Wegwijs in schenkingen en nalatenschappen
advertisement
Wegwijs in schenkingen en nalatenschappen Federale Overheidsdienst Financiën - 1 november 2014 - Deze brochure werd opgesteld door een werkgroep ambtenaren van de Federale Overheidsdienst Financiën. Ze mag niet worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Departement. Zij kan evenmin als een ministeriële aanschrijving worden aangemerkt en derhalve niet in rechte worden opgeworpen. Vormgeving: Dienst Strategische Coördinatie en Communicatie. Verantwoordelijke uitgever: Nadine Daoût (Dienst Strategische Coördinatie en Communicatie) FOD Financiën - North Galaxy B24 Koning Albert II-laan 33, bus 70 - 1030 Brussel D/2014 - 1418/3 Inhoud Schenkingen 5 Schenking: definitie, soorten ... 7 Berekening van het schenkingsrecht 9 Tarieven in de verschillende gewesten 10 Nalatenschappen 37 Geblokkeerde en gedeblokkeerde bankrekeningen 39 Overlijden en aangifte van nalatenschap 47 Nalatenschap en berekening van het successierecht 58 Tarieven in de verschillende gewesten 59 Betaling van het successierecht 89 Lexicon 91 3 Wegwijs in schenkingen en nalatenschappen Schenkingen 5 Schenking: definitie, soorten ... Wat is een schenking? Een schenking is een overeenkomst waarbij een schenker gratis en onherroepelijk afstand doet van een roerend of onroerend goed ten gunste van een begiftigde en waarbij de begiftigde dit goed aanvaardt. Ik wil graag voor mijn overlijden een deel van mijn goederen wegschenken. Is zo een schenking onderworpen aan belastingen? Als u een schenking van roerende goederen overweegt, hebt u verschillende mogelijkheden: een handgift, een onrechtstreekse schenking per overschrijving, een notariële schenking. Schenkingen van onroerende goederen moeten sowieso bij notariële akte gebeuren. Deze akte wordt geregistreerd en hiervoor moet de begiftigde schenkingsrecht betalen. Wat wordt er verstaan onder een handgift? Bij een handgift gaan de roerende goederen gewoon, zonder enige formaliteit, over van de ene hand in de andere. Goederen die hiervoor in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld geld, juwelen, antiek … Voor handgiften geldt geen registratieverplichting en moeten dus ook geen registratierechten of schenkingsrechten worden betaald. Worden ze echter wel ter registratie aangeboden, dan zal er natuurlijk schenkingsrecht geheven worden. 7 Als de gift niet werd geregistreerd en de schenker overlijdt binnen de 3 jaar na de schenking moet de schenking worden opgenomen in de aangifte van nalatenschap en zijn er dus nog successierechten verschuldigd op het bedrag van de schenking. De tarieven van het successierecht liggen hoger dan die van het registratie- of schenkingsrecht. U kunt, als begiftigde, zelf, dus zonder tussenkomst van de notaris, een handgift laten registeren door de documenten (brieven …) die het bestaan van de schenking aantonen, over te maken aan het registratiekantoor. Wanneer u registratierechten heeft betaald op deze roerende schenking moet u ze als erfgenaam niet meer vermelden in de aangifte van nalatenschap en bent u dus geen successierechten meer verschuldigd. Wat wordt er verstaan onder een onrechtstreekse schenking per overschrijving? Ook voor schenkingen per overschrijving geldt geen registratieverplichting en moeten dus geen registratierechten of schenkingsrechten worden betaald. Worden ze echter wel ter registratie aangeboden, dan zal er natuurlijk schenkingsrecht geheven worden. Als de schenking per overschrijving niet werd geregistreerd en de schenker overlijdt binnen de 3 jaar na de schenking, moet de schenking worden opgenomen in de aangifte van nalatenschap en zijn er dus nog successierechten verschuldigd op het bedrag van de schenking. De tarieven van het successierecht liggen hoger dan die van het registratie- of schenkingsrecht. U kunt, als begiftigde, zelf, dus zonder tussenkomst van de notaris, een onrechtstreekse schenking laten registeren door de documenten (brieven, overschrijvingsbewijzen …) die het bestaan van de schenking aantonen, over te maken aan het registratiekantoor. Wanneer u registratierechten heeft betaald op deze roerende schenking moet u ze als erfgenaam niet meer vermelden in de aangifte van nalatenschap en bent u dus geen successierechten meer verschuldigd. 8 Berekening van het schenkingsrecht Hoe wordt het schenkingsrecht berekend? Het schenkingsrecht wordt berekend: ✓ op de brutowaarde van de goederen die de begiftigde ontvangt ✓ volgens een tarief dat stijgt naarmate de waarde van de goederen toeneemt ✓ volgens een tarief dat verschilt naargelang de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde (hoe verder de graad van verwantschap, hoe hoger het tarief ) De tarieven verschillen afhankelijk van het gewest waar de schenker op het ogenblik van de schenking zijn fiscale woonplaats heeft. Als de fiscale woonplaats van de schenker tijdens de periode van 5 jaar vóór zijn schenking op meer dan één plaats in België gelegen was, wordt het tarief toegepast van het gewest waar de fiscale woonplaats van de schenker tijdens deze periode het langst gevestigd was. 9 Tarieven in de verschillende gewesten VLAAMS GEWEST Vanaf 1 januari 2015 is het Vlaams Gewest bevoegd voor de schenkingsrechten van onroerende en roerende goederen. Voor de schenking van onroerende goederen: ✓ De schenker moet in het Vlaams Gewest wonen (en er het langst hebben gewoond tijdens de vijf jaar die aan de schenking voorafgaan (regel van vijf jaar)) of ✓ Als de schenker geen Belgisch rijksinwoner is, moet het gaan om een schenking van een of meerdere onroerende goederen die gelegen zijn in het Vlaams Gewest. Voor de schenking van roerende goederen: ✓ De schenker moet in het Vlaams Gewest wonen (regel van vijf jaar). of ✓ Als de schenker geen Belgisch rijksinwoner is, moet de begiftigde in het Vlaams Gewest wonen (regel van vijf jaar). of ✓ Als noch de schenker, noch de begiftigde Belgisch rijksinwoners zijn, moet de roerende schenking geregistreerd zijn in het Vlaams Gewest. 10 1. Schenking van onroerende goederen Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een echtgenoot/samenwonende in het Vlaams Gewest? Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 tot (inbegrepen) (in EUR) Tussen echtgenoten en samenwonenden toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 3 4 5 7 10 14 18 24 30 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 375 875 2.125 5.625 10.625 17.625 26.625 86.625 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van mijn echtgenoot/samenwonende in het Vlaams Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde echtgenoot/samenwonende, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 4 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 124 euro per kind mag overschrijden.Deze vermindering geldt niet bij schenking van een bouwgrond belast met het verlaagd tarief. Wat wordt er verstaan onder samenwonende in het Vlaams Gewest? Onder samenwonende wordt in het Vlaams gewest verstaan: ✓ de persoon met wie de schenker een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd (= wettelijk samenwonende) 11 ✓ de persoon of personen die op de dag van de schenking ten minste 1 jaar ononderbroken met de schenker samenwonen en er een gemeenschappelijke huishouding mee voeren (= feitelijk samenwonende). Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van mijn echtgenoot/samenwonende partner in het Vlaams Gewest een bouwgrond gekregen heb, die volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd is tot woningbouw? Bij schenking van een bouwgrond bestemd tot woningbouw worden tussen echtgenoten/samenwonenden de heffingspercentages tot en met de schijf van 100.000 tot 150.000 euro telkens met 2 % verlaagd t.o.v. het gewone tarief. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 Tussen echtgenoten en samenwonenden tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 1 2 3 5 8 14 18 24 30 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 125 375 1.125 3.625 7.625 14.625 23.625 83.625 Voorwaarde tot behoud van de vermindering: Voor akten verleden vóór 1 januari 2012 Binnen de drie jaar na de schenking moet een volledig dossier ingediend zijn voor een stedenbouwkundige vergunning voor het bouwen van een woning. Voor akten verleden vanaf 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014 Het begrotingsdecreet 2012 voorziet voor een laatste maal in een verlenging van dit gunstregime tot 31 december 2014. Daarnaast voert het decreet enkele nieuwe voorwaarden in voor de toepassing van het verlaagde tarief. 12 De grond die u wilt schenken, moet volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd zijn voor woningbouw. Nu wordt daar ook aan toegevoegd dat die grond gelegen moet zijn in het Vlaams Gewest. Ook nieuw is dat de persoon aan wie u de grond schenkt het engagement moet aangaan om binnen de vijf jaar vanaf de schenkingsakte zijn hoofdverblijfplaats op het adres van de grond te vestigen. Dat houdt dus de dubbele voorwaarde in dat er op de grond werkelijk een woning wordt gebouwd en dat de begiftigde daar ook effectief gaat wonen. De oude voorwaarde dat de begiftigde binnen de drie jaar een volledige stedenbouwkundig vergunningsdossier moest indienen, vervalt. Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Vlaams Gewest? Vanaf 17 januari 2014 worden in het Vlaams Gewest de volgende schenkingen gelijkgesteld met schenkingen in rechte lijn: ✓ de schenkingen tussen stiefouder en stiefkind (kind van de ouder, van de wettelijk of feitelijk samenwonende) en omgekeerd ✓ als er gemeenschappelijke afstammelingen zijn, de schenkingen tussen uit de echt of van tafel en bed gescheiden ouders, en die tussen ex-samenwonenden ✓ de schenkingen tussen zorgouder en zorgkind, en omgekeerd, als vóór de leeftijd van 21 jaar en gedurende 3 achtereenvolgende jaren, die ‘feitelijk geadopteerde’ heeft ingewoond bij een andere persoon en gedurende die tijd hoofdzakelijk van die andere persoon of van deze en zijn levenspartner (echtgenoot, wettelijk of feitelijk samenwonende) de hulp en verzorging heeft gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. Voornoemde schenkingen genieten een bevoorrecht tarief (3% voor de schenking van roerende goederen, 3 % tot 30 % voor de schenking van onroerend goederen). 13 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 In rechte lijn tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 3 4 5 7 10 14 18 24 30 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 375 875 2.125 5.625 10.625 17.625 26.625 86.625 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een familielid in rechte lijn (ouder, grootouder, kind, kleinkind) in het Vlaams Gewest een bouwgrond gekregen heb, die volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd is tot woningbouw? Bij schenking in rechte lijn van een bouwgrond bestemd tot woningbouw worden de heffingspercentages tot en met de schijf van 100.000 tot 150.000 euro telkens met 2 % verlaagd t.o.v. het gewone tarief. 