Inzoomen op de Arbowet

Inzoomen op
de Arbowet
Wat betekenen artikelen 5, 14 en 18
voor u als werkgever?
Waarschijnlijk zal niet bij iedereen direct een belletje gaan rinkelen als we het hebben over artikel 5, 14
en 18 van de Arbowet. Toch zijn deze artikelen belangrijk voor u als werkgever. Ze bevatten namelijk met
elkaar samenhangende verplichtingen die betrekking hebben op de risico’s die het werken binnen uw
organisatie nu eenmaal met zich meebrengt. Daarom besteden we er in deze R]entree aandacht aan.
Audrey Crombach
Voorbeeld van een arbobeleidsplan
Goed arbobeleid helpt niet alleen bij het creëren van een
In de Arbowet staat dat de werkgever ervoor moet zorgen dat zijn
gezonde en veilige werkplek, maar hoort ook bij ‘goed
werknemers op een veilige en gezonde manier hun werk kunnen
werkgeverschap’, helpt ziekteverzuim te verminderen en
doen. De aan het werk gerelateerde risico’s moeten door de
re-integratie na ziekte te bevorderen.
werkgever weggenomen worden of, als dat niet mogelijk is, zo
Een voorbeeld van een arbobeleidsplan voor het primair
goed mogelijk beperkt worden. Ook moet de werkgever kunnen
onderwijs vindt u op www.vervangingsfonds.nl. Dit
aantonen dat hij er alles aan heeft gedaan wat redelijkerwijs
voorbeeld bevat gedeeltelijk uitgewerkte elementen die
haalbaar is om ‘schade’ te voorkomen.
thuishoren in een goed beleidsstuk, zoals informatie over
In de praktijk betekent dit dat u als werkgever arbobeleid voor uw
de arbodienst of bedrijfsarts, de preventiemedewerker,
organisatie moet ontwikkelen en uitvoeren, en dit beleid vooral
de RI&E, het arbeidsgezondheidskundig onderzoek, de
ook actueel moet houden. Daar komt nogal wat bij kijken.
bedrijfshulpverlening en de voorlichting aan werknemers.
Vastleggen van de arbeidsrisico’s
Let op!
Goed arbobeleid is gericht op het wegnemen van de veiligheids-
Het voorbeeld-arbobeleidsplan is een richtlijn.
en gezondheidsrisico’s in het werk binnen uw organisatie. Het
Gebruik het als basis voor uw eigen arbobeleidsplan,
begint dus met het in kaart brengen en prioriteren van deze
maar pas het wel aan op uw eigen organisatie.
risico’s. Daarna moet u in de gaten (blijven) houden of deze
risico’s door bepaalde factoren (zoals nieuwe werkwijzen, andere
materialen, een ouder wordend werknemersbestand of een nieuw
gebouw) veranderen of dat er nieuwe risico’s ontstaan. Dat kan
immers gevolgen hebben voor uw beleidsmaatregelen.
6
De Arbowet (art. 5) verplicht werkgevers om periodiek een
Een specifieke vorm van effectmeting of monitoring is het
risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op te stellen. De RI&E
periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO).
beschrijft de gevaren en de risicobeperkende maatregelen en
Dit onderzoek is erop gericht de risico’s die de arbeid voor de
bevat een overzicht van de risico’s voor bijzondere categorieën van
gezondheid van de werknemers met zich brengt, zoveel mogelijk
werknemers. Ook het plan van aanpak maakt deel uit van de
te voorkomen of te beperken. De Arbowet (art. 18) geeft aan dat
RI&E. Hierin beschrijft u welke maatregelen u binnen welke
iedere werkgever zijn werknemers periodiek in de gelegenheid
termijn neemt.
moet stellen zo’n arbeidsgezondheidskundig onderzoek te
ondergaan. Daarbij moet de werkgever zich laten bijstaan door
een deskundige, gecertificeerde persoon (veelal de arbodienst) of
door een in een erkend specialistenregister ingeschreven
bedrijfsarts (art. 14 Arbowet).
De RI&E en het plan van aanpak
In het Arbobesluit (een verdere uitwerking van de Arbowet) staan
voor sommige arbeidsrisico’s of categorieën werknemers nog
Een RI&E stelt u op met de Arbomeester, het branche-
nadere voorschriften voor de inhoud en periodiciteit van het
erkende instrument, specifiek ontwikkeld voor het primair
PAGO.
onderwijs. Op pagina 10 in deze R]entree leest u er meer over.
De Arbomeester is verbonden met de Arbocatalogus PO.
