Wat is het? TRAPS is een ontstekingsziekte, gekenmerkt door

Pædiatric Rheumatology
InterNational Trials
Organisation
TNF-receptor geassocieerd periodiek syndroom (Hibernian fever, TRAPS)
Wat is het?
TRAPS is een ontstekingsziekte, gekenmerkt door herhaalde aanvallen van piekende koorts. De
aanvallen duren gemiddeld één tot drie weken. De koorts kan gepaard gaan met buikpijn,
overgeven, diarree, rode pijnlijke gewrichten, huiduitslag, spierpijn en zwelling rondom de oogkas.
In een laat stadium kunnen ook de nieren beschadigd raken. Het kan zijn dat binnen een familie
zich meerdere personen met dezelfde klachten presenteren.
Hoe vaak komt het voor?
TRAPS is een zeldzame aandoening waarvan er minder dan 200 geregistreerde gevallen bekend
zijn. Zowel mannen als vrouwen kunnen dit syndroom krijgen. De ziekte presenteert zich normaal
gesproken gedurende de kinderjaren. Er zijn ook gevallen bekend waarbij de ziekte zich pas tijdens
de volwassenheid presenteerde. De eerst beschreven patiënten hadden Iers-Schotse voorouders, de
ziekte is later echter ook beschreven bij patiënten van een andere afkomst, namelijk; Frans,
Italiaans, Joods, Armeens, Arabisch en. Het seizoen en klimaat lijkt geen invloed te hebben op het
beloop van het syndroom.
Wat is de oorzaak van de ziekte?
TRAPS wordt veroorzaakt door een erfelijke afwijking in een bepaald eiwit, de zogenaamde tumor
necrose factor receptor I (TNFRI). Patiënten met een afwijking in dit eiwit hebben last van een
verhoogde ontstekingsreactie. TNFRI is één van de receptoren die een ontstekingsreactie op gang
kan brengen. Dit gebeurt wanneer het bindt met een molecuul, genaamd TNF (tumor necrose
factor). Het exacte verband tussen de verandering in vorm van de receptor en de afwijkende functie
die dat tot gevolg heeft, is nog niet bekend. Het is in ieder geval een steriele ontsteking: er zijn geen
bacteriën of virussen nodig. Wel lijken infectie, letsel of psychologische stress aanvallen te kunnen
uitlokken.
Is het erfelijk?
TRAPS erft autosomaal dominant over. Dit houdt in dat er slechts één beschadigd (gemuteerd) gen
nodig is van vader of moeder om de aandoening te door te geven aan het kind. Dit gemuteerde gen
zal leiden tot het afwijkende eiwit (zie ‘wat is de oorzaak van de ziekte’).
Waarom heeft mijn kind deze ziekte? Kan het voorkomen worden?
Het kind heeft de ziekte meestal overgeërfd van één van beide ouders met het afwijkende gen. Een
enkele keer gaat het echter een nieuw ontstane mutatie die voor het eerst bij het kind optreedt (de
novo mutatie). Het kan overigens wel zo zijn dat de ouder met het afwijkende gen geen
ziekteverschijnselen heeft. De aandoening kan niet worden voorkomen,.
Is het besmettelijk?
Nee, het is niet besmettelijk.
Wat zijn de belangrijkste verschijnselen?
De belangrijkste klachten zijn herhaalde koortsaanvallen van één tot drie weken, die gepaard gaan
met rillingen en hevige spierpijn. Daarnaast kan er een pijnlijke rode huiduitslag optreden,
veroorzaakt door een ontstekingsreactie in de huid en spieren.
Veel patiënten hebben hevige spierijn aan het begin van een aanval, die toeneemt in intensiteit. De
pijn begint plaatselijk in arm of been en verspreidt zich vervolgens naar andere ledematen. De
huiduitslag komt vaak iets later. Ook kan er diffuse buikpijn aanwezig zijn, gepaard met
misselijkheid en overgeven. Het vlies dat het oog afschermt (conjunctiva) kan ontstoken zijn, of het
gebied rondom het oog kan rood en gezwollen zijn.
Het kan zijn dat TRAPS zich wat anders presenteert dan hiervoor beschreven. Zo kan het zijn dat de
aanvallen korter of langer duren. Ook zijn er patiënten die last hebben van pijn bij de ademhaling,
veroorzaakt door een ontsteking van het borstvlies. Sommige volassen patiënten hebben een meer
slepend ziektebeloop, gekenmerkt door aanvallen van pijn in de buik, pijn in spieren/gewrichten,
oogafwijkingen al dan niet met koorts. Daarbij zijn er wel verhoogde ontstekingswaarden bij bloedonderzoek.
De ernstigste complicaties op lange termijn is amyloïdose. Dit treedt op bij ongeveer 14% van de
patiënten. Hierbij leidt een afzetting van een bepaald eiwit (amyloïd A) in de nier ertoe dat de nieren
niet meer goed hun filterfunctie kunnen uitvoeren. Daardoor gaan eiwitten lekken en komen terecht
in de urine.
Is de ziekte gelijk in elk kind
Het verschilt van kind tot kind. Bovendien kunnen de aanvallen bij eenzelfde kind van keer tot keer
verschillen wat betreft klachten, ernst en duur.
.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Op basis van het klinisch beeld kan een specialist gaan denken aan TRAPS. Verschillende
bloedtesten kunnen gebruikt worden om een ontstekingsreactie aan te tonen tijdens een aanval.