14 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 tot (inbegrepen) (in EUR) In rechte lijn toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 1 2 3 5 8 14 18 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 125 375 1.125 3.625 7.625 14.625 23.625 83.625 Voorwaarde tot behoud van de vermindering: Voor akten verleden vóór 1 januari 2012 Binnen de drie jaar na de schenking moet een volledig dossier ingediend zijn voor een stedenbouwkundige vergunning voor het bouwen van een woning. Voor akten verleden vanaf 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014 Het begrotingsdecreet 2012 voorziet voor een laatste maal in een verlenging van dit gunstregime tot 31 december 2014. Daarnaast voert het decreet enkele nieuwe voorwaarden in voor de toepassing van het verlaagde tarief. De grond die u wilt schenken, moet volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd zijn voor woningbouw. Nu wordt daar ook aan toegevoegd dat die grond gelegen moet zijn in het Vlaams Gewest. Ook nieuw is dat de persoon aan wie u de grond schenkt het engagement moet aangaan om binnen de vijf jaar vanaf de schenkingsakte zijn hoofdverblijfplaats op het adres van de grond te vestigen. Dat houdt dus de dubbele voorwaarde in dat er op de grond werkelijk een woning wordt gebouwd en dat de begiftigde daar ook effectief gaat wonen. De oude voorwaarde dat de begiftigde binnen de drie jaar een volledige stedenbouwkundig vergunningsdossier moest indienen, vervalt. 15 Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een broer of zus in het Vlaams Gewest? Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Tussen broers en zussen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 75.000 175.000 20 25 35 50 65 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 2.500 5.625 23.125 73.125 Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een oom, tante, neef of nicht in het Vlaams Gewest? Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Tussen ooms, tantes, neven of nichten tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 75.000 175.000 25 30 40 55 70 16 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 3.125 6.875 26.875 81.875 Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende, familielid in rechte lijn, broer of zus, oom, tante, neef of nicht in het Vlaams Gewest? Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Andere tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 75.000 175.000 30 35 50 65 80 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 3.750 8.125 33.125 98.125 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende of een familielid in rechte lijn (ouder, grootouder, kind, kleinkind) in het Vlaams Gewest een bouwgrond gekregen heb, die volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd is tot woningbouw? Voor schenkingen van een bouwgrond bestemd tot woningbouw tussen andere personen dan echtgenoten of familieleden in rechte lijn is tot de belastingschijf van 150.000 euro een tarief van 10 % van toepassing. Daarboven is het gewone tarief voor de schenking van onroerende goederen van toepassing, rekening houdend met de verwantschap tussen schenker en begiftigde. 17 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 150.000,01 Boven 175.000 Tussen broers en zussen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 150.000 175.000 10 50 65 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 150.000,01 Boven 175.000 0,01 150.000,01 Boven 175.000 15.000 27.500 Tussen ooms, tantes, neven of nichten tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 150.000 175.000 10 55 70 Gedeelte van de schenking van (in EUR) belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 15.000 28.750 Tussen alle andere personen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 150.000 175.000 10 65 80 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 15.000 31.250 Voorwaarde tot behoud van de vermindering: Voor akten verleden vóór 1 januari 2012 Binnen de drie jaar na de schenking moet een volledig dossier ingediend zijn voor een stedenbouwkundige vergunning voor het bouwen van een woning. Voor akten verleden vanaf 1 januari 2012 tot en met 31 december 2014 Het begrotingsdecreet 2012 voorziet voor een laatste maal in een verlenging van dit gunstregime tot 31 december 2014. Daarnaast voert het decreet enkele nieuwe voorwaarden in voor de toepassing van het verlaagde tarief. 18 De grond die u wilt schenken, moet volgens de stedenbouwkundige voorschriften bestemd zijn voor woningbouw. Nu wordt daar ook aan toegevoegd dat die grond gelegen moet zijn in het Vlaams Gewest. Ook nieuw is dat de persoon aan wie u de grond schenkt het engagement moet aangaan om binnen de vijf jaar vanaf de schenkingsakte zijn hoofdverblijfplaats op het adres van de grond te vestigen. Dat houdt dus de dubbele voorwaarde in dat er op de grond werkelijk een woning wordt gebouwd en dat de begiftigde daar ook effectief gaat wonen. De oude voorwaarde dat de begiftigde binnen de drie jaar een volledige stedenbouwkundig vergunningsdossier moest indienen, vervalt. Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende in het Vlaams Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 2 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 62 euro per kind mag overschrijden. 2. Schenking van roerende goederen Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Vlaams Gewest? Over het brutoaandeel van de begiftigde wordt een recht geheven van 3 %. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Vlaams Gewest? Over het brutoaandeel van elke begiftigde wordt een recht geheven van 3 %. 19 Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een ander persoon dan een echtgenoot/samenwonende of een familielid in rechte lijn in het Vlaams Gewest? Over het brutoaandeel van elke begiftigde wordt een recht geheven van 7 %. Vanaf 17 januari 2014 worden in het Vlaams Gewest de volgende schenkingen gelijkgesteld met schenkingen in rechte lijn: ✓ de schenkingen tussen stiefouder en stiefkind (kind van de ouder, van de wettelijk of feitelijk samenwonende) en omgekeerd ✓ als er gemeenschappelijke afstammelingen zijn, de schenkingen tussen uit de echt of van tafel en bed gescheiden ouders, en die tussen ex-samenwonenden ✓ de schenkingen tussen zorgouder en zorgkind, en omgekeerd, als vóór de leeftijd van 21 jaar en gedurende 3 achtereenvolgende jaren, die ‘feitelijk geadopteerde’ heeft ingewoond bij een andere persoon en gedurende die tijd hoofdzakelijk van die andere persoon of van deze en zijn levenspartner (echtgenoot, wettelijk of feitelijk samenwonende) de hulp en verzorging heeft gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. Voornoemde schenkingen genieten een bevoorrecht tarief (3% voor de schenking van roerende goederen, 3 % tot 30 % voor de schenking van onroerend goederen). 20 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 1. Schenking van onroerende goederen Wat is het tarief bij schenking van onroerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 50.000,01 100.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 Tussen echtgenoten en samenwonenden tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 50.000 100.000 175.000 250.000 500.000 3 8 9 18 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 1.500 5.500 12.250 25.750 85.750 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van mijn echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde echtgenoot/samenwonende, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 4 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 124 euro per kind mag overschrijden. 21 Wat wordt er verstaan onder een samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Onder samenwonende wordt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de persoon verstaan met wie de schenker een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd. Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van mijn echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een onroerend goed gekregen heb dat bestemd is tot bewoning? Bij schenkingen tussen echtgenoten en samenwonenden van ✓ het aandeel ‘in volle eigendom’ van de schenker in een onroerend goed ✓ dat geheel of gedeeltelijk tot bewoning is bestemd ✓ en dat gelegen is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt registratie- of schenkingsrecht geheven tegen het volgende voordeeltarief. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 50.000,01 100.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 Tussen echtgenoten en samenwonenden tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 50.000 100.000 175.000 250.000 500.000 2 5,3 6 12 24 30 22 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 1.000 3.650 8.150 17.150 77.150 Opgelet! Aan de toepassing van dit voordeeltarief zijn de volgende voorwaarden verbonden: 1. De begiftigde mag op datum van de schenking niet reeds voor de geheelheid volle eigenaar zijn van een ander onroerend goed dat bestemd is tot bewoning, zelfs gelegen in het buitenland. 2. De begiftigde moet uitdrukkelijk de toepassing van het voordeeltarief vragen in de akte van schenking of aanvaarding van schenking. 3. In deze akte moet elke begiftigde die de toepassing van het voordeeltarief vraagt uitdrukkelijk verklaren dat hij niet van de toepassing is uitgesloten. 4. Minstens één van de begiftigden, die de toepassing van het voordeeltarief vragen, moet er zich in de akte toe verbinden ● binnen de 2 jaar na registratie zijn hoofdverblijfplaats te zullen vestigen op het adres van de geschonken woning ● minstens 5 jaar zijn hoofdverblijfplaats in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te zullen behouden vanaf de datum van vestiging van de hoofdverblijfplaats in de geschonken woning. Let op: De ordonnantie van 16 december 2011 (BS 2 februari 2012) heeft deze voorwaarde afgeschaft voor akten verleden vanaf 12 februari 2012. Dit voordeeltarief is niet van toepassing op de schenking van een bouwgrond. 23 Wat is het tarief bij schenking van onroerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 50.000,01 100.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 In rechte lijn tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 50.000 100.000 175.000 250.000 500.000 3 8 9 18 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 1.500 5.500 12.250 25.750 85.750 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een onroerend goed gekregen heb dat bestemd is tot bewoning? Bij schenkingen in rechte lijn van ✓ het aandeel ‘in volle eigendom’ van de schenker in een onroerend goed ✓ dat geheel of gedeeltelijk tot bewoning is bestemd ✓ en dat gelegen is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt registratie- of schenkingsrecht geheven tegen het volgende voordeeltarief. 24 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 50.000,01 100.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 In rechte lijn tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 50.000 100.000 175.000 250.000 500.000 2 5,3 6 12 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 1.000 3.650 8.150 17.150 77.150 Opgelet! Aan de toepassing van dit voordeeltarief zijn de volgende voorwaarden verbonden: 1. De begiftigde mag op datum van de schenking niet reeds voor de geheelheid volle eigenaar zijn van een ander onroerend goed dat bestemd is tot bewoning, zelfs gelegen in het buitenland. 2. De begiftigde moet uitdrukkelijk de toepassing van het voordeeltarief vragen in de akte van schenking of aanvaarding van schenking. 3. In deze akte moet elke begiftigde die de toepassing van het voordeeltarief vraagt uitdrukkelijk verklaren dat hij niet van de toepassing is uitgesloten. 4. Minstens één van de begiftigden, die de toepassing van het voordeeltarief vragen, moet er zich in de akte toe verbinden om: ● binnen de 2 jaar na registratie zijn hoofdverblijfplaats te zullen vestigen op het adres van de geschonken woning ● minstens 5 jaar zijn hoofdverblijfplaats in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te zullen behouden vanaf de datum van vestiging van de hoofdverblijfplaats in de geschonken woning. Let op: De ordonnantie van 16 december 2011 (BS 2 februari 2012) heeft deze voorwaarde afgeschaft voor akten verleden vanaf 12 februari 2012. 