gevolg hiervan is dat de luchttemperatuur nabij het aardoppervlak ongeveer
30°C hoger is dan waanneer de aarde geen atmosfeer zou hebben. Dit effect wordt het natuurlijke
broeikaseffect genoemd en de gerelateerde gassen, de broeikasgassen. Natuurlijke factoren die de
luchttemperatuur kunnen beïnvloeden zijn ondermeer de fluctuaties in de zonintensiteit,
vulkanische uitbarstingen en wisselwerking zoals tussen oceaan en atmosfeer.
Mensgeïnduceerde factoren zijn merkbaar geworden na de industriële revolutie, toen het gebruik
van fossiele brandstof en daardoor de uitstoot van voornamelijk van CO 2 gas sterk toenam. De
uitstoot van gassen en aerosolen die hierbij zijn ontstaan hebben de samenstelling van de
atmosfeer sterk veranderd. Inmiddels is het wetenschappelijk bevestigd dat de
temperatuurstijging van de afgelopen eeuw voornamelijk toe te schrijven is aan de verhoogde
concentratie van de CO 2 in de atmosfeer als gevolg van menselijke toedoen. Andere gassen die
hierbij een rol hebben gespeeld zijn Methaan, Stikstofoxiden en Chloorfluorcarbonaten (CFC’s).
2
Gevolgen voor het klimaat (scenario’s 2100)
Op basis van bestaande wetenschappelijke kennis van het klimaat, wordt getracht om aan de hand
van klimaatmodellen, scenario’s op te stellen van het toekomstige klimaat (jaar 2100).
Emissiescenario’s van fossiele brandstoffen zijn opgesteld aan de hand van de groei van de
wereldeconomie en wereldbevolking. Vervolgens worden met de emissieresultaten,
klimaatmodellen gevoed.
De belangrijkste verwachte gevolgen zijn:
(1)
De gemiddelde luchttemperatuur zal met 1.4 tot 4.0°C stijgen.
(2)
Neerslag zal in sommige delen van de wereld toenemen terwijl het in andere regio’s zal
afnemen.
(3)
Het zeespiegelniveau zal tussen 30 en 80 cm stijgen.
Gevolgen voor de Nederlandse Antillen
Vergeleken met grote landen zijn de gevolgen van klimaatverandering op eilanden over het
algemeen maximaal, aangezien de kwetsbaarheid van eilanden het grootst is en de capaciteit om
zich aan te passen heel klein is. Hier volgen enkele voorbeelden:
Luchttemperatuurstijging
De verhoging van dagelijks maximum als minimum luchttemperatuur zal een grote druk op de
energie sector gaan uitoefenen, indien er geen andere koeltechnieken ontwikkeld worden. Een
hoge luchttemperatuur zal ook nadelige gevolgen hebben voor de landbouw en volksgezondheid
(Astmatische patiënten, ouderen, dengue, ...).
Regenval
Extreem droge periodes en extreme regenval zal het grondwaterreservoir in zowel in kwantiteit
als kwaliteit doen verlagen. Hierdoor zal er minder water beschikbaar zijn voor de fauna,
landbouw en tuinbouw. Tevens zal hevige regenval voor erosie gaan zorgen op de eilanden.
Zeespiegelstijging
Toename van de zeewatertemperatuur zal voor het temperatuurgevoelige onderwater ecosysteem
desastreuze gevolgen hebben. Zeespiegelstijging (5mm/jaar) zal in de economische kernen, zoals
de binnensteden van de eilanden van de Nederlandse Antillen voor overlast gaan zorgen en het
risico’s voor “storm surges” gaan verhogen bij een passage van tropische cyclonen. Tevens zullen
de stranden vernield worden door erosie, welke een belangrijke druk op onze toeristische
industrie zal gaan uitoefenen. Bovendien zal door het indringen van zout water aan de kust, het
zoutgehalte in het grondwater doen stijgen.
Om de gevolgen van klimaatverandering in de verschillende sectoren op de Nederlandse Antillen
in kaart te brengen en te beperken, is het wenselijk om een Commissie voor Klimaatverandering
op te richten. Met zo’n commissie wordt, door het inzamelen van informatie en kennis
betreffende klimaatverandering, op een verantwoorde wijze de duurzame sociaal economische
ontwikkeling van ons land ondersteund. Deze zal dan in een beleidsplan voor de Nederlandse
Antillen vertaald worden.
3