hier de berichten van dec.-jan.-februari 2012

BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 1
VAN NAAST DE TOREN
We mogen dan wel met zoveel culturen samenleven
maar als puntje bij paaltje komt, weten de meest elementaire dingen niet
Interreligieuze Dialoog van de kerk in Brussel (Vlasfabriekstraat 14, 1060 Brussel, tel. 02-533 29 26
www.idkb.be ; [email protected]) probeert er iets aan te doen en stuurt materiaal rond. We
nemen dat graag over :
BEGIN VAN DE ADVENT
27 november 2011
Advent is een vier weken durende periode waarin de komst van Jezus wordt aangekondigd en voorbereid.
In katholieke en protestantse kerken start advent op 27 november. In orthodoxe Kerk twee weken eerder.
Advent (‘advenire’ : komen) is een vreugdevolle tijd. Alle christenen over heel de wereld verwachten de
grote dag (Kerstmis) en bereiden er zich op voor door gebed en daden van solidariteit. Het is ook een tijd
van verlangen naar vrede. Alle bijbelteksten die op zondag worden gelezen houden verband met de komst
van het Koninkrijk Gods. Ze bevorderen de aandacht voor de zwaksten in de samenleving en de inzet voor
gerechtigheid en verzoening. Er wordt financiële steun verleend aan projecten die zich daarover
ontfermen. Zeker in de periode net voor Kerstmis (25 december) worden maaltijden georganiseerd
waarop armen en daklozen, jong en oud worden uitgenodigd. De belangrijkste figuren die als voorbeeld
worden voorgehouden zijn de profeet Jesaja, Maria en Johannes de Doper.
Het behoort tot de traditie dat in kerken en huizen (soms aan de voordeur) een adventskrans geplaatst
wordt. Die wordt met groene takken gevlochten, waarop vier rode kaarsen worden geplaatst. Elke zondag
wordt één ervan ontstoken tot ze alle vier licht geven op kerstdag. Het licht staat voor de komst van de
Messias, de redder van de wereld die in duisternis verkeert.
CHANOEKA, feest van het licht van 21 tot 28 december 2011
Het Chanoekafeest vindt zijn oorsprong in de zuivering en heringebruikneming van de Tempel van
Jeruzalem in 165 v.Chr. De joodse cultus was voordien bijna volledig verboden en de Tempel ontheiligd
met het doel het joodse volk te helleniseren. Judea stond inderdaad sinds 333 v.Chr. onder Griekse
heerschappij, die een aanvang had genomen met de veroveringstochten van Alexander de Grote.
Daartegen kwamen de Makkabeeën, als leiders van de joodse onafhankelijkheidsstrijd, in opstand.
Tijdens de laatste tien jaar van de Griekse overheersing bevochten zij met succes de Syrische koning
Antiochus IV. Met de overwinning van Judas de Makkabeeër nam de tweede periode van joodse politieke
onafhankelijkheid een aanvang. (De eerste liep van David tot de ballingschap). De dynastie van de
Hasmoneeën zou aan het bewind blijven ongeveer van 130 tot 90 voor onze tijdrekening.
Het herdenkingsfeest van de herinwijding van de Tempel duurt acht dagen en stelt de negenarmige
kandelaar (de ‘chanoekia’) centraal. Deze bevindt zich in elke synagoge, in tegenstelling tot de
zevenarmige kandelaar (de ‘menora’), die door de verwoesting van de tweede Tempel in 70 na Chr.
verdwenen was en sindsdien niet meer in de joodse liturgie gebruikt wordt. Gedurende een hele week
worden, dag na dag, acht kaarsen aangestoken met de kaars die zich in het midden van de kandelaar
bevindt (de ‘sjamasj’). De dienst in synagoge vindt zijn verlengstuk in de familiekring.
Vrolijke feesten
__________________________________________________________________________________
Dit tijdschrift wordt normaal slechts toegestuurd aan de leden van de gespreksgroepen, de Vrienden van
de Antwerpse Contactgroep voor Joods-Christelijke Betrekkingen ( zij die ons werk van onderling contact
willen steunen met minstens 25 EUR per jaar ) en aan hen die 2,50 EUR per jaar betalen. Als U het
Berichtenblad verder wenst te ontvangen, stort dan even 2,50 of 25 EUR.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 2
Tweedaagse theologische conferentie: “Het offer: noodzaak of struikelblok?”
========================================
======================================
Op woensdag 15 februari en donderdag 16 februari 2012 vindt de jaarlijkse tweedaagse
conferentie plaats voor predikanten, pastores, pastorale medewerk(st)ers, catecheten en een
ieder die zich wil verdiepen in de relatie van jodendom en christendom.
De organisatie is in handen van de Provinciale Werkgroep Kerk en Israël Noord-Brabant en
Limburg en de Antwerpse Contactgroep voor Joods-Christelijke Betrekkingen.
Daar het TPC in Wilrijk niet langer voor ons beschikbaar is hebben wij uitgekeken naar een
ander conferentieoord. We hebben dat gevonden in Huize Ter Dennen te Westmalle, tussen
Antwerpen en Turnhout.
Dit huis heeft zestig éénpersoonskamers. Deelnemers die niet thuis kunnen overnachten en
gebruik wensen te maken van een tweepersoonskamer, moeten die zelf reserveren in
nabijgelegen hotels of B&B locaties (zie bijgevoegde suggesties).
Programma:
Woensdag 15 februari 2012
Vanaf 10.15
Aankomst, kamerindeling en ontvangst met koffie en thee.
11.00 uur
Opening van de conferentie
ds. Derk F. Blom
Inleiding op het thema
ds. Klaas Vos
11.15 - 12.30 uur
De offercultus in Tora (Genesis 22 en Leviticus)
drs. Leo Mock
13.00 uur
Middagmaal
14.30 - 15.45 uur
Lernen en close reading: Exodus 12 en het mensenoffer
rabbijn dr. Tzvi Marx
15.45
Pauze
16.15 - 17.30 uur
Profetische kritiek op het offer - toegespitst op de profeet Jesaja,
diens offerkritiek en het plaatsvervangend lijden van de knecht.
dr. Annemarieke van der Woude
18.00 uur
Broodmaaltijd
20.00 - 22.00 uur
Nieuwe liedbundels
Zangavond met liederen rondom het conferentie thema
o.l.v. ds. Nico Vlaming en pr. Ignace Thevelein
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 3
Donderdag 16 februari 2012
8.15 uur
Ontbijt
9.30 - 10.45 uur
Jezus en Paulus
Prof. Dr. Cees den Heijer
10.30 - 11.00 uur
Koffiepauze
11.00 - 12.15 uur
Bedenkingen over dierenoffers in de Hebreeënbrief en de rabbijnse
literatuur.
prof. dr. Peter Tomson
13.00 - 14.30 uur
Middagmaal
14.30 - 15.45 uur
Heeft Anselmus afgedaan?
prof. dr. Gerrit de Kruijff
15.45 uur
Korte liturgische afsluiting
Aansluitend gelegenheid om thee te drinken en afscheid te nemen
Plaats van de conferentie: Huize Ter Dennen, Sint Pauluslaan 8, 2390 Westmalle België
Tel. 00 32 (0) 3 3121414
Inschrijving: Uitsluitend door storting van: € 130,= op rekeningnummer 63.58.03.194 t.n.v.
werkgroep Kerk-Israel te Geldrop, o.v.v. ‘Conferentie Antwerpen’. Dit is inclusief 1 overnachting.
Voor 2 overnachtingen betaalt u € 150,= . Wie niet overnacht betaalt € 95,=; deelname één dag
kost € 60,= . Het studententarief is € 55,= (inclusief 1 overnachting).
Gelieve ook het bijgaande opgavenformulier ingevuld te verzenden naar
Douwe Wielenga, Hofmeierstraat 8, 5663 CK Geldrop, Nederland.
Uw opgave is definitief indien het benodigde bedrag is overgemaakt.
N.B.: de betaling moet vóór 5 januari 2012 door de penningmeester zijn ontvangen!
Bankgegevens voor internationale betalingen :
BIC code bank : FVLBNL22 IBAN : NL92FVLB 0635 8031 94
De deelnemers uit België kunnen zonodig betalen bij aankomst op de conferentie.
Zij kunnen zich voor 1 februari aanmelden door middel van het opgavenformulier.
Na opgave volgt twee weken voorafgaande aan de conferentie per e-mail of reguliere post een
routebeschrijving. Op de conferentie wordt het programmaboekje uitgereikt .
