De voorteekenen al deed zelfs sche gevoelen paniek weder vraag die of buitengewoon minuten enkele toch doen of door de in hare vele vooraf, gevallen veel in gevolgen bij velen den regel of ander ook wordt, onheil slechts waardoor worden zou daar elektri- een dan het aangekondigd zeer zeker nooit door zij aldaar en intensieve heeft vergezelden, deze hier ja, De- Engeland van plaatsen vele op 17den de Britsche van westen werd, verschijnsel, sekonden in ongetwijfeld bet ook natuurkrachten dan abnormaal of in verhoogd nog den van morgen veroorzaakt beving rjjzen, aardbeving. groot gedeelte een waardoor dan de der uiting vreeselijke zoo vroegen over voornamelijk en was, ontstond, verschijnselen, de den zich ontsteltenis geringe een in jaars beteekenis van niet eene vorigen des eilanden nog die aardbeving, De cember eener voor- komen. Evenals de de hoofdstad en die aldaar jongste mige Toch schijnselen hadden welke echter 2 V. genomen, onder de IQden in zooals eene de zij die aardbeving thans volstrekt nabijheid waarin 1894 reis het tal paleis schade van van Gebr. het de was keizerlijk v Beagle COHEN) in onderaardsche ontegenzeggelijk in 18 de van krachten vroegere den ², ge- natuurver- 14den en Sep- meer menschen verzonken. deze aanrichtten. op werd vertaling met de stad hare den eeuw van van reeds dr. HARTOG hem nog Sep- verwoest. waar- Concepcion: macht geologische De 24sten daarbij de door dan ont- grootvizier Gedurende beving verband sterke aardbevingen plaats, paleis (ned. aangerichte verwoesting rustende en beteekenis van uitgezonderd, instortten geteisterd. — den 1 de som- op — heeten van van paarden van ramp had ook zeldzame beving 1894 bezocht de met mag moskeeën medegerekend geenerlei v. 109 de werd zeldzaam uiterst geen van dergelijke 1894 zeker wel was en lOden Juli eischte, verhand gunstig afgeloopen huizen gedeelte »De uitgave een in Juli een zijn dat de door meeste hevigste; zegt door — de ZOUTEVEEN, Engeland oefenden, den van 1802 stad dan verreweg DARWIN HEUS de In in lande hevigsten gapende kloof, een werd te hevige, der 1070 ramp omkwamen. minder meergemelde tember welke plotseling 1767 niet ook Een Constantinopel. menschen in buitengewoon 5000 offers die, aldaar en aardbevingen, zijn dan ruim den onvoorziens rijk geheel Engeland, — inderdaad in toen Ook in door welke katastrophe, turksche minder vrij 1509,' bij 13000 stond niet plaatsen tember het aardbeving bevingen, 1 geweldige van eens tijdperken »Als uit- hebben DE heel onverwachts schuwing lezers dit dagbladen melding aldaar lande vóór de in In zeker de bij of vrij reeds verscheiden gen zich bodem zee aardbeving enz. al van vond, dergelijke voorafgegaan zoo vaak die eene uit de zou er hoe brieken, van uhe schoone begon, papieren, zou allerlei stad de van verwoesting "acht "ug volkomen worden zou niet welke de het berichten staat handelingen hongersnood van en met het vele te de en geweld en het van dicht en plaats bestreden althans, zouden beschaving vinden aankondigingen land woeden opeengepakte dat Als nieuw in de zou haar controle zouden veranderd! de Wat groote fa- optredende periode diepsle dadelijk verloren gezag van griekschen steden, de oogenblik en zonder dood weder beroemden zijn! Engeland zouden ziekten eerste fantastische aan gevallen den aan op de medegedeelde deelen. hebbende innen enz. waarheid het hier de vaak hevige aardbeving te in men het van later vóór de lang hebben, te daar europeesche toestand zouden belastingen uitbreken der bloedbad oorkonden roof in grooten beweerden reeds de absolute zoo op hoenders en andere en anderzijds even alleen bewegin- in blijkbaar Wellicht is gehad van eene hier bepalen, te gevonden voor partikuliere gebouwen? en zou zijn en