Wandnummer 18 - Bevrijdingsmuseum Groesbeek

Nationaal 1944-1945
Bevrijdingsmuseum
Beleef de vrijheid!
In dit museum maak je de aanloop
naar de oorlog mee, ervaar je de
bezettingstijd, vier je de bevrijding
en zie je de wederopbouw van
Nederland en Europa.
Beleef de vrijheid!
…………………………………………………………………………………………………………………...
Opdrachtenboekje VMBO
Gemengd & Theorie
Naam
Klas
Datum
1
Wat moet je doen?
 Elke wand in de vaste tentoonstelling heeft een nummer.
Zoek telkens het nummer in de vaste tentoonstelling.
 Lees het stukje en doe de opdracht. Meestal moet je iets opschrijven.
 Lever deze vragenlijst na afloop in bij je leraar of lerares.
DEEL 1 VERNIETIGING VAN DE DEMOCRATIE & BEZETTING 1918 – 1944
Wandnummer 1
Het antwoord op de volgende vraag kun je niet in het museum vinden.
Ga bij de foto van Adolf Hitler staan. Welke
ideeën van Adolf Hitler (zij staan linksonder
deze tekst) horen bij de uitspraken
rechtsonder? Trek een lijn tussen de goede
antwoorden.

Racisme


Onvrijheid


Zondebok-zoeken


Alleenheerschappij


Geweld/terreur

Het is de schuld van die stijve
hark dat we met volleybal
verloren hebben
Ik ben de enige in dit land die
hier beslissingen neemt, niemand mag zich ermee bemoeien
Alleen mensen met blond haar
en blauwe ogen horen erbij, de
rest mag niet meedoen
Wie niet naar me luistert, krijgt
een pak rammel
Je mag niet zomaar lezen wat je
wilt; sommige boeken zijn
verboden
Loop over de trap en zoek.
Wandnummer 4 en 5
a) Zowel in Duitsland zelf als ten opzichte van het buitenland voerde Hitler een
gewelddadige politiek. Één voorbeeld van deze gewelddadige binnenlandse
politiek was de Kristallnacht. Waarom hoor je bij de vitrine dit geluid?
b) De Kristallnacht was een voorbeeld van binnenlandse gewelddadige politiek.
Tegen wie was deze agressie op de Kristallnacht gericht? Kruis aan
 Zigeuners
 Gehandicapten
 Joden
 Middenstanders
 Werklozen
 Kleurlingen
c) Wat was het hoofddoel van de gewelddadige buitenlandse politiek van Hitler?
Gebruik voor je antwoord de landkaart van wandnummer 5.
2
Wandnummer 7
Luister naar deze radio. Je hoort eerst meneer Colijn. Hij was vóór de Tweede
Wereldoorlog de baas in Nederland. Ook hoor je een liedje uit die tijd.
a) Welke muziek is nu populair?
b) Lijkt deze muziek op de muziek uit de radio?
Wandnummer 8
a) In Nederland was vóór de oorlog ook een partij die het eens was met Hitler.
Deze partij heette de NSB. Wat betekent ‘NSB’? Kruis aan.
o Nationaal Socialistische Bond
o Nederlandse Socialistische Beweging
o Nationaal Socialistische Beweging
b) Hoe heette de leider van deze NSB. Kijk in de vitrine.
Wandnummer 10
Je hoort hier een lied.
Wat proberen de Nederlandse soldaten duidelijk te maken?
Wandnummer 11
Op 10 mei 1940 viel Nazi-Duitsland Nederland aan. Ook Rotterdam werd
gebombardeerd. Je hoort het oorspronkelijk geluid van Duitse vliegtuigen die dat
bombardement uitvoerden. Waarom is het centrum van Rotterdam overwegend
rood gekleurd?
Wandnummer 12
a) Kruis de kleuren aan die in de oorlog verboden waren.
 rood, oranje, zwart en blauw
 groen, wit, oranje en rood
 oranje, rood, wit en blauw
b) Nederland werd op 10 mei aangevallen en gaf zich op 15
mei over.
Welke term wordt daar ook voor gebruikt?
Wandnummer 15
In de oorlog gingen mensen in verzet tegen de bezetter.
Er werden bijvoorbeeld persoonsbewijzen vervalst om joden te helpen.
a) Je ziet hier twee persoonsbewijzen. Welk is vervalst?
 het bovenste
 het onderste
Waaraan kun je dat zien?
b) In de vitrine zie je een apparaat staan. Wat werd er met dit apparaat gedaan?
Wandnummer 15 Het antwoord op deze vraag kun je niet in het museum vinden
a) Waartegen verzet jij je?
 milieuvervuiling
 dierenleed
 pesten
 iets anders
Ik verzet me tegen
omdat
b) Waar zet jij je voor in?
 een schone wereld
 dierenbescherming
 vriendschap
 iets anders
Ik zet me in voor
omdat
Wandnummer 17
a) Titus Brandsma werd in een cel van het 'Oranjehotel' gevangen gezet, omdat
hij zich tegen de nazi's verzette. Wat was het 'Oranjehotel'?
b) Noem 3 misdaden waardoor je in het ‘Oranjehotel’ werd gezet?



c) Loop de cel in en kijk goed rond. Wat vind jij van de leefomstandigheden?
Wandnummer 18
a) Welke groepen mensen liepen gevaar?
b) Kruis aan welke groepen mensen tegenwoordig gevaar zouden lopen als
Hitler de baas was? Het antwoord op deze vraag kun je niet in het museum vinden.




allochtonen
blinde en dove mensen
arme mensen
Oost-Europeanen
Wandnummer 20




leden van Greenpeace
neo-nazi's
gehoorzame mensen
mensen die demonstreren tegen de
regering
Open de deur van de kast.
a) Wat voor een ruimte is dit?
b) Welk geluid hoor je hier?
Aan de rechterkant zie je een kinderwagen staan. Kijk goed naar de kinderwagen.
c) Wat valt je op aan deze kinderwagen?
Wandnummer 21
Zoals je weet werd Rotterdam in het begin van de Tweede Wereldoorlog
gebombardeerd. Nijmegen werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog
gebombardeerd.
a) Door wie werd Nijmegen gebombardeerd?
b) Hoe wordt dit bombardement ook wel genoemd?
c) Hoe maakten de Duitsers gebruik van dit bombardement?
DEEL 2 DE BEVRIJDING 1944 - 1945
Wandnummer 25 + wandnummer 26
a) De invasie op D-Day vond plaats op... kruis aan
 17 september 1944
 9 september 1944
 6 juni 1944
b) Wat betekent de D in D-Day eigenlijk?
Loop nu onder de vliegtuigromp door. Dit is de binnenkant van een nagebouwde Dakota.
Rechts zie je een soldaat met zijn uitrusting.
Wandnummer 28
a) Hoe heet de grote operatie die tot doel had Nederland te bevrijden en de
nazi's te verslaan?
 Operatie Killing Fields
 Operatie Battlefield
 Operatie Market Garden
b) Bekijk de maquette. Wijs op de maquette de volgende plaatsen aan;

Nijmegen;

Groesbeek;

