Mol LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 MOL (adviesnota opgesteld door Stuurgroep Welzijnsoverleg Mol op 28/02/2008, geamendeerd op OCMW-Comité Algemeen Beleid van 12/03/2008, geamendeerd op gezamenlijke vergadering van managementteams Gemeente en OCMW van 17/03/2008, geamendeerd op Schepencollege van 26/03/2008, goedgekeurd op OCMW-Raad van 26/03/2008, goedgekeurd op Gemeenteraad van 21/04/2008) 1 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Inhoudstabel Inhoudstabel .............................................................................................................. 2 1. INLEIDING........................................................................................................... 4 2. GEÏNTEGREERDE VISIE OP LOKAAL SOCIAAL BELEID ......................................... 5 3. VERLOOP VAN PROCES STRATEGISCHE PLANNING ............................................. 6 3.1. Historiek van de totstandkoming lokaal sociaal beleidsplan .................... 6 3.2. Stuurgroep Welzijnsoverleg WOM ............................................................ 7 3.2.1. 3.2.2. 3.2.3. 3.2.4. 3.2.5. 3.2.6. 3.3. Dagelijks bestuur Welzijnsoverleg WOM ................................................ 10 3.4. Forum Welzijn ........................................................................................ 11 3.3.1. 3.3.2. 3.4.1. 3.4.2. 3.5. 3.6. Themagroep Themagroep Themagroep Themagroep Themagroep Themagroep Arbeid ..............................................................................................11 Wonen .............................................................................................12 Zorg en gezondheid ..........................................................................13 Culturele en maatschappelijke ontplooiing ..........................................13 Culturele en maatschappelijke integratie ............................................14 Onderwijs .........................................................................................15 Externe begeleiding................................................................................ 15 Procesbeschrijving van het analyseonderzoek ....................................... 16 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4. Afbakening van het Lokaal Sociaal Beleid ...............................................................16 Opstellen van de kwantitatieve omgevingsanalyse ..................................................17 Opstellen van de kwalitatieve omgevingsanalyse ....................................................17 Het rapport Omgevingsanalyse..............................................................................17 MEERJARENPLANNING ...................................................................................... 18 5.1. Procesbeschrijving van de beleidsbepaling ............................................ 18 5.2. Doelstellingen op strategisch en tactisch niveau, met acties ................. 18 1. Arbeid ..................................................................................................... 19 1.1. 1.2. 2. Vaststellingen met betrekking tot arbeid ................................................................19 Geformuleerde doelstellingen arbeid ......................................................................19 Wonen .................................................................................................... 21 2.1. 2.2. 2 Samenstelling.......................................................................................................11 Bijeenkomsten .....................................................................................................11 OMGEVINGSANALYSE ........................................................................................ 16 4.1. 5. Samenstelling.......................................................................................................10 Bijeenkomsten .....................................................................................................10 Themagroepen lokaal sociaal beleid ....................................................... 11 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 3.5.4. 3.5.5. 3.5.6. 4. Algemene missie ................................................................................................... 7 Opdrachten ........................................................................................................... 7 Werkwijze ............................................................................................................. 8 Relaties ................................................................................................................ 9 Samenstelling........................................................................................................ 9 Bijeenkomsten .....................................................................................................10 Vaststellingen met betrekking tot wonen ...............................................................21 Geformuleerde doelstellingen wonen .....................................................................21 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3. Zorg en gezondheid ................................................................................ 24 3.1. 3.2. 4. 5. 4.1. 4.2. 5.1. 5.2. 6. Vaststellingen met betrekking tot zorg en gezondheid ............................................24 Geformuleerde doelstellingen zorg en gezondheid ..................................................24 Culturele en maatschappelijke ontplooiing ............................................ 26 Vaststellingen met betrekkingtot culturele en maatschappelijke ontplooiing .............26 Geformuleerde doelstellingen culturele en maatschappelijke ontplooiing ..................26 Culturele en maatschappelijke integratie............................................... 28 Vaststellingen met betrekking tot culturele en maatschappelijke integratie ...............28 Geformuleerde doelstellingen culturele en maatschappelijke integratie ....................28 Onderwijs ............................................................................................... 30 6.1. 6.2. Vaststellingen met betrekking tot onderwijs ...........................................................30 Geformuleerde doelstellingen onderwijs .................................................................30 6. TAAKVERDELING EN WERKAFSPRAKEN TUSSEN GEMEENTE EN OCMW............. 32 7. BETROKKENHEID ............................................................................................... 34 8. 9. 7.1. Lokaal bestuur ........................................................................................ 35 7.2. Personeel gemeente en OCMW............................................................... 35 7.3. Lokale actoren ........................................................................................ 35 7.4. Burgers ................................................................................................... 36 7.5. Overzicht betrokken actoren .................................................................. 36 KINDEROPVANG ................................................................................................ 39 8.1. Integratie van het beleidsplan kinderopvang ......................................... 39 8.2. Advies over het luik kinderopvang ......................................................... 39 BIJLAGEN .......................................................................................................... 40 Bijlage 1: Beleidsplan kinderopvang Bijlage 2: Rapport omgevingsanalyse Bijlage 3: Eindverslagen themagroepen Bijlage 4: Lijst van afkortingen 3 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 1. INLEIDING In het Belgisch Staatsblad van 12 mei 2004 verscheen het decreet lokaal sociaal beleid van 19 maart 2004, waarbij aan OCMW en gemeente opgelegd wordt om één gezamenlijk lokaal sociaal beleidsplan op te maken. Met dit decreet wil de Vlaamse Regering specifiek werk maken van toegankelijkheid en bereikbaarheid van de sociale dienst- en hulpverlening voor alle burgers. Met andere woorden: het lokaal sociaal beleid omvat het geheel van beleidsbepalingen en acties van het lokaal bestuur, met het oog op het garanderen van de toegang tot de sociale grondrechten voor alle burgers, vastgelegd in de artikelen 23 en 24 §3 van de grondwet: Art.23. Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen. Die rechten omvatten inzonderheid : 1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen; 2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand; 3° het recht op een behoorlijke huisvesting; 4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; 5° het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing. Art.24. §3. Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden. De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het einde van de leerplicht. Alle leerlingen die leerplichtig zijn, hebben ten laste van de gemeenschap recht op een morele of religieuze opvoeding. (De gecoördineerde Grondwet, 17 februari 1994) Om dit te bereiken moeten de lokale besturen (gemeente én OCMW) samen met de particuliere organisaties de ongelijkheid in de toegang tot die rechten wegwerken. De kernelementen daarvoor zijn planning, coördinatie, samenwerking en participatie. Planning: Gemeentebestuur en OCMW maken samen 1 lokaal sociaal beleidsplan op met als doel het optimaliseren van de sociale dienstverlening. Het proces van strategische planning is daarbij een belangrijk element. Coördinatie: Lokaal sociaal beleid vereist een sterke coördinerende rol van de lokale besturen gezien de regiefunctie terzake van de lokale besturen. Samenwerking: Samenwerking tussen OCMW en Gemeente en ook tussen lokale besturen en de andere organisaties / derde partners met een aanbod op het grondgebied. Samenwerking moet overlappingen vermijden en hiaten opvullen. Participatie: Beleidsplan op basis van wensen van particuliere organisaties, specifieke doelgroepen en burgers. Het beleidsplan moet tot stand komen door het betrekken van en de participatie van alle betrokken actoren. 