25 Dit voordeeltarief is niet van toepassing op de schenking van een bouwgrond. Wat is het tarief bij schenking van onroerende goederen aan een broer of zus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een broer of zus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 175.000,01 Boven 250.000 Tussen broers en zussen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 20 25 30 40 55 60 65 12.500 25.000 50.000 100.000 175.000 250.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 2.500 5.625 13.125 33.125 74.375 119.375 Wat is het tarief bij schenking van onroerende goederen aan een oom, tante, neef of nicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een oom, tante, neef of nicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. 26 Gedeelte van de schenking Tussen ooms of tantes en nichten of neven van (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 0,01 50.000,01 100.000,01 Boven 175.000 tot (inbegrepen) (in EUR) 50.000 100.000 175.000 35 50 60 70 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 17.500 42.500 87.500 Wat is het tarief bij schenking van onroerende goederen aan een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende, familielid in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende, familielid in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 50.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Tussen alle andere personen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 50.000 75.000 175.000 40 55 65 80 27 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 20.000 33.750 98.750 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 2 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 62 euro per kind mag overschrijden. 2. Schenking van roerende goederen Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Over het brutoaandeel van de begiftigde wordt een recht geheven van 3 %. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Over het brutoaandeel van elke begiftigde wordt een recht geheven van 3 %. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een ander persoon dan een echtgenoot/samenwonende of een familielid in rechte lijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Over het brutoaandeel van elke begiftigde wordt een recht geheven van 7 %. 28 WAALS GEWEST 1. Schenking van onroerende goederen Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een echtgenoot/wettelijk samenwonende in het Waals Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Waals Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 Tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 3 4 5 7 10 14 18 24 30 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 375 875 2.125 5.625 10.625 17.625 26.625 86.625 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van mijn echtgenoot/wettelijk samenwonende in het Waals Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde echtgenoot/wettelijk samenwonende, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 4 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 124 euro per kind mag overschrijden. 29 Wat wordt er verstaan onder samenwonende in het Waals Gewest? Onder samenwonende in het Waals Gewest wordt verstaan: ✓ de persoon die op het ogenblik van de schenking met de schenker samenwoonde en ✓ met wie de schenker een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd ✓ in zover de verklaring van wettelijke samenwoning werd afgelegd overeenkomstig de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek of het Wetboek van Internationaal privaat recht Wat is het tarief bij schenking van een woning aan een echtgenoot/ wettelijk samenwonende in het Waals Gewest? Bij schenking aan een echtgenoot/wettelijk samenwonende van ✓ het aandeel ‘in volle eigendom’ van de schenker in een onroerend goed, ✓ dat geheel of gedeeltelijk tot bewoning is bestemd, ✓ dat gelegen is in het Waals Gewest, ✓ en waarin de schenker op het ogenblik van de schenking minstens 5 jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft, wordt over het brutoaandeel van elk van de begiftigden tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. 30 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 25.000,01 50.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 Tussen echtgenoten en samenwonenden tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 25.000 50.000 175.000 250.000 500.000 1 2 5 12 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 250 750 7.000 16.000 76.000 Schenkingen aan echtgenoten of wettelijk samenwonenden van een onroerend goed dat bestemd is tot bewoning, zijn bovendien vrijgesteld van schenkingsrecht: ✓ tot 12.500 euro ✓ tot 12.500 euro extra wanneer het brutoaandeel per begiftigde niet meer bedraagt dan 125.000 euro. Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Waals Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Waals Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. 31 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01 150.000,01 200.000,01 250.000,01 Boven 500.000 In rechte lijn tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 3 4 5 7 10 14 18 24 30 12.500 25.000 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 500.000 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 375 875 2.125 5.625 10.625 17.625 26.625 86.625 Wat is het tarief bij schenking van een woning aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Waals Gewest? Bij schenking aan een familielid in rechte lijn van ✓ het aandeel ‘in volle eigendom’ van de schenker in een onroerend goed, ✓ dat geheel of gedeeltelijk tot bewoning is bestemd, ✓ dat gelegen is in het Waals Gewest, ✓ en waarin de schenker op het ogenblik van de schenking minstens 5 jaar zijn hoofdverblijfplaats heeft, wordt over het brutoaandeel van elk van de begiftigden tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. 32 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 25.000,01 50.000,01 175.000,01 250.000,01 Boven 500.000 In rechte lijn tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 25.000 50.000 175.000 250.000 500.000 1 2 5 12 24 30 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 250 750 7.000 16.000 76.000 Schenkingen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) van een onroerend goed dat bestemd is tot bewoning, zijn bovendien vrijgesteld van schenkingsrecht: ✓ tot 12.500 euro ✓ tot 12.500 euro extra wanneer het brutoaandeel per begiftigde niet meer bedraagt dan 125.000 euro. Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een broer of zus in het Waals Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een broer of zus in het Waals Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. 33 Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Tussen broers en zussen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 75.000 175.000 20 25 35 50 65 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 2.500 5.625 23.125 73.125 Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een oom, tante, nicht of neef in het Waals Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een oom, tante, nicht of neef in het Waals Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking Tussen oom of tantes en nichten of neven van (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 tot (inbegrepen) (in EUR) 12.500 25.000 75.000 175.000 25 30 40 55 70 34 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 3.125 6.875 26.875 81.875 Wat is het tarief bij schenking van een onroerend goed aan een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende, familielid in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, nicht of neef in het Waals Gewest? Bij schenking van onroerende goederen aan een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende, familielid in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, nicht of neef in het Waals Gewest wordt over het brutoaandeel van de begiftigde tegen het volgende tarief registratie- of schenkingsrecht geheven. Gedeelte van de schenking van (in EUR) 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 Boven 175.000 Tussen alle andere personen tot (inbegrepen) (in EUR) toepasselijk % op overeenstemmend gedeelte 12.500 25.000 75.000 175.000 30 35 60 80 80 belasting over voorgaande gedeelten (in EUR) 3.750 8.125 38.125 118.125 Kan ik een vermindering van schenkingsrecht genieten wanneer ik van een andere persoon dan een echtgenoot/samenwonende in het Waals Gewest een onroerend goed gekregen heb? De vermindering voor de begiftigde, die minstens 3 kinderen in leven heeft, bedraagt 2 % per kind dat de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt, zonder dat deze vermindering 62 euro per kind mag overschrijden. 35 2. Schenking van roerende goederen Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een echtgenoot/samenwonende in het Waals Gewest? In principe wordt een tarief van 3,3 % geheven op het brutoaandeel. Dit tarief is echter aan bepaalde voorwaarden onderworpen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, wordt het tarief voor schenking van onroerende goederen geheven. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een familielid in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) in het Waals Gewest? In principe wordt een tarief van 3,3 % geheven op het brutoaandeel. Dit tarief is echter aan bepaalde voorwaarden onderworpen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, wordt het tarief voor schenking van onroerende goederen geheven. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een broer of zus, oom of tante, neef of nicht in het Waals Gewest? In principe wordt een tarief van 5,5 % geheven op het brutoaandeel. Dit tarief is echter aan bepaalde voorwaarden onderworpen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, wordt het tarief voor schenking van onroerende goederen geheven. Wat is het tarief bij schenking van roerende goederen aan een ander persoon dan een echtgenoot/samenwonende of een familielid in rechte lijn, een broer, zus, oom, tante, neef of nicht in het Waals Gewest? In principe wordt een tarief van 7,7 % geheven op het brutoaandeel. Dit tarief is echter aan bepaalde voorwaarden onderworpen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, wordt het tarief voor schenking van onroerende goederen geheven. 36 Wegwijs in schenkingen en nalatenschappen Nalatenschappen 37 Geblokkeerde en gedeblokkeerde bankrekeningen Waarom wordt een bankrekening bij het overlijden geblokkeerd? Omdat bij het overlijden van de titularis van een rekening of kluis niet duidelijk is wie zijn rechtsopvolgers zijn, wordt die rekening of kluis door de bankinstelling (de zogenaamde "derde houder" van de tegoeden) geblokkeerd. Een blokkering van rekeningen en koffers op vraag van de administratie gebeurt slechts in één geval: als één of meerdere erfgenamen buiten de Europese Economische Ruimte (*) wonen. Als er geen erfgenamen buiten de Europese Economische Ruimte (*) wonen, is er enkel een informatieverplichting opgelegd aan de derde houders: de tegoeden van de overledene of zijn echtgenoot kunnen worden uitbetaald of teruggegeven nadat de lijst waarop die tegoeden staan vermeld (de zogenaamde lijst 201), aan de administratie werd bezorgd. (*) België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovakije, Slovenië , Spanje, Tsjechië, Zweden. Hoe kan ik een bankrekening laten deblokkeren? Er kan worden overgegaan tot de deblokkering van een bankrekening op vertoon van: ✓ een akte van erfopvolging, opgemaakt door de notaris ✓ een attest van erfopvolging, afgeleverd door de ontvanger van het registratiekantoor (=successiekantoor) De "verklaring van erfrecht" ondertekend door het gemeentebestuur, bij minieme bedragen, en de "akte van bekendheid" opgemaakt door de vrederechter zijn niet geldig voor de deblokkering. 