licht in de duisternis van dementie - Dementie

LICHT IN DE DUISTERNIS VAN DEMENTIE
Veel ouderen met dementie zijn een groot
deel van de dag passief. Ze staren wat
voor zich uit en hebben weinig tot geen
interactie met hun directe omgeving.
Dit is zeer zorgelijk, omdat apathie de
achteruitgang van hun fysieke, mentale
en emotionele welbevinden versnelt. Hun
spieren worden stijf, ze raken verveeld
of zelfs depressief en ook hun cognitieve
vermogen holt achteruit.
De Active CuesTovertafel is een speels
product dat ouderen in de midden tot late
fasen van dementie stimuleert in fysieke
activiteit en sociale interactie met minimale
begeleiding.
INTERESSE?
Heb je vragen, of willen jullie je
eettafel ook omtoveren? Stuur ons
een e-mail!
[email protected]
SPEELSE STIMULATIE MET LICHT
DEMENTIE & (IN)ACTIVITEIT
SPECIFIEK VOOR DEMENTIE
Uit onderzoek blijkt dat 90% van de ouderen
met dementie zeer passief is. Zij hebben
behoefte aan persoonlijke stimulatie, wat
door de aanhoudende bezuinigingen in
de zorg tegenwoordig helaas moeilijk kan
worden aangeboden.
Het initiatief in de spellen ligt altijd bij de
Tovertafel, omdat mensen met dementie
daar vaak moeite mee hebben. De Tovertafel
geeft regelmatig sensorische prikkels,
zodat de aandacht steeds weer wordt
teruggebracht naar het spel. Niet alleen
zorgt de Tovertafel voor een nieuwe ervaring
die de ouderen verbindt; ook waardevolle
interacties met familieleden, mantelzorgers
en zorgmedewerkers worden ondersteund.
DOORBREKEN VAN APATHIE
De Tovertafel doorbreekt apathie door op
een speelse manier fysieke beweging en
gesprekken onderling te stimuleren. Door
middel van interactieve lichtprojecties op
eettafels kunnen bewoners samen ‘spelen
met licht’. Bewoners in verschillende stadia
van dementie kunnen deelnemen, ieder op
zijn of haar eigen niveau.
EEN SPEELS PRODUCT
De Tovertafel is een kastje dat aan het
plafond hangt. Hierin bevinden zich een
hoge kwaliteit beamer, infraroodsensoren,
een luidspreker, een processor en het
geheugen die samen de spellen aansturen
en projecteren op de huidige eettafel.
Een gunstige opstelling, want het wordt
nauwelijks opgemerkt door de bewoners.
Ook neemt het geen ruimte in beslag en
staat het niet in de weg.
VOOR IEDERE TAFEL
De Tovertafel is geschikt voor bijna ieder
tafeloppervlak, zowel wat betreft kleur als
materiaal. Tevens wordt de Tovertafel geleverd
met vier ophangsystemen, zodat het in
verschillende ruimtes van een zorginstelling
kan worden gebruikt. De Tovertafel is
gemakkelijk los te maken en te verplaatsen.
“Onze missie is om met speelse
interacties het plezier in bewegen
en sociale interactie terug te
brengen.”
ACHTERGROND & ONDERZOEK
De Active Cues Tovertafel is ontwikkeld
door ir. Hester Anderiesen tijdens haar
promotieonderzoek aan de Technische
Universiteit Delft en de Vrije Universiteit
Amsterdam.
Sinds 2010 doet zij onderzoek naar de
zorgomgeving en de fysieke (in)activiteit
van ouderen met dementie. Ook deed zij
onderzoek naar ontwikkelingsmethoden van
spellen specifiek voor deze groep. Samen
met ouderen in de midden tot late fasen van
dementie ontwikkelde Hester de Tovertafel,
aansluitend bij hun wensen en die van hun
directe (zorg)omgeving.
Als onderdeel van het Creative Indrustry
Scientific Programme (CRISP), waarin
kennisinstellingen en bedrijfsleven samen
maatschappelijke uitdagingen aangaan,
waren de volgende wetenschappers
betrokken bij de ontwikkeling van de
Tovertafel: prof. dr. ir. Richard Goossens
(TUDelft); prof. dr. Erik Scherder (VU
Amsterdam); dr. ir. Marieke Sonneveld
(TUDelft); dr. Valentijn Visch (TUDelft); dr.
Laura Eggermont (VU Amsterdam).