4 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 2. GEÏNTEGREERDE VISIE OP LOKAAL SOCIAAL BELEID Geïnspireerd door de missie en visie die zowel het OCMW als de Gemeente al vroeger uitgeschreven hebben, werd de hieronder volgende geïntegreerde visie op lokaal sociaal beleid geformuleerd door een werkgroep bestaande uit zowel openbare als private actoren. Het lokaal sociaal beleid heeft als einddoel dat elke burger van Mol zich hier thuis voelt en een leven kan leiden dat beantwoordt aan alle aspecten van de menselijke waardigheid. Hiertoe wordt een afdwingbaar recht op maatschappelijke dienst- en hulpverlening gegarandeerd. Een ruim en gevarieerd aanbod van diensten, eventueel in grotere samenwerkingsverbanden, is hierbij onontbeerlijk. In alle sectoren dient een kwaliteitsvolle dienst- en hulpverlening te worden aangeboden door bekwaam en gemotiveerd personeel, uitgerust met de gepaste materiële hulpmiddelen. De welzijnswerkers hanteren een taal en een werkwijze die te begrijpen is door iedereen. De dienst- en hulpverlening wordt aangeboden in een open en sereen klimaat en op een vlot toegankelijke manier. Er wordt gestreefd naar het behouden en verhogen van het welzijn van alle inwoners. In het bijzonder worden er extra aandacht en inspanningen gewenst voor maatschappelijk kwetsbare doelgroepen zoals zorgbehoevenden en mensen die over minder mentale of financiële mogelijkheden beschikken. Deze doelgroepen hebben hulp nodig omdat zij vanuit hun eigen inspanningen en mogelijkheden er niet toe komen een kwaliteitsvol bestaan te verwezenlijken. Mol dient uitgebouwd tot een aangename, veilige en zorgzame gemeente waar het goed is om te leven. Zowel het lokale bestuur als private actoren en burgers dienen hiertoe samen te werken. Elke burger moet op gelijke manier recht hebben op en gebruik kunnen maken van tewerkstelling, huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, culturele en maatschappelijke ontplooiing en integratie. De dienstverlening van het lokaal bestuur en van de private actoren dient te gebeuren op basis van solidariteit, waarbij men alle mensen maximaal kansen wil geven om hun leven zelfstandig uit te bouwen. Iedereen heeft recht op gelijke kansen in het leven, vooral ook de mensen met minder mogelijkheden. Iedereen moet kunnen participeren aan de pittige en attractieve Molse gemeenschap en de kans krijgen erbij te horen, zichzelf te zijn en zich betrokken te voelen. Om de burgerzin aan te scherpen dient het beleid korter bij de mensen te staan en ruime kansen te bieden op inspraak en participatie. Bestuur, diensten en publiek dienen samen te werken aan een actieve sociale integratie van iedereen. Armoede en sociale uitsluiting dienen hierbij met alle middelen bestreden te worden. Dit lokaal sociaal beleidsplan heeft de status van adviesnota en bevat richtinggevende aanbevelingen voor een lokaal sociaal beleid zoals hierboven bedoeld. Het plan is vatbaar voor stelselmatige aanpassing en uitdieping en zal op regelmatige basis geëvalueerd en bijgestuurd worden. 5 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3. VERLOOP VAN PROCES STRATEGISCHE PLANNING 3.1. Historiek van de totstandkoming lokaal sociaal beleidsplan In het Dagelijks Bestuur WOM van 2/2/2006 werden de eerste voorstellen gelanceerd rond de planning van de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan (LSB-plan) 2008-2013. Uit het aanbod van ondersteuning voor lokale besturen op het gebied van LSB koos de Stuurgroep WOM op 27/3/2006 voor individuele begeleiding van het Dagelijks Bestuur WOM door Strategische Projectenorganisatie Kempen (SPK vzw). Dankzij deze financiële en inhoudelijke ondersteuning vanwege de Vlaamse regering kon gestart worden met een goed onderbouwde aanpak van het eigenlijke, eerste lokaal sociaal beleidsplan. Op 26/4/2006 maakten we zo kennis met Ilse Van Dyck, die op basis van de verwachtingen binnen het Dagelijks Bestuur WOM een begeleidingsvoorstel deed op 7/6/2006. Op het Forum Welzijn van 16/6/2006 gaf de stuurgroep WOM aan de aanwezigen het overzicht van de prioritaire lokale werkpunten per welzijnsthema voor de periode 2006-2007 zoals ze opgenomen waren in het stappenplan. Ook meldde ze een uitvoeringsnota te hebben goedgekeurd waarin per werkpunt de concrete acties werden voorgesteld, de uitvoerder, het budget en de timing. De diensten die in deze nota werden vermeld, werden hierover geïnformeerd en konden dan bekijken wat wenselijk én haalbaar was ter uitvoering in de periode tot einde 2007. De Stuurgroep WOM keurde op 12/10/2006 het SPK-voorstel goed voor de uitwerking van een lokaal sociaal beleidsplan in Mol. Ondertussen was er een personeelwissel bij SPK. In de herfst van 2006 kregen alle lokale actoren een vragenlijst om basisinformatie te verschaffen over hun werking, behoeften, toegankelijkheid en interesse om verder betrokken te worden. Op 20/2/2007 kon het Dagelijks Bestuur WOM kennis nemen van de resultaten van de vragenlijsten voor lokale actoren in functie van het eerste lokaal sociaal beleidsplan. De nieuwe SPK-begeleidster, Bea De Potter, deed haar intrede op het Dagelijks Bestuur WOM van 8/3/2007. Op het Dagelijks Bestuur WOM van 29/3/2007 kon gemeld worden dat zowel het Schepencollege als het OCMW-Comité Algemeen Beleid officieel akkoord gingen om het mandaat ter opstelling van het LSB-plan 2008-2013 toe te wijzen aan de Stuurgroep WOM. Ook stond men toe inzage te geven in alle bestaande beleidsplannen en meerjarenplanningen van de openbare diensten zodat deze geïntegreerd zouden kunnen worden. De planning van de kwantitatieve en kwalitatieve omgevingsanalyses gebeurde in het Dagelijks Bestuur WOM van 24/4/2007 en in de Stuurgroep WOM van 3/5/2007. Op het Forum Welzijn van 15/6/2007 werd het stappenplan naar het ontwerp van LSB-plan geschetst en het overzicht van de kwantitatieve omgevingsanalyse uit de doeken gedaan. In de periode juni-juli 2007 kwamen 54 mensen samen in 6 themagroepen om een kwalitatieve mening uit te brengen over de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen per welzijnsthema. De Stuurgroep WOM van 5/7/2007 kreeg een mondelinge toelichting bij de meerjarenplannen van Gemeente en OCMW. De synthese van de 6 SWOT-analyses werd besproken op de Stuurgroep WOM van 12/9/2007 waarna de 6 themagroepen terug samenkwamen in november 2007. Daar bespraken de 53 aanwezigen de doelstellingen en oplossingen voor de vroeger geïnventariseerde zwakten en knelpunten. 6 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Op 17/12/2007 werd vanuit het lokale bestuur de aanvraag ingediend tot uitstel van indiening van het LSB-plan: minister Vanackere verleende hierop uitstel tot 1/5/2008. Eind december 2007 werden dan de eindverslagen van de themagroepen opgemaakt en aangepast. Zo bekwam men de kwalitatieve omgevingsanalyse. Op 25/1/2008 bespraken de WOM-coördinator en de SPK-begeleidster de inhoud en het tijdsscenario van het LSB-plan. In februari 2008 koppelden ze alle teksten logisch aan elkaar en stelden deze ter goedkeuring voor aan de stuurgroep WOM. Na aanvulling met diverse amendementen kon het ‘Ontwerp van Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013’ worden afgewerkt op 8/3/2008. Op 12/3/2008 werd dit ontwerp besproken door het OCMW-Comité Algemeen Beleid, op 17/3/2008 door de managementteams van Gemeente en OCMW samen en op 26/3/2008 door het Schepencollege. Hierna werd het plan ter goedkeuring voorgelegd aan de OCMW-Raad op 26/3/2008 en op 21/4/2008 aan de Gemeenteraad, waarna het voor 01/05/2008 werd ingediend bij de Vlaamse overheid. 3.2. Stuurgroep Welzijnsoverleg Mol 3.2.1. Algemene missie Het Lokaal Sociaal Beleid wil in dialoog met en via participatie van de actoren een bijdrage leveren om armoede en sociale uitsluiting ongedaan te maken, zodat alle mensen een waardig leven kunnen leiden. Dit betekent dat iedereen een volwaardig lid van de samenleving is en op termijn werkelijk aanspraak kan maken op al zijn grondrechten. De stuurgroep Welzijnsoverleg Mol (WOM) dient continu overleg te plegen rond de uitbouw van gezamenlijke, gecoördineerde hulpverlening teneinde overlappingen en doorkruisingen te vermijden, leemtes in de hulpverlening op te vullen, zoveel mogelijk energie te bundelen en mekaars werking te ondersteunen daar waar het nodig is. De plaats ten opzichte van het beleid dient bepaald via beleidsadviserend werk en coördinatie van overleg tussen diensten, van waaruit dan leemtes kunnen worden gesignaleerd. De stuurgroep werkt adviserend naar de besturen toe met het oog op het voeren van het lokaal sociaal beleid. De verschillende welzijnsorganisaties dienen samengebracht om een betere samenwerking te verkrijgen, waarbij er een aflijning kan gebeuren van de wederzijdse bevoegdheden, om tot een meer gestructureerde en omvattende dienstverlening te komen in het belang van de cliënt. Welzijnsoverleg dient verder ondersteund teneinde rechtstreeks en/of onrechtstreeks een verbetering te brengen in de individuele situatie van Molse burgers. De wisselwerking tussen enerzijds openbare diensten van gemeente en OCMW en anderzijds private diensten dient bevorderd. Hierbij moet de aandacht voor achtergestelde groepen blijvend bewaard worden en dient de participatie van cliënten en cliëntgroepen bevorderd. 3.2.2. Opdrachten De stuurgroep WOM bespreekt welzijnsthematieken vanuit diverse invalshoeken in functie van een dialoog met lokale beleidsverantwoordelijken die rond de betreffende thematieken bevoegd zijn. 7 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Het overleg tussen diensten onderling dient uitgebouwd en er moet ondersteuning zijn van nieuwe en lopende initiatieven die betrekking kunnen hebben op alle levensdomeinen, met specifieke aandacht voor armoede en kansarmoede. Hierbij kan de werking zich zowel rechtstreeks richten tot de betrokken doelgroep als onrechtstreeks via de medewerking aan de doelstellingen van bestaande initiatieven. De overgenomen SIF-projecten en -geldstromen dienen voortdurend bewaakt, geëvalueerd en bijgestuurd en nieuwe initiatieven dienen voorgesteld. Er moet een continu behoeftenonderzoek zijn ten aanzien van de wisselende welzijnsnoden van de plaatselijke bevolking. Ontmoeting en onderlinge uitwisseling van ervaringen tussen welzijnswerkers dienen bevorderd. Bij de stuurgroep WOM kan men welzijnsproblematieken centraal melden. 3.2.3. Werkwijze Er worden concrete projecten opgestart die gebaseerd zijn op ervaringen met doelgroepen en realiseerbaar zijn op korte of halflange termijn. Nieuwe noden worden projectmatig aangepakt. Er worden themagroepen samengeroepen op basis van prioritaire aandachtspunten in de plaats van deze zomaar tegelijk te laten draaien. De themagroepen vergaderen op vraag van de stuurgroep of als de noodzaak zich bij de themagroep voordoet. Er wordt opgestart met negen welzijnsthematieken, met name: inkomen, tewerkstelling, huisvesting, cultuur en vrijetijdsbeleving, onderwijs, gezondheid, samenlevingsverbanden, mobiliteit en leefomgeving. Zonodig worden de themacellen mettertijd uitgebreid of verfijnd met andere (deel-)thema's. De inbreng van stuurgroepleden mag verruimd worden tot meerdere thema's. Concrete vragen worden naar voor gebracht op de stuurgroep om te zien welk gevolg er door wie en hoe kan aan gegeven worden en om dit te bewaken. Om het democratisch karakter van de werking te waarborgen is hierbij de bottom up methode aangewezen. De WOM-structuur wordt opgebouwd en verfijnd, erop lettende dat de thematiek Welzijn ruimer is dan enkel kansarmoede en ervoor zorgende dat de participatie van uitgesloten groepen concrete aandacht krijgt. Er is aandacht voor de overweging dat Welzijnsoverleg ruimer is dan enkel lokaal sociaal beleid en dat bepaalde elementen uit de vroegere werking kunnen aangepast en/of ingepast worden. Zo dient er regelmatig een ruimere samenkomst dan de stuurgroep voorzien te worden. Deze algemene samenkomst is ook van belang om gezichten te leren en blijven kennen. De taken van de WOM-coördinator worden concreet afgelijnd en regelmatig bijgestuurd. Een intern reglement voor de werking van de stuurgroep wordt opgemaakt. 