39 De langstlevende partner (gehuwd of wettelijk samenwonend) kan tot de helft van het bedrag dat op alle rekeningen staat, met een plafond van 5.000 euro, als voorschot uitgekeerd krijgen om dringende uitgaven te doen, zonder dat een attest of akte van erfopvolging (zoals in principe vereist is) moet worden voorgelegd. Is de ontvanger van het registratiekantoor altijd bevoegd? De ontvanger van het registratiekantoor die het successiedossier van de overledene beheert, is bevoegd om een attest van erfopvolging af te leveren, als voldaan is aan al de volgende voorwaarden: ✓ de nalatenschap wordt uitsluitend geregeld volgens de wettelijke erfopvolging. D.w.z.: als de erflater een testament of om het even welke andere akte met laatste wilsbeschikkingen heeft opgemaakt, of heeft laten opmaken, is de ontvanger niet bevoegd; ✓ de erflater heeft geen huwelijkscontract of een "aktewijziging huwelijkse voorwaarden" laten opmaken; ✓ er zijn geen ‘onbekwame’ erfgenamen (minderjarige erfgenamen, onbekwaamverklaarden …). Wat verandert vanaf 1 juli 2012? Vanaf 1 juli 2012 moet de notaris of de ontvanger van een registratiekantoor aan wie de erfgenamen vragen om een akte of een attest van erfopvolging op te stellen eerst contact opnemen met de belasting- en sociale administraties. Die moeten onderzoeken of er geen schulden zijn op naam van de overledene en/ of de erfgenamen. Als dat het geval is, kunnen zij dat binnen een termijn van 12 werkdagen melden aan de betrokken notaris of ontvanger. De bankrekeningen kunnen pas worden gedeblokkeerd als in het attest van erfopvolging, in de akte van erfopvolging of onderaan op het afschrift (‘expeditie’) bestemd voor de verschillende erfgenamen, het volgende wordt verklaard: ✓ dat noch voor de overledene, noch voor de erfgenamen schulden werden gemeld 40 ✓ dat - ofwel alle gemelde schulden werden betaald - ofwel alle gemelde schulden, voorafgaand aan de vrijgave van de tegoeden van de geblokkeerde rekening(en), worden betaald met die tegoeden. Daarvoor moet de bank wel beschikken over het akkoord van alle erfgenamen. Deze nieuwe maatregel geldt voor alle attesten of akten van erfopvolging die vanaf 1 juli 2012 afgeleverd worden. Opgelet: Alvorens zij een akte of attest van erfopvolgingaanvragen, doen de erfgenamen er goed aan om -in de mate van het mogelijke- op voorhand hun nog niet betaalde vervallen fiscale en sociale schulden te betalen. Op die manier vermijden of beperken zij het risico dat alsnog melding wordt gemaakt van schulden en versnellen zij het deblokkeren van de bankrekeningen. Wat kost een akte of een attest van erfopvolging? ✓ De kosten voor de notariële akte van erfopvolging houden registratierechten (50 euro), rechten op geschriften (7,5 euro), erelonen en aktekosten van de notaris in. ✓ Het attest van erfopvolging afgeleverd door de ontvanger van het registratiekantoor is gratis. Hoe kan ik een attest van erfopvolging aanvragen bij de ontvanger van het registratiekantoor? Er zijn voor de erfgenamen twee manieren om een attest van erfopvolging aan te vragen: EERSTE MANIER U neemt contact op met om het even welk registratiekantoor. Afhankelijk van de inlichtingen waarover u op dat moment beschikt, krijgt u van het registratiekantoor een aanvraagformulier dat 41 ✓ niet vooringevuld is ✓ gedeeltelijk vooringevuld is ✓ volledig vooringevuld is Als u onmiddellijk een volledig vooringevuld aanvraagformulier wenst te krijgen, raden wij u aan de volgende documenten mee te nemen naar het registratiekantoor: ✓ een origineel uittreksel uit de overlijdensakte afgeleverd door het gemeentebestuur; ✓ (een kopie van) het (of de) trouwboekje(s) van de overledene (in het bijzonder de bladzijden met de identiteit van de echtgenoten en de afstammelingen en de vermelding omtrent een huwelijkscontract); ✓ als de overledene geen afstammelingen heeft nagelaten, daarenboven een kopie van het (of de) trouwboekje(s) van de ouders van de overledene en van zijn (half )broers en (half )zussen. In ieder geval moeten de volledige identiteitsgegevens van alle erfgenamen van de overledene voorkomen in het aanvraagformulier. De verklaringen die door de aanvrager worden gedaan in het aanvraagformulier moeten juist zijn en worden op eer gedaan. TWEEDE MANIER ✓ Vul zelf een aanvraagformulier in via internet. ✓ Bewaar dit document op uw pc. ✓ Vul het formulier in en volg de instructies op het aanvraagformulier. ✓ Print het document, onderteken het en dien het in op een registratiekantoor samen met de hierboven vermelde documenten (uittreksel overlijdensakte, trouwboekje(s). U kunt met dit document en de bijhorende stukken bij om het even welk registratiekantoor terecht. Om de procedure te versnellen, raden wij u echter aan het document onmiddellijk aan het bevoegde kantoor te bezorgen. U kunt de gegevens van dat bevoegde registratiekantoor opzoeken via de toepassing "Info-successie". 42 Hoe ken ik het bevoegde registratiekantoor? Houd volgende gegevens bij de hand: ✓ het nationaal nummer van de overledene (het nationaal nummer vindt u terug op de elektronische identiteitskaart en op de SIS-kaart van de overledene); ✓ de woonplaatsen waar de overledene gedurende de laatste vijf jaar voor zijn overlijden was ingeschreven in het bevolkingsregister met de respectievelijke periodes (begin- en einddatum van de inschrijving in het bevolkingsregister op een specifiek adres). Ga als volgt te werk: ✓ Ga naar de website van de FOD Financiën: www.minfin.fgov.be > E-services > E-services voor particulieren > Info Succ. ✓ Klik op "Nederlandstalige versie". ✓ Klik op "OK" in de nu verschijnende pop-up. ✓ Geef in het invulvak het nationaal nummer in van de overledene. ✓ Klik op "dienst?". ✓ Vul in het deel "Gegevens van de overledene" naam, voornaam en overlijdensdatum van de overledene in. ✓ Vul in het deel "Uw gegevens" uw naam, voornaam en telefoonnummer in, en stip bij contact "telefoon" aan. ✓ Klik op ➔ (verder). ✓ Klik op de knop "woonplaats toevoegen". ✓ Kies de eerste letter of het eerste teken van de gemeente of stad waar de overledene bij zijn overlijden ingeschreven was in het bevolkingsregister. ✓ Kies nu de juiste gemeente in het uitklapvenster eronder. ✓ Geef de datum vanaf wanneer de overledene op deze woonplaats ingeschreven was. ✓ Geef de datum tot wanneer de overledene op deze woonplaats ingeschreven was (overlijdensdatum). ✓ Klik op ➔ (terug). ✓ Vermeld via de knop "woonplaats toevoegen" alle plaatsen waar de overledene in de 5 jaar voor zijn overlijden zijn fiscale woonplaats had. ✓ Wanneer alle woonplaatsen toegevoegd zijn, druk dan op ➔ (verder). De 43 gegevens van het bevoegd kantoor verschijnen op het scherm. U kunt deze bladzijde afdrukken via het menu "Bestand", "Afdrukken". ✓ Verlaat het programma. Wanneer krijg ik het attest van erfopvolging van de ontvanger van het registratiekantoor? De ontvanger levert het attest af met vermelding van het aandeel van ieder van de erfgenamen in de nalatenschap nadat: ✓ hij de gegeven documenten (uittreksel uit de overlijdensakte …) en inlichtingen heeft onderzocht ✓ hij eventueel bijkomende inlichtingen heeft opgevraagd ✓ hij de documentatie van de administratie heeft geraadpleegd ✓ hij het Rijksregister heeft geconsulteerd ✓ hij bevestiging heeft gekregen van het Centraal Register van Testamenten (CRT) dat geen inschrijving op naam van de overledene bekend is (informatie die in principe de dag volgend op de vraag gesteld aan het CRT wordt meegedeeld); ✓ hij de aanvraag voor het attest heeft gemeld aan de belasting- en sociale administraties ✓ de termijn van 12 dagen waarbinnen die diensten schulden kunnen melden, verstreken is ✓ (eventueel) hem de betalingsbewijzen van de gemelde schulden werden voorgelegd Concreet wil dit zeggen dat: U moet ongeveer vier weken rekenen voor de aflevering van een attest van erfopvolging waarin wordt verklaard dat; - ofwel geen enkele schuld wordt vermeld - ofwel de gemelde schulden nog niet zijn betaald - ofwel de gemelde schulden zijn betaald op voorwaarde dat alle betalingsbewijzen worden voorgelegd vóór de aflevering; als de gemelde schulden zijn betaald na het afleveren van het attest, kan de rechthebbende aan de bevoegde ontvanger een aanvullend attest vragen waarin vermeld wordt dat de schulden zijn betaald, mits de bewijsstukken hiervan worden bijgevoegd (attest van de schuldeisers dat die schulden volledig zijn betaald). 44 Stelt de bank zich in alle gevallen tevreden met het attest van erfopvolging? Als aan alle voorwaarden is voldaan en op vertoon van het attest van erfopvolging zal de bank akkoord gaan met de vrijgave van gelden, fondsen of waarden ingeschreven op naam van de overledene en/of zijn of haar echtgenoot. Zoals hoger vermeld is er geen attest of akte van erfopvolging vereist voor de langstlevende partner (gehuwd of wettelijk samenwonend) voor de som dat de helft bedraagt van het bedrag dat op alle rekeningen staat tot een plafond van 5.000 euro. Elke bank behoudt zich echter het recht voor om elk gevolg te weigeren aan om het even welk attest van erfopvolging ingeval er een bankkoffer werd gehuurd door de overledene of zijn echtgenoot. Kan de ontvanger of de notaris weigeren om een attest of akte van erfopvolging op te maken? Zij kunnen dit weigeren als zij aan de hand van de afgelegde verklaringen en de verrichte opzoekingen niet met zekerheid de erfgenamen kunnen aanwijzen. Als hij onbevoegd is om het attest op te maken, moet de ontvanger de aanvraag weigeren. Is een attest of akte van erfopvolging voldoende voor de deblokkering van de banktegoeden? Deze documenten volstaan, maar voor de overdracht van de tegoeden op naam van de erfgenamen moet iedereen aanwezig zijn of moet u over de nodige volmachten beschikken. Neem contact op met uw bank voor de praktische schikkingen. 45 Is het mogelijk om de bank bepaalde gewone schulden te doen betalen voordat de tegoeden op de bankrekening volledig zijn vrijgemaakt? Op verzoek van de notaris of van de rechthebbenden (erfgenamen, algemene legatarissen …) kan een bank overgaan tot het betalen van een aantal “gewone” schulden: ✓ de bevoorrechte schulden (bedoeld in de hypotheekwet): - de gerechtskosten gemaakt in het gemeenschappelijk belang van de schuldeisers - de begrafeniskosten in verhouding tot de stand en het vermogen van de overledene - de kosten van de laatste ziekte gedurende één jaar - de schuldvorderingen van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering - de bijdragen verschuldigd aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid - de levering van levensmiddelen gedaan aan de schuldenaar en zijn familie gedurende 6 maanden ✓ de volgende kosten verbonden aan de laatste woonplaats van de overledene, met een vervaldag binnen de laatste 3 maanden voor en de eerste 6 maanden na het overlijden: - de levering van water, elektriciteit, stookolie, gas - de brandverzekering - de huur - de aflossing van een hypothecair krediet (volgens het afbetalingsplan van kracht bij het overlijden) ✓ in het kader van de erfopvolgingsattesten en de erfopvolgingsakten worden de rouwmaaltijden en de concessies geacht deel uit te maken van de begrafeniskosten. 