De Arbocatalogus PO geeft praktische oplossingen
Uitvoeren van het PAGO
voor werkgerelateerde risico’s in het primair onderwijs
en biedt ondersteuning bij het invullen of aanscherpen
Voor het uitvoeren van een PAGO in het primair
van het plan van aanpak. De oplossingen in de
onderwijs is, in samenwerking met TNO, de
Arbocatalogus PO zijn door de sociale partners in het
Welzijnscheck Onderwijspersoneel ontwikkeld. De
primair onderwijs aanvaard als een goede oplossing.
Welzijnscheck Onderwijspersoneel bevat twee online in te
De oplossingen die voorzien zijn van een krul zijn
vullen vragenlijsten - een voor lesgevenden en een voor
bovendien getoetst door de Inspectie Sociale Zekerheid
niet-lesgevenden - en is kosteloos te gebruiken.
en Werkgelegenheid.
De Welzijnscheck Onderwijspersoneel is in te zetten
Meer informatie vindt u op www.vervangingsfonds.nl,
voor een onderzoek onder groepen van werknemers
www.arbomeester.nl en www.arbocataloguspo.nl.
of voor een onderzoek onder alle werknemers. Ook is
het mogelijk dat individuele werknemers een vragenlijst
invullen. Dit laatste kan bijdragen aan de bewustwording
van de eigen verantwoordelijkheid bij werknemers, als
het gaat om gezond en veilig werken en hun eigen
Toetsen van de effectiviteit van uw maatregelen
welzijn.
Het plan van aanpak uit de RI&E vormt de kern van het arbobeleid. Om na te gaan of uw arbobeleid ook effectief is, moet u dit
Op www.vervangingsfonds.nl leest u meer over de
beleid toetsen. Waar nodig moet u uw arbobeleid aanpassen of
Welzijnscheck Onderwijspersoneel. U vindt hier ook
aanscherpen. Net als het blijven monitoren van de risico’s, is ook het
downloads die u kunt gebruiken om uw collega’s en/of
toetsen van de effectiviteit van uw beleid een continue proces.
uw werknemers te informeren.
7
Het periodiek arbeidsgezondheidskundig
onderzoek (PAGO)
Het PAGO is bedoeld om gezondheidsschade die samenhangt met
De inhoud van het PAGO moet afgestemd zijn op alle arbeids-
arbeidsrisico’s, te onderkennen. De werkgever kan dan namelijk
risico’s waar de individuele werknemer aan blootstaat. In het
de effectiviteit van maatregelen evalueren. Denk aan gehoor-
onderwijs is het belangrijkste arbeidsrisico psychosociale
onderzoek voor werknemers die blootstaan aan lawaai. Blijkt uit
arbeidsbelasting (PSA), welke kan leiden tot werkstress en een
zo’n onderzoek dat (gecorrigeerd voor leeftijd) het gehoor slechter
reeks aan gezondheidsklachten. Een PAGO gericht op psycho-
is geworden, dan kan de conclusie zijn dat de gebruikte
sociale arbeidsbelasting zal er heel anders uitzien dan een
gehoorbescherming onvoldoende effectief is en door een betere
PAGO voor bijvoorbeeld beeldschermwerkers.
vervangen moet worden. Een alternatieve conclusie zou kunnen
zijn dat gehoorbescherming niet consequent gedragen wordt en
Overigens is de werknemer niet verplicht om aan dit onderzoek
beter toezicht op naleving van de instructies nodig is.
deel te nemen; deelname is altijd op vrijwillige basis.
Het is -tot slot- ook mogelijk dat een of meerdere werknemers zélf
Het verschil tussen een PAGO en een PMO
vragen om een PAGO. De werkgever is op grond van artikel 18
verplicht deze werknemer(s) hierbij te faciliteren. Dat houdt ook in
dat de werknemer zich na afname van het PAGO op kosten van
De begrippen PAGO (Periodiek
de werkgever mag laten adviseren door de arbodienst of
Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek) en PMO
bedrijfsarts over de uitkomsten (art.14).
(Preventief Medisch Onderzoek) worden veel door elkaar
gebruikt. Het verschil is dat een PAGO wettelijk verplicht
Vragen?
is en een PMO niet. Het PMO is vanuit een kader door
Neemt u dan contact op met het Arbo Advies Centrum PO via
de bedrijfsartsen geïntroduceerd en wordt gezien als
045 – 579 81 81 of [email protected].
een meer algemeen gezondheidskundig onderzoek,
bijvoorbeeld een health check waarbij bloeddruk,
cholesterol en gewicht worden gemeten. Het PMO is in
mindere mate gerelateerd aan de werkomgeving en meer
gericht op de gezondheid van de werknemer zelf. Als
werkgever kunt u ervoor kiezen om het verplichte PAGO
(voor de arbeid gerelateerde risico’s) uit te breiden of aan
te vullen met een elementen van een PMO.
8