eerste geheele huizen, eerst vreeselijk in de zou hooge openbare voor hoe de zijn eenerzijds mede tijden plaats zij staan, te aardbeving, ander verschijnsel, ons in de lucht het drei- water, het toegeschreven. en om plaatsen hoeveel beweerde vroegste van vele warm in berust, betreffende aardbevingen, gedaan, een wilden bezwaarlijk hoeveel weet, worden zijn, berichten ü het het met moeten, weggekropen opvallend is waarneming de op of hadden klaag;gekakel de zwaluwen personen, waarnemingen niet moet voorteekenen, Reeds schrik van plaats kombinatiën w zouden hebbende volstrekt aangaande hebben, gebaad oogenblikken minuten voordat de eerste als platten schuddingen — Constantinopel van vele enkele dergelijke waarnemingen staan Zoo worden, ontkomen. Ook feitelijke op bespeurd juister: andere verband beslissen. aardbeving Natuurlijkerwijze plaats of in personen ten voelbare eenige Gelijk werd hoenders, enkele en aldaar, eenige huisdieren in te afleiden. waar- met men herinneren, door enkele de mensch rechtstreeksch moeielijk nesten verlaten gend gevaar kleinere dat den kunnen zullen het van feit, had wel enkele geen waaruit geene, klaaggeschreeuw plaatsen hare nog voor vermelde den van angst, onheil 121 AARDBEVING. voorteeken, minste hoeverre echter deze onmiddellijk valt nl. — akelig een aangeheven. ten gemaakt opgemerkte eerste bevingen, zich stukje EENEU enkel geen vooraf, naderend eenig van plaats; haar ging zekerheid VOOIITEEKENEN stilte gaan; staande blijven. van bankroet In te de den zijn; regee- houden; elke groote daarop volgen! —(pag. 330). 122 DE wijsgeer den beving Lacedaemonibrs eeuwen tot in dagen", prof, den heeft falb welke van zich te eenige, wel teekenis, geloof , waard hier zijn en toegepast meerdere hun wegens tot en kritieke » der doel de aan aard- alle hand mo- gedaan, be- algemeene meer eenigszins even dit middel- en der profeet mogelijkheid zijn en aard- bedreigende oudheid den de deze toegeschreven; geheele op aan gehandhaafd middelen onmogelijke en dit de tot tijd, wordt hunne stad eene Door . jongsten bevingsvoorspellingen gelijke 1 AARDBEVING. Chr.) v. voor hebben gewaarschuwd EENER —547 (611 anaxxmander n.l. zou VOORTEEKENEN behandeld uitvoeriger worden. Sints de oudste vaak door staat zouden bodem dat »vijf Chr.) na 373 vele en andere Koria naar zoowel innerlijk der in JOHN 1 Zie lande te Gebr. 3 van te over Yokohama der hebben COHEN, pag, ( Transactions japansche »Studiën aardbeving, plaats een gehad, ilber een der 2 zijn » , andere Vóór Erdbeben ”, reis die aardbeving huisdieren, the seismol. Soc. of Japan , XII in blijk- de de ver- stad groote verwoesting Talcahuano, éffects van Tokio den produced zijnen 15Jen vriend vóór de Januari 140. in van de den loop Beagle dezer ned. 326—338. of den over honden die stad. te poney pag. hevigsteu, jaar moeten de the on van 200 het 1835 poney aardbeving (circa vóór uren havenplaats een en in waren . Notes dat mensch bevingen en ontvloden alle 3 DARWIN’S der Februari gelegen geschrift en alle rond twee in aard- skolopenders hevige dat verwoestte, gevlogen aardbeving, zijn de aanvang Chili, the lower animals” SCHMIDT’S deze van den massa’s bij onzeker 20sten Concepcion in den Ongeveer den westkust vermeldt upon war. die Helike, bericht, liepen landwaarts in schuddingen Vergelijk: 2 de nabijheid bisett vóór de even waarschuwende slangen, Van weg.” als aelianus: van dieren wordt zij ; de dezelfde chileensche MiLNE eerste in geheel aan hg earthquakes James werden a. wezels, kruipende 1783 o. ondergang muizen, viervoeters, zeevogels do verhaalt zelfs en dieren van dan voelen, te vele trillingen, verontrust, leidenden jaar aardbeving, Concepcion, tijdens het onrustig schrikkelijke zwermen