46 Overlijden en aangifte van nalatenschap Vanaf 1 januari 2015 is het Vlaams Gewest bevoegd voor de successierechten. Voor de nalatenschappen moet de overledene, een Belgisch rijksinwoner, in het Vlaams Gewest hebben gewoond (en er het langst hebben gewoond tijdens de vijf jaar die aan het overlijden voorafgaan (regel van vijf jaar)). Voor de overgangen bij overlijden moet de overledene, een niet-rijksinwoner, een of meer onroerende goederen gelegen in het Vlaams Gewest hebben nagelaten (zie p. 56). WANNEER? Wanneer moet een aangifte van nalatenschap worden ingediend? Een aangifte van nalatenschap moet worden ingediend wanneer door een overlijden de goederen van de overledene worden verkregen door zijn erfgenamen of door in zijn testament aangeduide legatarissen. Moet er altijd een aangifte van nalatenschap worden ingediend? In principe is het indienen van een aangifte van nalatenschap verplicht. De administratie stelt zich soepel op en eist niet dat een aangifte wordt ingediend als de volgende 2 voorwaarden vervuld zijn: 1. de nalatenschap van de rijksinwoner bevat geen onroerende goederen en 2. er is geen successierecht verschuldigd. 47 Binnen welke termijn moet de aangifte van nalatenschap worden ingediend? De termijn voor het indienen van de aangifte van nalatenschap wordt bepaald door de plaats van het overlijden. De berekening van de termijn gebeurt van datum tot datum te rekenen vanaf de dag van het overlijden. De nieuwe termijn bedraagt als het overlijden plaatsheeft 4 maanden in België 5 maanden in een ander Europees land 6 maanden buiten Europa Opgelet: Voor elk overlijden vóór 1 augustus 2012 zijn de termijnen voor het indienen van de aangifte van nalatenschap met één maand verhoogd (5, 6, 7 in de plaats van 4, 5, 6). Wanneer de laatste dag van de termijn samenvalt met een sluitingsdag van het registratiekantoor wordt de termijn verlengd tot de eerstvolgende openingsdag van het kantoor. Kan de indieningstermijn voor de aangifte van nalatenschap worden verlengd? De erfgenamen kunnen, in geval van ernstige moeilijkheden, een aanvraag tot verlenging doen bij het registratiekantoor waar de aangifte moet worden ingediend. Een dergelijke aanvraag is niet meer mogelijk wanneer de indieningstermijn voor de aangifte van nalatenschap al verstreken is. De verlenging van de indieningstermijn brengt in geen geval een uitstel van de betalingstermijn of van de intresten met zich mee. 48 Wat gebeurt er wanneer de aangifte van nalatenschap laattijdig wordt ingediend? Wanneer de aangifte niet tijdig wordt ingediend, loopt iedere erfgenaam een boete op van 25 euro per maand vertraging. WIE? Wie is verplicht de aangifte van nalatenschap in te dienen? De volgende personen zijn verplicht de aangifte van nalatenschap in te dienen: a) voor de nalatenschap van een rijksinwoner: ● ● de erfgenamen de algemene legatarissen b) voor de nalatenschap van een niet-rijksinwoner: ● diegenen die de in België gelegen onroerende goederen verkrijgen die afhangen van de nalatenschap. Wanneer de onroerende goederen gelegen zijn in het ambtsgebied van verschillende kantoren EN verkregen werden door verschillende personen, moet er per kantoor een aparte aangifte worden ingediend. Mag ik als erfgenaam zelf de aangifte van nalatenschap opstellen? Omdat het opstellen van de aangifte van nalatenschap een grondige kennis van het fiscaal en burgerlijk recht vereist, doen de erfgenamen meestal een beroep op een bevoegd persoon (bijvoorbeeld een notaris). Maar u mag als erfgenaam de aangifte van nalatenschap natuurlijk ook zelf opstellen. 49 U kan op het registratiekantoor waar u de aangifte moet indienen inlichtingen krijgen over de wettelijke voorschriften waaraan de aangifte moet beantwoorden. De medewerkers van het registratiekantoor mogen echter niet meewerken aan het opstellen van de aangifte zelf. HOE? Hoe moet de aangifte van nalatenschap worden opgesteld? Voor het opstellen van de aangifte moeten de erfgenamen een formulier gebruiken dat hen samen met de uitnodiging tot indiening van de aangifte wordt opgestuurd door het bevoegde registratiekantoor. Het is niet omdat u geen formulier heeft ontvangen dat u geen aangifte moet indienen. Het formulier is gratis te krijgen in elk registratiekantoor, maar kan ook worden gedownload via de website www.myminfin.be. U gaat naar Myminfin zonder authentificatie en kiest het tabblad formulieren (onder gegevens en documenten) onder het thema Successierechten > Aangifte van nalatenschap. U heeft de keuze tussen een blanco aangifteformulier of een aangifteformulier met leidraad. Indien u zelf uw aangifteformulier downloadt, vraagt de administratie u wel om gebruik te maken van papier van goede kwaliteit. De individuele bladen moeten genummerd zijn en aan elkaar geniet. Onderaan het laatste blad wordt vermeld hoeveel bladen de aangifte telt: “Deze aangifte bevat … bladen.” In de aangifte moeten alle gegevens worden opgenomen die de berekening van het successierecht mogelijk maken d.w.z. de juiste samenstelling van de nalatenschap, de waarde van de goederen, wie wat uit de nalatenschap verkrijgt, enz. 50 WAT? Welke gegevens en goederen moeten worden aangegeven in de aangifte van nalatenschap? De volgende gegevens en goederen moeten worden vermeld in de aangifte van nalatenschap: ✓ de ondergetekenden of aangevers De aangifte van nalatenschap moet worden ondertekend door alle aangevers. Niettemin kan iedereen zijn aangifte alleen opstellen. De aangevers vermelden hun naam, voornamen, rijksregisternummer (bij gebrek aan het rijksregisternummer hun woonplaats, geboorteplaats en -datum) en de relatie tot de overledene. Indien de aangevers gehuwd zijn, vermelden zij ook de naam en voornamen van hun echtgenoot of echtgenote. ✓ de overleden persoon De aangifte vermeldt de naam, voornamen, beroep, domicilie, geboorteplaats en -datum van de overledene. Ook de plaats en de datum van overlijden moeten worden vermeld. Ingeval de overledene een rijksinwoner betreft, moet de aangifte uitdrukkelijke melding maken van het adres, de datum en de duur van de vestiging van de verschillende fiscale woonplaatsen die de overledene gehad heeft in de periode van 5 jaar vóór zijn overlijden. ✓ de uitgesloten erfgenamen Indien de overledene in zijn wilsbeschikking of een contractuele beschikking erfgenamen heeft uitgesloten, moet de identiteit van deze uitgesloten erfgenamen in de aangifte worden vermeld. ✓ de erfgenamen, legatarissen of begiftigden Deze personen vermelden hun naam, voornamen, rijksregisternummer en wat door ieder van hen uit de erfenis wordt verkregen. 51 ✓ de keuze van woonplaats De erfgenamen, legatarissen en begiftigden kiezen één adres waarnaar alle correspondentie wordt gestuurd. ✓ de schenkingen onder de levenden In de aangifte moet worden vermeld of de overledene aan zijn erfgenamen, legatarissen of begiftigden binnen de 3 jaar vóór zijn overlijden schenkingen heeft gedaan waarover ja dan neen schenkingsrecht werd geheven. Indien dat het geval is, moet in de aangifte worden vermeld: ● ● wie de begunstigde van deze schenking was waarover schenkingsrecht werd of moet worden geheven d.w.z. het bedrag van de schenking Deze bepaling is ook van toepassing, ongeacht de datum van de akte, indien de schenking gedaan werd onder een opschortende voorwaarde die vervuld werd door het overlijden van de schenker of minder dan 3 jaar vóór dit overlijden. ✓ het vruchtgebruik In de aangifte moet worden vermeld of de overledene vruchtgebruik of met fideïcommis bezwaarde goederen had. Indien dit het geval is ● ● moet opgave worden gedaan van deze goederen moeten de personen worden aangeduid die tot het genot van de volle eigendom zijn gekomen of voordeel getrokken hebben uit het fideïcommis ten gevolge van het overlijden ✓ het huisraad/de inboedel Indien de overledene roerende goederen heeft nagelaten, moeten de aangevers in de aangifte vermelden of deze goederen wel of niet verzekerd waren tegen brand, diefstal of enig ander risico. Indien de goederen verzekerd waren, moeten voor alle op de overlijdensdag lopende polissen de volgende gegevens worden vermeld: 52 ● ● ● de naam / benaming en het adres van de verzekeraar de datum en het nummer van de polis de verzekerde goederen en de verzekerde waarde De aangevers moeten ook uitdrukkelijk bevestigen dat naar hun weten de goederen geen voorwerp uitmaken van andere polissen. ✓ het aan te geven actief Wanneer de overledene een Belgisch rijksinwoner (zie Lexicon p. 91) was, moet zijn hele vermogen, d.w.z. alle roerende en onroerende goederen in binnen- en buitenland, worden aangegeven. De nalatenschap van een rijksinwoner wordt belast met het successierecht. Opgelet! Ook goederen die niet behoren tot de nalatenschap van de overledene kunnen aan het successierecht onderworpen zijn: ● ● het kapitaal of de rente verkregen uit een door de overledene afgesloten levensverzekering de roerende goederen die de overledene binnen de 3 jaar voor zijn overlijden heeft geschonken waarover geen schenkingsrecht geheven werd Wanneer de overledene geen Belgisch rijksinwoner was, moet er enkel aangifte worden gedaan van zijn onroerende goederen in België. De nalatenschap van een niet-rijksinwoner wordt belast met het recht van overgang bij overlijden. Voor de roerende goederen moet, artikel per artikel, een nauwkeurige beschrijving en begroting worden gegeven. Voorbeelden van roerende goederen die deel uitmaken van het belastbaar actief zijn: ● ● ● ● ● ● bankrekeningen, koffers … liggende gelden, kasbons, aandelen … persoonlijke voorwerpen meubels verzamelingen auto’s, caravans, boten … Voor de onroerende goederen moet van ieder onroerend goed dat deel uitmaakt van de nalatenschap de kadastrale aanduiding (afdeling, sectie en perceelnummer) worden vermeld. 53 ✓ het passief (schulden, begrafeniskosten …) Wanneer de overledene een Belgisch rijksinwoner was, mogen bepaalde kosten en schulden worden afgetrokken van het belastbaar actief. Kosten en schulden die als passief kunnen worden ingebracht, zijn: ● de begrafeniskosten: - de lijkkist, de grafsteen - de kerkdienst, de doodsbrieven, het rouwmaal op de dag van de begrafenis … ● schulden van de overledene die bestaan op het ogenblik van zijn overlijden: - de kosten van de laatste ziekte - de facturen van telefoon, water, gas, elektriciteit, belastingen … Ook andere schulden kunnen als passief worden opgenomen. Voor iedere schuld moet de volgende gegevens worden vermeld: - de naam, voornamen en domicilie van de schuldeiser - de oorzaak van de schuld - de datum van de akte, zo er een bestaat. De erfopvolgers moeten het bestaan van de schuld, het bedrag ervan en het deel ten laste van de overledene kunnen bewijzen. De bewijsstukken moeten bij de aangifte van nalatenschap worden gevoegd. Voor de begrafeniskosten volstaan onkostennota’s en facturen als bewijs. Wanneer de overledene geen Belgisch rijksinwoner was, kan in principe geen enkel passief worden afgetrokken. Vlaams Gewest/Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Als de overledene geen Belgische Rijksinwoner was, maar zijn domicilie of zetel van vermogen gevestigd was binnen de Europese Economische Ruimte, kan het passief (schulden) waarvan de erfopvolgers bewijzen dat ze specifiek werden aangegaan om onroerende goederen te verwerven of te behouden, in aanmerking worden genomen. Waals Gewest: Alle schulden die in het bijzonder betrekking hebben op in België gelegen onroerende goederen kunnen als passief in aanmerking worden genomen. 54 Wie bepaalt de waarde van de goederen uit de nalatenschap? Het zijn de erfgenamen die de waarde van de goederen moeten schatten. De waarde van de goederen die moet worden aangegeven is de verkoopwaarde op de dag van het overlijden. Voor onroerende goederen die in België gelegen zijn, zijn er 2 manieren om de waarde te bepalen: 1. De erfgenamen maken zelf op basis van recente gegevens (bijvoorbeeld de verkoopprijs van vergelijkbare goederen in dezelfde omgeving) een schatting. Wanneer de administratie vindt dat een goed te laag werd geschat in de aangifte van nalatenschap brengt zij haar eigen schatting ter kennis van de erfgenamen. 2. De erfgenamen laten op hun kosten de verkoopwaarde van de goederen door 1 of 3 deskundigen schatten. Deze methode wordt ‘voorafgaande schatting’ genoemd. De schatting moet tijdig (d.w.z. vóór de indiening van de aangifte en uiterlijk vóór het verstrijken van de indieningstermijn) worden aangevraagd. U doet deze aanvraag door een aangetekende brief te richten aan de ontvanger van het registratiekantoor waar de aangifte van nalatenschap moet worden ingediend. De door de deskundigen vastgestelde waarde is bindend voor de aangevers en de administratie. Er kan dus geen meerwaarde worden gevestigd op goederen die volgens deze procedure zijn geschat. WAAR? Waar moet de aangifte van nalatenschap worden ingediend? a) De overledene is een rijksinwoner. De aangifte van nalatenschap van een rijksinwoner moet worden ingediend in het registratiekantoor dat bevoegd is voor de plaats waar de overledene zijn laatste fiscale woonplaats (zie Lexicon p. 91) heeft gehad. 55 Uitzondering Deze regel geldt niet wanneer de fiscale woonplaats van de overledene in de 5 jaar voor zijn overlijden in meer dan één gewest (Vlaams Gewest, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Waals Gewest) gevestigd was (zie vraag hierna). b) De overledene is een niet-rijksinwoner. De aangifte van nalatenschap van een niet-rijksinwoner moet worden ingediend in het registratiekantoor dat bepaald wordt door de ligging van de in België gelegen onroerende goederen die aan de overledene toebehoorden. Wanneer door eenzelfde erfgenaam verschillende onroerende goederen worden verkregen die gelegen zijn op plaatsen waarvoor verschillende registratiekantoren bevoegd zijn, is het bevoegde kantoor dat van de plaats waar zich het deel van de goederen bevindt met het hoogste federaal kadastraal inkomen. Waar moet de aangifte van nalatenschap worden ingediend wanneer de fiscale woonplaats van de overleden rijksinwoner in de 5 jaar voor zijn overlijden in meer dan één gewest gevestigd was? Indien de fiscale woonplaats van de overleden rijksinwoner in de 5 jaar voor zijn overlijden in meer dan één gewest gevestigd was, moet de aangifte worden ingediend: ✓ in het registratiekantoor dat bevoegd is voor de plaats waar de overledene zijn laatste fiscale woonplaats heeft gehad ✓ binnen het Gewest waar de fiscale woonplaats van de overledene in die 5 jaar het langst gevestigd was 56 Voorbeeld: De overledene had in de 5 jaar voor zijn overlijden de volgende fiscale woonplaatsen: ✓ 2 jaar in Namen (Waals Gewest) ✓ 1 jaar in Brussel (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) ✓ 1 jaar in Gembloux (Waals Gewest) ✓ 1 jaar in Antwerpen (Vlaams Gewest) Het gewest waar hij over de periode van 5 jaar het langst zijn fiscale woonplaats heeft gehad is het Waals Gewest (2 jaar + 1 jaar). De aangifte moet worden ingediend in het kantoor van Gembloux (laatste fiscale woonplaats in het Waals Gewest). 57 Nalatenschap en berekening van het successierecht Wat gebeurt er na de indiening van de aangifte van nalatenschap? Aan de hand van de aangifte van nalatenschap wordt het successierecht berekend. Het successierecht wordt berekend: ✓ volgens een tarief dat opklimt per schijf van verkrijging, ✓ volgens een tarief dat verschilt naargelang de graad van verwantschap tussen de erfgenaam en de overledene. De tarieven verschillen afhankelijk van het gewest waar de overledene zijn laatste fiscale woonplaats had. 58 Tarieven in de verschillende gewesten VLAAMS GEWEST Ik was getrouwd met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van de langstlevende echtgenoot zijn in het Vlaams Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 250.000 9% 1.500 27 % 19.500 Boven de 250.000 Deze tarieven worden toegepast op het nettoaandeel in de onroerende en de roerende goederen. Ik was getrouwd met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Aan de langstlevende echtgenoot wordt een degressieve vermindering van successierecht toegekend wanneer het netto-erfdeel (= som van nettoaandeel in onroerende goederen + nettoaandeel in roerende goederen) van de erfgenaam minder dan 50.000 euro bedraagt. Deze vermindering wordt als volgt berekend: 500 x [1 – (netto-erfdeel: 50.000 euro)]. 59 Bovendien betaalt de langstlevende echtgeno(o)te in zijn totale erfdeel geen successierecht op het deel van de gezinswoning dat hij of zij erft. Hoe groot het deel is, hangt af van het huwelijkscontract en van het feit of u al dan niet kinderen heeft. Ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van de samenwonende erfgenaam zijn in het Vlaams Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 250.000 9% 1.500 27 % 19.500 Boven de 250.000 Deze tarieven worden toegepast op het nettoaandeel in de onroerende en de roerende goederen. Wat wordt er verstaan onder samenwonende in het Vlaams Gewest? Onder samenwonende(n) wordt in het Vlaams Gewest verstaan: ✓ de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap wettelijk samenwoonde met de overledene OF ✓ de persoon of de personen die op de dag van het openvallen van de nalatenschap 60 ● gedurende tenminste 1 jaar ● ononderbroken samenwoonde(n) met de overledene ● en met hem of haar een gemeenschappelijke huishouding voerde(n) Opgelet! Voor de vrijstelling van de gezinswoning is vereist dat u gedurende ten minste 3 jaar ononderbroken met de overledene samenwoonde en met hem of haar een gemeenschappelijke huishouding voerde. Ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Aan de langstlevende samenwonende partner wordt een degressieve vermindering van successierecht toegekend wanneer het netto-erfdeel (= som van nettoaandeel in onroerende goederen + nettoaandeel in roerende goederen) van de erfgenaam minder dan 50.000 euro bedraagt. Deze vermindering wordt als volgt berekend: 500 x [1 – (netto-erfdeel: 50.000 euro)]. Bovendien betaalt de langstlevende samenwonende partner in zijn totale erfdeel geen successierecht op het deel van de gezinswoning dat hij of zij erft. Hoe groot dat deel is, hangt af van het samenwoningscontract en van het feit of u al dan niet kinderen heeft. Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een erfgenaam in rechte lijn zijn in het Vlaams Gewest de volgende tarieven van toepassing: 61 Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 250.000 9% 1.500 27 % 19.500 Boven de 250.000 Deze tarieven worden toegepast op het nettoaandeel in de onroerende en de roerende goederen. Het tarief in rechte lijn is in het Vlaams Gewest ook van toepassing op stiefkinderen, stiefouders, zorgkinderen en adoptiekinderen. Belanghebbenden moeten kunnen bewijzen dat zij aan de nodige voorwaarden voldoen. Wat wordt er verstaan onder een stiefkind en een stiefouder in het Vlaams Gewest? Onder een stiefkind wordt verstaan: ✓ het kind van de echtgenoot van de overledene, ✓ het kind van de persoon met wie de overledene samenwoonde. Onder een stiefouder wordt verstaan: ✓ de echtgenoot van de vader of moeder van de overledene, ✓ de persoon met wie de ouder van de overledene samenwoonde. 62 Wat wordt er verstaan onder een zorgkind in het Vlaams Gewest? Onder een zorgkind wordt een persoon verstaan die ✓ voor de leeftijd van 21 jaar ✓ gedurende 3 achtereenvolgende jaren bij een zorgouder heeft gewoond ✓ en van deze persoon (of deze persoon en zijn levenspartner) de hulp en verzorging heeft gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. Wat wordt er verstaan onder een adoptiekind in het Vlaams Gewest? Onder een adoptiekind wordt een persoon verstaan die werd geadopteerd onder het stelsel van de volle of de gewone adoptie. Opdat het tarief in rechte lijn van toepassing zou zijn bij gewone adoptie, moet aan één van de volgende voorwaarden voldaan zijn: 1. Het adoptiekind moet ● voor de leeftijd van 21 jaar ● gedurende 3 achtereenvolgende jaren, hoofdzakelijk van de adoptant (en zijn levenspartner) de hulp en verzorging hebben gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. 2. Het adoptiekind is het kind is van de echtgenoot van de adoptant. 3. Op het ogenblik van de adoptie: ● stond het kind onder de voogdij van de openbare onderstand of van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, of ● was het kind wees van een voor België gestorven vader of moeder. 4. Het adoptiekind werd geadopteerd door een persoon van wie al de afstammelingen voor België gestorven zijn. 63 Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, stiefkind, zorgkind, adoptiekind, kleinkind, ouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Aan erfgenamen in rechte lijn wordt een degressieve vermindering van successierecht toegekend wanneer het netto-erfdeel (= som van nettoaandeel in onroerende goederen + nettoaandeel in roerende goederen) van de erfgenaam minder dan 50.000 euro bedraagt. Deze vermindering wordt als volgt berekend: 500 x [1 – (netto-erfdeel: 50.000 euro)]. De kinderen van de overledene die nog geen 21 jaar zijn, krijgen een vermindering van 75 euro per volledig jaar dat nog moet verlopen tot zij de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt. De helft van de vermindering die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten, wordt toegekend aan de overlevende echtgenoot of samenwonende. 64 Voorbeeld: Peter Janssens sterft en laat als erfgenaam zijn zoon Wouter na. Wouter is 17 jaar en 6 maand. Na aftrek van de schulden van Peter en na de begrafeniskosten, bedraagt het netto-erfdeel van Wouter 30.000 euro (waarvan 20.000 euro onroerende goederen en 10.000 euro roerende goederen). Wouter heeft recht op een belastingvermindering van: ✓ 500 euro x [1 – (30.000 euro: 50.000 euro)] = 200 euro ✓ 75 euro x 3 (= volledige jaren tot 21) = 225 euro Totaal: 425 euro Wouter was het volgende bedrag aan successierecht verschuldigd: ✓ 20.000 aan 3 % = 600 euro ✓ 10.000 aan 3 % = 300 euro Totaal: 900 euro Na aftrek van de vermindering moet Wouter 475 euro successierecht betalen. 65 Ik ben een broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een broer of een zus zijn in het Vlaams Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 75.000 30 % 75.000,01 125.000 55 % 22.500 65 % 50.000 Boven de 125.000 Deze tarieven worden toegepast op het overeenstemmende gedeelte van het nettoaandeel van elk van de rechtverkrijgenden in de onroerende en de roerende goederen. Ik ben een broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Als het netto-erfdeel dat u als broer of zus toekomt, kleiner is of gelijk aan 18.750 euro heeft u recht op een belastingvermindering die als volgt wordt berekend: 2.000 euro x (erfdeel: 20.000 euro). 