Inlichtingen bij: D. Wielenga, tel * 31 (0) 40 286 30 09, e-mail [email protected]
Boekentafel: In de pauzes van de conferentie is er een boekentafel.
Overnachtings suggesties: www.bedandbreakfast.eu , www.charmio.nl
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 4
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------OPGAVENFORMULIER
Opsturen naar: D. Wielenga, Hofmeierstraat 8, 5663 CK Geldrop, Nederland
Ondergetekende,
Naam, de heer en/of mevrouw ......................................................................................
Aantal personen ..................................
Adres ..............................................................................................................................
Postcode ........................................................................................................................
Woonplaats ....................................................................................................................
Land ...............................................................................................................................
E-mail .............................................................................................................................
wenst/wensen deel te nemen aan de conferentie 2012
en zal/zullen ……… nacht(en) in het conferentieoord verblijven.
Wenst/wensen maaltijd: wel / niet vegetarisch
Eventuele praktische wensen m.b.t. logies:
Eventuele opmerkingen : ……………………………..
Het verschuldigde bedrag van € ………… is aan de penningmeester overgemaakt.
(rekeningnummer 63.58.03.194 t.n.v. werkgroep Kerk-Israel te Geldrop , o.v.v. 'Conferentie
Antwerpen')
Handtekening
Datum
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 5
MATERIAAL
Tenachon
Bij de vroegere Folkertsma Stichting voor Talmudica, nu PaRDeS, verschenen al de vijf eerste deeltjes
van een nieuwe reeks, met verwijzingen naar de westerse cultuur. Geen tijdschriftformaat meer op A4,
maar kleurrijke brochures, op 32 en 52 bladzijden. Het eerste nummer gaat over ‘Schepping en
menselijke identiteit’, het tweede over ‘Satan en het kwaad’, het derde over ‘Sabbat –een uitdaging
voor de mens’, het vierde over ‘Goddelijke identiteit: Stem of Beeld?’ en het vijfde nu over ‘Fanatisme:
hart en verharding’. Telkens wordt naast het hoofdstuk ook literatuur aangegeven om verder te lezen
over het thema in de Tenach, de doorwerking in het tweede testament (=NT), doorwerking in kunst,
cultuur en wetenschap, de filosofie, zingeving en actualiteit. De abonnementsprijs is nog altijd € 49,50
per jaar met 5 deeltjes per jaar. Verdere informatie (en een uitvoerige folder met cursuswijzer) op
[email protected], Rapenburgstraat 45, NL-1011 TV Amsterdam. Site: www.stichtingpardes.nl .
__________________________________
Een nieuwe reeks pocketuitgaven over het Jodendom is verschenen in Frankrijk bij de PUF, de Presses
Universitaires de France, onder de titel ‘Lectures du Judaïsme’. Zij worden uitgegeven in samenwerking
met het Institut Universitaire d’Etudes Juives Elie Wiesel. De eerste deeltjes zijn van
Jacky Milewski : Les fêtes de pèlerinage dans la tradition juive
Frank Alvarez-Pereyre en Aaron Eliacheff : L'idolâtrie, ou la question de la part
Hervé Landau : La prière, conquête de la parole
Henri Infeld : Éducation et judaïsme, entre profane et sacré
Jacky Milewski : Convocations d’automne. Rosh Hashana et Kippour
__________________________________
De TV- reeks De Laatste Getuigen, die nogmaals te zien was op Canvas, is nu ook uitgekomen als boek
(met dvd) : Luckas Vander Taelen en Dirk Verhofstadt: De Laatste Getuigen. Overlevenden praten over
de concentratiekampen, uitgave Houtekiet/Canvas, Antwerpen 184 blzn. € 19,95. ISBN: 9789089241986
In de aankondiging lezen we:
Twintig jaar geleden maakte Luckas Vander Taelen de tv-documentaire
De laatste getuigen die honderdduizenden kijkers trok. In deze
pakkende serie keerde hij met veertien landgenoten terug naar de
concentratiekampen waar ze tijdens de Tweede Wereldoorlog waren
opgesloten. Onder hen bevonden zich zowel politieke gevangenen,
verzetsstrijders als Joden. Zij behoorden tot een kleine groep Belgen die
Dachau, Buchenwald, Ravensbruck, Sachsenhausen, Mauthausen of
Auschwitz-Birkenau overleefden. Dit boek bundelt de gesprekken.
