Naar een Verenigde Staten van Europa

Essay over de toekomst van de Europese Unie
Naar een Verenigde Staten van Europa
door: Philippe Baert – Retoricastudent Latijn-Moderne Talen
Naar een Verenigde Staten van Europa
“De Euro staat op de helling”
“De Europese Unie staat op springen”
”Alweer cruciale bijeenkomst regeringsleiders over toekomst Europa”
Wie de laatste maanden niet op Mars heeft geleefd is – vaak tot vervelens toe - met
dergelijke berichtgevingen geconfronteerd. Het is immers zo dat Europa genadeloos hard
getroffen wordt door de financiële en economische crisis. Maar wat mogelijk nog grotere
gevolgen heeft voor de 500 miljoen Europeanen is de politieke crisis waar de EU nu al
maanden mee te kampen heeft, deze is de wijten aan drie factoren:
In de eerste plaats is er een gebrek aan daadkracht, de Europese raad o.l.v. Merkozy komt
telkens op de proppen met halfslachtige maatregelen die exact hetzelfde effect hebben als
dweilen met de kraan open. Het gevolg is dat de kosten voor de belastingbetaler blijven
oplopen en landen als Portugal en Griekenland alleen maar dieper wegzakken in het
financiële en economische moeras.
Ten tweede is het zo dat de belangrijkste beslissingen in de EU genomen worden door
mensen die niet democratisch verkozen zijn of die maar een deel van de Europese bevolking
vertegenwoordigen. Daarom kampt de EU met een democratisch deficit.
Ten derde, - en dat is het gevolg van dit alles – verliest het Europese project de steun van de
burgers, wat nog eens versterkt wordt door de steeds luider klinkende populistische stemmen.
Alvorens hier dieper op in te gaan zou ik het eerst graag hebben over de noodzakelijkheid
van een verenigd Europa; de eerste grote reden hiervoor is dat we aan het begin van de 21e
eeuw evolueren naar een multipolaire wereld. De grote vraag die zich hierbij stelt is welke
rol Europa hierin gaat spelen. Gaat het zich op mondiaal vlak nog verder laten wegdrukken
door haar onderlinge verdeeldheid en anderen laten beslissen over haar lot of gaat het zich
voor de eerste maal in de geschiedenis kunnen verenigen en één van die nieuwe
machtsblokken worden? Zeker nu er zich uitdagingen van nooit eerder geziene grootte
voordoen zoals de opwarming van de aarde, de globalisering, de bevolkingsexplosie in de
groeilanden en de vergrijzing in de industrielanden, lijkt die invloed op mondiaal vlak
noodzakelijker dan ooit. Daarom dat niet alleen nu, maar ook - en vooral - in de toekomst
een sterk en eensgezind Europa zo belangrijk is voor elke Europeaan. Al is het maar om onze
welvaart en die van onze nakomelingen veilig te kunnen stellen in een geglobaliseerde
wereld, zo niet die welvaart nog te kunnen vergroten. Wie deze realiteit niet kan of wil
inzien is niet alleen stekend blind maar speelt bovendien ook nog eens zeer gevaarlijke
spelletjes.
De tweede grote reden waarom een verenigd Europa van cruciaal belang is, is omdat dit het
enige is dat een duurzame vrede op het Europese continent kan verwezenlijken. Vrede in
Europa lijkt vandaag de dag misschien vanzelfsprekend maar is het niet; het ‘oude continent’
is immers al sinds mensenheugenis gekenmerkt door verdeeldheid en is talloze malen
verscheurd geweest door oorlog.
2
Naar een Verenigde Staten van Europa
WO I en WOII hebben samen aan minstens 60 miljoen mensen het leven gekost. Om een
dergelijke gruwel nooit meer te laten gebeuren beseften wijze mannen als Robert Schumann,
Jean Monet, Konrad Adenhauer en Altiero Spinelli dat er een steeds hechter verbond tussen
de Europese volkeren noodzakelijk was. Ze vonden dat economische samenwerking een
eerste stap was in die richting. Daarom werd eerst de EGKS en later de EEG in het leven
geroepen. Wat aanvankelijk met 6 leden begon, groeide op nauwelijks 50 jaar tijd uit tot de
Europese Unie met 27 leden die we vandaag kennen. Er werd een eenheidsmarkt gecreëerd,
alsook – een gemeenschappelijke munt. Helaas werd aan die – nog steeds onvoltooide1 monetaire unie geen economische en politieke unie gekoppeld waardoor het systeem
wankel was. Dit werd met het uitbreken van de financiële crisis in 2008 pijnlijk duidelijk.
Zoals ik reeds aankaartte lopen er binnen de EU verschillende zaken grondig fout. Om deze
op te lossen moeten er dringend maatregelen en hervormingen genomen worden op korte
én op lange termijn. Ik zal beginnen met wat er op korte termijn (de tijdspanne tussen 2012
en de volgende Europese verkiezingen in 2014) moet gebeuren; want het staat als een paal
boven water dat er zo snel mogelijk doeltreffende maatregelen moeten genomen worden
om de financiële én economische crisis te lijf te gaan.
Eén van de belangrijkste maatregelen is het invoeren van euro-obligaties om de rente op
staatsobligaties naar beneden te krijgen zodat landen in problemen terug op de markten
kunnen gaan lenen. Bovendien zal dit het vertrouwen van de financiële markten in de gehele
Eurozone herstellen.
Een tweede maatregel is al het mogelijke ondernemen om opnieuw economische groei
mogelijk te maken zodat er nieuwe jobs kunnen gecreëerd worden. De draconische
besparingen die landen als Griekenland en Portugal hebben moeten doorvoeren hebben
immers vooral geleid tot een daling van de koopkracht waardoor de economie nog meer
inkromp, waarop een torenhoge werkloosheid en een sterke toename van de armoede
volgden.
In Griekenland2 gaat het zelfs zo ver dat kinderen op school flauw vallen omdat hun ouders
geen eten meer kunnen kopen. In Portugal, waar mensen zelfs bereid zijn om gedurende vijf
uur in ijskoud water op kokkels te gaan vissen om te kunnen overleven, is de situatie al niet
veel beter. Steeds meer hoog opgeleide Portugese jongeren emigreren naar Brazilië of
Angola, met een heuse braindrain als gevolg. In Spanje is ondertussen de jeugdwerkloosheid
gestegen naar 50%, de totale werkloosheid bedraagt er nu 22%!
1
Er zijn slechts 17 van de 27 lidstaten lid van de eurozone
Het zou echter al te makkelijk zijn om de schuld hiervoor uitsluitend bij de aanpak van
de EU en het IMF te leggen, het is vooral de onbekwame, corrupte Griekse politieke
klasse en de rijkere Grieken, die massaal belastingen hebben ontdoken, die hier de
verantwoordelijkheid voor dragen.
2
3
Naar een Verenigde Staten van Europa
Maar ook België kan de dans niet ontspringen, er is immers al 11,3 miljard euro bespaard
maar ook dat zal niet volstaan. De regering Di Rupo moet op zoek naar 2 miljard extra en
overweegt daarom een BTW-verhoging3 of een indexsprong. Ondertussen sluiten bedrijven
massaal hun deuren of verplaatsen ze hun productie naar elders, met als argument dat de
loonkosten te snel stijgen. Het zit echter zo: lonen zijn gekoppeld aan de index. Als de index
omhoog gaat, stijgen de lonen. De reden dat die index stijgt komt hoofdzakelijk door de snel
stijgende energieprijzen. Het lijkt mij dan ook evident om in plaats van maatregelen te
nemen die mensen hun koopkracht inperken, in eerste instantie iets te doen aan die
stijgende energieprijzen. Dit kan door onder meer een strengere regulatie van de
energiemarkt4 maar ook door op Europees niveau hechter samen te werken om voordeliger
gas en olie te kunnen aankopen.