Alleen met genetisch onderzoek kan met zekerheid gezegd worden of iemand TRAPS heeft.
Wat is het belang van onderzoeken?
a) Bloedonderzoeken: De laboratoriumbepalingen zijn, als gezegd, belangrijk om de diagnose
TRAPS te stellen.
Bepalingen als de bloedbezinkingssnelheid (“bezinking” , BSE), CRP, serum
Amyloid-A-eiwit (SAA), volledig bloedbeeld en fibrinogeen kunnen tijdens een aanval de mate van
ontsteking vastleggen.
Deze ontstekingswaarden worden gecontroleerd als de klachten voorbij zijn om te zien of de
ontsteking wel geheel tot rust komt. Bij een belangrijk deel van de patiënten worden de tests wel
bijna normaal, maar net niet helemaal. Voor genetisch onderzoek is ook een bloedafname nodig.
b) Urineonderzoek: een urinemonster is wordt onderzocht op de aanwezigheid van eiwit of rode
bloedcellen. Er kunnen voorbijgaande afwijkingen zijn tijdens koortsaanvallen. Een aanhoudend
verhoogd eiwitgehalte in de urine, kan wijzen op amyloïdose en zal aanleiding zal zijn tot nader
onderzoek.
c) genetisch onderzoek kan worden verricht in een gespecialiseerd laboratorium. Hiermee kan de
afwijking in het TNFRI eiwit worden aangetoond.
Kan het behandeld en genezen worden?
Op dit moment is er geen behandeling die de aandoening kan genezen of voorkomen. Niet-steroïde
anti-ontstekings medicijnen (NSAID's) helpen de verschijnselen te verlichten. Steroïden zijn vaak
effectief, maar langdurig gebruik kan veel bijwerkingen veroorzaken. Wanneer deze middelen niet
het gewenste resultaat hebben kan soms succes worden geboekt met recombinante eiwitten
("biologicals") Specifieke TNF-blokkade met zo'n middel (etanercept, merknaam Enbrel®) dat
2
TNF-wegvangt lijkt bij sommige patiënten een koortsaanval te voorkomen. Daarentegen lijkt
toediening van antistoffen tegen de TNF (infliximab, merknaam Remicade® en adalimumab,
merknaam Humira®) juist te leiden tot een koortsaanval. Recent is er een nieuwe behandeling
beschreven, die de ontstekingsreactie op een andere manier remt (anakinra merknaam: Kineret®).
Dit lijkt bij sommige patiënten een gunstig effect te hebben op het beperken van de
ziekteverschijnselen.
Wat zijn de bijwerkingen van de behandeling?
Dit hangt af van welk medicijn er gebruikt wordt. NSAID's kunnen hoofdpijn, maagzweren en
nierschade veroorzaken. Steroïden en biologicals verhogen het risico op een infectie, daarnaast
kunnen steroïden ook lijden tot vele andere bijwerkingen.
Hoe lang moet de behandeling worden voortgezet?
Vanwege het lage aantal gedocumenteerde patiënten die behandeld zijn met anti-TNF en anti-IL-1
medicatie, is het nog altijd onduidelijk of de behandeling continu moet worden voorgeschreven of
alleen op het moment dat een nieuwe aanval opkomt.
Hoe zit het met alternatieve of complementaire therapieën?
Er zijn geen gepubliceerde onderzoeken over effectieve complementaire behandelingen.
Wat voor controles zijn er nodig?
Patiënten moeten afhankelijk van de ziekteactiviteit elke twee tot zes maanden bloed en urine laten
controleren.
Hoe lang duurt de ziekte?
Het is een levenslange ziekte. Hoewel de ziekte in ernst af lijkt te nemen naarmate patiënten ouder
worden blijft het risico bestaan op amyoloïdose.
Is het mogelijk geheel te genezen?
Nee, want het is een aangeboren erfelijke ziekte .
Het dagelijks leven
Wat voor invloed heeft de ziekte op het dagelijks leven van het kind en het gezin?
Veel voorkomende en lang aanhoudende aanvallen van koorts onderbreken het normale gezinsleven
en kunnen het moeilijk voor de ouders om hun beroep te blijven uitoefenen. Veelal is er een lange
periode tussen het ontstaan van de verschijnselen bij de patiënt en het stellen van de juiste diagnose.
Dit kan leiden tot ongerustheid bij de ouders en onnodige behandelingen.
Hoe zit het met school?
Frequente aanvallen kunnen tot veel schoolverzuim leiden. Leraren moeten op de hoogte worden
gebracht van de ziekte, en weten wat te doen als een aanval op school begint.
Hoe zit het met sport?
Er zijn geen beperkingen wat betreft sport. De veelvoorkomende koortsaanvallen kunnen er echter
wel toe leiden dat patiënten vaak wedstrijden of trainingen moeten missen waardoor een teamsport
minder toegankelijk is.
Hoe zit het met dieet?
3
Er is geen specifiek dieet.
Kan klimaat het ziektebeloop beïnvloeden?
Nee dat kan niet.
Kan het kind worden ingeënt?
Ja, het kind kan en moet gewoon worden ingeënt.
Hoe zit het met sexualiteit, anticonceptie en zwangerschap?
Patiënten met TRAPS kunnen normaal seks hebben en kinderen krijgen. Ze moeten echter wel op
de hoogte zijn dat er een kans van 50% is dat hun kinderen ook het syndroom zullen krijgen.
4