Straattaal | PDF-versie

Straattaal
Auteur
Hermien van Schuppen
Laatst gewijzigd
29 maart 2016
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/73718
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Introductie
Les in Straattaal
Opdrachten
Opdracht 1
Opdracht 2
Opdracht 3
Opdracht 4
Opdracht 5
Evaluatie
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Straattaal
Introductie
Wat is straattaal?
In deze les ontdek je dat je in verschillende situaties je taalgebruik aanpast. Op school gebruiken we het
Standaard Nederlands voor het spreken en schrijven. Onder het standaard Nederlands vallen ook de dialecten
uit verschillende streken in Nederland. Thuis gebruik je deze standaardtaal maar het kan ook zo zijn dat je thuis
een andere landstaal spreekt, zoals Arabisch of Engels. Wanneer je met je vrienden praat dan gebruik je
andere woorden en uitdrukkingen dan thuis of op school. Dat noemen we groepstaal. Veel jongeren gebruiken
bijvoorbeeld Engelse woorden en afkortingen. Andere leeftijdgenoten mixen nog andere talen in hun zinnen.
Wanneer dit geen officiële landstaal is, noemen we dat slang. Dit soort jongerentaal noemen we straattaal.
Doel van deze opdrachten
1. Je ontdekt passende gesprekssituaties voor formele en informele taal.
2. Je ervaart de voortdurende ontwikkeling van het Standaard Nederlands
3. Je ontdekt de invloed van taalvarianten zoals straattaal en buitenlandse talen op het
Standaard Nederlands
4. Je ontdekt de mogelijkheden van taalspel in een zelfgeschreven rap.
RTL Nieuws met Loretta Schrijver
kn.nu/ww.b96b579 (youtube.com)
Om er even in te komen...
Loretta Schrijver was jarenlang een goede nieuwslezeres bij RTL Nieuws.
Kan jij in eigen woorden navertellen waar zij in het fragment over bericht?
Hoe komt het dat er iets raars is aan het fragment. Wat klopt er niet?
Pagina 2
Straattaal
Les in Straattaal
In deze les werk je voor Nederlands aan 5 opdrachten over straattaal. Als je de opdrachten niet op school
afkrijgt dan moet je ze thuis afmaken. Alle opdrachten zijn te vinden op Its Learning, de ELO van school.
Je begint met het lezen van de introductie.
Je maakt de opdrachten 1 t/m 4.
Je maakt als eindopdracht 5 een of twee coupletten voor een rap. Je maakt jouw werk op in
Word of Powerpoint of een andere, zelfgekozen vorm.
Tot slot presenteer je de rap voor je klasgenoten. Daarmee kan je laten zien wat je geleerd hebt.
Je krijgt verschillende tips en links om jouw kennis over straattaal te vergroten. Deze kunnen nog van
pas komen als je in gesprek raakt met nieuwe matties.
Veel plezier en succes met het uitwerken van de opdrachten.
Pagina 3
Straattaal
Opdrachten
Opdracht 1
Gesprekssituaties
Sleep per situatie de taalvarianten naar de juiste foto. Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
Is het formele of informele taal die gesproken wordt?
1. Kies uit formeel - informeel
2. Kies uit de volgende taalvarianten: standaard Nederlands - dialect - groepstaal - straattaal
1.
2.
6.
3.
7.
4.
5.
8.
a.
Gemeentehuis FORMEEL standaard of dialect
b.
Sportveld INFORMEEL standaard of dialect groepstaal
c.
Thuis INFORMEEL standaard of dialect
d.
In de les INFORMEEL standaard of dialect
e.
Sollicitatiegesprek FORMEEL standaard
f.
Tweede Kamer FORMEEL standaard
g.
In de tuin INFORMEEL standaard of dialect
h.
Bij vrienden INFORMEEL standaard of dialect groepstaal of straattaal
Opdracht 2
Taalvariatie 1
Soms is het nog best lastig om al die varianties in taal te herkennen.
Sleep de volgende 8 woorden naar de juiste taalvariant.
Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
1. Vaktaal: zakelijke taal voor doel en onderneming
2. Groepstaal: onderwereldtaal voor stelen en gevangen zitten
3. Dialect: Limburgs voor bijna en lood
4. Landstaal: Afrikaans voor computer en snelweg
a. klauwen en logeren
b. bekans en loeard
c. target en toko
d. rekenaar en teerweg
Taalvariatie 2
Pagina 4
Straattaal
Kies het juiste woord uit het rijtje aan de rechterzijde en sleep het naar de goede plaats.
Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
Kantoortaal: De secretaresse en de _______ _______ over de tekst.
Afrikaans: De _______ gaat met de _______ naar het ziekenhuis.
Limburgs dialect: De boer wordt _______ van deze _______.
Onderwereldtaal: De _______ zit niet op _______ te wachten.
Beschikbare keuzes:
typemiep, sparren, snijdokter, aerpel, begeisterdj, penose, PietjePoppesnor, moltrein
Opdracht 3
De Amsterdamse rapper van Surinaamse afkomst, Nina, schreef een rap over straattaal. Veel
woorden in de tekst zijn afgeleid van het Engels en het Sranang Tongo (Surinaamse slang). Klik op
onderstaande link voor de clip van Nina. Lees daarna de songtekst goed door.
Clip van rapper NINA 'Straattaal'
kn.nu/ww.4a3150c (youtube.com)
Songtekst: ‘Straattaal’ - Nina
Nina, QF we gaan los spaces
Amsterdam Zuid-Oost tot Noord
JA TOCH!
1) Een kill is een kerel en een sma een chickie.
Zoek je struggle met mij kill, wordt het geheid een fiti.
Wandel op me pattas, praat nooit in kaka.
En als de baas er is, smoke ik rustig een tabaka.
2) Fawaka? Hoe is het merhaba, conta bai?
Voor ieder wat wil skill, anders wordt het maar saai.
Ik chill dagelijks met matti's, saghbi's en stanko's,
En als je vraagt waar ik woon, dan represent ik DAMSKO.
3) Elke dag in de loco, onderweg naar skoro.
Als ik geen kaartje heb, wordt ik zeker gepakt voor boren.
Ziet een kill er lekker uit, dan doet tie, anders niet.
Doet hij een beetje blij, zijn tegen woorden fanatiek?
Is het tijd voor nieuwe outfits, vind je me in de foto.
Geheid is het te lauw, dus je tong valt uit je mofo.
Pagina 5
Straattaal
4) Boek em 180 in 50 zones; SKITTA.
Tegenwoordig heeft iedereen in de clic een ribba.
[Refrein]
Noem het geen loze taal
Tis geen gewone taal
Het is geen mode taal
Ik noem het code taal
Het is verboden taal
Tis niet voor show, die taal
Wie verkoopt die taal?
De jeugd ownt die taal
5) Nog steeds heeft niemand doekoes,
Betaalt niemand zn boetes.
Nu boeken we voor skotoes
In de Zuid-Oost straten chillen wij tot laat buiten,
En draaien pokoes luid totdat de buren zwaar huilen.
Luister, bel de coppa's maar, fok het maar.
Zodra ze weg zijn, dan wordt het pas naar.
6) Shit is parra, maar eeh zo gaat het zo vaak;
Tori's worden verteld, biri's worden geklaard.
Chickies worden gebalt, kills doen gewoon bad.
Skotoe wordt gescot, anders is het verraad.
En dat is hoe het gaat, in Zuid-Oost op de straat;
Wij praten die taal, DIE NIEMAND VERSTAAT!
Straattaal by NINA
De songtekst ‘Straattaal’ heeft 6 coupletten. Schrijf de woorden op die je niet kent. Zoek de betekenis
van de woorden op internet via http://www.straatwoordenboek.nl/
Opdracht 4
Straattaal in het woordenboek
‘Watskeburt’ is een woord dat 10 jaar geleden nog niet bestond. Het is straattaal, bedacht door de
Nederlandse band De Jeugd Van Tegenwoordig in 2007. Inmiddels staat dit woord in een speciale
jongerentaaluitgave van een woordenboek.
Pagina 6
Straattaal
Straattaal in het woordenboek
Bekijk de woordenboekafbeelding van ‘watskeburt’. Wat betekent watskeburt? Kun je bedenken hoe
het woord watskeburt is ontstaan?
Clip van De Jeugd Van Tegenwoordig ‘Watskeburt’ (Pinkpop 2015)
kn.nu/ww.a8da4cd (youtube.com)
Songtekst 2 Watskeburt - De Jeugd Van Tegenwoordig
[refrein]
Je bent een sjembek dat zeurt / Maar je weet niet watskeburt
Watskeburt, Watskeburt / Watskeburt, Watskeburt
Je bent een MC dat front / Maar je komt niet tot de grond
Tot de grond, tot de grond / Tot de grond, tot de grond
Je bent een MC met crew / Maar je weet niet wat is nièuw
Wat is nieuw, wat is nièuw / Wat is nieuw, wat is nièuw
Je bent een sjembek zonder clout / En je bent niet bout it bout
1) Ok dan, Vieze Freddy is aan het gebeuren/ Bout it bout, bout it bout
Bout it bout, bout it bout
2) Vieze Freddy, alsof je dat niet wist / En ik drink tot de motherfokking fles leeg is
Heb pas doekoe als ik bierflesjes inwissel / Dan ben ik pas stang yo uh, voor shizzle
3) Je lacht maar ik maak hier geen motherfokking grappen / Pus uit m’n pik, je kan een lauw biertje
tappen
Staat te spacen, maar ik ben niet van Star Trek / Ook geen Bussa Bus maar ik breek wel je nek
Komt alleen uit m’n achterste / Moeders met dochters, ze verachten me
Pagina 7
Straattaal
Ben van Baksteen, alsof je dat niet ruikt/ Want de één is dik en de ander gebruikt
4) Ik ben tuig, van de eerste klasse / En je wast je handen al tijdens het plassen
Kijk me aan, je weet precies hoe laat het is / Baksteen, de rest is geschiedenis
Watskeburt opgenomen in het woordenboek
kn.nu/ww.4d45049 (https)
Straattaal in het woordenboek
In deze tekst staan veel woorden die niet in een woordenboek Nederlands staan. Dit zijn vooral
straattaalwoorden. In een speciaal woordenboek kan je veel van deze onbekende woorden
opzoeken. Zoek de betekenis van minimaal woorden uit het lied 'Watskeburt' die je niet kent.
Hieronder staat de link naar het straatwoordenboek.
http://www.straatwoordenboek.nl/
Opdracht 5
Deze eindopdracht mag je samen met een klasgenoot uitwerken.
1. Schrijf een of twee coupletten voor het lied Watskeburt of het nummer Straattaal.
2. Maak het couplet op in Word, Powerpoint, Canva of een andere vorm.
3. Presenteer het couplet aan de klas, voorgedragen of gerapt.
Voorwaarden:
Het couplet heeft minimaal vier regels
Het rijmschema is a-a-b-b
Gebruik minimaal een straattaalwoord of een woordgrapje
Pagina 8
Straattaal
Evaluatie
Zelftoets
Als je vier van de vijf vragen goed beantwoordt dan mag je ervan uitgaan dat jij je wel kan redden op
straat.
Vraag 1
Een rus is
a. een rechercheur
b. een inwoner van Rusland
c. een berg
Vraag 2
Doekoe is straattaal voor
a. liefje
b. gevecht
c. geld
Vraag 3
Afrikaans is
a. een groepstaal
b. een landstaal
c. slang
Vraag 4
'Dan ben ik pas stang yo uh, voor shizzle' ( DeJeugd Van Tegenwoordig, Watskeburt)
Stang betekent
a. stoned
b. leuk, gezellig
c. buis
Vraag 5
Straattaal is een taalvariant die invloed heeft op het Standaard Nederlands.
a. onjuist
b. juist
Reflectievragen
1. Door de lessenserie heb ik meer geleerd over variatie in taal omdat....
2. Het leukst om aan te werken vond ik...
3. Een volgende keer pak ik mijn werkwijze anders aan bij...
Pagina 9
Straattaal
Pagina 10
Straattaal
Antwoorden
Om er even in te komen...
Loretta Schrijver was jarenlang een goede nieuwslezeres bij RTL Nieuws.
Kan jij in eigen woorden navertellen waar zij in het fragment over bericht?
Hoe komt het dat er iets raars is aan het fragment. Wat klopt er niet?
Er klopt zeker iets niet! Het beeld dat je ziet is echt: een formele nieuwsuitzending. Maar de
nieuwlezer gebruikt een soort straattaal -slang- en dat is een informele taal.
Het bericht in standaard Nederlands:
'Minder Nederlanders zijn vorig jaar gedood. Het aantal doden in Nederland lag vorig jaar met 198 op
het laagste peil in 10 jaar. 70% van de slachtoffers was een man. Ze werden voornamelijk met een
geweer omgebracht, terwijl meiden/vrouwen met een mes werden gestoken. Tweederde van de
meiden ging dood in hun eigen huis, bij de mannen ging het om de helft.'
Gesprekssituaties
Sleep per situatie de taalvarianten naar de juiste foto. Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
Is het formele of informele taal die gesproken wordt?
1. Kies uit formeel - informeel
2. Kies uit de volgende taalvarianten: standaard Nederlands - dialect - groepstaal - straattaal
1. e
2. d
3. h
4. f
5. c
6. b
7. a
8. g
Taalvariatie 1
Soms is het nog best lastig om al die varianties in taal te herkennen.
Sleep de volgende 8 woorden naar de juiste taalvariant.
Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
1. c
2. a
3. b
4. d
Taalvariatie 2
Pagina 11
Straattaal
Kies het juiste woord uit het rijtje aan de rechterzijde en sleep het naar de goede plaats.
Klik op 'reset' om opnieuw te beginnen.
Kantoortaal: De secretaresse en de typemiep sparren over de tekst.
Afrikaans: De snijdokter gaat met de moltrein naar het ziekenhuis.
Limburgs dialect: De boer wordt begeisterdj van deze aerpel.
Onderwereldtaal: De penose zit niet op PietjePoppesnor te wachten.
Straattaal by NINA
De songtekst ‘Straattaal’ heeft 6 coupletten. Schrijf de woorden op die je niet kent. Zoek de betekenis
van de woorden op internet via http://www.straatwoordenboek.nl/
Pagina 12
Straattaal
Vertalingen per couplet:
1) struggle = gevecht
fiti
= gevecht
pattas
= schoenen
kaka
= slecht, vervelend
tabaka
= sigaret
2) Fawaka = hoe gaat het?
skill
= goede rapper
matti
= vriend
Saghbi
= vriend
Stanko
= stinkerd
DAMSKO = Amsterdam
3) skoro
= school
boren
= ergens naar binnen gaan zonder te betalen of zonder uitnodiging
in de foto = stad
te lauw
= te gek
Mofo
= aan de kant gaan
4) SKITTA=ergens maling aan hebben
clic
= gang
Ribba
= rijbewijs
ownen
= beter zijn
5) doekoes = geld
skotoe
= politie.
pokoe
= liedje, nummer
coppa's
= politie
6) parra
= paranoïde
tori
= verhaal
biri
= bier
ballen
= vrijen
skotoe
= politie
Straattaal in het woordenboek
Bekijk de woordenboekafbeelding van ‘watskeburt’. Wat betekent watskeburt? Kun je bedenken hoe
Pagina 13
Straattaal
het woord watskeburt is ontstaan?
Het Nederlandse woordenboek vermeldt bij watskeburt: ‘wat is er gebeurd?’
De rappers van de Nederlandse band De Jeugd Van Tegenwoordig gebruiken wordplay (taalspel) in
hun teksten.
Straattaal in het woordenboek
In deze tekst staan veel woorden die niet in een woordenboek Nederlands staan. Dit zijn vooral
straattaalwoorden. In een speciaal woordenboek kan je veel van deze onbekende woorden
opzoeken. Zoek de betekenis van minimaal woorden uit het lied 'Watskeburt' die je niet kent.
Hieronder staat de link naar het straatwoordenboek.
http://www.straatwoordenboek.nl/
Bijvoorbeeld sjembek = een sukkel, idioot
watskeburt = wat is er gebeurd?
doekoe = geld
stang = leuk
shizzle = wiet
Vraag 1
Een rus is
1. een rechercheur
Dit woord komt uit de groepstaal van de onderwereld.
2. een inwoner van Rusland
Een Rus ( met hoofdletter) komt uit Rusland
3. een berg
Dit is een woordgrapje
Vraag 2
Doekoe is straattaal voor
1. liefje
Doekoe betekent geld in het Surinaams.
2. gevecht
Doekoe betekent geld in het Surinaams.
3. geld
Doekoe betekent geld in het Surinaams.
Vraag 3
Afrikaans is
Pagina 14
Straattaal
1. een groepstaal
Afrikaans is de officiele landstaal van Zuid-Afrika.
2. een landstaal
Afrikaans is de officiele landstaal van Zuid-Afrika.
3. slang
Afrikaans is een officiele landstaal.
Vraag 4
'Dan ben ik pas stang yo uh, voor shizzle' ( DeJeugd Van Tegenwoordig, Watskeburt)
Stang betekent
1. stoned
Stang is slang om uit te drukken dat iets prettig is.
2. leuk, gezellig
Stang is straattaal (slang) om uit te drukken dat iets prettig is.
3. buis
In deze zin is stang niet een synoniem voor buis.
Vraag 5
Straattaal is een taalvariant die invloed heeft op het Standaard Nederlands.
1. onjuist
Straattaal heeft zeker invloed op het Standaard Nederlands.
2. juist
Straattaal heeft inderdaad invloed op het Standaard Nederlands.
Reflectievragen
1. Door de lessenserie heb ik meer geleerd over variatie in taal omdat....
2. Het leukst om aan te werken vond ik...
3. Een volgende keer pak ik mijn werkwijze anders aan bij...
Tops en tips over deze les kan je delen met jouw docent. Alvast veel dank.
Pagina 15
Straattaal
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
Hermien van Schuppen
Laatst gewijzigd
29 maart 2016 om 21:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte
leerweg, 2;
Leerinhoud en
Nederlands; Mondelinge taalvaardigheid; Woordgebruik en woordenschat
doelen
(Nederlands); Gesprekken voeren (Nederlands); Afstemming op de
gesprekspartner(s);
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad makkelijk
Studiebelasting
0 uur en 50 minuten
Trefwoorden
nederlands, straattaal, taalvariatie
Bronnen
Bron
Type
RTL Nieuws met Loretta Schrijver
https://www.youtube.com/watch?v=Bcxf9EIaElo
Link
Clip van rapper NINA 'Straattaal'
https://www.youtube.com/watch?v=E2u-nQmKqO0
Link
Clip van De Jeugd Van Teg...skeburt’ (Pinkpop 2015)
https://www.youtube.com/watch?v=rjER3EX948w
Link
Watskeburt opgenomen in het woordenboek
http://https://onzetaal.nl/nieuws/prisma-neemt-watskeburt-op-in-woordenboek
Link
Pagina 16
Straattaal