Vrij verkeer van arbeid binnen de EU INTRODUCTIE Probleemstelling Bestudeer de volgende situatie: "In 2004 is Polen, samen met een aantal andere landen, lid geworden van de Europese Unie (EU). Sinds de toetreding tot de EU zijn veel Polen, aangetrokken door de hogere lonen, naar WestEuropa gekomen. Toen in 2007 Roemenië en Bulgarije toetraden tot de EU heeft Polen zijn arbeidsmarkt meteen opgengesteld voor werknemers uit die landen. Door de hogere lonen in Polen hebben veel Bulgaren zich op de Poolse arbeidsmarkt begeven." Wat vind jij hiervan? In deze opdracht ga je de voor- en nadelen van de hierboven beschreven situatie op een rijtje zetten. Dat doe je door je te verplaatsen in de situatie van een aantal verschillende betrokkenen. Het resultaat van de opdracht is een ingevuld 'gevolgenschema' met gevolgen van deze ontwikkeling voor de verschillende partijen. ORIËNTATIE Hoofdvraag-deelvragen Hoofdvraag: Wat zijn de voor- en nadelen van de toetreding van landen als Polen, Roemenië en Bulgarije tot de EU als je kijkt naar het vrij verkeer van arbeid binnen de EU voor de verschillende betrokken partijen? Deelvragen: - Waaruit bestaat de samenwerking tussen de landen van de Europese Unie? - Wat wordt verstaan onder vrij verkeer van goederen, arbeid en kapitaal? - Wat zijn belangrijke economische verschillen tussen een land als Nederland en landen als Polen, Roemenië en Bulgarije? Eindtermen Concept C: Ruil Kernbegrippen - inkomen en bruto binnenland product; - Europese Unie; - vrij verkeer van goederen, arbeid en kapitaal. Eindproduct Jullie geven antwoord op de vraag: 'Wat zijn de voor- en nadelen van de toetreding van landen als Polen, Roemenië en Bulgarije tot de EU als je kijkt naar het vrij verkeer van arbeid binnen de EU voor de verschillende betrokken partijen?'. Dat doen jullie door het invullen van een gevolgenschema. Beoordeling Hieronder zie je hoe jullie eindproduct wordt beoordeeld: 80 p: voor het invullen van de gevolgen voor de verschillende betrokkenen. 10 p: voor de verzorging van het eindproduct. 10 p: voor de samenwerking. -----100 p: totaal WERKWIJZER Vooraf Lees voor je begint de werkwijzer een keer helemaal door. Groepsgrootte Het bestuderen van het onderwerp uit de kennisbank doe alleen (stap 1). Het invullen van het gevolgenschema doe je samen met een klasgenoot (stap 2 en stap 3). Benodigdheden Download voor het maken van eindproduct een leeg gevolgenschema. Tijd Voor de opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig: - 0,5 uur voor het bestuderen van het onderwerp uit de kennisbank - 0,5 uur voor het bestuderen van de bron - 1 uur voor het invullen van het gevolgenschema. Stappenplan Stap 1 Bestudeer de volgende onderdelen uit de kennisbank economie tweede fase: - C Ruil: EU, euro en vreemde valuta Lees de uitleg, doe de toepassingen en controleer jezelf aan de hand van de toetsvragen. Ga na welke informatie uit dit onderdeel te maken heeft met de hoofd- en deelvragen. Stap 2 Onder de knop bronnen vind je de bron ‘Vrij verkeer van arbeid’. Lees de bron door. Het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking ligt in Nederland veel hoger dan in Polen of Roemenië. Zoek op internet op hoe groot die verschillen zijn. Bespreek nu samen de volgende vragen: - Wat is het probleem? - Welke partijen spelen een er een rol? - Hoe reageren de verschillende partijen op de ontwikkelingen? - Hoe staan jullie tegenover deze ontwikkelingen? Stap 3 Download het gevolgenschema. Vul samen het gevolgenschema zo volledig mogelijk in. Schrijf, nadat je de gevolgen voor de verschillende betrokkenen hebben ingevuld, jullie eigen mening op het formulier. Klaar? Lever het schema in bij je docent. KENNISBANK De theorie bij deze opdracht vind je in de kennisbank economie: - C Ruil: EU, euro en vreemde valuta Lees de uitleg, doe de toepassingen en controleer jezelf aan de hand van de toetsvragen. Ga na welke informatie uit dit onderdeel te maken heeft met de hoofd- en deelvragen. BRONNEN Vaarwel Polen, welkom Roemenen NU DE BARRIÈRES TEGEN POOLSE ARBEIDERS ZIJN WEGGEHAALD, WILLEN ZE TERUG. HOOP IS GEVESTIGD OP ROEMENEN EN BULGAREN De ‘Polen-discussie’ is ingehaald door de feiten. Sinds de uitbreiding van de Europese Unie op 1 mei 2004, vliegen vakbonden, werkgevers, politieke partijen en burgers elkaar in de haren over de vraag of Polen wel of niet welkom zijn in Nederland, en zo ja hoeveel. Maar terwijl Nederlanders discussieerden, knapten