Deze ‘laatste getuigen’ vertellen hoe ze werden opgepakt en behandeld,
hoe ze omgingen met hun herinneringen en hoe ze hebben geprobeerd
verder te leven met wat er gebeurd is. Het is een uniek en prangend
document over een van de donkerste bladzijden in onze geschiedenis waren.
Ter situering van de tv-serie beschrijft Dirk Verhofstadt de machtsovername van Hitler, de eerste
maatregelen van de nazi’s tegen zowel politieke tegenstanders, andersdenkenden als Joden. Hij
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 6
geeft een chronologisch overzicht van de opening van het eerste concentratiekamp in Dachau tot
de systematische moord op Joden, zigeuners, Jehova’s getuigen, homoseksuelen, gehandicapten,
politieke rivalen en vele anderen. Dit deel biedt de nodige aanvullende historische informatie bij
de tv-documentaire.
De laatste getuigen is een noodzakelijk boek opdat toekomstige generaties zouden beseffen tot
welke drama’s totalitarisme, onverdraagzaamheid, racisme en discriminatie kunnen leiden.
__________________________________
Minder dan een jaar scheiden ons nog van de
opening van een nieuw museum van de sjoa
in Mechelen.
Prof. Herman Van Goethem is op zoek naar
details om een recent teruggevonden foto te
kunnen begrijpen. Verschillende mensen zijn
daarop reeds herkend, maar de vraag blijft:
waar is deze foto genomen. Indien u meer
gegevens hebt, het tijdelijk adres is:
Kazerne Dossin
Sint-Katelijnestraat 139, B-2800 Mechelen, telefoon: + 32 (0) 15 29 06 60, fax: + 32 (0) 15 29 08 76
E-Mail: [email protected]. Meer daarover in de 4 laatste minuten van
http://video.canvas.be/terzake-23-november-2011 en op :
http://www.rtbf.be/info/societe/detail_mysterieuse-photo-le-futur-musee-de-la-shoah-lance-un-appela-temoins?id=7101933
__________________________________
De Anne Frank Stichting heeft pas een nieuwe website gelanceerd: Het Amsterdam van Anne Frank.
Daarmee wil de stichting vooral jonge Amsterdammers een goed beeld geven van de oorlogsgeschiedenis van de stad. Dat wordt op deze website gedaan aan de hand van locaties, gebeurtenissen
en persoonlijke verhalen binnen een visuele tijdlijn. Voor de website zijn ‘toen en nu-beelden’ gemaakt:
historische foto’s uit de periode 1933-1950 geïntegreerd in het Amsterdamse straatbeeld van nu. Het
beeldmateriaal is gevonden in archieven in binnen- en buitenland.
www.annefrank.org/amsterdam
__________________________________
Theologie en Literatuur
Als u Duits leest, moet u eens gaan kijken op de bladzijden van
http://www.bibelonline.de/ van het Deutsche Bibelgesellschaft. Daar kunt u doorklikken naar het
Fachportal: http://www.theologie-und-literatur.de/aktuelles/ over de verhouding tussen die twee, met
aanbevelingen voor elke maand en besprekingen van romans, vakliteratuur enz. zoals bvb. David
Grossman: Eine Frau flieht vor einer Nachricht , David Grossman: Das Gedächtnis der Haut
__________________________________
Mogelijke tips: - nieuw sinds 2010: Jewish Review of Books http://www.jewishreviewofbooks.com/
- http://www.jewishideasdaily.com/content/module/2011/6/15/main-feature/1/jesus-for-jews :
artikel van 150611 Eve Levavi Feinstein (Harvard): Jesus for Jews, met reacties (cfr. JPost 200611)
- proefschrift 06/2007 van Dr. A. Drost: Is God veranderd? Een onderzoek naar de relatie God-Israel in de
theologie van K.H. Miskotte, A.A. van Ruler, H. Berkhof, Boekencentrum, Zoetermeer, ISBN 978 239 2218
6, in extenso (!) op internet: http://dare.ubvu.vu.nl/bitstream/1871/10805/5/7957.pdf
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 7
Bij de Zusters van Sion zijn de teksten verschenen van het Franstalige colloquium van 11 november 2010
in Brussel ‘Juifs et Chrétiens – Engageons-nous! Les 12 Points de Berlin’ . De voordrachten van
Rabbijn Meyer over de verantwoordelijkheid van de Joodse liturgie in de dialoog en van Père Barnas
over wat wij geleerd hebben uit de Joods-Christelijke dialoog, nieuwe wegen voor de christelijke
theologie, zijn volledig uitgewerkt in een kleine gekleurde brochure van 64 bladzijden. Deze kan besteld
worden bij Soeur Michèle Debrouwer nds, Av. Jupiter 183 bus 802, 1190 Brussel.