8 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3.2.4. Relaties Bevindingen en behoeften worden gezamenlijk gesignaleerd aan de betrokken overheid. Besproken inhouden worden teruggekoppeld aan het werkveld. De themagroepen worden voorgesteld via de gemeentelijke website. De Schepenen worden geïnformeerd over de besproken domeinen, bijvoorbeeld in het kader van de begrotingsopmaak, en de betrekking van beleidsmensen wordt geleidelijk verhoogd. De Schepen van Sociale Zaken en de OCMW-Voorzitter maken deel uit van de WOM-stuurgroep. Er kan een intergemeentelijke samenwerking zijn rond welzijnsoverleg met betrekking tot regionale problematieken. 3.2.5. Samenstelling De stuurgroep is samengesteld en kan worden uitgebreid door per behandelde welzijnsthematiek minstens één vertegenwoordiger op te nemen van een dienst of instantie uit de openbare en private sector met een voorlopig maximum van vier vertegenwoordigers per thema, verdeeld over beide sectoren. De stuurgroep bestaat uit 32 leden, evenredig afkomstig uit de openbare en private sector: er zijn zowel 16 openbare als 16 private actoren Bloemen Sofie (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Armoedewerking) Caeyers Wim (OCMW-Voorzitter) Cools Sonja (Gemeente-Verkeersdienst) Cuyvers Jeannine (Slachtoffers, jeugd en gezin) Delespaul Ives (Huisartsenvereniging) De Proost Ann (Lokale Diensteneconomie) De Wit Stefaan (Koepel Culturele Raad) Dufraing Marc (De Biehal Sociaal Tewerkstellings Centrum) Elsemans Chris (Gemeentesecretaris) Exelmans Katlijn (Jongeren Advies Centrum) Geboers Tim (Jeugdraad) Geyzen Rik (Gemeentelijke Sociale Dienst, tot 2007) Hendrix Stefan (OCMW-Secretaris) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Jacobs Peggy (Centrum Levens- en Gezinsvragen) Lievens Hilde(OCMW-Sociale Dienst) Luyckx Maria (Schepen Sociale Zaken) Op de Beeck Mies (CLB Gemeenschapsonderwijs) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Schoofs Erik (Molse Bouwmaatschappij) Smaers Pieter (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Integratie) Smeulders Willy (Lokaal Gezondheids Overleg) Stevens Rita (CAW ’t Verschil – deelwerking De Biehal) Trauwaert Etienne (Adviesraad Personen met een Handicap) Vandenbergh Erwin (Gemeente-cultuurbeleidscoördinatie) Vandenbergh Martine (Huurders Helpen Huurders) 9 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Vanhoof Jos (Seniorenraad) Van Soom Joke (CLB Vrij Onderwijs) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Vos Gust (Fietsenatelier) 3.2.6. Bijeenkomsten in kader van het lokaal sociaal beleidsplan 27/03/2006: 28/06/2006: 12/10/2006: 03/05/2007: 05/07/2007: 12/09/2007: 28/02/2008: 14 aanwezigen 7 aanwezigen 19 aanwezigen 14 aanwezigen 11 aanwezigen 12 aanwezigen 18 aanwezigen 3.3. Dagelijks bestuur welzijnsoverleg Mol 3.3.1. Samenstelling Het dagelijks bestuur bevat 11 leden, waarvan 7 uit de openbare sector en 4 uit de private sector. De 7 openbare actoren zijn evenredig afkomstig uit Gemeente en OCMW: telkens 3 uit Gemeente en OCMW plus de OCMW-Voorzitter die tegelijkertijd Schepen is. Caeyers Wim (OCMW-Voorzitter) Dufraing Marc (De Biehal Sociaal Tewerkstellings Centrum) Geyzen Rik (Gemeentelijke Sociale Dienst, tot 2007) Lievens Hilde (OCMW-Sociale Dienst) Luyckx Maria (Schepen Sociale Zaken) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Trauwaert Etienne (Adviesraad Personen met een Handicap) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Vos Gust (Fietsenatelier) 3.3.2. Bijeenkomsten in kader van het lokaal sociaal beleidsplan 02/02/2006: 9 aanwezigen 08/03/2006: 8 aanwezigen 26/04/2006: 7 aanwezigen 07/06/2006: 7 aanwezigen 20/02/2007: 8 aanwezigen 08/03/2007:10 aanwezigen 29/03/2007: 8 aanwezigen 24/04/2007: 8 aanwezigen. 10 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3.4. Forum Welzijn (algemene vergadering welzijnsdiensten) 3.4.1. Samenstelling Het Forum Welzijn kan worden bijgewoond door afgevaardigden van alle welzijnsdiensten die actief zijn in Mol en/of door leden van de WOM-themagroepen. Er is dus geen vastomlijnde samenstelling. 3.4.2. Bijeenkomsten 16/06/2006: 64 aanwezigen 15/06/2007: 49 aanwezigen. 3.5. Themagroepen lokaal sociaal beleid Er zijn verschillende thema’s waarrond de gemeente Mol wil werken. Er werd in Mol gekozen om het accent te leggen op 6 thema’s, namelijk: ‘arbeid’, ‘wonen’, ‘zorg en gezondheid’, ‘culturele en maatschappelijke ontplooiing’, ‘culturele en maatschappelijke integratie’ en ‘onderwijs’. Voor deze thema’s werden 6 themagroepen opgericht. Deze groepen werden belast met de opdracht de thema’s uit te diepen en oplossingen te formuleren voor bestaande knelpunten. (zie bijlage 3: eindverslagen themagroepen) 3.5.1. Themagroep Arbeid Samenstelling: Berghmans Peter (Gemeenteraadslid) De Proost Ann (Lokale Diensteneconomie) Dufraing Marc (De Biehal Sociaal Tewerkstellings Centrum) Geens Yvette (OCMW-Arbeidsbegeleiding) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Jansen Chris (Lidwina Stichting) Jimenez Goele (OCMW-Arbeidsbegeleiding) Mariën Wieter (ACV) Peeters Ferre (Seniorenraad) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Trauwaert Etienne (Adviesraad Personen met een Handicap) Van Reusel Marina (VDAB) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Verreyt Wim (PWA) Vos Gust (Fietsenatelier) 11 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Bijeenkomsten: 19 juni 2007: 7 aanwezigen - Introductie van het thema ‘arbeid’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van arbeid 19 november 2007: 8 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 3.5.2. Themagroep Wonen Samenstelling: Blancke Paul (Seniorenraad-commissie Wonen) Bollen Jan (Seniorenraad-commissie Wonen) Claes Chris (OCMW-Zorgbemiddeling) Cools Maria (VVVG Centrum) Geyzen Rik (Gemeentelijke Sociale Dienst, tot 2007) Hermans Lieve (Jeugddienst-stagiaire) Hufkens Clementine (OKRA Wezel) Lambrechts Lieve (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Droom-het-zelvers) Luyckx Maria (Schepen Sociaal Woonbeleid) Meynen Suzanne (VVVG) Peeters Ferre (OKRA Sluis) Peeters Marleen (OCMW-Juridische dienst) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Pierlé Freddy (Seniorenraad-commissie Wonen) Provoost Robert (Seniorenraad-commissie Wonen) Schoofs Erik (Molse Bouwmaatschappij) Smaers Pieter (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Integratie) Stevens Rita (CAW ’t Verschil – deelwerking De Biehal) Timmermans Jos (Vrijwillige Thuishulp Mol) Vandenbergh Martine (Huurders Helpen Huurders) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Vanhoof Jos (Seniorenraad) Van Lier Truus (Seniorenraad) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Verbraeken Emmy (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Klimaat op maat) Verreyt Carlo (Seniorenraad-commissie Wonen) Verreyt Karin (Gemeentelijke Seniorendienst) Bijeenkomsten: 28 juni 2007: 21 aanwezigen - Introductie van het thema ‘wonen’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van wonen 13 november 2007: 14 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 12 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3.5.3. Themagroep Zorg en gezondheid Samenstelling: Berghmans Peter (Gemeenteraadslid) Dams Hild (Landelijke Thuiszorg) Dams Ria (Kind en Gezin) Delespaul Ives (Huisartsenvereniging) Exelmans Katlijn (JAC) Geysmans Chris (OCMW-Raadslid) Hendrickx Peter (Huisartsenvereniging) Hufkens Clemence (OKRA Wezel) Jacobs Nicky (Vierdewereldwerking Ons Huis) Jacobs Peggy (Centrum Levens- en Gezinsvragen) Jaenen Loe (Socialistische Mutualiteit) Keirsmakers Kurt (Rusthuis Hemelrijck) Mattheuwsen Hilde (Gemeente-Volksgezondheid) Neri Tessa (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Smeulders Willy (Lokaal Gezondheids Overleg) Spaepen Katrien (CLB Vrij Onderwijs) Swolfs Els (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Van Hove Greet (Ziekenhuis-middenkader verpleging) Van Lier Truus (Seniorenraad) Vansand Tinne (AIKO) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Vreys Ria (Wit-Gele Kruis + OCMW-Raadslid) Wouters Wim (CGG Zuiderkempen) Bijeenkomsten: 27 juni 2007: 13 aanwezigen - Introductie van het thema ‘zorg en gezondheid’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van zorg en gezondheid 9 november 2007: 9 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 3.5.4. Themagroep Culturele en maatschappelijke ontplooiing Samenstelling: Berghmans Peter (Gemeenteraadslid) Bloemen Sofie (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Armoedewerking) Boonen Wim (Sportdienst) Celen Ralf (Antenne Morele Dienstverlening) Debie Ria (Gemeente-bibliotheek) De Wit Stef (Koepel Culturele Raad) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Hermans Lieve (Jeugddienst-stagiaire) 13 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Noyens Ann (Gemeente-Jeugddienst) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Pierlé Freddy (OKRA Centrum) Slegers Marjan (Gemeente-cultureel centrum) Van den Bulck Stijn (Gemeente-bibliotheek) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Bijeenkomsten: 28 juni 2007: 6 aanwezigen - Introductie van het thema ‘culturele en maatschappelijke ontplooiing’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van culturele en maatschappelijke ontplooiing 12 november 2007: 5 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 3.5.5. Themagroep Culturele en maatschappelijke integratie en participatie Samenstelling: Bloemen Sofie (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Armoedewerking) Geets Jef (Preventie Jongerenwelzijn) Geys Stijn (OCMW-dienst Immigratie en Onthaal) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Hermans Tom (Stuurgroep Permanent Armoede Overleg) Hufkens Clemence (OKRA Wezel) Lambrechts Lieve (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Droom-het-zelvers) Luyckx Maria (Schepen Sociale Zaken) Noyens Ann (Gemeentelijke Jeugddienst, tot 2007) Peeters Ferre (OKRA