Tot op de dag van vandaag horen we ‘Merkozy’ niets anders opperen dan dat er discipline
nodig is binnen de Eurozone. Begrotingsdiscipline zou zelfs in elke grondwet worden
ingeschreven. Discipline is inderdaad noodzakelijk om de Euro in stand te houden, maar ze
vergeten wel dat er naast discipline ook nood is aan solidariteit. Ook zonder solidariteit kan
je immers geen Eurozone in stand houden. Om het invoeren van de veelbesproken Euroobligaties bijvoorbeeld kan je niet zonder de discipline van de zwakkere landen nodig om
intern orde op zaken te stellen en om hun begrotingstekorten binnen de perken te houden.
Maar je hebt ook het solidariteitsgevoel van de sterkere lidstaten nodig om zelf iets duurder
te willen gaan lenen.
Die bereidheid tot solidariteit is er tot op de dag van vandaag veel te weinig geweest. De
reden hiervoor is dat de 27 regeringsleiders o.l.v. Merkel elk hun eigen nationale belangen
verdedigen en bang zijn om door hun eigen kiespubliek afgestraft te worden. Daarom dat er
zo weinig bereikt wordt. Nochtans is er de Europese Commissie waarvan de leden wel heel
de EU vertegenwoordigen. Deze zou, zeker omdat ze het recht op initiatief heeft, de
noodzakelijke voortrekkersrol kunnen spelen. In praktijk doet de Commissie echter veel te
weinig. Dit komt voor een groot stuk omdat ze gewrongen zit tussen de Europese Raad en
het Europees Parlement.
Bovendien stelt er zich een ander groot probleem met de Commissie en dat is dat de leden
worden aangeduid door de regeringsleiders en dus niet democratisch verkozen worden,
waardoor ze op dit moment de legitimering missen om echt hun stempel op het beleid te
kunnen drukken.
Dit brengt ons natuurlijk weer bij het democratisch deficit van de EU. Dit kan eenvoudig
opgelost worden door
tegen de eerstvolgende verkiezingen het ambt van
Commissievoorzitter te combineren met dat van de voorzitter van de Europese Raad en deze
hiervoor democratisch te laten verkiezen. Dit kan door een gelijkaardig systeem te
installeren als in de VS waar binnen de politieke partijen voorverkiezingen worden
georganiseerd. Op die manier kan elke politieke familie één kandidaat naar voren schuiven
en kunnen de 500 miljoen Europeanen hun keuze maken voor een echte Europese President.
3
Naar Frans voorbeeld, Sarkozy verhoogde de TVA naar 21,2% en koppelde dit aan
belastingverlaging op arbeid.
4 Hoewel bedrijven als Electrabel woekerwinsten maken met verouderde kerncentrales,
slagen zij er toch in om jaar na jaar hun prijzen te verhogen.
4
Naar een Verenigde Staten van Europa
Dit gekoppeld aan het gegeven om een klein deel van de parlementsleden te laten
verkiezen via gezamenlijke lijsten5, met de bedoeling om dat percentage geleidelijk aan uit
te breiden bij elke verkiezingen. De mensen die het beste scoren op deze lijsten kan men
dan benoemen tot Europees Commissaris zodanig dat zij wel de legitimering hebben die ze
nu missen.
Daarmee is het zogenaamde democratisch deficit opgelost en zal de EU veel transparanter
bestuurd kunnen worden. Maar we zijn nog lang niet waar we moeten zijn. Want de
bevoegdheden van de Commissie moeten hervormd worden tot een echte regering. Dit
gekoppeld aan het terugdringen van de invloed van de Europese Raad en het omvormen
van de unanimiteitsregel binnen deze laatste naar een meerderheidsregel moet de
krachtige beslissingen die we nu missen in de toekomst mogelijk maken.
Zo moet het mogelijk worden om bijvoorbeeld eindelijk een Europees patent in te voeren;
dat wordt immers nog altijd geblokkeerd door o.a. Spanje. Nochtans kost elke dag dat dit er
niet is ons een enorm verlies aan intellectuele eigendom en technologische kennis wat ons
een groot concurrentieel nadeel bezorgt en bijgevolg een enorm gemiste kans aan jobs
betekent.
Samenvattend: economische groei en werkgelegenheid, enkel dat kan Europa uit de
financiële crisis sleuren. Om dit te verwezenlijken moeten de overheden niet alleen
besparingen doorvoeren, ze moeten ook structurele hervormingen en de nodige
investeringen kunnen doen. Daarvoor is geld nodig, geld dat ze zullen moeten lenen van de
financiële markten. Om dit te kunnen doen zullen de rentes moeten zakken. Die kunnen
enkel zakken als de eurolanden samen gaan lenen, dit kan door zogenaamde euro-obligaties.
Om die te kunnen invoeren is er niet alleen nood aan discipline van de zwakkere landen
maar ook aan solidariteit van de sterkere landen. Om de noodzakelijke beslissingen te
kunnen nemen die een duurzame oplossing bieden zullen de Europese instanties zelf
moeten hervormd worden. Zodanig dat er naast een monetaire unie een echte
economische en politieke unie kan ontstaan.
Daarmee zouden de problemen op (relatief) korte termijn opgelost zijn maar op langere
termijn is het nodig om staatkundige hervormingen door te voeren die ervoor zorgen dat
Europa een echte federatie wordt. Waarom een federatie? Omdat de geschiedenis ons
geleerd heeft dat losse unies niet werken terwijl landen met een federaal model juist wel
succesvol zijn. Kijk maar naar de Verenigde Staten van Amerika, of dichter bij huis, de
Bondsrepubliek Duitsland.
Een federaal Europa houdt in dat een Europese regering een belangrijk aantal
bevoegdheden overneemt van de regeringen van de lidstaten. Het zwaartepunt zal dus
vooral bij Europa komen te liggen en ja dit zal de soevereiniteit van de afzonderlijke
lidstaten sterk verminderen. Ik voel de nationalistische denkers al steigeren bij de gedachte
van een dergelijke kunstmatige constructie tussen zoveel verschillende etnische groepen.
Maar laat ons niet vergeten dat de huidige natiestaten waarin we vandaag leven eigenlijk
ook kunstmatige constructies zijn tussen verschillende etnische groepen6. Deze zijn opgezet
5
Elke politieke familie zou een lijst kunnen opstellen met een aantal kandidaten en deze
lijsten zouden dan hetzelfde zijn voor elk van de 27 lidstaten
6 je kan zelfs niet spreken van DE Vlaming want die bestaat gewoonweg niet
5
Naar een Verenigde Staten van Europa
in de 19e eeuw omdat schaalvergroting toen nodig was om de problemen die zich toen
stelden te kunnen oplossen. Wel om de problemen die zich vandaag stellen en zich in de
toekomst zullen stellen7 is er een nieuwe schaalvergroting nodig.
Bovendien zijn er tussen de Europeanen voldoende bindingsmiddelen aanwezig om deze
schaalvergroting mogelijk maken. Ze delen immers dezelfde belangen, hebben een
gelijkaardige culturele achtergrond8 en delen een systeem van sociale zekerheid dat uniek in
zijn soort is. Ik ga niet ontkennen dat er ook grote onderlinge verschillen zijn maar ik denk
dat dit ook positief kan zijn. Ik ben dan ook voorstander van de gedachte achter “eenheid in
verscheidenheid”.
Vergelijk een federaal Europa – of Verenigde Staten van Europa, hoe je het ook wil noemen met het België van na de laatste staathervorming. De federale regering doet datgene wat
beter gezamenlijk kan aangepakt worden en zet de grote lijnen van het beleid uit. De
deelstaatregeringen krijgen de ruimte om aan dat algemene beleid eigen accenten toe te
voegen waardoor zij nog steeds een zekere vorm van autonomie hebben.
Wat die bevoegdheden op federaal niveau juist moeten inhouden, daar zal nog veel over
moeten gediscussieerd worden om tot een evenwicht te kunnen komen tussen
zelfstandigheid en samenwerking. Daarom dat ik mij uitsluitend in volgend overzicht wil
beperken tot een aantal algemene kernpunten zonder al te diep in detail te treden over de
concrete invulling ervan :
1. Socio-economisch beleid
Het is ondertussen wel duidelijk dat de huidige nationale regeringen de socio-economische
problemen die zich nu, en in de toekomst zullen stellen, niet kunnen oplossen. Kijk maar hoe
ze moeten buigen voor de wil van de financiële markten en de ratingbureaus. Een
gezamenlijke Europese aanpak daarentegen, die kan deze problemen wél oplossen. Deze
aanpak moet gericht zijn om volgende vijf doelstellingen te verwezenlijken:
7
8
-
het terugdringen van de sterk toegenomen sociale ongelijkheid binnen onze
samenleving
-
een zo hoog mogelijke ontwikkeling van elke regio binnen Europa realiseren en het
verder uitdiepen van de interne markt.
-
een einde maken aan de steeds maar toenemende delokalisatie en de handelsbalans
met landen als China meer in evenwicht brengen.
-
het herstellen van het evenwicht tussen productie en consumptie door het
stimuleren van ondernemen en het tegengaan van bureaucratie.
-
het tot stand brengen van een groene en duurzame economie, waarin handel niet
alleen gericht is op winst maar ook op menselijke ontwikkeling.
zie inleiding
Die vooral te danken is aan de Oude Griekse en Romeinse beschaving
6
Naar een Verenigde Staten van Europa
Om dit te kunnen verwezenlijken zijn er structurele hervormingen en investeringen nodig
zoals bijvoorbeeld:
-
Het oprichten van een Europees supranationaal controlemechanisme zodat er
strenger wordt toegezien op de financiële en bancaire sector.
-
Op mondiaal vlak het initiatief nemen om een internationale reglementering voor de
hele financiële slagorde door te voeren, een reglementering waar ook de vele
belastingparadijzen niet aan kunnen ontsnappen.
-
Een transparantere, eenvoudigere en duidelijkere reglementering voor bedrijven
doorvoeren zodat het enerzijds makkelijker wordt om een bedrijf op te starten en
anderzijds te verhinderen dat bepaalde grote bedrijven er in slagen om geen of
nauwelijks belastingen te betalen. Dit kan door een overal geldende
vennootschapsbelasting in te vullen. Die mag lager liggen dan de huidige, het komt er
gewoon op aan dat deze effectief betaald wordt.
-
De belasting op arbeid verlagen en in de plaats meer indirecte belastingen heffen om
zo zowel de export te stimuleren als ons sociaal model te vrijwaren. Het is immers zo
dat indirecte belastingen niet rechtstreeks doorwegen op productiekosten en zij op
gelijke wijze worden geheven op zowel geïmporteerde als op de lokaal
geproduceerde goederen en diensten.
-
Investeringen in onderwijs en innovatie, wat hier ook onder valt is het tot stand
brengen van een horizontale samenwerking tussen verschillende sectoren. Zo zal een
intense samenwerking tussen de overheid, universiteiten, auto-industrie, chemische
industrie en de energiesector zo goed als zeker leiden tot een doorbraak om een C02
arme auto te kunnen produceren.
2. Monetaire Unie
De Eurozone bestaat voor het moment uit slechts 17 van de 27 lidstaten en is dus onvoltooid.
Dit is tevens een van de grootste hindernissen die we zullen moeten overwinnen om tot een
federaal Europa te komen, namelijk om elke lidstaat in de Eurozone te krijgen.
3. Eengemaakte Europese arbeidsmarkt
De bedoeling hiervan is om ten eerste een einde te maken aan het feit dat de Europese
landen nu tegen elkaar worden uitgespeeld door grote bedrijven, ten tweede om
werkgelegenheid te scheppen en ten derde om elke Europeaan een rechtvaardig inkomen te
verschaffen.
7
Naar een Verenigde Staten van Europa
4. Eengemaakte Europese energiemarkt
Het enige middel dat de energieprijzen kan drukken, in het bijzonder die van aardolie9 en
aardgas en de noodzakelijke overstap naar duurzame energiebronnen kan mogelijk maken is
een hechte samenwerking op Europees niveau. De zogenaamde 20/20/20 doelstellingen van
de EU10 zijn eigenlijk nog maar het topje van de ijsberg om het duurzaam gebruik van onze
planeet
tot
stand
te
brengen.
Om de klimaatsveranderingen een halt toe te roepen en onze planeet te redden is er maar
een optie en dat is een echte groene economie (= zo weinig mogelijk uitstoot van CO2) tot
stand te brengen. Daarom moeten we volledig afstappen van fossiele brandstoffen. Dat is
echter niet eenvoudig, vermits we maar liefst 68% van onze energie uit fossiele brandstoffen
halen.
Om een dergelijke aderlating te kunnen opvangen volstaat het dus niet om louter in te
zetten op bijvoorbeeld zonnepanelen. De oplossing ligt bij een combinatie van verschillende
duurzame energiebronnen die er samen moeten voor zorgen dat er een soort van Europees
energienetwerk tot stand komt zodat er steeds voldoende en betaalbare energie
voorhanden blijft.
Om zo een Europees energienetwerk te creëren zijn massale investeringen, o.m. in
onderwijs en innovatie nodig om de noodzakelijke wetenschappelijke en technologische
kennis te verkrijgen én uit te breiden.
Maar er zullen ook grootschalige projecten op touw moeten gezet worden. Zo kan men in
het zonnige Zuid-Europa grote parken van zonnepanelen plaatsen, langs de winderige
kusten langs de Noordzee en Atlantische Oceaan windmolenparken, en in reliëfrijke
gebieden stuwdammen.
Ook het ombouwen van oude steenkoolmijnen tot pompcentrales en generatoren op
waterstof zijn interessante denkpistes die passen in dit kader. Hetzelfde geldt voor
kernenergie op basis van kernfusie. Dat levert immers geen of nauwelijks nucleair afval op.
Dit zou dus een uitstekend alternatief kunnen zijn voor de kernenergie die we nu winnen uit
klassieke kerncentrales die werken op basis van kernsplijting en waaruit we nu 21% van onze
energie uit opwekken.
Om de hele omschakeling naar een groene economie te kunnen financieren en uitvoeren zal
een hechte samenwerking tussen de verschillende overheden nodig zijn, alsook een intense
samenwerking met de privésector. Het is de bedoeling dat al deze projecten leiden tot drie
zaken, één een groene economie, twee goedkopere energie en drie een sterke toename van
de tewerkstelling in gans Europa.
9
In ’90 bedroeg de prijs voor een vat ruwe aardolie slechts $20, in 2008 was dat al $100.
Met een alsmaar stijgende vraag zal ook de prijs alleen maar blijven toenemen.
10Dit houdt in dat de uitstoot van broeikasgassen met 20 procent moet worden verminderd
ten opzichte van 1990, de energie-efficiëntie moet met 20 procent zijn verhoogd en 20
procent van de energie op duurzame wijze moet worden opgewekt.
8
Naar een Verenigde Staten van Europa
5. Buitenlands beleid
Cruciaal om onze belangen op het mondiaal vlak te verdedigen (VN veiligheidsraad, G8,
klimaatconferenties,…) , om een sterke uitgangspositie te hebben tegenover onze
handelspartners, en om enige invloed te hebben op onze buurlanden is een Europese
minister van Buitenlandse Zaken11 en een eengemaakte diplomatieke dienst noodzakelijk,
wat
uiteraard
ook
nog
eens
grote
besparing
zal
betekenen.
6. Defensie en staatsveiligheid
Ondanks het feit dat de 27 lidstaten gezamenlijk de helft uitgeven van het Amerikaanse
defensiebudget, wat neerkomt op ongeveer 264 biljoen euro, slagen we er in om slechts
10% van de operaties te doen die de Amerikanen doen. Dat maakt dat we 5 keer minder
effectief zijn als de Amerikanen. En dat is niet verwonderlijk, met 27 verschillende geheimeen veiligheidsdiensten, 27 verschillende commandocentra, 27 verschillende
onderhoudsdiensten voor luchtmacht en marine, enz… De krachten van deze 27
verschillende legers bundelen op het Europese niveau tot een compacter maar efficiënter
geheel zal niet alleen zorgen dat we ons beter kunnen verdedigen12 maar zal ons ook enorm
veel
geld
besparen.
7. Migratiebeleid
Elke lidstaat wordt momenteel overspoeld door politieke vluchtelingen en vooral
economische migranten. Als gevolg van de wijzigende klimaatomstandigheden en vanwege
de toegenomen verarming in bepaalde regio’s zullen migraties alleen maar toenemen in de
toekomst. Bovendien gaan we migranten nodig hebben om onze vergrijzing op te vangen.
8. Verkeersbeleid
Een betere afstemming van de verschillende havens, luchthavens en wegennetten op elkaar
moet leiden tot een sterk verbeterde mobiliteit. Waar ik ook aan denk is het invoeren van
een Europese wegenbelasting die een einde moet maken aan de tolwegen en de
bijbehorende vertragingen/files/ergernissen.
9. Justitie
Om grensoverschrijdende criminaliteit, mensensmokkel en illegale migratie tegen te gaan is
het noodzakelijk dat Europol wordt omgevormd tot een onderzoeksbureau genre de FBI en
er tegelijk een hechtere samenwerking tot stand komt tussen deze eengemaakte Europese
veiligheidsdienst, de verschillende politiediensten en magistraten.
11
Een hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid zoals we
die nu hebben is ondanks, wat de plechtig klinkende titel doet vermoeden, in de praktijk
ontoereikend.
12 Niet alleen in louter militair opzicht maar ook op vlak van staatsveiligheid, denk maar
aan de dreiging van internetterroristen die er zelfs in slagen om de site van de FBI te
hacken.
9
Naar een Verenigde Staten van Europa
Tenslotte zou ik het nog even kort willen hebben over een ander gewichtig onderwerp i.v.m.
de ontwikkeling van een Verenigde Staten van Europa als een nieuwe wereldspeler, namelijk
de uitbreiding van de huidige Europese Unie. Ik denk dat de toetreding van nieuwe lidstaten
eigenlijk pas aan de orde is als de EU intern haar zaken op orde heeft. Pas dan kan men
doorgaan met verdere Europese integratie. De uitzondering hierop is Kroatië, dat in 2013 de
28ste lidstaat wordt.
Overigens zijn IJsland, Macedonië, Montenegro, Servië en Turkije kandidaat lidstaten. De lijst
met potentiële lidstaten is zelfs nog veel groter. De vraag die zich hierbij stelt is natuurlijk
hoever Europese integratie mag gaan. Deze discussie mag echter niet vervallen in een
godsdienstige twist, evenmin mag men andere subjectieve aspecten laten meespelen, zoals
nu al te vaak gebeurt in de discussie omtrent de kandidatuur van Turkije. Ik pleit er dan ook
voor om enkel rekening te houden met de objectieve regels, zoals die zijn vastgelegd in de
“Criteria van Kopenhagen”:
-
over stabiele instellingen beschikken
de democratische principes respecteren
de mensenrechten respecteren
een functionerende markteconomie hebben die bestand is tegen de concurrentie van
de interne markt
het acquis communautaire (= gemeenschapsrecht of recht v/d EU) overnemen en
toepassen in eigen land
een Europees land zijn = gelegen zijn in het continent Europa
Ik zou mijn betoog als volgt willen besluiten; om de belangen van elke Europeaan het beste
te kunnen behartigen in deze eeuw van ongeziene uitdagingen, om ons toe te laten nog een
belangrijke rol op het geopolitieke toneel te spelen nu de machtsverhoudingen zo drastisch
gewijzigd zijn, is een federaal Europa een harde noodzaak, zo niet onze enige optie
geworden. Daarom moeten we over onze nationale grenzen heen durven kijken. De huidige
economische en politieke crisis heeft ons allen diepgeraakt, maar biedt ons tegelijk de
uitgelezen – en wellicht laatste – kans om de cruciale stappen te zetten in de richting van
een Verenigde Staten van Europa. De grootste vijanden die wie hiervoor zullen moeten
overwinnen zijn gemakzuchtigheid en egoïsme. Daartegenover staan solidariteit en
discipline, vrijheid en verantwoordelijkheid als onze grootste bondgenoten. Niet alleen om
tot een eengemaakt Europa te komen, maar ook om een betere en eerlijkere samenleving
voor elk individu te verwezenlijken.
Philippe Baert
10