Staat de plaats waar jij vandaan komt er ook op?
Wandnummer 30
Bij de bevrijdingsoperatie in het Rijk van Nijmegen sprongen duizenden
parachutisten naar beneden. Til de rugzak met daarin de parachute op
(mag met z'n tweeën).
a) Schat hoeveel de rugzak weegt?
 5 kilo
 15 kilo
 35 kilo
b) Wat is het totale gewicht van de rugzak samen met de spullen die links in de
vitrine staan?
 40 kilo
 60 kilo
 80 kilo
Wandnummer 32 + wandnummer 33
Kijk goed naar de film en de vliegtuigen boven je. Je ziet hier twee verschillende
vliegtuigen. Hoe denk je dat de gliders, de zweefvliegtuigen, boven Nederland
kwamen?
Wandnummer 34
Waco’s waren een soort zweefvliegtuigen, die tijdens Market Garden in
Nederland landden. Veel zweefvliegtuigen bleven daarna als wrak in het
landschap liggen. Zoals je ziet, werden veel van de materialen van deze Waco in
Nederland dan opnieuw gebruikt. Waarvoor werden deze allemaal gebruikt? Wat
zou jij ermee doen?
Wandnummer 36
Je ziet hier de Waaloversteek. Waarom staken de Amerikanen eigenlijk de Waal
met boten over en niet via de Waalbrug aan de rechterkant in het diorama?
Wandnummer 39
Loop naar de schuilkelder en ga er in staan.
a) Welk geluid hoor je?
b) Waarom moesten mensen een schuilkelder in?
Wandnummer 42 + wandnummer 43
De winter van 1944/1945 was erg koud. De Duitse bezetters hadden het vervoer
van voedsel naar West- en Noord-Nederland stopgezet. Veel mensen hadden nu
bijna niets meer te eten. Soms aten ze tulpenbollensoep.
a) Vul in:
Deze winter wordt de '.......................................................................-winter' genoemd.
b) Kijk in de vitrine en naar de foto's en onderzoek hoe de mensen in WestNederland leefden in de winter van 1944-1945.
Omcirkel het juiste antwoord.