Sluis) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Pierlé Freddy (OKRA Centrum) Smaers Pieter (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Integratie) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Van Lier Truus (Seniorenraad) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Bijeenkomsten: 21 juni 2007: 7 aanwezigen - Introductie van het thema ‘culturele en maatschappelijke integratie’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van culturele en maatschappelijke integratie 7 november 2007: 8 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 14 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 3.5.6. Themagroep Onderwijs Samenstelling: Bleys Gust (Gemeenschapsonderwijs) Bloemen Sofie (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Armoedewerking) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Hermans Lieve (Gemeentelijke Jeugddienst-stagiaire) Hoogmartens Katleen (Dagcentrum Jan Rap) Janssens Herbert (Academie Muziek en Woord) Ooms Ludwine (Dagcentrum Jan Rap) Op de Beeck Mies (CLB Gemeenschapsonderwijs) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Schoofs Hans (Schepen van Onderwijs) Smaers Pieter (Dienst Samenlevingsopbouw Mol - Integratie) Spaepen Katrien (CLB Vrij Onderwijs) Van Acoleyen Ludwig (CVO Sint Lutgardis) Van Camp Katty (VSPW) Van Craenendonck Lucien (Vrij Onderwijs) Vandenweyer Patrick (CVO Kempen) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hirtum Bieke (CLB Vrij Onderwijs) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Vanuytven Gerda (CLB Vrij Onderwijs) Verstraelen Sara (Rozenberginstituut-stagiaire) Bijeenkomsten: 5 juli 2007: 6 aanwezigen - Introductie van het thema ‘onderwijs’ met cijfermateriaal - Opmaken van een SWOT-analyse van het huidige beleid en de organisatie van onderwijs 14 november 2007: 9 aanwezigen - Brainstorm over verschillende mogelijke oplossingen voor de ervaren knelpunten 3.6. Externe begeleiding Om de ruime opdracht te kunnen uitvoeren en tot een gedragen lokaal sociaal beleidsplan te komen, werd een externe procesbegeleider aangesteld. Het lokale bestuur koos voor de individuele begeleiding door SPK vzw (Strategische Projectenorganisatie Kempen). Op basis van een op maat gemaakt modulair stappenplan nam SPK de begeleiding van een aantal onderdelen van het proces op zich. Het ging meer bepaald over de vergaderingen van het Dagelijks Bestuur WOM, functionerende als stuurgroep LSB, de samenstelling van het rapport Omgevingsanalyse, de vergaderingen van de themagroepen in functie van de beleidsbepaling, en de redactie van het uiteindelijke LSB-plan. 15 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 4. OMGEVINGSANALYSE 4.1. Procesbeschrijving van het analyseonderzoek In deze paragraaf geven we een korte beschrijving van het gevolgde proces voor de opmaak van de omgevingsanalyse. 4.1.1. Afbakening van het Lokaal Sociaal Beleid In het voorjaar van 2007 werd er tijd besteed aan de planning van het analyseonderzoek. Een analyse van het lokaal sociaal beleid vereist een afbakening. Welke basisprincipes wil men in Mol hanteren om het lokaal sociaal beleid te inventariseren? Met andere woorden: wat verstaat men onder lokaal sociaal beleid in Mol? De stuurgroep bepaalde de afbakening van de thema’s, de doelgroepen en het referentiekader. De te behandelen beleidsthema’s sluiten aan bij het decreet lokaal sociaal beleid, dat verwijst naar de sociale grondrechten. De volgende sociale grondrechten werden geanalyseerd: - Arbeid: tewerkstelling, werkgelegenheid, werkloosheid, inkomen, financiële middelen/ tegemoetkomingen. - Wonen: huisvesting, woongelegenheid, permanent en niet-permanent. - Zorg en gezondheid: lichamelijk, psychisch en sociaal welvoelen. Aspecten van preventie/ gezondheidspromotie, algemeen welzijnswerk, gespecialiseerde, intensieve zorg. Ook kinderopvang hoort hierbij. - Culturele en maatschappelijke ontplooiing: culturele, sport- en vrije tijdsactiviteiten, levenslang leren. - Culturele en maatschappelijke integratie: participeren aan het maatschappelijke leven, zich thuis voelen in een buurt/ wijk/ gemeente. - Onderwijs: kleuter en lager onderwijs, secundair onderwijs, hogeschool en universiteit. Naast de algemene bevolking werd ‘de burger’ meer gespecifieerd en gedefinieerd in de volgende doelgroepen: - Kinderen en jongeren: van 0 tot en met 25 jaar - Senioren: 60+ jaar - Personen met een handicap: lichamelijk, zintuiglijk, mentaal of psychisch, en de beperkingen die hieruit voortvloeien, moeten langdurig en ernstig zijn - Kansarmen: gerechtigden leefloon, WIGW’s … - Werkzoekenden: niet werkende werkzoekenden - Allochtonen: etnisch-culturele minderheden. De externe kansen en mogelijkheden voor een lokaal sociaal beleid beperken zich niet tot de gemeentegrenzen. Maatschappelijke tendensen beïnvloeden de lokale situatie. Daarom werd de gemeente in een breder kader geplaatst. Als referentiekader voor Mol werden de omliggende gemeenten Balen en Dessel, het arrondissement Turnhout en Vlaanderen als geheel genomen. 16 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 4.1.2. Opstellen van de kwantitatieve omgevingsanalyse In de kwantitatieve omgevingsanalyse werden gegevens bij elkaar gebracht over de verschillende thema’s en doelgroepen zoals vermeld bij de afbakening van het lokaal sociaal beleid van Mol. Het kwantitatieve cijfermateriaal werd verzameld via statistische databanken, officiële bronnen en indien interessant registratiegegevens van het lokale bestuur of derde partners. Dit cijfermateriaal werd verwerkt in een rapport omgevingsanalyse. Dit rapport omgevingsanalyse werd opgesplitst in 2 grote delen, namelijk een algemene beschrijving en een doelgroepenbeschrijving. 4.1.3. Opstellen van de kwalitatieve omgevingsanalyse Het rapport omgevingsanalyse bestaat niet enkel uit kwantitatief materiaal maar ook uit kwalitatief materiaal. Voor het opstellen van het kwalitatief materiaal werd er gekozen om de zes afgebakende thema’s verder uit te diepen via een SWOT-analyse. De stuurgroep lokaal sociaal beleid koos ervoor de thema’s uit te diepen in aparte themagroepen. Deze groepen werden samengesteld met personeel van OCMW en gemeente, derde partners en burgers. De eerste opdracht van deze themagroepen was het opstellen van een SWOT-analyse. SWOT staat voor Strenghts-Weaknesses-Opportunities en Threats. Dit analysemodel is een hulpmiddel voor het in kaart brengen van de externe omgevingsvariabelen en van de interne sterke en zwakke punten. - ‘Strenghts’ brengen de sterke, positieve pluspunten in beeld met betrekking tot het grondrecht en/of de doelgroep. - ‘Weaknesses’ brengen de zwakke, negatieve, knelpunten in beeld met betrekking tot het grondrecht en/of de doelgroep. Sterktes en zwaktes hebben betrekking op de interne factoren van de sociale grondrechten en doelgroepen in Mol. - ‘Opportunities’ identificeren de interessante factoren met betrekking tot het grondrecht en/of de doelgroep, en waarmee de organisatie te maken heeft, die mogelijkheden in zich dragen om tot een betere performantie te komen. - ‘Threats’ benoemen de externe bedreigingen met betrekking tot het grondrecht en/of de doelgroep, en de externe factoren die de organisatie verzwakken of die bedreigend zijn voor haar voortbestaan. Kansen en bedreigingen verwijzen naar externe maatschappelijke tendensen, die de sociale grondrechten en doelgroepen in Mol beïnvloeden. 4.1.4. Het rapport Omgevingsanalyse In het rapport Omgevingsanalyse is het verzamelde en verwerkte kwantitatieve en kwalitatieve materiaal bij elkaar gebracht. Dit rapport vormt de basis voor de discussie over de doelstellingen en prioriteiten van het lokaal sociaal beleid in Mol. Rapport Omgevingsanalyse: zie bijlage 2. 17 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 5. MEERJARENPLANNING 5.1. Procesbeschrijving van de beleidsbepaling Er werd in - Mol prioriteit gegeven aan zes thema’s, namelijk: Arbeid Wonen Zorg en gezondheid Culturele en maatschappelijke ontplooiing Culturele en maatschappelijke integratie Onderwijs Voor deze thema’s werden 6 themagroepen opgestart. Aan de hand van de conclusies uit de kwantitatieve en kwalitatieve analyse heeft men voor elk van de thema’s strategische en tactische doelstellingen vastgelegd. Waar mogelijk werden ook al acties vastgelegd. Het lokaal sociaal beleidsplan fungeert als een koepelplan en kan niet los gezien worden van de andere sectorale beleidsplannen. De linken met de andere beleidsplannen, met name het gemeentelijke ‘strategisch meerjarenplan’ van het College van Burgemeester en Schepenen en het managementteam, het OCMW meerjarenplan en de sectorale beleidsplannen zoals het cultuurbeleidsplan, het sportbeleidsplan, het jeugdbeleidsplan en het minderhedenbeleidsplan, zijn duidelijk aanwezig in de geformuleerde doelstellingen van het lokaal sociaal beleidsplan. Bedoeling is dat deze plannen elkaar ondersteunen en aanvullen en dat men bij de praktische realisatie ervan tot een bundeling van krachten komt, zowel binnen de gemeentelijke en OCMWdiensten intern als tussen de gemeente- en OCMW-diensten. 5.2. Doelstellingen op strategisch en tactisch niveau, met acties De tabellen hieronder omschrijven per thema één of meerdere strategische doelstellingen (SD), die elk een aantal tactische doelstellingen (TD) omvatten. Sommige tactische doelstellingen zijn al geconcretiseerd in acties. Ze zijn een werkinstrument om de volgende 6 jaren het plan uit te voeren en te evalueren. Het jaartal per tactische doelstelling duidt aan in welk jaar dit doel bereikt dient te zijn. Dit jaartal wordt ingevuld nà overleg met de diensten die betreffende doelstelling kunnen helpen uitvoeren. Bij het opstarten van een TD zullen acties bepaald worden en/of toegevoegd worden. De verantwoordelijkheid per actie of per tactische doelstelling wordt aangeduid. De rol van deze verantwoordelijke is om de juiste mensen samen te brengen voor uitvoering en de opstart en voortgang van de actie/ het project te bewaken. Middelen voor de uitvoering van de doelstellingen dienen voorzien in de budgetten vanaf 2008 en in de meerjarenplanning van het OCMW en de gemeente. Bij het jaarlijks opstellen van de begroting zullen de uit te voeren acties van dit lokaal sociaal beleidsplan meegenomen worden in de besprekingen van het OCMW en van de gemeente. De samenleving in Mol is natuurlijk niet statisch, dit impliceert dat ook het lokaal sociaal beleidsplan niet statisch is. In de praktijk zal het lokaal sociaal beleidsplan regelmatig moeten geëvalueerd en bijgestuurd worden. 