66 Voorbeeld: Bij een erfdeel van 4.000 euro bedraagt de belastingvermindering 400 euro. 2.000 euro x (4.000 euro: 20.000 euro) = 400 euro. Als het erfdeel dat u als broer of zus toekomt, groter is dan 18.750 euro en kleiner dan 75.000 euro heeft u recht op een degressieve belastingvermindering die als volgt wordt berekend: 2.500 euro x [1 – (erfdeel: 75.000 euro)]. Voorbeeld: Bij een erfdeel van 30.000 euro bedraagt de belastingvermindering 1.500 euro. 2.500 euro x 1 – [(30.000 euro: 75.000 euro)] = 1.500 euro. Ik ben een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer of zus zijn in het Vlaams Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 75.000 45 % 75.000,01 125.000 55 % 33.750 65 % 61.250 Boven de 125.000 Deze tarieven worden toegepast op het overeenstemmende gedeelte van de som van de nettoaandelen in de onroerende en de roerende goederen. 67 Ik ben een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Als de som van de erfdelen die alle andere personen (dan echtgenoten, samenwonenden, erfgenamen in rechte lijn, broers en zussen) toekomen, kleiner is of gelijk aan 12.500 euro hebt u recht op een belastingvermindering die als volgt wordt berekend: 2.000 euro x (som van de erfdelen: 12.500). De vermindering wordt globaal berekend en vervolgens verdeeld over de erfgenamen in verhouding tot hun erfdeel. Voorbeeld: Bij een som van de erfdelen van 6.000 euro bedraagt de belastingvermindering 960 euro. 2.000 euro x (6.000 euro: 12.500) = 960 euro. Als de som van de erfdelen die alle andere personen (dan echtgenoten, samenwonenden, erfgenamen in rechte lijn, broers en zussen) toekomen, groter is dan 12.500 euro en kleiner dan 75.000 euro hebt u recht op een belastingvermindering die als volgt wordt berekend: 2.400 euro x [1- (som van de erfdelen: 75.000)]. De vermindering wordt globaal berekend en vervolgens verdeeld over de erfgenamen in verhouding tot hun erfdeel. Voorbeeld: Bij een som van de erfdelen van 30.000 euro bedraagt de belastingvermindering 1.440 euro. 2.400 euro x [1 - (30.000 euro: 75.000) = 1.440 euro. 68 Ik ben zwaar gehandicapt en erfgenaam van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Het erfdeel van een zwaar gehandicapte persoon is tot een bepaalde som vrijgesteld van belastingen. Deze vrijgestelde som bestaat uit een basisbedrag dat wordt vermenigvuldigd met een bepaalde coëfficiënt. Het basisbedrag verschilt naargelang van de graad van verwantschap: ✓ erfgenamen in rechte lijn, echtgenoten en samenwonenden genieten een vrijgesteld basisbedrag van 3.000 euro ✓ alle andere erfgenamen genieten een vrijgesteld basisbedrag van 1.000 euro. De coëfficiënt is afhankelijk van de leeftijd van de gehandicapte op het ogenblik van de verkrijging. Hoe jonger de zwaar gehandicapte, hoe groter de vrijstelling. Het recht op vrijstelling moet worden bewezen aan de hand van een attest of verklaring van een instelling of dienst die bevoegd is om de toestand van de gehandicapte vast te stellen. Dit attest of deze verklaring moet bij de aangifte van nalatenschap worden gevoegd. 69 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Ik was getrouwd met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op het netto erfdeel van de langstlevende echtgenoot in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 100.000 8% 1.500 100.000,01 175.000 9% 5.500 175.000,01 250.000 18 % 12.250 250.000,01 500.000 24 % 25.750 30 % 85.750 Boven de 500.000 Voor overlijdens vóór 1 januari 2014 kan worden afgeweken van de tarieven in deze tabel, wanneer de nalatenschap ✓ een deel in volle eigendom van het gebouw omvat ✓ dat de overledene tenminste 5 jaar tot hoofdverblijfplaats heeft gediend. In dat geval zijn op dit gedeelte van de nalatenschap de volgende tarieven van toepassing: 70 Belastingschijven in EUR van Heffingspercentage per schijf tot 0,01 50.000 2% 50.000,01 100.000 5,3 % 100.000,01 175.000 6% 175.000,01 250.000 12 % Het voordeel is geplafonneerd tot 250.000 euro.Het surplus ondergaat het gewone tarief. 250.000,01 Boven de 500.000 500.000 24 % 30 % Opmerkingen: 1. Het bewijs dat de overledene zijn hoofdverblijfplaats had in het bedoelde gebouw blijkt in principe uit de gegevens van het Rijksregister. Er moet geen uittreksel uit het bevolkingsregister of vreemdelingenregister meer voorgelegd worden. 2. Het voordeeltarief blijft behouden wanneer de overledene zijn hoofdverblijfplaats niet heeft kunnen behouden door overmacht. Voor overlijdens vanaf 1 januari 2014 betaalt de langstlevende echtgenoot geen successierechten meer op het nettoaandeel dat hij/zij erft. De schulden die specifiek werden aangegaan om de gezinswoning te verwerven of te behouden, worden afgetrokken. Zij moeten uitdrukkelijk in de aangifte van nalatenschap vermeld worden. De omvang van het nettoaandeel zal afhangen van het feit of u al dan niet kinderen heeft en van het huwelijksvermogensstelsel. Ik was getrouwd met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? De langstlevende echtgenoot geniet een vrijstelling van 15.000 euro d.w.z. dat, in de eerste schijf, 15.000 euro van zijn of haar erfdeel belastingvrij is. De helft van de extra vrijstellingen die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten, wordt toegekend aan de overlevende echtgenoot of samenwonende erfgenaam. 71 Ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op het netto-erfdeel van de samenwonende erfgenaam. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 100.000 8% 1.500 100.000,01 175.000 9% 5.500 175.000,01 250.000 18 % 12.250 250.000,01 500.000 24 % 25.750 30 % 85.750 Boven de 500.000 Voor overlijdens vóór 1 januari 2014 kan worden afgeweken van de tarieven in deze tabel, wanneer de nalatenschap ✓ een deel in volle eigendom van het gebouw omvat ✓ dat de overledene tenminste 5 jaar tot hoofdverblijfplaats heeft gediend. In dat geval zijn op dit gedeelte van de nalatenschap de volgende tarieven van toepassing: Belastingschijven in EUR van Heffingspercentage per schijf tot 0,01 50.000 2% 50.000,01 100.000 5,3 % 100.000,01 175.000 6% 175.000,01 250.000 12 % 72 Het voordeel is geplafonneerd tot 250.000 euro.Het surplus ondergaat het gewone tarief. 250.000,01 Boven de 500.000 500.000 24 % 30 % Opmerkingen: 1. Het bewijs dat de overledene zijn hoofdverblijfplaats had in het bedoelde gebouw blijkt in principe uit de gegevens van het Rijksregister. Er moet geen uittreksel uit het bevolkingsregister of vreemdelingenregister meer voorgelegd worden. 2. Het voordeeltarief blijft behouden wanneer de overledene zijn hoofdverblijfplaats niet heeft kunnen behouden door overmacht. Voor overlijdens vanaf 1 januari 2014 betaalt de overlevende wettelijk samenwonende geen successierechten meer op het nettoaandeel dat hij/zij erft. De schulden die specifiek werden aangegaan om de gezinswoning te verwerven of te behouden, worden afgetrokken. Zij moeten uitdrukkelijk in de aangifte van nalatenschap vermeld worden. De omvang van het nettoaandeel zal afhangen van het feit of u al dan niet kinderen heeft en van de wettelijke of overeengekomen vermogensregeling. Wat wordt er verstaan onder samenwonende in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Onder samenwonende(n) wordt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verstaan: ✓ de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap wettelijk samenwoonde met de overledene ✓ en die samen met de overledene een verklaring van wettelijke samenwoning heeft opgemaakt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeenschappelijke woonplaats 73 Ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? De samenwonende erfgenaam geniet een vrijstelling van 15.000 euro d.w.z. dat, in de eerste schijf, 15.000 euro van zijn of haar erfdeel belastingvrij is. De helft van de extra vrijstellingen die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten, wordt toegekend aan de overlevende echtgenoot of samenwonende erfgenaam. Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op het netto-erfdeel van erfgenamen in rechte lijn. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 3% 50.000,01 100.000 8% 1.500 100.000,01 175.000 9% 5.500 175.000,01 250.000 18 % 12.250 250.000,01 500.000 24 % 25.750 30 % 85.750 Boven de 500.000 Voor overlijdens vóór 1 januari 2014 kan worden afgeweken van de tarieven in deze tabel, wanneer de nalatenschap ✓ een deel in volle eigendom van het gebouw omvat ✓ dat de overledene tenminste 5 jaar tot hoofdverblijfplaats heeft gediend. In dit geval zijn op dit gedeelte van de nalatenschap de volgende tarieven van toepassing: 74 Belastingschijven in EUR van Heffingspercentage per schijf tot 0,01 50.000 2% 50.000,01 100.000 5,3 % 100.000,01 175.000 6% 175.000,01 250.000 12 % Het voordeel is geplafonneerd tot 250.000 euro. Het surplus ondergaat het gewone tarief. 250.000,01 500.000 Boven de 500.000 24 % 30 % Opmerkingen: 1. Het bewijs dat de overledene zijn hoofdverblijfplaats had in het bedoelde gebouw blijkt in principe uit de gegevens van het Rijksregister. Er moet geen uittreksel uit het bevolkingsregister of vreemdelingenregister meer voorgelegd worden. 2. Het voordeeltarief blijft behouden wanneer de overledene zijn hoofdverblijfplaats niet heeft kunnen behouden door overmacht. Het tarief in rechte lijn is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ook van toepassing op stiefkinderen, stiefouders, en adoptiekinderen. Belanghebbenden moeten kunnen bewijzen dat zij aan de nodige voorwaarden voldoen. Wat wordt er verstaan onder een stiefkind en een stiefouder in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Onder een stiefkind wordt verstaan ✓ het kind van de echtgenoot van de overledene ✓ of van de persoon met wie de overledene samenwoonde 75 ✓ dat voor de leeftijd van 21 jaar ✓ gedurende 6 jaar zonder onderbreking ✓ van de stiefouder de hulp en verzorging heeft gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. Onder een stiefouder wordt verstaan ✓ de echtgenoot van de vader of moeder van de overledene ✓ de persoon met wie de ouder van de overledene samenwoonde. Wat wordt er verstaan onder een adoptiekind in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Onder een adoptiekind wordt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een persoon verstaan die geadopteerd werd onder het stelsel van de volle of de gewone adoptie. Opdat het tarief in rechte lijn van toepassing zou zijn bij gewone adoptie moet aan een van de volgende voorwaarden voldaan zijn: 1. Het adoptiekind moet ● voor de leeftijd van 21 jaar ● gedurende 6 jaar zonder onderbreking ● van de adoptant (of van deze persoon en zijn levenspartner) de hulp en verzorging hebben gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. 2. Het adoptiekind is kind van de echtgenoot van de adoptant. 3. Op het ogenblik van de adoptie: ● stond het kind onder de voogdij van de openbare onderstand of van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, of ● was het kind wees van een voor België gestorven vader of moeder. 76 4. Het adoptiekind werd geadopteerd door een persoon van wie al de afstammelingen voor België gestorven zijn. Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Aan erfgenamen in rechte lijn, die door de wet tot de erfenis geroepen worden, wordt een vrijstelling toegekend van 15.000 euro. D.w.z. dat, in de eerste schijf, 15.000 euro van zijn of haar erfdeel belastingvrij is. De kinderen van de overledene die nog geen 21 jaar zijn, krijgen een extra vrijstelling van 2.500 euro per volledig jaar dat nog moet verlopen tot zij de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt. Voorbeeld: Anna Peeters sterft en laat als erfgenaam haar dochter Els na. Els is 17 jaar en 6 maand. Na aftrek van de begrafeniskosten en de schulden van Anna bedraagt het nagelaten actief 30.000 euro. Els heeft recht op de volgende vrijstellingen: ✓ een belastingvrij gedeelte van 15.000 euro ✓ een bijkomend belastingvrij gedeelte van 2.500 euro x 3 (= volledige jaren tot 21) 7.500 euro Samen: 22.500 euro belastingvrij Het successierecht dat Els verschuldigd is, wordt berekend op 30.000 euro - 22.500 euro (= vrijgesteld bedrag) = 7.500 euro Zij moet het volgende bedrag aan successierecht betalen: 7.500 euro x 3 % = 225 euro. 77 Ik ben een broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op het netto-erfdeel van een broer of zus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 20 % 12.500,01 25.000 25 % 2.500 25.000,01 50.000 30 % 5.625 50.000,01 100.000 40 % 13.125 100.000,01 175.000 55 % 33.125 175.000,01 250.000 60 % 74.375 65 % 119.375 Boven de 250.000 Ik ben een broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Wanneer de nalatenschap het bedrag van 1.250 euro niet overschrijdt, is het nettoerfdeel van een broer of zus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vrijgesteld. 78 Ik ben een oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op de samengenomen aandelen van ooms, tantes, neven of nichten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 35 % 50.000,01 100.000 50 % 17.500 100.000,01 175.000 60 % 42.500 70 % 87.500 Boven de 175.000 Ik ben een oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Wanneer de nalatenschap het bedrag van 1.250 euro niet overschrijdt, is het nettoerfdeel van een oom, tante, neef of nicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vrijgesteld. 79 Ik ben een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Het volgende tarief zal worden toegepast op de samengenomen erfdelen van de andere personen dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 50.000 40 % 50.000,01 75.000 55 % 20.000 75.000,01 175.000 65 % 33.750 80 % 98.750 Boven de 175.000 Ik ben een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Het netto-erfdeel van de andere personen dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vrijgesteld wanneer de nalatenschap het bedrag van 1.250 euro niet overschrijdt. 80 WAALS GEWEST Ik was getrouwd of ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van de langstlevende echtgenoot of samenwonende zijn in het Waals Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 3% 12.500,01 25.000 4% 375 25.000,01 50.000 5% 875 50.000,01 100.000 7% 2.125 100.000,01 150.000 10 % 5.625 150.000,01 200.000 14 % 10.625 200.000,01 250.000 18 % 17.625 250.000,01 500.000 24 % 26.625 30 % 86.625 Boven de 500.000 Ik was getrouwd of ik woonde samen met de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? De langstlevende echtgenoot of de samenwonende geniet in het Waals Gewest een vrijstelling van 12.500 euro. D.w.z. dat, in de eerste schijf, 12.500 euro van zijn of haar erfdeel belastingvrij is. 81 Als het netto-erfdeel van de langstlevende echtgenoot of de samenwonende niet meer bedraagt dan 125.000 euro, geniet hij of zij een bijkomende vrijstelling van 12.500 euro in de tweede schrijf, dus een totale vrijstelling van 25.000 euro. De helft van de extra vrijstellingen die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten, wordt toegekend aan de overlevende echtgenoot of de samenwonende. Op het deel van de gezinswoning dat de langstlevende echtgenoot of de samenwonende erft, is bovendien een lager tarief van toepassing dan op de rest van zijn of haar netto-erfdeel. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 25.000 1% 25.000,01 50.000 2% 250 50.000,01 175.000 5% 750 175.000,01 250.000 12 % 7.000 250.000,01 500.000 24 % 16.000 30 % 76.000 Boven de 500.000 Voor de nalatenschappen die openvallen vanaf 1 juni 2014 is een vrijstelling van toepassing op de eerste schijven van het nettoaandeel verkregen in de gezinswoning door de echtgenoot of wettelijk samenwonende van de overledene: ✓ van 160.000 tot 250.000 euro is een preferentieel tarief van toepassing ✓ boven de 250.000 euro is het overschot onderworpen aan het normale tarief 82 Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van tot Echtgenoot of wettelijk samenwonende Heffingspercentage per schijf (%) Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) 0,01 25.000 0% 25.000,01 50.000 0% 50.000,01 160.000 0% 160.000,01 175.000 5% 175.000,01 250.000 12 % 750 250.000,01 500.000 24 % 9.750 30 % 69.750 Boven de 500.000 Wat wordt er verstaan onder samenwonende in het Waals Gewest? Onder samenwonende(n) wordt in het Waals Gewest verstaan: ✓ de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap gedomicilieerd was met de overledene ✓ en die met de overledene een verklaring van wettelijke samenwoning heeft opgemaakt overeenkomstig de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek of het Wetboek van Internationaal privaat recht Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een kind, adoptiekind of andere erfgenaam in rechte lijn zijn onder bepaalde voorwaarden in het Waals Gewest de volgende tarieven van toepassing: 83 Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 3% 12.500,01 25.000 4% 375 25.000,01 50.000 5% 875 50.000,01 100.000 7% 2.125 100.000,01 150.000 10 % 5.625 150.000,01 200.000 14 % 10.625 200.000,01 250.000 18 % 17.625 250.000,01 500.000 24 % 26.625 30 % 86.625 Boven de 500.000 Ik ben een erfgenaam in rechte lijn (kind, kleinkind, ouder, grootouder) van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Kan ik een vermindering van successierecht genieten? Een erfgenaam in rechte lijn, die door de wet tot de erfenis wordt geroepen (kinderen, kleinkinderen) geniet in het Waals Gewest een vrijstelling van 12.500 euro. D.w.z. dat, in de eerste schijf, 12.500 euro van zijn of haar erfdeel belastingvrij is. Als het netto-erfdeel van de erfgenaam in rechte lijn niet meer bedraagt dan 125.000 euro, geniet hij of zij een bijkomende vrijstelling van 12.500 euro in de tweede schijf, dus een totale vrijstelling van 25.000 euro. De kinderen van de overledene die nog geen 21 jaar zijn, krijgen een extra vrijstelling van 2.500 euro per volledig jaar dat nog moet verlopen tot zij de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt. 84 Voorbeeld: Dirk De Smet sterft en laat als erfgenaam zijn dochter Hilde na. Hilde is 17 jaar en 6 maand. Na aftrek van de begrafeniskosten en de schulden van Dirk bedraagt het nagelaten actief 150.000 euro. Hilde heeft recht op de volgende vrijstellingen: ✓ een belastingvrij gedeelte van 12.500 euro ✓ een bijkomend belastingvrij gedeelte van 2.500 euro x 3 (= volledige jaren tot 21) 7.500 euro Samen: 20.000 euro belastingvrij Het successierecht dat Hilde verschuldigd is, wordt als volgt berekend: 12.500 vrijgesteld bedrag 7.500 vrijgesteld bedrag 5.000 aan 4 % = 200 euro 25.000 aan 5 % = 1.250 euro 50.000 aan 7 % = 3.500 euro 50.000 aan 10 % = 5.000 euro 9.950 euro 85 Op het deel van de gezinswoning dat de erfgenamen in rechte lijn erven, is bovendien een lager tarief van toepassing dan op de rest van hun erfdeel. Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 25.000 1% 25.000,01 50.000 2% 250 50.000,01 175.000 5% 750 175.000,01 250.000 12 % 7.000 250.000,01 500.000 24 % 16.000 30 % 76.000 Boven de 500.000 Ik ben een broer of zus van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een broer of zus zijn in het Waals Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 20 % 12.500,01 25.000 25 % 2.500 25.000,01 75.000 35 % 5.625 75.000,01 175.000 50 % 23.125 65 % 73.125 Boven de 175.000 86 Ik ben een oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een oom, tante, neef of nicht zijn in het Waals Gewest de volgende tarieven van toepassing: Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 25 % 12.500,01 25.000 30 % 3.125 25.000,01 75.000 40 % 6.875 75.000,01 175.000 55 % 26.875 70 % 81.875 Boven de 175.000 Ik ben een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene, die zijn laatste fiscale woonplaats had in het Waals Gewest. Hoe wordt het successierecht berekend? Op het netto-erfdeel van een andere persoon dan een echtgenoot, samenwonende, erfgenaam in rechte lijn, broer, zus, oom, tante, neef of nicht van de overledene zijn in het Waals Gewest de volgende tarieven van toepassing: 87 Gedeelte van het nettoaandeel in EUR van Heffingspercentage per schijf Totaalbedrag van de heffing over de voorafgaande schijven (in EUR) tot 0,01 12.500 30 % 12.500,01 25.000 35 % 3.750 25.000,01 75.000 60 % 8.215 75.000,01 175.000 80 % 38.125 80 % 118.125 Boven de 175.000 88 Betaling van het successierecht Wie moet het successierecht betalen? Erfgenamen en legatarissen moeten ieder voor hetgeen hij verkrijgt successierecht betalen. Aan wie moet het successierecht betaald worden? Het successierecht moeten worden betaald aan de ontvanger van het registratiekantoor waar de aangifte van nalatenschap werd ingediend. Hoe kan het successierecht worden betaald? Het successierecht kan worden betaald door ✓ storting of overschrijving van het te betalen bedrag op het rekeningnummer van het bevoegde registratiekantoor ✓ de afgifte van kunstwerken Deze betalingswijze is onderworpen aan een speciale reglementering. Wanneer moet het successierecht worden betaald? Het successierecht moet worden betaald binnen de 2 maanden na de dag waarop de indieningstermijn voor de aangifte van nalatenschap verstreken is (zie p. 47). Na deze termijn is de wettelijke intrest verschuldigd. 89 Kan ik een uitstel van betaling van het successierecht krijgen? Om een uitstel van betaling van het successierecht te krijgen, moet u een gemotiveerd verzoek indienen bij de ontvanger van het registratiekantoor waar de aangifte van nalatenschap werd ingediend. Het maximumuitstel dat u kunt krijgen is 5 jaar vanaf de datum van het overlijden. Het is niet omdat u een uitstel van betaling krijgt dat u geen nalatigheidsintresten zullen worden aangerekend! 90 Wegwijs in schenkingen en nalatenschappen Lexicon 91 ■ Adoptant Een adoptant is een persoon die iemand als kind aanneemt. ■ Degressieve vermindering van successierecht Hoe kleiner het erfdeel, hoe groter de vermindering. ■ Fiscale woonplaats De fiscale woonplaats is de plaats waar de overledene ✓ zijn werkelijke en voortdurende woonplaats had ✓ zijn familie is gevestigd ✓ het centrum van zijn bedrijvigheid of de zetel van zijn zaken of zijn bezigheden heeft gevestigd. De fiscale woonplaats komt niet noodzakelijk overeen met de wettelijke woonplaats. De wettelijke woonplaats is de plaats waarvan een persoon bij de gemeente heeft verklaard dat hij er zijn hoofdverblijfplaats zou vestigen. ■ Rijksinwoner De persoon die bij zijn overlijden zijn feitelijke woonplaats of de zetel van zijn fortuin in België had, is rijksinwoner. ■ Successierecht Het successierecht is een belasting die verschuldigd is op alle goederen die uit de nalatenschap van een rijksinwoner worden verkregen, na aftrek van de begrafeniskosten en de schulden van de overledene. Deze belasting wordt geïnd ten bate van de gewesten. 93 Deze brochure kan worden gedownload of besteld via de website: www.financien.belgium.be → Publicaties of op het volgende adres: Federale Overheidsdienst Financiën Dienst Strategische Coördinatie en Communicatie North Galaxy Koning Albert II-laan 33 - bus 70 1030 Brussel Voor meer inlichtingen kunt u terecht bij het: Contactcenter Federale Overheidsdienst Financiën 0257 257 57 (lokaal tarief ) elke werkdag van 8 tot 17 uur
