Jaarverslag 2016 Bankieren met de menselijke maat Specificatie resultaat financiële instrumenten in miljoenen euro's Marktwaarde mutatie hedging instrumenten Marktwaarde mutatie afgedekte positie toe te rekenen aan afgedekte risico's Marktwaarde mutatie derivaten aangehouden voor fair value hedge accounting Marktwaarde mutatie derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden Marktwaarde mutatie overige derivaten Marktwaarde mutatie overige financiële instrumenten Terugkoop schuldinstrumenten Totaal 2016 2015 -23 22 -1 -1 -34 32 -16 -20 6 1 7 -1 -19 64 -12 39 In 2016 werd het resultaat op financiële instrumenten € 1 miljoen negatief (2015: € 47 miljoen positief) beïnvloed door ongerealiseerde lasten op voormalige DBV-hypotheken en daaraan verbonden derivaten, die beide tegen reële waarde worden verantwoord, waarbij mutaties via de winst- en verliesrekening lopen. De reële waarde van deze hypotheken wordt beïnvloed door fluctuaties in particuliere hypotheekrentes en de reële waarde van daaraan verbonden derivaten wordt hoofdzakelijk beïnvloed door swaprentefluctuaties. 29 Overige operationele opbrengsten WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR OVERIGE OPERATIONELE OPBRENGSTEN Deze omvatten alle baten die niet onder bovengenoemde posten kunnen worden verantwoord en welke toe te rekenen zijn aan de verslaggevingsperiode. De overige operationele opbrengsten in 2016 bedragen € 2 miljoen (2015: € 2 miljoen). 30 Personeelskosten WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR PERSONEELSKOSTEN Deze kosten betreffen alle op het personeel betrekking hebbende kosten. Hieronder vallen onder andere salarissen, sociale lasten en pensioenlasten en overige personeel-gerelateerde kosten. Personeelskosten worden verantwoord in de periode waarin de dienst is ontvangen en waarop de betaling betrekking heeft. De waarderingsgrondslagen voor werknemersvergoedingen zijn toegelicht in Toelichting 17 Voorziening voor personeelsverplichtingen. Al het personeel is in dienst van de Volksbank. Specificatie personeelskosten in miljoenen euro's Salarissen Pensioenkosten Sociale lasten Overige personeelskosten Totaal 2016 2015 190 38 29 141 398 186 33 28 124 371 De stijging van de personeelskosten worden veroorzaakt door een hogere bezetting bij operations om de toegenomen hypotheekactiviteiten op te vangen. De pensioenrechten van het grootste deel van de medewerkers van de Volksbank zijn ondergebracht in de toegezegde bijdrageregeling bij de zelfstandige Stichting Pensioenfonds SNS REAAL. De pensioenlasten van de Volksbank bestaan uit een jaarlijkse vaste bijdrage voor de opbouw van nieuwe rechten; in 2016 is een vast percentage betaald van 23,6% van de bruto loonsom. Omdat er verder geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting bestaat om extra bijdragen te doen, worden de pensioenaanspraken en de daaraan gerelateerde beleggingen niet in de balans opgenomen. De medewerkers betalen een eigen bijdrage van 4,5% over de pensioengrondslag (na aftrek franchise). De bestaande uitvoeringsovereenkomst met de Stichting Pensioenfonds SNS REAAL is verlengd tot en met 31 december 2017. 232 de Volksbank N.V. Jaarverslag 2016 Jaarrekening Overige personeelskosten bestaan grotendeels uit kosten van tijdelijk ingehuurd personeel, het wagenpark, reiskosten en opleidingskosten. De kosten voor het inhuren van personeel bedraagt € 82 miljoen (2015: € 88 miljoen) en de leaseverplichting voor het wagenpark bedraagt € 4 miljoen (2015: € 4 miljoen). Aantal fulltime-equivalenten (fte's) in aantallen 2016 2015 Aantal medewerkers op basis van fte's 3.354 3.340 Specificatie fantoomaandelen (toegekend in prestatiejaar) Gewogen gemiddelde reële waarde per aandeel (in €) Aandelen (in aantal) Totaal 2016 111 2015 117 2016 4.141 2015 3.842 Vanaf 1 januari 2012 is de herziene Regeling Beheerst Beloningsbeleid (RBB) geactiveerd. Onder de nieuwe regeling, van kracht vanaf 1 januari 2013, wordt een eventuele variabele beloning aan medewerkers van de Volksbank deels toegekend in fantoomaandelen. De reële waarde per fantoomaandeel wordt verkregen door het eigen vermogen per einde prestatiejaar af te zetten tegen het aantal uitstaande gewone aandelen (initiële waarde) en vervolgens wordt jaarlijks het aandeel geherwaardeerd met het resultaat lopend boekjaar. De waarde-ontwikkeling van de fantoomaandelen wordt gebaseerd op de ontwikkeling van het resultaat van de Volksbank, eventueel geschoond voor incidentele baten of lasten. De waarde van de fantoomaandelen wordt na afloop van de looptijd in geld uitgekeerd. Over 2016 wordt € 450.000 (2015: € 445.000) aan fantoomaandelen toegekend. Ultimo 2016 bedraagt de totale verplichting uit hoofde van de fantoomaandelen € 1.090.211 (2015: € 584.000). 31 Overige operationele lasten WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR OVERIGE OPERATIONELE LASTEN Kosten worden verantwoord in de periode waarin de dienst is ontvangen en waarop de betaling betrekking heeft. Hieronder worden huisvestings-, marketing-, consultancy-, informatie technologie en andere bedrijfskosten en toezicht gerelateerde heffingen verantwoord. Specificatie overige operationele lasten in miljoenen euro's Huisvestingskosten Automatiseringskosten Kosten marketing en public relations Kosten externe adviseurs Prudentiële kosten Overige kosten Totaal 2016 2015 19 26 35 24 46 72 222 20 21 36 28 15 76 196 De overige kosten bestaat onder andere uit kosten voor betalingsverkeer, effectenbeheer en drukwerk. De overige kosten bestaan tevens voor € 16 miljoen (2015: € 17 miljoen) uit kosten uit hoofde van leaseverplichtingen. Onder de prudentiële kosten is een bedrag van € 8 miljoen (2015: € 13 miljoen) opgenomen dat betrekking heeft op de jaarlijkse bijdrage van de Volksbank aan het Resolutiefonds en € 38 miljoen aan het depositogarantiestelsel. de Volksbank N.V. Jaarverslag 2016 Jaarrekening 233