c)
Mensen hadden voldoende kleren en schoenen
Het was een zachte winter
Er was tekort aan brandstof
Hoeveel boterhammen eet jij meestal per week?
waar/niet waar
waar/niet waar
waar/niet waar
Wandnummer 44 + wandnummer 45
Dankzij hulpacties (o.a. voedseldroppings) kregen de mensen weer eten.
Noem drie dingen die uit vliegtuigen gedropt werden. Kijk in en bij de vitrine.
1.
2.
3.
Wandnummer 46
In de bevrijde gebieden van Nederland gingen de
meisjes om met geallieerde soldaten. Soms werden
ze verliefd op elkaar.
Hierover zijn ook liedjes gemaakt: je hoort hier het
liedje 'Trees heeft een Canadees'. Kijk in de vitrine.
Van welke stof is deze trouwjurk van Trees
gemaakt?
Wandnummer 47
Je ziet hier een betonnen oefenbom liggen.
Kun je deze nu nog ergens in het landschap vinden? Zo ja, waar?
Steek schuin over. Je ziet een soort verrekijker. Hierin zie je plaatjes van burgers en
militairen tijdens de bevrijding.
Wandnummer 54
Loop naar het kijkgat. Druk op de knop en kijk in de kelder van het museum (depot).
Er liggen hier ongeveer 38.000 voorwerpen!
Tegenover wandnummer 57
Je ziet hier een bepaald uniform.
a) Uit welk land komt dat uniform?
b) Hebben zij ook in Nederland gevochten? Zo ja, waar onder andere?
Wandnummer 58
Indonesië hoorde bij Nederland. Vanaf 1942 werden de Japanners er de baas. De
Nederlanders en andere Europeanen werden door de Japanners in kampen
gevangen gehouden.
Je ziet in de kijkkast een vrouwenkamp. Links woonden de vrouwen, rechts de
Japanse bewakers. Ook werden er kinderen gevangen gehouden.
Jongens moesten vanaf hun 14e jaar naar een mannenkamp. In de kampen was
weinig eten. De Japanners waren vaak wreed.
Waarnaar ruikt het hier?
Wandnummer 65
In deze vitrine ligt oud oorlogsmateriaal dat na de oorlog werd omgebouwd tot
gebruiksvoorwerpen voor het dagelijks leven. Je ziet hier het hoofd van een
etalagepop met een voorwerp op het hoofd.
a) Hoe werd dit voorwerp in de Tweede Wereldoorlog gebruikt?
b) Hoe werd dit voorwerp na de Tweede Wereldoorlog gebruikt?
Wandnummer 66
Bekijk de slachtofferzuil. Vergelijk de aantallen dodelijke slachtoffers, zowel
burgerslachtoffers als militairen van de volgende landen:
Burgerslachtoffers
Militaire slachtoffers
 Verenigde Staten
 China
 Sovjet-Unie
 Nederland
 Duitsland
Wandnummer 67
Na de bevrijding was er feest én verdriet. Mensen waren verdrietig omdat ze
familieleden en vrienden verloren hadden tijdens de oorlog. Ieder jaar nog
herdenken we dit in Nederland.
a) Op welke dag vieren we de vrijheid?
b) Hoe heet deze dag?
c) Op welke dag herdenken we de slachtoffers
van de oorlog?
d) Hoe heet deze dag?
e) Misschien heb jij zelf een eigen herdenkingsdag bijvoorbeeld een dag waarop
je een overleden familielid herdenkt of de dag waarop je bent verhuisd.
Wat herdenk jij?
DEEL 3 WEDEROPBOUW na 1945
Wandnummer 68
De oorlog was afgelopen. Toch waren er, volgens een deel van de bevolking, nog
personen die gestraft moesten worden. Wie waren de mensen die gestraft
moesten worden? Meerdere antwoorden zijn goed.
 Meisjes die bevriend waren met een Duitse soldaat
 Mensen met Duitse familie
 De medewerkers van Hitler
 Mensen met radio's in huis
 Verzetsmensen
 Collaborateurs (mensen die samenwerkten met Hitler)
Wandnummer 73
Duitsland lag na de Tweede Wereldoorlog in puin, maar werd na de Tweede
Wereldoorlog anders behandeld dan na de Eerste Wereldoorlog.
Toch vonden er maatregelen plaats.
a) Bekijk de kaart en leg kort uit wat er met Duitsland gebeurde.
b) Welke stad werd in Duitsland heel lang opgesplitst?
Wandnummer 76
a) Je ziet op de gele wand artikel 2 uit de Verklaring van de Rechten van de
Mens. Wat wil dit artikel duidelijk maken? Kruis aan
 mensen zijn niet gelijkwaardig
 je mag mensen niet discrimineren om bijvoorbeeld hun afkomst, inkomen,
ras, godsdienst of geslacht
b) Ben jijzelf wel eens gediscrimineerd? Zo ja, waarom?
Wandnummer 76
Doe op de computer de tolerantietest.
Wandnummer 77
Tegenover de gele wand met artikel 2 wordt een film getoond.
a) Uit welke tijd zijn deze filmbeelden afkomstig?
 uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog
 uit onze tijd
b) Wat willen deze beelden aan jou duidelijk maken?
Ook kan je bij de weegschaal testen of jij het verschil weet tussen een feit en
een vooroordeel. Als je het goed doet, is de weegschaal in balans. Ga je gang!
Ga naar de groene kast naast de film en doe de test.
Welke huidskleur past het beste bij jou? Steek je vinger door een van de gaten.
En wat denk je?
Kijk nu maar eens of het klopt! Til het bord omhoog … had je dat verwacht?
Ga ten slotte naar de Erekoepel!
In het museum hebben wij een herdenkingsruimte
in de vorm van een parachute. Wij herdenken hier
de mensen die voor onze vrijheid vochten.
We hebben hier ook een Vrijheidsboom staan. Je
kunt hier iets opschrijven en in de boom hangen.
COLOFON
Samenstelling: afdeling Educatie
Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945
Adres:Wylerbaan 4
Postbus 144
6560 AC Groesbeek
Telefoon: 024-397 44 04
Fax: 024-397 66 94
E-mail:[email protected]
Internet:www.bevrijdingsmuseum.nl
- EINDE -