dergelijke als vogels mate hooge baar in liever den alle (Kerynia?) Calabriö in of Zoo vóór dagen of beweerd dat getrokken, bewegingen nemen trokken Chr., v. twijfel voorteekenen dienen. kunnen profeten in zwakke te waar door zekere door velen herhaaldelijk weder de zijn eerder zij, is tijden anderen (1888), (pag. 1—4.) eeuw daar uitgave v. DE 1887 teekenen duidelijke werden. onrustig Lokris, van kort vóór VOORTEEK EN EN Ook den n.1. gerommel wijze in tot ook kander niet delijkst bleek. nuten vóór do tegenstaande gestelde de Lerst toen 'net zulke paarden va n den sen of zelfs dat mogelijk, tijd wel, jaagd te dat Waai vele van mede gevolg H. zelfs uiterst door uit zwakke scheuren en de hem, in Anderzijds levende werk door wêerhouden. dieren van zelf door de natuur als dieren, vóór bewegingen dezen het ook dieren reeds stroomende door zulks dwaasheid; is b.v. of schora- bodembewegingen spleten niet- schapen trillende nog mi- het schuddingen licht natuurlijk oppervlakte te hoogere, gevoelen, waarschijnlijk. de el- zeer gerui- opmerken gassen ver- worden. Leze onrust deel hoogst in dag door eenige het bergen toegeruste ware wachten de beurt dien reeds herders kwamen dat af- aan. omstandigheid kudden de sterkere kunnen worden, onder voren zij zintuigen , de de naar als op werd, andere was was, dat mede, tijd voorafgaande, waargenomen daarentegen en ontkennen, zwakke zouden vooraf tegelijk welke niet eiken aangegrepen, allerdui- gevoeld hem einde Te zeer geruimen aardbodem mensch goed de , hem vlucht ontwikkelde honden vaak den ten terug. had vogels dan, allen uit wijze, geweest wilde aarbeving weder sterk en melingen 's de door een zich zij kraaiden herder een ónmogelijk hunne van die door daartoe pogingen, geleidelijk en deelde aardbeving alle honden welke kat miauwen slechts en hielden maar eigenaardige onrust, kondigde akelige op muziek zij gekraaid hebben, gewoonlijk enz. regel, doen, sraeekend hebben kraaien, geheel plaats een eenmaal dien Verder door gekraaid wede.' aan de en zij hanen eene op angst andere eene of stoot als hanen, komt, geheel de schok andere hen aan ’t de Op plegen be- onderaardsch honden als Zoo zijn. het de werd, te dieren, waarneembare gedaan vóór tijd gehoord hevige aardbeving duidelijke waarnemingen mate hooge verschillende op mensch geruimen honden gelijk kunnen. zonderlijken dorp, door de bewoners huilen, verdragen Terwijl opmerkelijke zeker in en laatste bericht, den voor de van sküphas der aanvang nog te gelegenheid 123 AARDBEVING. vertoonden angst van moeten, gelijk bodembewegingen, gonnen bij EENER en men kort rekening D. angst der onpartijdige WARNER: kan »T/ie vóór dieren het houden. city vormt waarnemers optreden Zoo naar wellicht eener houden, of earthquakes ” het eenstemmig inderdaad gelijk met Warner (Atlantic Monthly, faktor, een aardbeving March oor- 1 goed rnede- 1883). 124 de deelt, meeste inwoners bezochte natuurverschijnsel honden telijk vóór tijd open steeds of er in aardbeving eene natuurlijkerwijze legbaar zoo acht geen Een ander grieksche Vóór welke 2 3 4 0 F. Ges. PLINIUS, t. CardaNUS: A. sequenze nat., a. dei zijn onweder- te zeggen angst van , über golft , der aus G, boek naar de 2, een pavabo reuk 6 de water aantoonden waarnemingsplaats Thier- het aardbeving Het- metallicumve aut 5 praenuntiant” inderdaad fransche te put uit incalescunt, ook , groote verspreidt. aut de hebben. voorspeld eene dan plaats de puebecydes, imminere schijnen cubaniscken Erdbeben ”, Passy . waar- natuurdeed en gedurende dagen, verwijderde stre- hadden. und Pjlanzemoelt Abhdl. d. libri” ander 129. p. hoofdstuk hoofdstuk warm reeds puteorum sulphur motum zijnde wordt, 50. p. 2, op handen zou turbantur, aardbevingen subtilitate of