18 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 5.2/ 1. ARBEID 1.1. Vaststellingen met betrekking tot arbeid - Arbeid dient regionaal bekeken, minstens samen met de buurgemeenten Balen en Dessel De werkgelegenheidsgraad is laag. De werkloosheidsgraad ligt hoger dan in het arrondissement turnhout. Er is een gedifferentieerd aanbod in werkgelegenheid. Er zijn tewerkstellingsmogelijkheden voor kortgeschoolden en personen met een handicap. Er zijn 2 vestigingen van een sociale werkplaats en 1 grote beschutte werkplaats maar er is geen WEP+-project Er is een gebrek aan bedrijventerreinen Sommige cijfers in de omgevingsanalyse geven de toestand op 31/12/2003 weer en vereisen een actualisering. 1.2 Geformuleerde doelstellingen arbeid STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL NEEMT DE REGIEFUNCTIE OP VOOR DE LOKALE ECONOMIE EN TEWERKSTELLING TACTISCHE DOELSTELLINGEN 1.1 Aanzwengelen van het Forum Lokale Werkgelegenheid 1.1.1 Herbekijken van de samenstelling, de missie/visie, en de werking van het Forum 1.1.2 Inhoudelijke focus van het behoefteonderzoek 2002 voor regio Mol-Balen-Dessel, met name openbaar groenonderhoud en thuiszorg, evalueren, herbekijken 1.1.3 Forum heropstarten en nieuwe stimulansen geven 1.2 Ondersteunen, versterken en uitbreiden van de reguliere tewerkstelling op grondgebied Mol 19 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Projectbeheerder Timing Mol Projectbeheerder 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.4 1.4.1 1.4.2 20 Onderzoeken om een ‘denktank’ lokale economie – luik reguliere tewerkstelling op te starten, aanvullend op of passend in het Forum Lokale Werkgelegenheid. Engageren van vertegenwoordigers van werkgevers, KMO’s, vakbonden … die gemeenteoverstijgend en toekomstgericht denken. Vertalen van maatschappelijke evoluties naar de lokale situatie in Mol, binnen de regio Mol-Balen-Dessel Creatieve ideeën uitwerken, vanuit de lokale noden en behoeften, om de werkgelegenheid in Mol te verbeteren Zoeken naar oplossingen om arbeidsintensieve bedrijven in Mol te krijgen/ houden. Zoeken naar oplossingen voor problemen van de middenstand, bvb. huurprijzen, wonen boven winkels, … Verder uitbouwen van het toerisme, met groenbehoud als troef Toeleiden van kansengroepen naar de arbeidsmarkt, zowel voor reguliere als sociale tewerkstelling Ondersteunen en verfijnen van de bestaande initiatieven: arbeidstrajectbegeleiding OCMW, samenwerking met sociale en beschutte werkplaatsen, opleidingen, kaderoverleg, UNIZO en Lokale Raad voor Economie, VOKA Kempen Uitbreiden van de sociale tewerkstelling binnen de lokale besturen, zowel gemeente als OCMW, in kader van diversiteit, tewerkstelling art.60§7, … en dit zichtbaar maken voor de bevolking, en een voorbeeldfunctie opnemen voor andere organisaties/ bedrijven, bv. als werkgever lid worden bij Jobkanaal van VDAB Samenwerken met bedrijven in kader van sociale tewerkstelling: aanbod en mogelijkheden proactief bekend maken, informatievergaderingen, … Afstemmen tussen arbeidsmarkt en het onderwijs, bvb. stageplaatsen en werkervaringsplaatsen bij lokale besturen voor leerlingen uit deeltijds onderwijs, invoegonderwijs, … Uitbreiden van de mogelijkheden voor en de frequentie/intensiteit van arbeidszorg: zoeken naar subsidies, onderzoeken van de wenselijkheid om een lokale subsidieambtenaar aan te werven (zie ook thema ‘zorg en gezondheid’ TD 3.4.6, onderzoeken binnen welke organisatiecontext de arbeidszorg kan uitgewerkt worden, voorbeeld nemen aan of aansluiten bij de samenwerking tussen Fietsenatelier, Biehal en Lidwina Stichting Creëren van de randvoorwaarden voor tewerkstelling op grondgebied Mol Uitbouwen van de mobiliteit in functie van tewerkstelling, rekening houdend met de leefbaarheid Opvolgen van mogelijkheden om het kinderopvangaanbod uit te breiden met flexibele en kortstondige opvang (Zie beleidsplan kinderopvang) LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol 5.2/ 2. WONEN 2.1 Vaststellingen met betrekking tot wonen - Mol trekt jongeren en jonge gezinnen aan. De prijzen van de kleine en middelgrote woningen zijn de laatste 10 jaar fors gestegen. De prijzen van de bouwgrond zijn de laatste 10 jaar nog spectaculairder gestegen. Mol heeft aandacht voor sociale woningvoorzieningen. In Mol zijn er 2 sociale huisvestingsmaatschappijen en 1 sociaal verhuurkantoor actief. 2.2 Geformuleerde doelstellingen wonen STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL WERKT EEN GECOÖRDINEERD HUISVESTINGSBELEID UIT, MET SPECIFIEKE AANDACHT VOOR DE MEEST KWETSBARE DOELGROEPEN. TACTISCHE DOELSTELLINGEN 2.1 Ontwikkelen van een gezamenlijke visie op wonen, door beide lokale besturen, voor Mol als kleinstedelijk gebied 2.1.1 Samenstellen van een expertengroep, met alle betrokkenen van gemeente, OCMW en derde partners (zie 2.3) 2.1.2 Uitdiscussiëren en uitschrijven van een geïntegreerde visie wonen 2.1.3 Overwegen om huisvesting als een aparte bevoegdheid te voorzien voor een Schepenambt 2.2 Uitbouwen van een volwaardige, gezamenlijke huisvestingsdienst 2.2.1 Reactiveren van de werking van de Cel Huisvesting 2.2.2 Organiseren van één centraal punt, een woonloket, waar elke burger terecht kan met elke vraag rond wonen 2.2.3 Centraliseren van alle informatie, steeds up-to-date houden, en personeel gericht bijscholen 2.2.4 Ter beschikking stellen van de volledige en actuele informatie: proactief voor bezoekers, via publicaties, via de lokale website en linken met de Vlaamse websites voor premies en dergelijke 21 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Projectbeheerder Timing Mol Projectbeheerder 2.2.5 2.2.6 2.3 2.3.1 2.3.2 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4 2.5 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 2.5.5 2.5.6 22 Onderzoeken van capaciteiten/beschikbaarheid van onbebouwde percelen Samenwerken met aanverwante gemeentelijke diensten, zoals milieu, energieambtenaar, … en derde partners, zoals sociale bouw- en huisvestingsmaatschappijen Opstarten van een structureel woonoverleg Samenbrengen van vertegenwoordigers van gemeente en OCMW op uitvoerend niveau en specialisten uit openbare en private sector, samen met vertegenwoordigers van verschillende doelgroepen, en gecoördineerd door de huisvestingsambtenaar Maken van analyses, visie, en voorstellen van initiatieven om voor te leggen aan CBS en gemeenteraad Stimuleren van het kwaliteitsvol, energievriendelijk en levenslang wonen Sensibiliseren van privé-personen en –bouwpromotoren voor de thematiek van het kwaliteitsvol, energievriendelijk en levenslang wonen: informeren, motiveren voor maatregelen bij het bouwen en inrichten die niets extra kosten, overwegen om een lokale premie in te voeren, … Voorwaardenscheppend en aanmoedigingsbeleid voeren om de fysieke toegankelijkheid van gebouwen – bestaande en nieuwe, openbare en private – te garanderen Promoten, ondersteunen van energievriendelijke maatregelen Onderzoeken om een gemeentelijke verordening op woonkwaliteit met minimale kwaliteitsnormen, zoals bvb. grootte, wateroverlast, energieverbruik, op te stellen en meewerken aan mogelijke Vlaamse initiatieven, bv. een soort van ‘label’ voor huizen die beantwoorden aan minimale kwaliteitsnormen. Uitvoeren van een beleid van betaalbaar wonen en sociale huisvesting Verhogen van het woningenaanbod: inbreiden in woonkernen, renoveren, … Woonuitbreidingsgebieden gefaseerd aansnijden om sociale bouwgronden te creëren Mogelijkheden onderzoeken om verkavelingen te realiseren in samenwerking met intercommunale IOK, sociale huisvestingsmaatschappijen en private partners Streven naar 6% sociale woningen van het totale woningenbestand in elke deelgemeente, en/of bij nieuwe (grote) verkavelingen, in samenwerking met sociale bouwmaatschappij en private bouwpromotoren Promoten van het Sociaal Verhuurkantoor Zuiderkempen (SVK), bvb. bij mensen die naar rusthuis of een aangepaste woning gaan Begeleiden van mensen in het zoeken naar een geschikte woning LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol Projectbeheerder 2.5.7 2.6 2.6.1 2.6.2 2.6.3 2.6.4 2.6.5 2.6.6 2.7 2.7.1 2.7.2 2.7.3 23 Financieel ondersteunen van personen/ gezinnen met een laag inkomen: huurtussenkomst, tussenkomst in huurwaarborg, installatiepremie, … Uitvoeren van een specifiek woonbeleid voor ouderen, inspelend op de toenemende vergrijzing Realiseren van het geplande nieuwe rusthuis en de woongelegenheden voor bejaarden Nastreven van het welbehagen voor elke oudere op psychisch, fysisch en sociaal vlak binnen een aangepaste woonvorm Aanpassen van woningen zodat ouderen zo lang mogelijk thuis, in hun vertrouwde omgeving kunnen wonen Stimuleren en ondersteunen van alternatieve woonvormen: kangoeroewonen, aanleunwoningen, … Aandacht hebben voor een mix tussen de generaties en voor een sociale mix, bvb. aanbod kinderopvang bij site van woongelegenheden voor bejaarden Zoeken naar alternatieve financieringsbronnen, zoals PPS (Publiek Private Samenwerking) Versterken van de lokale gemeenschappen en bevorderen van de leefbaarheid in de wijken en gehuchten Opzetten, ondersteunen en professioneel begeleiden van initiatieven van actief burgerschap, bvb. In samenwerking met opbouwwerker, wijkagent, …, bvb. stimuleren van vrijwilligerswerk, bvb. oprichten, ondersteunen en sturen van wijkraden Bestaande locaties en accommodatie onderhouden en blijven gebruiken, bvb. Parochiecentrum Creëren van ontmoetingsruimten, in samenwerking met sociale bouwmaatschappij LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol 5.2/ 3. ZORG EN GEZONDHEID 3.1 Vaststellingen met betrekking tot zorg en gezondheid - Mol beschikt over een ziekenhuis. Er zijn heel wat organisaties die activiteiten aanbieden met betrekking tot welzijn, gezondheid en zorg. Mol behoort tot LOGO Zuiderkempen. Er is geen gezondheidsraad of preventiedienst Rusthuis Hemelrijck startte op 31/03/2007 met 30 bedden en breidde ondertussen uit tot 70 bedden. 3.2 Geformuleerde doelstellingen zorg en gezondheid STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL WERKT EEN INCLUSIEF WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSBELEID UIT TACTISCHE DOELSTELLINGEN 3.1 Aanstellen van een ambtenaar voor thema ‘zorg en gezondheid’, om dit thema op te volgen en nieuwe initiatieven te ontwikkelen 3.1.1 Opstellen van profiel en takenpakket, en wenselijke tijdsinvestering 3.1.2 Binnen de diensten, bvb. dienst sport en volksgezondheid, zoeken naar geschikte kandidaat 3.2 Oprichten van een gezondheidsraad 3.2.1 Samenstellen met ambtenaren gemeente en OCMW, huisartsen, welzijnswerkers, betrokken intermediairen 3.2.2 Onderzoeken, signaleren en initiatieven lanceren met betrekking tot lokale problemen inzake gezondheid en zorg 3.3 Opzetten en uitvoeren van acties ziektepreventie en gezondheidspromotie, gericht op specifieke doelgroepen 3.3.1. Uitvoeren van de preventieprojecten van LOGO Zuiderkempen zoals borstkankerscreening, gezonde voeding en beweging, fit in je hoofd, valpreventie thuis, rookstopcampagnes, zware metalenverontreiniging, …: opstellen van een jaarlijks actieplan en mee inschakelen in de intergemeentelijke samenwerking 3.3.2. Preventieve acties specifiek naar kinderen en jongeren voeren: obesitas bij jongeren, zelfmoordpreventie en voorkomen van depressie 24 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Projectbeheerder Timing Mol Projectbeheerder 3.3.3. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 3.4.5. 3.4.6. 3.5. 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 25 Preventieve acties specifiek naar kansarmen voeren: gezonde voeding voor kansarmen, gezond blijven, … Sensibiliseren via de kanalen voor de doelgroep, met name vierde wereldwerkingen Optimaal afstemmen van de hulpvragen en het zorgaanbod, en ondersteunen van de uitbouw/ uitbreiding van het hulpverleningsaanbod Onderzoeken of het concept van woonzorgzone concreet kan gerealiseerd worden, naar aanleiding van nieuwbouw rusthuis, woongelegenheden voor bejaarden en dienstencentrum Ondersteunen van de uitbouw van de thuiszorg, bvb. stimuleren/ uitbreiden van het gebruik van de ‘zorgscan’ om de individuele zorgbehoefte te kunnen bepalen In kaart brengen van de hiaten in het aanbod van (psychische) hulpverlening en blijven signaleren van tekort van aanbod, bvb. op 2e lijn Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, bvb. terugbetaling van privé psychologische hulpverlening, bvb. zoeken naar oplossingen samen met de welzijns-/ zorgorganisaties om het aanbod te versterken/ uit te breiden (Signaleren van de nood aan) Structureren / coördineren van de drughulpverlening in de regio Ondersteunen van de initiatieven met betrekking tot opvoedingsondersteuning, bvb. organiseren van een laagdrempelig aanspreekpunt voor ouders met vragen, organiseren van vorming, ingaan/ meewerken aan initiatief van WZK om een ambtenaar voor de regio aan te duiden Onderzoeken van de wenselijkheid om een lokale subsidieambtenaar aan te werven, die kan inspelen op alle mogelijke projectoproepen en subsidieaanvragen en kan lobbyen bij hogere overheid voor structurele financiering voor gespecialiseerde zorg en hulpverlening in de regio, in samenwerking met buurgemeenten en/of ondersteunende streekorganisaties Oprichten van een centraal punt waar burgers/ specifieke doelgroepen terecht kunnen voor informatie over zorg en gezondheids en voor doorverwijzing naar de hulpverlening Realiseren van een nieuw dienstencentrum: uitwerken van het concept, voorzien van personeel, bekendmaken van aanbod aan de verschillende doelgroepen Provinciale sociale kaart (SOKA) van alle welzijns- en gezondheidsorganisaties in Mol blijven opvolgen: permanent actualiseren en het actief gebruiken door de ambtenaren gemeente en OCMW Invullen van het concept Sociaal Huis, met éénloketfunctie en afstemmen met de bepalingen voor het dienstencentrum LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol 5.2/ 4. CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING 4.1 Vaststellingen met betrekking tot culturele en maatschappelijke ontplooiing - Aanwezigheid van een cultuurcentrum. In nabije toekomst aanwezigheid van een lokaal dienstencentrum Goede bibliotheek met internet en leeszaal. Aanbod van moderne en alternatieve cursussen. Te weinig laagdrempelige activiteiten. 4.2 Geformuleerde doelstellingen culturele en maatschappelijke ontplooiing STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL BIEDT OPTIMALE KANSEN TOT CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING VOOR IEDER INDIVIDU TACTISCHE DOELSTELLINGEN 4.1 Leren omgaan met kansarmen 4.1.1 Voeren van een beleid op maat van kansarmen, zonder te stigmatiseren 4.1.2 Uitdragen van de visie om met kansarmen specifiek om te gaan en aannemen van die attitude 4.1.3 Organiseren van vorming voor leerkrachten, passend in de schoolcode voor het thema armoede 4.1.4 Organiseren van vorming voor jeugdleiders, jeugd-, culturele en sportverenigingen: in contact komen met armoedeverenigingen en mensen die leven in armoede 4.1.5 Uitwerken van een spel rond armoede, te vergelijken met het stellingenspel rond integratie 4.1.6 Organiseren van initiatieven, activiteiten om de integratie van kansarmen in de verenigingen te stimuleren, zie bvb. subsidies vanuit de gemeentelijke sportdienst 26 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Projectbeheerder Timing Mol Projectbeheerder 4.1.7 4.2 4.2.1 4.2.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 27 Organiseren van initiatieven, activiteiten om het culturele en sportaanbod in Mol open te stellen, aan te bieden en aan te passen aan en in samenspraak met kansarmen: beide ‘leefwerelden’ met elkaar in contact brengen en toenadering zoeken, bvb. aanbod brengen in een laagdrempelige locatie zoals parochiezaal, bvb. als begeleider meegaan met kansarmen naar een voorstelling, vereniging … Stimuleren van het levenslang leren Organiseren van initiatieven, activiteiten voor laaggeschoolden en kansarmen Zoeken naar mogelijkheden om computerklassen te organiseren, een concept op maat te implementeren Ondersteunen van het verenigingsleven Inventariseren van alle infrastructuur die kan gehuurd worden door verenigingen. Lijst, centraal overzicht opmaken met locaties, accommodatie, modaliteiten, voorwaarden, fysieke toegankelijkheid … en ruim bekend maken, onder meer ook via gemeentelijke website Uitwerken van een beleid voor het verhuren van de huidige podiumzaal in het cultuurcentrum als polyvalente zaal voor de verenigingen, en voor de andere vergaderlokalen Stimuleren en ondersteunen van de drie deelraden van de gemeentelijke cultuurraad, om meer beslissingen – gestuurd vanuit de verenigingen – te kunnen nemen Stimuleren van samenwerking tussen de verenigingen, bvb. via het opentrekken en breder benaderen van het ‘cultureel ambassadeurschap’: uitbouwen van een structurele samenwerking tussen cultuurcentrum en gemeentelijke sportdienst Gebruiken van resultaten van onderzoek Katholieke Hogeschool Kempen inzake drempels naar culturele participatie Creëren van een vrijwilligerspool In kaart brengen van alle diensten van gemeente en OCMW die met vrijwilligers werken, met hun activiteiten en frequentie van inzetten van vrijwilligers. Ook toekomstige lokale dienstencentrum mee in rekening brengen. In kaart brengen van de andere organisaties die met vrijwilligers werken Inventariseren van kandidaten en beschikbaarheid van vrijwilligers Zoeken naar een goede ‘matching’ van vrijwilligers en activiteiten LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Link SMP Gemeente Timing Mol 5.2/ 5. CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE 5.1 Vaststellingen met betrekking tot culturele en maatschappelijke integratie - Groot aanbod groeperingen en activiteiten. Er zijn veel vrijwilligers. Er zijn verschillende buurtwerkingen. Aanwezigheid van een dienst samenlevingsopbouw. Bereikbaarheid van het centrum vanuit de gehuchten. 5.2 Geformuleerde doelstellingen culturele en maatschappelijke integratie STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL STIMULEERT ZIJN BURGERS TOT GELIJKWAARDIGE DEELNAME AAN HET CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE LEVEN TACTISCHE DOELSTELLINGEN Projectbeheerder 5.1 Uittekenen van een duidelijk kader voor participatie van (groepen van) burgers aan het beleid 5.1.1 Bepalen voor welke (groepen van) mensen er welke vormen van betrokkenheid bij welke (deel)thema’s van het beleid wenselijk, mogelijk, toepasselijk zijn 5.1.2 Analyseren van de participatieprocessen die de voorbije jaren al gebeurden: welke knelpunten zijn er? Wat gebeurt er met ideeën, inspraak, advies van burgers? Welke verwachtingen worden gecreëerd? Is het einddoel van de participatie van bij het begin duidelijk? Worden er feedback en motivatie voor beleidskeuzes gegeven? Is er duidelijkheid over de terugkoppeling van het resultaat? 5.1.3 Optimaliseren van de communicatie tussen WOM-deelgroepen en het lokale bestuur 5.2 Stimuleren en ondersteunen van actief burgerschap (= initiatieven vanuit mensen zelf) 5.2.1 Creëren en onderhouden van ruimtes in wijken voor spontane, informele ontmoeting 28 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol Projectbeheerder 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.2.5 5.2.6 5.2.7 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 29 Ondersteunen van vrijwilligersnetwerken: onder andere de verschillende subsidiereglementen samen bekijken en op elkaar afstemmen Continueren en inhoudelijk uitbreiden van de gemeentelijke subsidie voor wijk- en buurtfeesten, ter bevordering van de sociale cohesie Herbekijken van de financiële ondersteuning van verenigingen, niet enkel op basis van ledenaantal, gezien de wijzigende mentaliteit, met name ‘shoppen’ voor diverse activiteiten in de plaats van vast lidmaatschap bij één vereniging Evalueren en bijsturen van de logistieke ondersteuning aan verenigingen en andere initiatiefnemers/ vrijwilligers die niet aangesloten zijn bij een vereniging Optimaliseren van de werking van de uitleendienst: beantwoorden van alle aanvragen, geactualiseerde inventaris van uitleenmateriaal, lijst van noden voor bijkomend nieuw aan te kopen materiaal, herzien van uitleenreglement gebaseerd op reële noden van de gebruikers Onderzoeken om nieuwe initiatieven te lanceren om de betrokkenheid van alle inwoners van een buurt op hun eigen leefomgeving/ buurtgemeenschap te verhogen Extra aandacht geven aan het bereiken en betrekken van kansengroepen Afstemmen van de communicatie op de beoogde doelgroep: mondeling, via door hen gekende kanalen, via intermediairen zoals wijkagent, huisarts … Onderzoeken en/of uittesten van vormen van het betrekken van kansengroepen Het aanbod van diensten expliciet openstellen voor kansengroepen, zodat zij zich welkom voelen, bvb. het dienstencentrum, promotiefolder zoals voorgesteld in drempelonderzoek Katholieke Hogeschool Kempen Ondersteunen van bestaande laagdrempelige initiatieven om hun aanbod tot bij de doelgroep te brengen, bvb. cursus basiseducatie organiseren bij verenigingen waar armen het woord nemen, organisatie van begeleide mogelijkheden gebruik computer en internet op een plaats waar beoogde doelgroep komt/ vertrouwd is, aanbieden van opvoedingsondersteuning in buurten, organiseren van praktijklessen zoals koken en naaien Evalueren en bijsturen van de ‘Kaartenbank’ om drempels bij deelname aan activiteiten weg te werken en een aanbod op maat uit te werken LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol 5.2/ 6. ONDERWIJS 6.1 Vaststellingen met betrekking tot onderwijs - Degelijk dagonderwijs. Aandacht voor sociale aspecten in het dagonderwijs. Dagonderwijs nog niet op maat van elke leerling. Onderbreking ondersteuning schoolopbouwwerk. Dagscholen en