Een vervolg aan dit colloquium komt er op 25 maart 2012 van 9 tot 17 uur, eveneens in Brussel. De titel
zal zijn : ‘Lecture des évangiles selon une perspective juive et selon une perspective chrétienne’.
Moderator zal zijn mevr. Ds. Laurence Flachon, en voordrachtgevers Frank Lalou, en Dominique
Cerbelaud, op. Nadere informatie op het vermelde adres.
Wij komen daar later nog op terug.
__________________________________
Wij verwijzen graag nog naar de nieuwe brochure van
het KMS-Antwerpen.Het project had de steun van de stad
Antwerpen en kwam in een stroomversnelling toen een
gemengde werkgroep werd samengesteld. Deze werkgroep
wilde een meer uitgebalanceerd resultaat dat het huidige
Joodse leven in Antwerpen genuanceerd beschrijft. Daardoor
bevat de brochure veel meer basisinformatie die het voor
niet-Joden gemakkelijker maakt om het leven als Jood in
Antwerpen aan te voelen. Een belangrijk deel van de foto's in
de brochure zijn gemaakt door de Joodse stadsfotograaf Dan
Zollmann.
Meer info: Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS)
Antwerpen, Groenenborgerlaan 149 2020 Antwerpen
03 287 35 71 of 0486 43 23 13, [email protected] .
De brochure wordt verkocht aan 5 euro per stuk, gunstige voorwaarden bij grotere hoeveelheden - excl.
verzendingskosten en kan ook verkregen worden bij de ACJCB.
__________________________________
BIJ ONZE BUREN
Instituut voor Joodse Studies : lezingenreeks eerste semester
Telkens donderdag om 20.00 uur, gratis toegang.
Universiteit Antwerpen
Rodestraat 14 (lokaal R.013) - 2000 Antwerpen
Nadere informatie: T +32 (0)3 265 52 43 en [email protected]
24|11 The Collectors: Memories and Recipes in the Work of Jonathan Safran Foer and Allegra
Goodman
Dr. Christine Gottstein-Strobl - Katholische Universität Eichstätt-Ingolstadt
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 8
01|12 Jiddisch, een bedreigde taal
Prof. Paul Gybels - Universiteit Antwerpen)
Prof. Gybels zal in het kort de geschiedenis van het Jiddisch overlopen, en daarbij aandacht schenken
aan wat er gebeurt als talen met elkaar in contact komen en hoe dat het Jiddisch heeft beïnvloed,
vroeger en nu. Voorts zal het gaan over wie nu nog Jiddisch spreekt en, vooral, over wie Jiddisch leert en
waarom.
08|12 The Fiction and Trajectory of Clarice Lispector
Prof. Dr. Vilma Arêas - Universidade Estadual de Campinas
15|12 Behaving Brazilian and Jewish: The Cultural Politics of Transnationalism
Prof. Dr. Nelson H. Vieira - Brown University
22|12 Lire le Décalogue aujourd’hui
Erri De Luca & Haim Baharier - Italië
Uitzonderlijk om 19.00 uur in UA, Hof van Liere, Prinsstraat 13 , 2000 Antwerpen.
__________________________________
MEDEDELINGEN
In Spiers/Speyer in Duitsland (waar we ooit waren op
één van de reizen van de ACJCB met Frans van den
Brande) is in een vroegere katholieke kerk een nieuwe
synagoge ingewijd door de Bondspresident. De
reportage kunt u volgen op
http://www.swr.de/regionen/pfalz//id=3378/cat=1/pic=8/nid=3378/did=8822420/pv=galler
y/j0x76h/index.html en een overzicht van de eerste
Dagen van de Joodse Cultuur daar op
http://www.speyer.de/de/rathaus/pressedienst/spira11/Synagoge_Kulturtage.pdf
__________________________________
BOEKBESPREKING
Michael Goldfarb : De Weg uit het Getto, drie eeuwen emancipatie van de Joden in Europa
uitgave Meulenhoff, Amsterdam 2011 (oorspronkelijk verschenen in het Engels in 2009
onder de titel Emancipation)
De titel zegt het al in voldoende mate: in een werk van een 400 bladzijden schildert de schrijver
een deel van het Joodse leven van de tijd van de Reformatie tot vandaag. De schrijver speelt
open kaart, hij werkte 20 jaar voor de BBC, heeft een eigen site (http://www.michaelgoldfarb.com/ - daar staat uitvoerig zijn verhaal) en vertelt ook van zijn motivatie: in de 19de
eeuw was zijn familie naar Amerika gevlucht en moest daar een nieuw leven beginnen.