aardbeving FavaRO: zoo spoor beweerd tijdens artesische het van Bd. boek p. »de schommelt , ver Studiën zwavel naar oorzaken « Eist, de van y>Miti1mlungen : deze bodemhewegingen pythagobas, en aquae volgens bij Zwitserland, SCHMIDT het om een 3 walgelijken aut terrae die, van aardbeving vóór beweringen worden Nürnberg, z. PLINIüS: aanstaande dezer tamelijk in Knapp: J. water 6 troebel in b.v. Naturf. »cum actionem, van een titubant, spreken, te een waarop ken, 1 aut hebvÉ-mangon kundige bet dieren daarvoor is geen zijden plinius eene dat , daarbij en cabdanus: juistheid nemingen bronwater 4 is Volgens leermeester plinius praeter de bijna verschillende van leveren. en troebel redolent, picantur ook voorteeken aangeprezen naar het van zelfde beweert dan en sterke laatste ten er der vindt in waarneming, vrij aan zij eenigen woningen oorzaak Ook ook . Eveneens bericht aliud hare voorhanden. dieren zelfs de fei- er terwijl na, zichtbare onrust aanjagende dat uit angst niet en op Imis-raarters tamme deze ontzettend Caracas, 3 wijsgeer bronwater hunne bewijzen slaan dikwijls smaak door dit Venezuela, van doodelijken schrik raken, bronnen natuurlijke dikwijls zoo Dat evenwel de op moeten, aardbeving den dat meer dat aankondigt kunnen vertoonen meer . AABDBEVING. aardbevingwaarschuwers in geenerlei bewezen, gewoon als hen andere, geene l vluchten de van zweren, op EENER hoofdstad aardbeving eene veld katten en Cubanen de VOOBTBEKENEN DB 81. 83. XXI. Basilae mineraal wordt of of naar 1553, metaal pek 85, p. riekt smaakt , » wanneer en zoo zonder kondigt het bron- uitwendige zulks eene aan.” hit or no ai terremotï' mezzi Veuezia } usati 1874 , dagli pag. 34 antichi vlg. per attenuare le desasirose con- DE Eveneens bronnen te bet water Uit al weder het dergelijke te europeesche de zelfs De aardbeving de eigenaar In van vreemdsoortige alle niet bende hij verschijnsel daarop gaf. Aan ging een was van het een’ een waaronder tweede MILNE: » draad 3 tamtam tamtam aantrekkingskracht Bekkeuvormig zijden verklaard. daarop liggenden hing Vóór sterk sterker Earthquakes is , and muziekinstrument; van ten den als de gong het van naar doch tot heb- plaats verdwenen. vervaardigde naam en van een’ dien haak as droeg Loudon met waarvan Is zulks 1886, go7ig-gong der , werd inrichting de bodem deze van klepel gevolge hij alarum van de magneet. of gedragen. had; geheel Deze is nam magneet later Om welke earth-movements hetzelfde den hevige eenenmale had de feit, was. magnetisch , other dat haak, een Japanner magneet alle tijd weder aardbeving dan die ten een uren hij gewonden, eene berust de verklaring draad uit. opgesteld vele verwoestte, verloren twee werking zijden één in de ankers van hem dien deze, waaraan magneetsteen gewikkelde groote een Volgenderwijze John rol slechts vernuftig dat waargenomen instrument, groeten eene hem te mede- magnetische bij nacht het tot de na ook Lissabon Tokio van kracht zijne was juistheid daar historie afdoende dan de om waarneming een waar, hij geven, geheimzinnige door volgende om te verbazing dit die liet, zeker aardbevingsvoorspellingen Asakusa geene andere aantal, hier van In den . verschijnsel plotseling deze aardbeving l deel groot een vallen wist geringe Uitgaande ol een waarschijnlijkheid zijne r die elkaar gekomen. een hierop betrekking en ons warme gesteldheden voorafgegane denkbeeld in volgt voorkomend aanvang welk hier om voor brillenwinkel te sleutels en den op als speciaal een met dergelijke eene de in natuurlijke voor de moet daarna volkomen aardbeving zijn. Op van 1855, van onbegrijpelijk spijkers zit de en alleen en gering men moeten, kabinetten en werktuig, zaak te nog treft Zoo tijdens gevallen konstruktie vervaardigd