DKO-aanbod in elk gehucht. Breed aanbod CVO. 6.2 Geformuleerde doelstellingen onderwijs STRATEGISCHE DOELSTELLING: HET LOKALE BESTUUR MOL NEEMT EEN REGIEFUNCTIE OP OM HET RECHT OP ONDERWIJS VOOR IEDEREEN TE GARANDEREN TACTISCHE DOELSTELLINGEN Projectbeheerder 6.1 (Her)Opstarten van structureel overleg tussen het lokale bestuur en de directies van de scholen(gemeenschappen), netoverschrijdend 6.1.1 Bepalen van de samenstelling, de visie en bedoeling van het overleg, praktische modaliteiten, de inhoudelijke agenda bvb. aanpak van armoede, gezamenlijke afspraken met betrekking tot spijbelen, … 6.2 Verhogen van schoolkansen voor kansarme leerlingen/studenten 6.2.1 Dichten van de digitale kloof: zoeken naar aansluiting voor leerlingen bij de computercursussen georganiseerd door OCMW, onderzoeken om een concept zoals Digid@k op maat te implementeren zodat leerlingen buiten de schooluren toegang hebben tot een computer, overwegen om een bevraging te organiseren naar de toegang tot en het gebruik van de computer door leerlingen binnen en buiten de school, onderzoeken om het computerprogramma ‘SPRINT’ voor dyslectische leerlingen ook in de bibliotheek te introduceren 6.2.2 Onderzoeken om de administratieve opvolging voor studietoelagen voor leerlingen/ studenten centraal vanuit het lokale bestuur te organiseren 30 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Timing Mol 6.2.3 6.2.4 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 31 Voorzien/ aanwerven van een functie ‘schoolopbouwwerker’: bepalen van takenpakket zoals bijvoorbeeld ondersteunen van ouders, uitwerken van concrete projecten, aanbieden van methodieken aan scholen, opvolgen van schoolcode. Initiatieven nemen met betrekking tot het verkleinen van de taalachterstand, bvb. organiseren van taalstimuleringsvakanties. Uitbreiden van mogelijke doelstellingen Oprichten van een LOP, Lokaal Overlegplatform om gelijke onderwijskansen te creëren voor alle kinderen: om problemen met betrekking tot wegwerken van taalachterstand te bespreken en gezamenlijke initiatieven te nemen Inspelen op het decreet en de initiatieven m.b.t. opvoedingsondersteuning, Onderzoeken op welke manier het lokale bestuur het thema opvoedingsondersteuning op lokaal niveau kan aansturen, bvb. mee opnemen in het takenpakket van een ‘schoolopbouwwerker’ Verspreiden van informatie, bvb. via de bibliotheek Onderzoeken om een advies-/hulpfunctie te koppelen aan de informatiefunctie, bvb. via het organiseren van een zitdag van een hulpverlener, bvb. via inschakelen van opgeleide vrijwilligers/ ervaringsdeskundigen Organiseren van een laagdrempelig aanspreekpunt voor ouders met vragen, organiseren van vorming, ingaan/ meewerken aan initiatief van WZK om een ambtenaar voor de regio aan te duiden. Zie ook thema ‘zorg en gezondheid’, punt 3.4.5 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Projectbeheerder Link SMP Gemeente Link SMP Gemeente Timing Mol 6. TAAKVERDELING EN WERKAFSPRAKEN TUSSEN GEMEENTE EN OCMW Een effectief lokaal sociaal beleid vereist samenwerking tussen de lokale besturen onderling en tussen lokaal bestuur en actoren. Zonder samenwerking kan men geen afstemming realiseren op beleids-, voorzieningen-, en cliënt-burgerniveau. Aan het bevorderen van deze samenwerking kan op zeer verschillende wijzen gewerkt worden. Zeer belangrijk hierbij is de aanwezigheid van een samenwerkingscultuur die zich uit in formele én informele samenwerkingsorganen, -kanalen, -structuren en –gewoonten. In Mol bestaat al meer dan 20 jaar het uitzonderlijke samenwerkingsverband Welzijnsoverleg Mol (WOM) dat zowel openbare als private actoren uit het ganse lokale welzijnsgebied omvat en dat onderlinge samenwerking als één der hoofddoelen en –activiteiten heeft. Op datum van 18/01/2008 telt het WOM zomaar even 130 welzijnsdiensten en –instanties als leden. In eerste instantie echter zijn op beleidsniveau een goede samenwerking en afstemming vereist binnen het lokaal bestuur, dus tussen gemeente en OCMW. Beide besturen hebben wettelijke taken betreffende welzijn. Enkel door gezamenlijke afspraken te maken en samen te werken, kan overlapping worden voorkomen, kunnen leemtes worden aangepakt, kan afstemming gerealiseerd worden en concurrentie tegengegaan. Samenwerking en afstemming vereisen overleg, zowel op ambtelijk als op politiek niveau. Na overleg kan werk gemaakt worden van een taakverdeling met betrekking tot de verschillende beleidsmateries en de strategische, coördinerende of uitvoerende taken die daarmee samenhangen. Voor de periode 2006-2007 werd de volgende samenwerkingsovereenkomst tussen de Gemeente en het OCMW van Mol goedgekeurd: In het kader van het Lokaal Sociaal Beleid voor de periode 2006 – 2007 komen de Gemeente en het OCMW het volgende overeen: Het Lokaal Sociaal Beleid wordt in al zijn aspecten gedragen door de Gemeente en het OCMW. De gemeente erkent de coördinatietaak van het OCMW in het lokaal sociaal beleid voorzover het toekomstige Gemeentedeceet deze taakoverdracht toelaat. Het OCMW erkent dat het realiseren van een geïntegreerd lokaal sociaal beleid enkel lukt wanneer de Gemeente in de Gemeentelijke beleidsdomeinen de welzijnseffecten verrekent. Het Gemeentebestuur engageert zich in alle andere gemeentelijke beleidsdomeinen rekening te houden met welzijnsaspecten en – effecten. Beleidsvoorbereidend werk gebeurt binnen beide besturen maar het opmaken van het ontwerp lokaal sociaal beleidsplan is een opdracht voor de stuurgroep Welzijns Overleg Mol. De stuurgroep WOM bestaat uit actoren van zowel de publieke als private sector. Ook het dagelijks bestuur van het WOM kent een zelfde vertegenwoordiging. De gemeente en het OCMW erkennen het belang van de samenwerking met de private partners. De brede welzijnssector is zo bij het lokaal sociaal beleid betrokken. Aandachtspunt blijft wel de doorstroming naar de besturen toe. In deze is meer coherentie noodzakelijk. Het Overlegcomité kan deze leemte opvullen. In bedoelde beleidsperiode zal nagegaan worden hoe het overlegcomité deze opdracht kan oppakken. Aandachtspunten hierbij zijn de regelmaat van vergaderen, de eventuele aanvulling met meerdere beleidsmensen en de aanwezigheid van enkele actoren bij de bespreking van het Lokaal Sociaal Beleid. Het komt er in ieder geval op aan dat het Lokaal Sociaal Beleid een vast agendapunt is in het overleg tussen Gemeente en OCMW zodat de onderlinge communicatie hierrond structureel verzekerd wordt. Op het Overlegcomité wordt het 32 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol voorbereidend werk van de stuurgroep en dagelijks bestuur geëvalueerd, bijgestuurd en met eigen accenten aangevuld. Het Overlegcomité behandelt de bestuurlijke aspecten van het lokaal sociaal beleid en fungeert als beslissingsniveau voor het gezamenlijke beleid en de geïntegreerde dienstverlening van het lokaal bestuur. De Gemeente en het OCMW starten binnen bedoelde beleidsperiode met de bouw van een tewerkstellingshuis. Bijkomend wordt ruimte voorzien voor andere dienstverlening. Op die wijze wordt de basis gelegd voor het Sociaal Huis. In het Europese subsidiedossier is namelijk gestipuleerd dat de diensten inzake samenlevingsopbouw hierin een plaats vinden. Er dienen nu reeds samenwerkingsafspraken gemaakt te worden tussen de werkwinkel en de welzijnsdiensten ter bevordering van het ‘samenleven’ onder één dak.. Daar waar welzijnsdiensten van gemeente en OCMW fysisch en inhoudelijk kunnen samengevoegd worden, worden hiertoe de nodige stappen gezet. In het bijzonder wordt gedacht aan diensten die zich laten kenmerken als éénmansdiensten met gemeenschappelijke doelgroepen en werkmethodieken (opbouwwerk); LID, schoolopbouwwerk, PAO, wijkwerking, doelgroepwerking vluchtelingendienst, Huis van het Nederlands. Door het samenvoegen van deze diensten in één dienst samenlevingsopbouw beogen we meer efficiëntie met dezelfde middelen. Verder is het aangewezen de sociale dienst van de Gemeente toe te voegen aan de Sociale dienst van het OCMW. De dienst samenlevingsopbouw en de Sociale dienst van de gemeente maken in de toekomst deel uit van het Sociaal Huis. Het is de bedoeling deze onder de regie van het OCMW te plaatsen. Het is dan ook nodig de modaliteiten van die overdracht te bepalen voor zover deze wettelijk mogelijk is. De meeste elementen uit hoger geciteerde samenwerkingsovereenkomst werden ook effectief gerealiseerd in de periode 2006-2007 of staan gepland voor 2008: - de Gemeente blijft de coördinatietaak van het OCMW in het lokaal sociaal beleid erkennen - het lokale bestuur was en is nog altijd akkoord om de opmaak van het ontwerp van lokaal sociaal beleidsplan toe te vertrouwen aan de stuurgroep Welzijnsoverleg Mol - het lokaal bestuur blijft het belang erkennen van de samenwerking met de private partners en past dit structureel toe - het Tewerkstellingshuis en het Sociaal Huis zijn gebouwd en eind april 2007 in gebruik genomen. Het Tewerkstellingshuis omvat de VDAB, het PWA, ATB, WEB en de OCMWdienst Arbeidsbegeleiding. Zoals afgesproken werd er in het Sociaal Huis ook ruimte voorzien én ingenomen voor andere dienstverlening, zoals de private diensten Huis van het Nederlands en Onthaalbureau Prisma en de gemeentelijke Lokale Integratiedienst en Dienst Werkstraffen. Het Tewerkstellingshuis en het Sociaal Huis brachten dus heel wat diensten samen in één site, wat erg gemakkelijk is voor de Molse burger. Het is dan ook meteen het resultaat van een nauwere samenwerking tussen Gemeente en OCMW. Om mensen ter plaatse wegwijs te maken in heel het dienstenaanbod, is een goed onthaal van zeer groot belang. Daarom werd de balie van de Sociale Dienst volledig omgebouwd van één loket in de gang naar 3 loketten in een aparte onthaalruimte. Dit maakt een snellere bediening mogelijk en geeft mensen meer privacy wanneer ze zich aanmelden - de Dienst Samenlevingsopbouw (DSO) werd opgericht en hanteert de gemeenschappelijke methodiek van het opbouwwerk. De DSO omvat de diensten Permanent Armoede Overleg, Wijkwerking, Integratiedienst en project Klimaat op maat. In 2008 worden hieraan nog een schoolopbouwwerker toegevoegd en een algemene coördinator. 