In dit boek passeert en heel stuk van de Europese culturele geschiedenis de revue.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP -
sept.-okt.-november 2011 -
blad 9
Eeuwenlang zijn de Joodse gemeenschappen weggestopt in getto’s, dan komt plots Napoleon
en krijgen de inwoners van die getto’s een stuk vrijheid zoals alle andere mensen. Valt dat hen
zomaar in de schoot, of is er een worsteling van binnenuit aan vooraf gegaan die nog het
gemakkelijkst kan omschreven worden met een auto-emancipatie. De omstandigheden
veranderden, maar men moest zelf ook nog die vrijheid grijpen. En dan plots zijn er een massa
beroemde mensen die zelf ook weer een bijdrage gaan leveren aan de wetenschappelijke en de
culturele wereld in Europa. Hoe komt dat en wat zijn de gevolgen voor de Joodse mensen zelf?
Hij vertelt zelf van de schok die de aanslagen van 11 september 2001 gaf in de westerse wereld.
Hoe dit te rijmen met het feit dat zij die dergelijke daden stelden, voor een groot deel
immigranten waren? Gefrustreerd omdat zij eigen waarden moesten achterlaten? Dat is niet
altijd zo geweest. Ook Joodse mensen waren immigranten en veel inwoners van de grootsteden
zijn het vandaag.
Het boek begint met de vraag te stellen naar de waarde van tradities, en hoe men volledig
opgaand in het beleven van de traditie dikwijls geen belang hecht aan het onder de voeten
gelopen worden, het weggestopt worden in een getto. Het isolement kan sterk maken maar
kan tevens een probleem geven als men wil overleven in een vijandige wereld. U kent het
verhaal: men moest zien te overleven en daarvoor deed men de laagste jobs; men steunde
elkaar om te overleven; men nam risico’s en soms lukte het om zich in te kopen in de stad.
Amsterdam, Berlijn, Wenen werden aantrekkingspolen. Die steden werden groot door de
onderlinge uitwisseling van de inwoners – oude en nieuwe. Goldfarb massa’s voorbeelden, bvb.
het verhaal van Mendelssohn. Men dacht na over de eigen plaats. De vraag van bekering of
juist niet. De vraag van de eigen identiteit. De waarde van de eigen traditie.
De auteur laat uitkomen dat de vernieuwende gedachten zich overal hebben doorgezet nu eens
in Frankrijk, dan weer in Nederland , Duitsland of Oostenrijk, van de reformatie, de renaissance,
de Franse revolutie, tot de woelige 19de eeuw, dat men profiteerde van de steun van politiek en
economisch belangrijke mensen, hoe ideeën hun weg zochten. Ook daar waar hindernissen
werden opgericht en men daarbij elke keer opnieuw geconfronteerd werd met het Jood-zijn,
terug naar een getto verwezen werd (denk aan de weerklank van de affaire van Alfred Dreyfus).
Hoe gezocht werd naar een gelijkberechtiging, naar een bevrijding, ook nationaal. Hoe men het
ook zelf moest doen.
Een citaat dat vooraan afgedrukt staat, om te besluiten:
“Wat is de grote opgave van onze tijd? Dat is de emancipatie. Niet alleen de emancipatie van
Ieren, Grieken, Joden uit Frankfurt, West-Indische zwarten en andere onderdrukte volken,
maar de emancipatie van de hele wereld”
Heinrich Heine: Die Reise von München nach Genua, 1828
Een pluim tenslotte voor de vertaler, want niettegenstaande dat het een vertaling is, leest het
boek als een roman. Een synthese die aan het denken zet.
Had u trouwens al een eindejaarsgeschenk?
D. Rouges