kwam, bepalen, musea bodem aardbeving eene verschijnselen. magneten de zelden betreffende aan elektrische voorbeeld Niet November voorschijn te echter vertrouwbare, echter zijn vloeien zijn deri van volle ten te blijkt watervoorspellingen beoordeelen. deelingen van de waarnemingen van slikkerig en 1 op deerlijk teisterde, hebben verschijnselen bewegingen bronwater; kunnen en de aardbeving zoo opgehouden troebel zeer tusschen hebbende waarde eerst 125 AARDBEVING. hevige stad Lissabon dergelijke en de tijdens de vooral Teplitz deze verband van moeten welke 1755, F.ENER VOORTEEKENEN nu pug. den zijn het 16. Cliincezen. 120 dan geval, het valt daardoor dit de haak met toestel ooit zekerheid schen zeggen wijderde uiteen, ook gelijk elektrische van aardbeving. historisch maken tot voorspeld gemma frisius vóór een der de die en nu tromgeroffel vergeleken, zijn met dan of pag. ook terwijl loeien vlg. het wel dat van een’ daar, *de de n.1., het naar waaruit eerst gemaakt aardbeving gerammel breken anderen van geluiden nalurae zwaar v. van voor- terwijl roode de men sneeuw en ondergrondsche of ketens, van porselein geluid het beladen Maar ook of worden, characterimis" , II worden den te weg verschijnselen zonder libri de sterk meenen over deze zeer glas best verge- onder een wagens al wel diep mededeelt, hümboldt gehoord divinis aardbeving Lago-Maggiore, voorafgaan van dat orkaan. gelijk beweert, men nedervielen. melding het den aard- eigenaardig het een in eene hebbende aan uit en van kerstdagen , Locarno, te eene melding even nog hoogst zeer daar dit , als uitspansel gehad met van staan nadering nog atmosferische Alleen hier het zou plaats te de ver- ontstaan gevolg dichtbij zijnde donderslagen, met met beweerde wij aan 1563 hebben, dof weder vaak zekere bij mechanische aan als intus- of vraag meeningcn geeft. voorafgegane eene weder met FRISIUS : 10 de gezien met eens uit wij geheele de en hand willen verband vluchtig onderaardsche GEMMA I. jaar regenmassa’s nog bedriegelijk, sterke In dat menigmalen vergelijken kunnen wel zij slotte zijn. in wel ooit niet verband de niet stil wij de aan Lissabon van wil damp oppervlakte, of wel geweldige geluiden, zellen in en aardbeving vervolgens aardbevingen behoeven waarin gedurende zon rooden Ten de hebben voorspeld komen moet 1 dan zoo verschijnselen waargenomen beving , te zoeken. instrumenten loopen het eenig belang gevallen, twee van verband van Over telegraafleidingen voorspelling oogpunt dampkring in tusschen bestaand middel geen het met de eenig van magnetische op vervult kunnen dat vast, aannemen magnetische is geval stroomen Bij toestanden het werd, , lucht daarmede dus zulks aardmagnetisme, aan of en zoodat tamtam de veilige plaats staat toegeschreven den op omtrek eene ding gevoelige moeten worden klepel getreden het op het en aardschuddingen invloeden is AARDBEVING. wijden mogelijk een is hoogst van de in aangekondigd doch gegrond aardbevingen bewegingen slaat en werking ; EENER geluid zoodra in vooraf daarvan richting af veroorzaakte aardbeving eene 1 VOORTEEK ENEN iedereen aanmaant en Of lib. DE dat somwijlen zich een Anlwerpiae 1565, DE aardbeving van spoor zeer geweldige van Riobamba, menschen het doet gevoelen katastrophen op leven den EENER , als 4den kostte, , b.v. terwijl de bij Februari geen 127 AARDBEVING. 1797, enkel den anderen kant aan uiterst die geluid of hevige aan bij aardbeving circa 40.000 gedruisch verno- werd. men Zekere gende ten VOOUTEEKENEN of liever aardbevingen minste onfeilbare zijn eenigszins er kan of aanwijzingen niet en zullen beoordeelen, er, wel voorboden voorzoover van men niet ontdekt of dreizulks gevonden worden. Haarlem, (Naar Januari 1897. Himmel und H. Overhoff Er de,)