33 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Een aantal andere elementen uit hoger geciteerde samenwerkingsovereenkomst zijn achterhaald en kregen een andere invulling: - het idee om de sociale dienst van de Gemeente toe te voegen aan de sociale dienst van het OCMW werd niet weerhouden. Momenteel zijn beide diensten ruim uitgebouwd en wordt de samenwerking tussen beide aangehaald - het Overlegcomité tussen Gemeente en OCMW in haar vroegere vorm bestaat niet meer. De managementteams van OCMW en Gemeente komen nu 4 maal per jaar samen, zodat de informatiedoorstroming sterk verbeterd is. De OCMW-Voorzitter is als Schepen van jeugd opgenomen in het Schepencollege en vormt zo een constante link tussen OCMW en Gemeente. De communicatiestroom tussen beide besturen wordt hierdoor sterk vergemakkelijkt. Hierdoor is een gezamenlijk gedragen beleid en een geïntegreerde dienstverlening vanwege het lokaal bestuur mogelijk. Na de goedkeuring van onderhavig beleidsplan zal bekeken worden welke diensten de vermelde doelen kunnen uitvoeren, welke werkwijze en timing mogelijk zijn en wie welk project zal beheren. De hiertoe gemandateerde stuurgroep WOM zal vanaf mei 2008 de prioritaire aanbevelingen voor 2008 en 2009 selecteren, toetsen aan de budgettaire haalbaarheid ervan en als advies voorleggen aan het lokaal bestuur. De doelstellingen en actiepunten worden projectmatig uitgevoerd. Welzijnsoverleg Mol verbindt er zich toe op regelmatige tijdstippen de evoluties terzake terug te koppelen aan het OCMW-Comité Algemeen Beleid en het Schepencollege. 34 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 7. BETROKKENHEID Betrokkenheid bij het opmaken en uitvoeren van een strategisch beleidsplan duidt op de participatie van diverse groepen van mensen. De betrokken actoren kunnen ingedeeld worden in vier groepen: - Lokaal bestuur Personeel gemeente en OCMW Lokale actoren Burgers Onder participatie vallen een reeks van acties die dienen te leiden tot een brede communicatie met alle betrokken actoren bij het lokaal sociaal beleid. Brede communicatie kan verschillende vormen aannemen: informeren, erbij betrekken, raadplegen, inspraak geven, samenwerken. 7.1. Lokaal bestuur Mandatarissen van gemeente en OCMW werden op verschillende momenten bij de formulering van het lokaal sociaal beleid betrokken. Zij werden geïnformeerd, geraadpleegd en om actieve inbreng en advies gevraagd, door middel van vertegenwoordiging in het Welzijnsoverleg WOM, het Forum Welzijn, en bij de zes themagroepen. Het uiteindelijke plan werd goedgekeurd door de raad voor maatschappelijk welzijn en de gemeenteraad, waarvoor beide gezamenlijk de eindverantwoordelijkheid dragen. 7.2. Personeel gemeente en OCMW Het personeel van OCMW en gemeente hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het lokaal sociaal beleid. Zij zijn immers het primaire aanspreekpunt van het lokale bestuur op het terrein. Zij vormen een belangrijke bron van informatie. Bovendien zullen zij in de toekomst een belangrijke bijdrage moeten leveren in de uitvoering van het lokaal sociaal beleidsplan, zij zullen de geformuleerde doelstellingen en acties moeten uitvoeren. Hierdoor was het van cruciaal belang dat zij werden betrokken in het ganse proces van beleidsvorming. Het personeel was op volgende wijze vertegenwoordigd bij de opmaak van het beleidsplan: - Het dagelijkse bestuur WOM - De stuurgroep WOM - De zes themagroepen - Het Forum Welzijn 7.3. Lokale actoren Lokaal sociaal beleid wordt niet beperkt tot de acties die het lokale bestuur onderneemt om de sociale grondrechten voor iedere burger te realiseren. Lokaal sociaal beleid is een integraal beleid. Samenwerking tussen het lokale bestuur en de lokale actoren is dus onontbeerlijk voor het welslagen van het lokaal sociaal beleid. In functie van deze opdracht was het in Mol evident dat vertegenwoordigers van particuliere welzijnsorganisaties samen met mandatarissen en medewerkers van de lokale besturen werden betrokken bij de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan via de verschillende organen van het WOM. Het Welzijnsoverleg Mol heeft deze bestaansreden en heeft een zeer breed draagvlak. 35 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 7.4. Burgers Het uitgangspunt om een aantal burgers te betrekken bij het volledige proces van de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan was dat zij vanuit hun ervaringen over specifieke kennis beschikken die de derde actoren en het lokale bestuur kon verrijken. Individuele burgers worden vertegenwoordigd door de particuliere welzijnsorganisaties in Mol, die deel uitmaken van het WOM. Daarnaast zijn de adviesraden de geëigende kanalen om burgers te horen. De vertaling van wat de meest kansarmen willen, gebeurt via de Vierdewereldwerking, de Actie Mensen In Nood en de Armoedewerking van de Dienst Samenlevingsopbouw Mol. In het kader van de uitvoering van de doelstellingen van de meerjarenplanning zal er op een degelijke en uitgebreide manier invulling gegeven worden aan de participatie van de burgers, en meer bepaald specifieke doelgroepen. Zij zullen om hun mening en suggesties gevraagd worden bij de verdere concretisering van het lokaal sociaal beleid in specifieke acties en projecten. De tactische doelstelling 5.3 bij het thema ‘Culturele en maatschappelijke integratie’ verwijst hier expliciet naar: “Extra aandacht geven aan het bereiken en betrekken van kansengroepen”. 7.5. Overzicht van betrokken actoren 93 verschillende actoren waren betrokken bij de opmaak van dit lokaal sociaal beleidsplan. Zij zetten zich in op samenkomsten van de Stuurgroep WOM, Dagelijks Bestuur WOM, Forum Welzijn en/of WOM-themagroepen. Er werden 29 samenkomsten besteed aan de totstandkoming van dit beleidsplan. Berghmans Peter (Gemeenteraadslid) Blancke Paul (Seniorenraad-commissie Wonen) Bleys Gust (Gemeenschapsonderwijs) Bloemen Sofie (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Armoedewerking) Bollen Jan (Seniorenraad-commissie Wonen) Boonen Wim (Sportdienst) Caeyers Wim (OCMW-Voorzitter, Schepen van Jeugd) Celen Ralf (Antenne Morele Dienstverlening) Claes Chris (OCMW-Zorgbemiddeling) Cools Maria (VVVG Centrum) Cools Sonja (Gemeente-Verkeersdienst) Cuyvers Jeannine (Slachtoffers, jeugd en gezin) Dams Hild (Landelijke Thuiszorg) Dams Ria (Kind en Gezin) Debie Ria (Gemeente-bibliotheek) Delespaul Ives (Huisartsenvereniging) De Proost Ann (Lokale Diensteneconomie) De Wit Stefaan (Koepel Culturele Raad) Dufraing Marc (De Biehal Sociaal Tewerkstellings Centrum) Elsemans Chris (Gemeentesecretaris) Exelmans Katlijn (Jongeren Advies Centrum) Geboers Tim (Jeugdraad) Geens Yvette (OCMW-Arbeidsbegeleiding) Geets Jef (Preventie Jongerenwelzijn) Geys Stijn (OCMW-dienst Immigratie en Onthaal) Geysmans Chris (OCMW-Raadslid) Geyzen Rik (Gemeentelijke Sociale Dienst, tot 2007) Hendrickx Peter (Huisartsenvereniging) 36 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Hendrix Stefan (OCMW-Secretaris) Hens Mieke (Centrum Basiseducatie) Hermans Lieve (Jeugddienst-stagiaire) Hermans Tom (Stuurgroep Permanent Armoede Overleg) Heylen Frans (CAW De Kempen) Hoogmartens Katleen (Dagcentrum Jan Rap) Hufkens Clementine (OKRA Wezel) Jacobs Nicky (Vierdewereldwerking Ons Huis) Jacobs Peggy (Centrum Levens- en Gezinsvragen) Jaenen Loe (Socialistische Mutualiteit) Jansen Chris (Lidwina Stichting) Janssens Herbert (Academie Muziek en Woord) Jimenez Goele (OCMW-Arbeidsbegeleiding) Keirsmaekers Kurt (Rusthuis Hemelrijck) Lambrechts Lieve (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Droom-het-zelvers) Lievens Hilde(OCMW-Sociale Dienst) Luyckx Maria (Schepen Sociale Zaken en Woonbeleid) Mattheuwsen Hilde (Gemeente-Volksgezondheid) Meynen Suzanne (VVVG) Neri Tessa (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Noyens Ann (Gemeente-Jeugddienst) Ooms Ludwine (Dagcentrum Jan Rap) Op de Beeck Mies (CLB Gemeenschapsonderwijs) Mariën Wieter (ACV) Peeters Ferre (Seniorenraad, OKRA Sluis) Peeters Marleen (OCMW-Juridische dienst) Philipsen Rob (Welzijnsoverleg Mol) Pierlé Freddy (Seniorenraad-commissie Wonen, OKRA Centrum) Provoost Robert (Seniorenraad-commissie Wonen) Schoofs Erik (Molse Bouwmaatschappij) Schoofs Hans (Schepen van Onderwijs) Slegers Marjan (Gemeente-cultureel centrum) Smaers Pieter (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Integratie) Smeulders Willy (Lokaal Gezondheids Overleg) Spaepen Katrien (CLB Vrij Onderwijs) Stevens Rita (CAW ’t Verschil – deelwerking De Biehal) Swolfs Els (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Timmermans Jos (Vrijwillige Thuishulp Mol) Trauwaert Etienne (Adviesraad Personen met een Handicap) Van Acoleyen Ludwig (CVO Sint Lutgardis) Van Camp Katty (VSPW) Van Craenendonck Lucien (Vrij Onderwijs) Vandenbergh Erwin (Gemeente-cultuurbeleidscoördinatie) Vandenbergh Martine (Huurders Helpen Huurders) Van den Bulck Stijn (Gemeente-bibliotheek) Vandenweyer Patrick (CVO Kempen) Van Dongen Gust (Vierdewereldwerking Ons Huis) Van Hirtum Bieke (CLB Vrij Onderwijs) Van Hoof Guy (Gemeente-afdeling Welzijn) Vanhoof Jos (Seniorenraad) Van Hove Greet (Ziekenhuis-middenkader verpleging) Van Lier Truus (Seniorenraad) Van Reusel Marina (VDAB) 37 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol Vansand Tinne (AIKO) Van Soom Joke (CLB Vrij Onderwijs) Vanuytven Gerda (CLB Vrij Onderwijs) Van Vaerenbergh Frank (OCMW-Sociale Dienst) Verbraeken Emmy (Dienst Samenlevingsopbouw Mol – Klimaat op maat) Verreyt Carlo (Seniorenraad-commissie Wonen) Verreyt Karin (Gemeentelijke Seniorendienst) Verreyt Wim (PWA) Verstraelen Sara (Rozenberginstituut-stagiaire) Vos Gust (Fietsenatelier) Vreys Ria (Wit-Gele Kruis, OCMW-Raadslid) Wouters Wim (CGG Zuiderkempen). Het lokale bestuur bedankt alle actoren voor de verstrekte inzichten en positieve medewerking. 38 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 Mol 8. KINDEROPVANG 8.1. Integratie van het beleidsplan kinderopvang De opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan was al in een gevorderd stadium in Mol toen de regelgeving over de integratie van het beleidsplan kinderopvang bekend werd gemaakt. Daarom koos het lokale bestuur om het beleidsplan kinderopvang voor de periode 2008-2013 volgens de wettelijke bepalingen minimaal te integreren in het lokaal sociaal beleidsplan. Dit wil zeggen dat het luik kinderopvang behandeld wordt als een apart hoofdstuk in dit lokaal sociaal beleidsplan en niet verweven zit doorheen het plan. Beleidsplan kinderopvang: zie bijlage 1. 8.2. Advies over het luik kinderopvang De gemeentelijke adviesraad LOK Mol heeft tijdens de zitting van 11 maart 2008 een gunstig advies gegeven met betrekking tot het voorliggende lokaal sociaal beleidsplan, luik kinderopvang. De geformuleerde doelstellingen vormen een brede basis en zullen in de toekomst verder geconcretiseerd, geëvalueerd en bijgestuurd worden. De gemeentelijke adviesraad LOK engageert zich om dit proces te bewaken en mee vorm te geven. 39 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013 BAARLE HERTOG BALEN BEERSE DESSEL GROBBENDONK HERENTHOUT HULSHOUT LILLE MEERHOUT MERKSPLAS ARENDONK Mol 9. BIJLAGEN Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage 40 1: Beleidsplan kinderopvang 2: Rapport omgevingsanalyse 3: Eindverslagen themagroepen 4: Lijst van afkortingen LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 2008-2013