Polen hun huizen op. Tienduizenden champignonplukkers, dakdekkers, betonvlechters, loodgieters, chauffeurs, uitbeenders, bollenpellers, inpakkers en klusjesmannen uit Polen en de andere nieuwe lidstaten hebben de afgelopen twee jaren ‘zwart’ dan wel ‘wit’ gewerkt aan hun Europese droom: een beter bestaan voor de familie thuis. Het is dan ook als mosterd na de maaltijd om nu het verzet op te geven tegen de logica van de interne markt. Het wegnemen van de laatste barrières voor Poolse werknemers zal geen problemen veroorzaken. De Polen die naar Nederland wilden, zijn er toch al. Bovendien droogt de ‘stroom’ van Polen die naar WestEuropa wil, snel op. De Poolse economie profiteert in 2007 nog volop van de toetreding tot de Europese Unie. De vraag naar arbeidskrachten neemt in Polen zelf snel toe, terwijl het aanbod daar fors is gedaald door de migratie van honderdduizenden Polen (de hoogste schatting spreekt van bijna twee miljoen). Het effect is een dalende werkloosheid en een loonstijging, die de motivatie wegneemt om naar het buitenland te gaan. INVASIE Wat nu? Zucht de Nederlandse ondernemer. Een beetje economische groei in combinatie met de voortschrijdende vergrijzing en je hebt weer krapte op de arbeidsmarkt, vooral in het werk dat niemand wil doen. Voor zover de Nederlandse ondernemer niet zelf zijn biezen pakt naar het oosten, zal het antwoord komend jaar van de Balkan komen. Roemenië en Bulgarije worden op 1 januari 2007 lid van de Europese Unie. Ze hebben samen iets minder inwoners dan Polen, maar zijn aanzienlijk armer. Het wordt een herhaling van zetten. De Haagse politiek zal discussiëren over het ‘Roemeense gevaar’, terwijl de Roemenen ijverig timmeren, lassen, plukken en inpakken in de polder. Als ze komen. Want Roemenië en Bulgarije liggen een stuk verder weg dan Polen. Bovendien geven Roemenen de voorkeur aan Zuid-Europese landen, die geografisch en cultureel dichterbij zijn, en waar al grote groepen Roemenen wonen. Ondertussen zitten bouwbedrijven in Roemenië zelf met de handen in het haar en onderhandelen over het aantrekken van Pakistani om de bouwhausse in het nieuwe EU-land Roemenië te realiseren. Slechts één ding is nieuw. Niet alleen West-Europa discussieert over de dreigende invasie van de Balkan. Precies dezelfde discussie woedt in Polen. Poolse ondernemers hebben alle vergeten provinciedorpen al afgespeurd naar mensen die een hamer kunnen vasthouden. Poolse boeren – diezelfde die drie jaar geleden tegen de Europese Unie protesteerden – protesteren nu tegen hun eigen arbeidsinspectie die jacht maakt op hun zwartwerkende Oekraïense arbeiders. Het startsein voor de Poolse Roemenendiscussie werd in oktober 2006 gegeven met het bericht dat de Poolse regering onmiddellijk de arbeidsmarkt wil openstellen voor Roemenen en Bulgaren. Als het aan de regering lag, zouden de grenzen ook direct open moeten voor de Oekraïense buren die voorlopig geen uitzicht hebben op een EUpaspoort. ‘We willen een voorbeeld geven aan andere EU-landen’, tekende de pers op uit de mond van een viceminister van sociale zaken. Op zich logisch, want heeft Polen niet jarenlang geëist dat West-Europa zijn grenzen opende voor Polen? Maar de populisten sloegen onmiddellijk alarm. ‘Doordat Polen massaal weggaan uit Polen, bijvoorbeeld naar Groot-Brittannië, en er nu een gebrek aan arbeidskrachten ontstaat, is er hoop op een geleidelijke stijging van het uurloon. Maar het openen van onze arbeidsmarkt voor Roemenen en Bulgaren houdt die positieve trend tegen.’ Met andere woorden: Polen hoort nu helemaal bij Europa. Van de website van het Financieel Dagblad, door Ekke Overbeek Gevolgenschema Vrij verkeer van arbeid Namen : ____________________________________________________ Klas: ________ Wat is het probleem? _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Mogelijke economische gevolgen voor: Werkgevers in Nederland: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Werknemers in Nederland: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Consumenten in Nederland: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Werkgevers in Polen/Roemenië/Bulgarije: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Werknemers in Polen/Roemenië/Bulgarije: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Consumenten in Polen/Roemenië/Bulgarije: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Onze mening: _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________