Daarnaast speelde gameontwikkelbureau
Monobanda een belangrijke rol in de
spelontwikkeling en hebben de bewoners,
familieleden en zorgprofessionals van
Careyn met veel passie en vertrouwen een
actieve rol vervuld in de ontwikkeling en
evaluatiestudie van de Tovertafel.
MEER WETEN OVER ONS ONDERZOEK?
•
•
•
•
•
Presentatie tijdens de Alzheimer Awareness Days in Zuid-Afrika: vimeo.com/108787882
‘Wetenschapper aan het woord’ bij Alzheimer Nederland: www.alzheimer-nederland.nl
AS Maandblad voor de Activiteitensector; nr. 12, december 2014
Lijst van wetenschappelijke en populaire publicaties op www.activecues.com
Lees meer over CRISP op www.crispplatform.nl
HET HUIDIGE AANBOD AAN SPELLEN
GEZEGDEN & RIJMPJES
Zwevende stippen nodigen uit tot aanraking.
Zodra dat gebeurt, wordt de eerste helft
van een gezegde geprojecteerd. De stippen
verdwijnen even om de ouderen de tijd te
geven om het gezegde voor te lezen en af te
maken. Zodra de stippen weer verschijnen,
kunnen de ouderen ook de tweede helft
van het gezegde onthullen. Dit spel creëert
een dynamische sfeer in de groep. Er
wordt samengewerkt om de ‘opdracht’
te volbrengen; de één vindt het leuk om
de stippen aan te raken, de ander leest
de zinnen voor en weer een ander maakt
het gezegde af. Het gezegden-spel was
zo’n succes dat we een vergelijkbaar spel
hebben toegevoegd met rijmpjes. Rijmpjes
en gezegden zijn zo geschikt voor dit spel,
omdat ze in ons langetermijngeheugen
zijn opgeslagen. De spellen bestaan uit
20 rijmpjes of gezegden en worden in de
toekomst vernieuwd en aangevuld.
weer terug. Als er een tijdje niks gebeurt,
trekt een ‘zuchtje wind’ de aandacht weer
terug naar het spel.
VISJES
Tussen de waterlelies door zwemmen er
visjes over de tafel. De natuur wordt bij dit
spel naar binnen gebracht en het geeft een
rustgevende, maar dynamische sfeer. Als de
ouderen naar de visjes reiken, zwemmen
ze snel weg! Het spel nodigt hen uit om
grote armbewegingen te maken, maar het is
geen vereiste; de Tovertafel reageert zelfs op
vingerbewegingen.
VLINDERS
De rondvliegende vinders creëren een
prettige, ontspannen sfeer. Niet alleen
vinden de ouderen ze prachtig, de vlinders
hebben ook een sociaal effect. Zodra de
ouderen naar hen reiken, fladderen ze naar
iemand anders aan tafel.
BLADEREN
STRANDBAL
Door een windvlaag wordt de tafel bedekt
met herfstbladeren. De ouderen kunnen
deze bladeren wegvegen. Zelfstandig of
samen met anderen, want vele handen
maken licht werk! De verrassing dat de
bladeren reageren op hun handbewegingen,
stimuleert hen om het nog eens te proberen.
Na verloop van tijd dwarrelen de bladeren
Een zowel fysiek als sociaal spel dat leuk
is door zijn eenvoud. Vanaf kinds af aan
gooien we over met ballen en het blijkt
ook op latere leeftijd een zeer natuurlijke
interactie te zijn. Het geven van een goede
zwiep geeft de ouderen voldoening. Ook
stimuleren ze elkaar om de bal terug te
spelen. Het spel is zo ontwikkeld dat er
FYSIEK // SOCIAAL // MENTAAL
niks ‘fout’ kan gaan; de bal valt nooit van
tafel, want bij de rand stuitert hij terug. Dit
creëert niet alleen een veilige omgeving om
te proberen de bal te raken, maar maakt
het ook mogelijk om met een klein aantal
mensen te spelen. Omdat de ouderen de
bal naar verschillende medespelers ‘gooien’,
maken ze verschillende armbewegingen.
Dit draagt bij aan de bewegelijkheid van de
armen en schouders. Omdat het spel maar
één bal bevat, hebben alle spelers dezelfde
focus. Dit versterkt de sociale interactie en
het groepsgevoel.
BLOEMEN
Het bloemenspel speelt sterk in op het
magische karakter van de lichtprojecties.
Mooie bloemen zweven over tafel, allemaal
verschillend in kleur en vorm. De beweging
nodigt de ouderen uit om ze aan te raken en
zodra dat gebeurt, staat hen een verrassing
te wachten. Deze wonderlijke verrassingen
zetten de ouderen aan om met elkaar
te delen wat ‘hun’ bloem net deed. Ook
ontstaan er onderlinge gesprekken over
welke bloemen ze mooi vinden en welke
vroeger in hun tuin stonden. In de toekomst
willen we onderscheid in seizoenen maken,
zodat de bloemen bijdragen aan het lente- of
herfstgevoel.
NIEUWE SPELLEN
De Tovertafel is zodanig ontwikkeld dat
we nieuwe spellen kunnen toevoegen.
We streven naar een goed gebalanceerd
assortiment dat uitstekend aansluit bij
de doelgroep. De Tovertafel is continu in
ontwikkeling om de kwaliteit te verbeteren
en de ervaring te verrijken. We zijn benieuwd
naar ieders feedback en suggesties!
“de spellen zijn zorgvuldig
ontwikkeld om fysieke beweging,
sociale interactie én mentale
activiteit te stimuleren.”
SERVICE & GARANTIE
UITDAGING
UPDATES & NIEUWE SPELLEN
Zorgpersoneel heeft – mede vanwege
bezuinigingen – een zeer druk werkschema
en we zijn ons bewust van de uitdaging om
daar nieuwe elementen in op te nemen.
Vanuit Active Cues bieden wij een service
aan om het zorgmanagement en haar
personeel hierbij te ondersteunen.
Zodra er updates zijn, worden deze op
afstand op uw Tovertafel geïnstalleerd.
Nieuwe spellen worden aangeboden via
onze website.
Daarnaast kunnen ook familieleden,
vrijwilligers en activiteitenbegeleiders de
Tovertafel inzetten. Onze service richt
zich dan ook op iedereen in de directe
omgeving van de ouderen met dementie;
we dragen tenslotte met z’n allen de
verantwoordelijkheid voor hun welzijn!
GARANTIE
Er geldt een garantietermijn van twee jaar
voor de apparatuur en voor de beamerlamp
geldt een garantie van 4000 branduren.
stroom
wifi
plafondbevestiging
TRAINING & MONITORING
Als de Tovertafel bij uw instelling wordt
geïnstalleerd, organiseren wij voor de
medewerkers en mantelzorgers kosteloos
een bijeenkomst die het belang en de
mogelijkheden van de Tovertafel laat zien.
Daarnaast monitoren we de Tovertafel op
afstand en kunnen we feedback geven over
het gebruik. Via onze social media kanalen
leveren we continue tips en ideeën over
het gebruik van de Tovertafel; middels deze
community willen we al onze gebruikers
enthousiasmeren en blijven motiveren.
oppervlakte voor zowel detectie van
beweging als projectieveld voor de spellen
eettafel
ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Marja Dijkwel, verpleegkundig specialist van Careyn
Centrum voor Revalidatiezorg:
“De Tovertafel biedt mensen met dementie de mogelijkheid om met
elkaar in contact te komen. Als medewerker van Careyn heb ik het
als heel leerzaam ervaren om het proces van ontwerp tot kant en
klaar product van de zijlijn mee te maken.”
en Carian Klaverkamp, woonzorgbegeleidster:
“Wat is het leuk om de bewoners zo enthousiast bezig te zien met
het wegvegen van de bladeren en het herkennen van bloemen.
Gesprekken komen op gang over hoe het vroeger was. Mooi dat er
in het digitale tijdperk aandacht wordt geschonken aan dementie en
dat er ontwikkelingen zijn voor een zinvolle dagbesteding.”
Marc Petit, directeur Internationale Stichting Alzheimer
Onderzoek:
“Als ik directeur van een zorginstelling zou zijn, zou ik geen enkel
argument kunnen bedenken om niet zo’n kastje aan het plafond te
hangen.”
Laurent De Vries, voorzitter raad van bestuur, Viattence:
“Door dit spel worden de ouderen geactiveerd en gestimuleerd,
zowel qua lichaam als geest. Dat is goed voor hun ontwikkeling,
maar het allerbelangrijkst: het is goed voor hun welbevinden en
welzijn.”
Wilma Dolmans, activiteitenbegeleidster van de Kiekendief
“Met recht een tovertafel! De bewoners hadden al snel in de gaten
dat als ze actief meedoen er van alles op tafel gebeurt. Ze praatten
hierover en ze moedigden elkaar aan om mee te doen. Ze stonden
zelfs op om bij de afbeeldingen op de tafel te kunnen komen. Zo
mooi om te zien!”
WORDT ONDERSTEUND DOOR: