Naar een visie over IT in huisartsenland

Naar een visie over IT in huisartsenland
Visietekst van de Commissie VHPCIT in opdracht van VHP
v 5.1
28 november 2004
Auteurs:
Carl Steylaerts, Peter De Mey, Jacques Van der Donckt, Jef Goris, Johan Brouns, Leo Pas, Walter
Verhelst, Jef Steenackers, Theo Putzeys, Patrick Verdonck
Inleiding
Welke visie
Hoe deze visie realiseren?
Inleiding
Deze tekst poneert een aantal stellingen die het VHP moeten helpen een visie te ontwikkelen over het
gebruik van IT in de huisartspraktijk. We proberen een toekomst tussen nu en 10 jaar te schetsen.
Daarbij zijn er een aantal zekerheden – dingen en verwachtingen die er nu zijn en later nog even goed
van toepassing zullen zijn.
 Het dossier is van de patient en de huisarts beheert de gegevens (wet op
patientenrechten)
 “Bullshit in, bullshit out”: de kwaliteit van de “gegevens” zal steeds primordiaal blijven
Er zullen zeker ook een aantal dingen veranderen – vooral op technisch gebied.
 Het elektronisch dossier zal opgeslagen worden op de iris van de patient – weinig kans op
verlies, met een simpele irisscan te lezen
 Overeenkomstig de projecties van Star Trek zullen huisartsen met een simpele scanstick
op eenvoudige wijze diagnoses kunnen stellen, beter dan alle NMR, PET en CT van
vandaag (“Beam me up, Scotty”)
Zeker is ook dat bij het voortschrijden van de “oplossingen” er ook meer vragen zullen komen ...
 Binnen enkele jaren zal elke 18-jarige recht hebben op een DNA onderzoek van enkele
hoofdharen, met een mogelijke projectie van zijn gezondheidsproblemen in de toekomst –
en alle “recht op niet weten” en statistische “zekerheden” vandien.
In “Maandagmorgen” gaan we dieper in op een dag in de praktijk binnen 10 jaar.
Het EMD wordt dus een belangrijk werkinstrument binnen de zorgverlening (en geen doel op zich).
Het dient zich soepel aan te passen aan de noden, inhoudelijk en functioneel, die gesteld worden.
Automatisering van de huisartsenpraktijk is één van de belangrijkste voorwaarde om het takenpakket
van de huisarts te realiseren.
Medische patiënten data zijn niet alleen zeer belangrijk voor de hulpverleners maar ook voor andere
partners uit de gezondheidszorg zoals verzekeraars, onderzoeksafdelingen en de overheid.
Kwaliteitsbevordering hangt in belangrijke mate samen met de kwaliteit van de data verzameling. Tot
hier toe is de kwaliteit van de data door huisartsen electronisch geregistreerd niet veel beter dan met
een papieren dossier.
Alhoewel in het verleden vele huisartsen spontaan een medisch dossier opmaakten, heeft het tot nu
geduurd vooraleer het belang ervan erkend werd door de overheid. De huisarts als de beheerder van
het Globaal Medisch Dossier.
De kwaliteit van het Medisch Dossier (MD) wordt bepaald door de kenmerken INHOUD, FUNCTIES
en STRUCTUUR van het dossier.
Het gebruik van de electronische vorm van het MD is in feite zo een typische verandering met grote
gevolgen. Het Electronisch Medisch Dossier (EMD) opent plots zeer veel toepassingen, die helemaal
niet mogelijk bleken met de geschreven vorm
Waarom een visietekst?
Meer en meer gegevens gaan elektronisch gegenereerd worden: van simpele administratieve
gegevens (naam, adres, ...) over RFE (Reason for Encounter) en diagnose tot EKG, spirometrie, ... en
toekomstige “Star Trek” scanstick.
Het doel van IT in de huisartspraktijk moet steeds zijn: de zorg voor de patient optimaliseren en tevens
zijn gezondheid zo goed mogelijk te houden.
Daarom moeten de gegevens die daarop betrekking hebben vlot uitwisselbaar en vlot beschikbaar
zijn.
We willen evolueren /streven naar een Globaal, Electronisch, Medisch Patiënten Dossier, een Globaal
EMD, omdat dit instrument in belangrijke mate kan bijdragen tot een optimale zorgverlening aan de
patiënten, van wieg tot graf.
De huidige digitale know how stelt ons in staat om informatie zodanig te ordenen dat een optimale
zorg voor de patiënt met inbreng van alle zorglijnen mogelijk is.
De inhoud, de functies en verschillende functionaliteiten, de structuur en het beheer van een
electronisch patiënten dossier stellen zeer hoge eisen aan haar samenstellers en haar gebruikers. Het
is een zeer complex geheel waarbij zeer veel personen betrokken zijn en waarvan de verwachtingen
zeer hoog gespannen zijn.
Alleen wanneer op een geconcerteerde en systematische manier aan dit project gewerkt wordt heeft
het kans op slagen. Daarom zou een Europees instituut over het EPR, in analogie met het
Amerikaanse “National institute for the EMR“ geen overbodige luxe zijn. Dit instituut zou alle
organisaties actief op het gebied rond het EPR samen brengen, beleidslijnen kunnen opstellen op
basis van prioriteiten, nieuwe experimenten opzetten, evaluaties uitvoeren en aanbevelingen
formuleren met een voldoende graad van autoriteit.
Welke visie?
In de zich snel ontwikkelen “kennismaatschappij” zal er een kloof komen tussen e-analfabeten
(anabyten) en e-techneuten, met de modale gebruiker er tussenin. Meer dan vroeger zal het mogelijk
worden om gegevens elektronisch te creeren ... maar er zal steeds iemand het overzicht moeten
houden, en het belangrijke van het triviale scheiden.
Het is onze visie dat de huisarts als dossierhoudend arts de professional bij uitstek is die vanuit de
multitude aan (para)medische gegevens een kerndossier kan distilleren, geschikt zowel voor
ondersteuning bij urgenties als voor het verstrekken van alle nodige medische informatie ten dienste
van zorgverlening door andere echelons (de perfecte verwijsbrief), als voor planning tot het behalen
van gezondheidsdoelen (voor de patient) en zorgdoelen (voor de arts).
Het GEMD wordt best beheerd door een medicus. Wij vinden het essentieel dat het de GMDhoudende huisarts is. D.w.z dat deze patiënt deze arts de opdracht geeft zijn/haar gegevens over zijn/
haar gezondheidstoestand (= dossier) te beheren / te overzien.
Waar het dossier zich bevindt zal afhangen van de ontwikkelingen van de technologie en is dus
onvoorspelbaar: de iris zou wel eens een goede plaats kunnen zijn.
Er zal echter ook steeds een dosier ex tempore elektronisch bestaan, verspreid over verschillende
plaatsen, samengevat in het kerndossier en vandaaruit navigeerbaar voor wie er de
toegangscertificaten voor heeft.
Het is eveneens onze visie dat we het aantal anabyten (onder de huisartsen) tot quasi nul moeten
helpen herleiden. Opleiding staat daarin centraal.
Hoe deze visie realiseren?
Deze visie wordt niet gerealiseerd door lukraak projecten allerhande in pilootfase te starten, maar door
een complex maar eenduidig proces van analyse, planning, uitvoering en evaluatie en dit in
samenspraak met alle betrokken partijen. Het is een taak van het VHP om dit te organiseren.
Het begint door tijdens de basisopleiding en de continue professionele vorming aandacht te besteden
aan deze visie en aan alle aspecten die erbij horen.
Tevens met de andere eerstelijnswerkers de nodige kanalen te openen, evenzo met de tweedelijn.
Tenslotte met alle betrokkenen.
Er zijn al een paar keuzes duidelijk:
Duidelijke keuzes
 De dossiergegevens zullen niet of niet noodzakelijk op 1 fysieke plaats resideren.






Het kerndossier echter wel – en liefst bij de patient. (overeenkomstig de toekomstige
mogelijkheden)
De huisarts beheert het Globaal EMD (vanuit het kerndossier kan het Globale EMD
ontsloten worden door de hulpverleners met de juiste toegangscertificaten.)
Het nakijken van de validiteit van de gegevens van het kerndossier is een belangrijke taak
voor de GEMD beheerder. Hij/zij mag dus aangesproken worden op het vervolledigen en
het actualiseren ervan, als aan alle voorwaarden voldaan is.
Omwille van de vertrouwelijkheid is privacy en beveiliging een conditio sine qua non.
De uitwisselbaarheid in Belgische en internationale context is noodzakelijk en daarom is
een participatie van een “trusted third party” aanbevolen.
Er wordt gebruik gemaakt worden van een standaardterminologie (de thesaurus) met
codering in de achtergrond (ICD10, ICPC2)
Nog te bepalen – te analyseren
 beheer van de kwaliteit van de zorg
 voor evaluatie zijn indicatoren een must: welke?
 Thesaurus: adequaat gebruik: hoe?
 Overlegstrukturen waar formeel de informatiestroom afgesproken wordt en de
verantwoordelijkheden en toegangsbeheer bepaald tussen

1 de huisartsen onderling

2 met de andere eerstelijnsactoren

3 met de specialisten (2de, 3de lijn)

4 met de overheid
 
Overlegstrukturen voor de beveiliging
 
andere
Aktieterreinen
 De visie tekst breed verspreiden onder alle partners binnen de gezondheidszorg, zodat een
voldoende draagvlak kan ontstaan voor het ontwikkelde ideeëngoed
 Opleiding geven aan alle partners op basis van deze visie.Vooral goed leren relevante en
betrouwbare data registreren
 De gebruikers van medische software (artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, apothekers
en tandartsen) maximaal betrekken bij elk overleg rond het GEMD.
 Consensus bereiken inzake INHOUD van het kerndossier (SUMEHR – Summarised Electronic
Health Record )
 Onderzoek doen naar alle aspecten verbonden aan het nut van zo een SUMEHR.

In welke mate zijn de data volledig?

In welke mate zijn de data betrouwbaar?

In welke mate zijn ze toegankelijk? Voor welke hulpverlener? Graad van toegang?

Wie mag alleen “data lezen?” Data wijzigen of aanvullen ?

In welke mate zijn huisartsen in staat om een dergelijk SUMEHR toegangekelijk te maken
en te houden 24/24uur?

Op welke manier kan het best dit SUMEHR ter beschikking gesteld worden aan de
andere HV? Waar ook ter wereld. Internetsite/ Lokale servers? Chipkaart? Iris?

In welke mate wordt een SUMEHR geraadpleegd? Door WIE en wanneer?

In welke mate brengt het ter beschikking hebben van zo een SUMEHR
kwaliteitsverbetering mee voor de patiëntenzorg?
 Alle organisaties betrokken bij “medische informatica“ er toe aanzetten te evolueren naar een
EUROREC INSTITUUT.
Literatuur
http://www.health.fgov.be/EMDMI/nl/teksten/consensus/fctmeddoss.htm
Verdonck P. e.a., EMD: aanbeveling voor goede medische praktijk, Huisarts Nu 2004:57.
(http://www.wvvh.be/ >>> downloads >>> aanbevelingen >>> Het elektronisch medisch dossier)
http://www.medlook.nl/
http://www.steungroep.nl/archief/medisch/medl20010626.txt
http://www.health.fgov.be/EMDMI/nl/Wetgeving/kb_amd.htm
http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1091
http://www.amc.nl/index.cfm?pid=125
http://www.schizofrenieplein.nl/hulp/nieuws/yn82/kortnws5.htm
http://www.dokter.nl/examples.php
http://www.google.be/search?q=cache:Ta4ChOdv_2QJ:www.bmia.be/Events/MIC/Papers/sessie15.ppt+medisch+dossier&hl=nl
http://www.cegeka.be/static/nederlands/content/productenhealthcare.html
http://www.ngi.nl/scripts/kalender/nwkaldetailhist.php?key=1026478386
http://www.ordomedic.be/web-Ned/nl/a84/a084005n.htm
http://www.ordomedic.be/web-Ned/nl/a92/a092009n.htm
http://www.adviesarchief.be/newsletters/VLTAAWAL/articleList?kw=MEDISCH%20DOSSIER
http://www.belgium.be/eportal/application?languageParameter=nl&pageid=contentPage&docId=33638
http://knmg.artsennet.nl/content/resources/AMGATE_6059_100_TICH_L617730451/AMGATE_6059_
100_TICH_R113953670392613
http://nhg.artsennet.nl/content/dossiers/976188412/57686/AMGATE_6059_104_TICH_R1186944325
9713/
http://www.vangool.fgov.be/T-020501.htm
Addendum Realisatie
Om de IT-vereisten te realiseren zijn er een aantal domeinen waarop vooruitgang zal geboekt worden:
de technische vereisten van soft-en hardware, de voorwaarden waaraan een GEMD moet voldoen.
Technische vereisten
De technische vereisten an sich zijn niet het struikelblok, wel de kostprijs. Vooreerst is er de aanschaf
van hardware – die zodanig evolueert dat om de 2-4 jaar nieuwe apparatuur nodig is.
Vervolgens de aanschaf annex upgrading en updating van de software. De labelingscommissie moet
erover waken dat de software aan de noden voldoet.
Het beheren van een vloot gegevens, het realiseren van de beveiliging, een adequaat
toegangsbeheer, dit zijn uitdagingen waarvoor de eerste antwoorden nu afgetast worden, maar die
nog niet in toto gekend zijn.
Voorwaarden
 een continu up to date probleemlijst
 een correcte medicatielijst – allo + homeopathische – eveneens de intoleranties
 een correcte vaccinatielijst – K&G
 een correcte allergielijst – bewezen allergieën
 een planningslijst: gezondheidsdoelen en planning diagnostische doelen
 een adequate remuneratie voor die bijkomende beheerstaak
 een reeks afspraken voor “shared care” van het Globaal EMD
 een continu evalueren van bovenstaande randvoorwaarden met het oog op doelmatig
gebruik van het Globaal EMD
 de huisartsenpraktijk krijgt de nodige technische ondersteuning door te beschikken over
de meest adekwate medische software (Labeling noodzakelijk)
 de huisartsenpraktijk beschikt over specifieke administratieve ondersteuning om de
talrijke opdrachten verbonden aan deze visie waar te maken .
Mogelijke knelpunten
 de opleiding tot een goed beheer(der) van gegevens
 het respecteren van de historische inspanningen waardoor er vele EMD-pakketten
bestaan, die voldoende van elkaar verschillen om aan alle gebruikerssmaken te voldoen
maar ook voldoende kwalitatief gelijklopen om beheersmatig efficiente EMD’s te leveren.
Dat zou kunnen leiden tot een discussie om te kiezen tussen ofwel een uniform EMD
ofwel een methode om vanuit de onderscheiden dossiersystemen een gestroomlijnd
kerndossier te distilleren.
 Respect voor de privacy van de arts en patient
 De veiligheid van de gegevens: tijdens het transport van arts naar de opslagbank kunnen
er ongenode ogen proberen toegang te krijgen: Een systeem is maar zo sterk als de
“sysop” die erover waakt.
Addendum Kerndossier:
is een extractie (view) vanuit het GEMD
Deze extractie bevat de meest essentiële stukken van het dossier (van de huisarts, aangevuld onder
de verantwoordelijkheid van die huisarts met gegevens van de andere hulpverleners), staat ter
beschikking van de hulpverleners die (mits toepassing van correcte toegangsregels) de toegang tot dit
kerndossier hebben. Hierbij is voorzien dat deze andere hulpverleners deze gegevens NIET kunnen
wijzigen, eventueel wel door tussenkomst van de GMD-houdende huisarts.
Benaming
Zowel over de naam die we aan een “dossier“ geven als over de voornoemde kenmerken bestaat nog
steeds geen eensgezindheid niettegenstaande verschillende standaarden en aanbevelingen
verschenen in binnen- en buitenland. Wat betekent dat door de evolutie binnen de gezondheidszorg
en de geneeskunde zelf nieuwe of andere doelstellingen geformuleerd worden waardoor het MD
andere functies worden toebedeeld. Dit vertaalt zich reeds in de verschillende benamingen die aan
een dosier gegeven worden:
MD: het medisch dossier, EMD: het Electronisch Medisch Dossier, GMD: het Globaal Medisch
Dossier, EPD: het Electronisch Patiënt Dossier, MMD: het Minimaal Medisch Dossier.
De benaming "kerndossier" wordt gekozen als de beste uit een reeks circulerende benamingen
(minimaal medisch dossier, urgentiedossier, wachtdossier, enz...).
Inhoud van het Kerndossier
Definitie:
het strikte minimum aan gegevens over een bepaalde patiënt waarover een arts (huisarts of specialist)
moet beschikken om in enkele ogenblikken inzicht te krijgen in diens medische toestand en dit zowel
met het oog op acute situaties als op de continuïteit van de zorgen.
Inhoud van het Kerndossier
Volgende gegevens dienen deel uit te maken van het kerndossier:










Bloedgroep
Actuele medicatie
Startdatum van de actuele medicatie
Vaccinatietoestand
Actieve ziekten
Risicofactoren
Allergieën (inclusief de ernst van de reacties)
Intoleranties (inclusief de ernst van de reacties) cfr wat verstaat men onder intoleranties?
Relevante medische voorgeschiedenis (inclusief de aanwezigheid van bepaalde vreemde
voorwerpen) Voor mij zijn dit de diagnostische antecedenten of bedoelt men iets anders?
Relevante therapeutische voorgeschiedenis (inclusief de aanwezigheid van bepaalde
vreemde voorwerpen) Voor mij zijn dit de therapeutische antecedenten of bedoelt men iets
anders?
PS antecedenten zijn dan duidelijk de niet-actuele ziekten/behandelingen die wel belangrijk blijven in
het totaal beeld van de patiënt.
Volgende gegevens dienen voorlopig GEEN deel uit te maken van het kerndossier, maar kunnen op
termijn in aanmerking komen voor opname in het kerndossier:
1. Het euthanasieverzoek
2. Een 'do not resuscitate' verklaring of code therapiebeperking (DNR)
3. Weigering van orgaandonatie
1. Het euthanasieverzoek(cfr: wet betreffende de euthanasie 28/5/02 art 3§4)
"Het verzoek moet op schrift gesteld worden, gedateerd en getekend door de patiënt. Dit document
dient toegevoegd aan het medisch dossier. De patiënt kan dit document te allen tijde herroepen."
Besluit: er is voor het euthanasieverzoek op dit ogenblik geen plaats voorzien in de
homologatiecriteria voor het EMD, zodat het gegeven er ook niet moet kunnen uitgehaald worden voor
het kerndossier. Bovendien dient - naast andere voorwaarden - het kerndossier in dat geval ook
permanent actueel te zijn, omdat het gaat over een reversiebele beslissing. Aan deze voorwaarden is
op dit ogenblik niet voldaan.
2. Een 'do not resuscitate' verklaring of code therapiebeperking (DNR)
Het advies van de nationale raad van 25/9/99 over "Rusthuizen en RVT - Medische instructies aan het
verzorgend personeel ivm reanimatie" stelt: "Het spreekt vanzelf dat dergelijke zorginstructies (DNR)
door de arts slechts kunnen worden verstrekt na zorgvuldige en grondige samenspraak met de
patiënt, indien hij daartoe bekwaam is, met zijn naaste familieleden, het verzorgend personeel of de
vertrouwenspersonen van de patiënt... De raad acht het wenselijk dat de in overleg genomen
beslissingen in het dossier van de patiënt schriftelijk worden vastgelegd en dat ze regelmatig worden
bijgestuurd naar gelang van de evolutie van de gezondheidstoestand van de patiënt.
Het advies van de nationale raad van 18/1/97 over do not resuscitate zegt: ... familieleden of
vertrouwenspersonen kunnen de arts inlichten over de vroegere voornemens en de wil van een
bewusteloze patiënt, zonder zich daarom in de plaats te stellen van de geneeskundige beslissing,
waarvoor het gewenst is de raad van één of meer collega's in te winnen . Het is bovendien
aangewezen ook de mening te vragen van het verplegend personeel. Telkens komt terug:
vertrouwenspersoon, verpleging, schriftelijk.
Besluit: er is voor de DNR-verklaring of de code therapiebeperking op dit ogenblik geen plaats
voorzien in de homologatiecriteria voor het EMD, zodat het gegeven er ook niet moet kunnen
uitgehaald worden voor het kerndossier. Bovendien dient - naast andere voorwaarden - het
kerndossier in dat geval ook permanent actueel te zijn, omdat het gaat over een reversiebele
beslissing. Aan deze voorwaarden is op dit ogenblik niet voldaan.
3. Weigering van orgaandonatie
Dit gegeven hoe belangrijk ook voor een ziekenhuisarts met wachtdienst, is in feite volgens de
Belgische Wet slechts een administratief gegeven, dat thuishoort in het minimaal administratief
dossier. Er is trouwens geen plaats voor voorzien in het medisch dossier en dus kan het gegeven er
voorlopig ook niet uitgehaald worden. Bovendien dient - naast andere voorwaarden - het kerndossier
in dat geval ook permanent actueel te zijn, omdat het gaat over een reversiebele beslissing. Aan deze
voorwaarden is op dit ogenblik niet voldaan.
Besluit: Euthanasieverklaring (inclusief wilsverklaring), DNR verklaring, weigering van orgaandonatie
zijn belangrijke gegevens voor de wachtarts. Het zou nuttig zijn als hiervoor duidelijke, uniforme
documenten worden gemaakt die gebruikt kunnen worden in huisartsenzorg, RVT en ziekenhuiszorg
en dat ze een uniform e-formaat krijgen dat in een administratief / medisch kerndossier kan gebruikt
worden.
Belangrijke Opmerkingen:

Over het al dan niet opnemen van bepaalde gegevens in het kerndossier bestaat in de
commissie de volgende consensus: er moet ten minste een buitengewone meerderheid van
(2/3 of meer bestaan om een bepaald item op te nemen, zo niet wordt het item niet
opgenomen.
Functies, (eventueel automatische) aanmaak, integratie, beheer van en verantwoordelijkheid over het
kerndossier en zijn relatie tot het globaal medisch dossier zijn in voorbereiding en zullen op termijn
toegevoegd worden.
Addendum Maandagmorgen
Maandagmorgen – A day in the life (Beatles)
Een niet exhaustief verhaal met verklaring van functies aan de hand van een alledaags
wedervaren.
Maandag 24 november 2014
7u55
Ik kijk door de irisscan en log in bij mijn provider, ga naar mijn medisch ED en log in door de
elektronische tips rond mijn vingers in een bepaalde volgorde tegen elkaar te toetsen om vervolgens
de elektronische wachtverslagen op te vragen. Het zijn er 3.
Tevens een overzicht van wie er in de kliniek is opgenomen. Het is er 1.
Addendum Verklarend woordenboek v28/11/2004
Globaal EMD:
de verzameling van alle zorggegevens van een patiënt die elektronisch ontsloten kunnen worden;
Dwz dat een patiëntendossier globaal moet zijn (allesomvattend), toegankelijk voor de juiste verzorger
op de juiste plaats op het juiste moment.
Daarbuiten heeft het GEMD nog andere belangrijke functies.
Het EMD dient
 Inhoudelijke ondersteuning van de dagelijkse hulpverlening te bieden, administratief, medisch
diagnostisch en therapeutisch, door het aanbieden van templates, info databanken,
aanbevelingen, medisch besliskundig ondersteunende systemen tot echte expert systemen,
eventueel ook ON THE SPOT langs het internet
 Huisartsen// hulpverleners gebruiksvriendelijk, hun taak binnen het domein van “Preventie en
GVO “ waar te maken op basis van goede regelgeving, agenda en administratie. Daar niet alleen
de huisarts actief is op dit terrein is uitwisseling van gegevens met de andere partners, denk aan
CLB artsen bijvoorbeeld, noodzakelijk.
 Relevante medische gegevens over patiënten overal ter beschikking te stellen van hulpverleners.
Het geheel van deze relevante gegevens noemen we gemakkelijks halve “ kerndossier “ van de
patiënt. Een uniek zorg nummer (ZIN), een chipkaart, het internet en webservers zijn middelen om
het ter beschikking te stellen .
 Huisartsen // hulpverleners toe te laten om vlot een geheel aan data te registreren over hun
hulpverlenings proces, van voldoende hoge kwaliteit (validiteit) en betrouwbaarheid. Deze data
kunnen gebruikt worden binnen gelijk welke systeem van kwaliteitsverbetering/bevordering of
kunnen, geanonimiseerd, ter beschikking gesteld van onderzoekers, wetenschappelijke
instellingen of andere partners binnen de gezondheid zorg op voorwaarde dat de doelstellingen
klaar en duidelijk zijn en de huisartsen eigendom blijven van deze data pool.
 Huisartsen // hulpverleners de mogelijkheid te geven op een gebruiksvriendelijke en veilige manier
informatie uit te wisselen met andere hulpverleners ..
Kerndossier:
is een extractie (view) vanuit het GEMD
Minimaal medisch dossier:
Obsolete term
Functies en vereisten van de dossierhoudende arts:
Het electronisch verzamelen van informatie over een patiënt biedt zeer vele mogelijkheden om
ermee om te gaan. Veel meer dan met het geschreven dossier. De hoofddoelstelling moet blijven
dat de patiênt er zelf “ beter “ van wordt. Alle gegevens over die ene patiënt verzamelen in één
“Globaal Medisch Dossier “ lijkt eerder utopisch. Het is belangrijk dat alle relevante informatie op het
juiste moment/plaats ter beschikking komt van de juiste hulpverlener Dat de data betrouwbaar en up
to date zijn Dat de gegevens op een veilige manier doorgegeven worden en benaderd met de graad
van vertrouwelijkheid die de patiënt er zelf van verwacht.
De functie van de huisarts in het dossierhouden is het ervoor zorgen dat het kerndossier up-to-date is,
zodat andere zorgverleners er tijdens de wacht of in urgentiediensten noodzakelijke informatie kunnen
uit putten. Hij alleen kan schrijven en lezen in het dossier, de anderen kunnen lezen maar niet
schrijven.
Daartoe is het vereist dat alle noodzakelijke informatie bij de huisarts aankomt, tijdig (dus niet 3 weken
na een opname met wijziging van medicatie). Ook de patiënt moet zijn duit in het zakje doen en alle
OTC en via andere kanalen verkregen medicatie vermelden.
Gezondheidsdoelen:
Gepersonaliseerde doelen voor de patient en zodoende ook diens verantwoordelijkheid
Probleemlijst
Alle aktieve problemen (= klachten/diagnoses zoals door de huisarts of specialist verwoord); de
antecedenten en het archief behoren hier niet toe, maar moeten van hieruit wel kunnen opgeroepen
worden
Medicatielijst
Alle aktieve medicatie; de medicatie die ooit voorgeschreven werd behoort hier niet toe, maar moet
opgeroepen kunnen worden
Intoleranties
Alle neveneffecten (tenminste deze die belangrijk genoeg waren om de medicatie bv. te stoppen) die
een patiënt ooit ervaren heeft op medicatie
Allergielijst
Alle bewezen allergieën
Vaccinatielijst
Kalenderoverzicht (datum van toediening)
Planningslijst
De items die nog openstaan in lopend(e) onderzoek(en) en/of behandeling
Beheerstaak
De beheerder weet WAAR alle “relevante gegevens“ van het “dossier” te vinden zijn. Hij weet HOE ze
te ontsluiten met welke graad van vertrouwlijkheid.
Hij weet daaruit een KERNDOSSIER te distilleren dat voor alle hulpverleners die daarvoor de
toelating hebben verkregen van de patiënt zelf, op het gepaste moment en de juiste plaats ter inzage
is.
Hij bewaakt de volledigheid, de betrouwbaarheid en de validiteit van de verschillende gegevens. (Nog
in te vullen wat deze drie begrippen juridisch kunnen beteken voor de beheerder.)
Hij kent en houdt rekening met de rechten van de patiënt terzake.
Hij respecteert ten alle prijze de privacy van de hem toevertrouwde gegevens volgens de wet op de
bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
Hij wordt bij dit alles daarbij GEHOLPEN door de medische software, maw elk medische
softwarepakket die naam waardig moet deze functies ingebouwd hebben
Het is te verkiezen dat een vertrouwenspersoon van de patiënt, die medisch geschoold is, het geheel
aan gegevens kan beheren. Daarvoor komt de huisarts zeker in aanmerking. De vraag blijft of het
technisch en qua tijdsinvestering haalbaar is voor de huisarts. Technische, administratieve en
financiële ondersteuning lijkt daarvoor noodzakelijk naast een gedegen opleiding in het beheer en het
registreren van medische waardevolle data.
Deze persoon, hier in cau de huisarts, krijgt dan ook een zeer grote verantwoordelijkheid te dragen.
Juridisch moeten daarvoor de nodige maatregelen getroffen worden.
Vele en zeer verscheiden hulpverleners maar ook organisaties, zoals verzekeraars, verzamelen
relevante informatie over patiënten of voegen er aan toe . Om deze heterogene op verschillende
plaatsen gegenereerde gegevens tot een zinvol geheel te brengen, te behouden en te communiceren
zullen duidelijke afspraken dienen gemaakt over structuur elementen van een dossier, over de
semantiek van de gegevens, over te gebruiken classificatie systemen en aanverwante coderingen,
over trefwoorden en databanken .
Shared care
Het is de gezamenlijke zorg van de verschillende hulpverleners om er voor te zorgen dat het Globaal
EMD up-to-date is. Dat betekent dat er van elk (para)medisch consult (evt per periode) een verslag
naar de huisarts moet.
Doelmatig gebruik van het Globaal EMD
Dit is het gebruik van het Globaal EMD ter bevordering van de gezondheid van de individuele patiënt
en de optimalisering van de zorg daartoe.
Daarbij is het nuttig voor ogen te houden dat het kerndossier de ingangspoort is voor zowel de
dossierhoudende huisarts als de consulterende specialisten als de rapporterende eerstelijnswerkers
(kinesisten, apothekers, verpleegkundigen, ...).
Beveiliging
Moet er voor zorgen dat alleen de ogen waarvoor de informatie bestemd is die te zien krijgen.
Sysop = systems operator en heeft meestal toegang tot alle informatie en daardoor een speerpunt in
de beveiligingsproblematiek.
Verder uit te werken met de experten.
Toegangsbeheer
Wie heeft er toegang tot het kerndossier: de patiënt, de huisarts, de artsen van wacht, de
urgentieartsen.
Wie heeft er toegang tot het Globaal EMD: de huisarts, de geconsulteerde specialist
Toegang tot delen van het Globaal EMD: andere eerstelijnswerkers (verder uit te werken).
Lees- en schrijfrechten dienen bepaald te worden.
Toegangsbeheer is ook: label van vertrouwelijkheid
Te voorziene problemen: verloren kaarten en/of pincodes, (urgentie)diensten waar onzorgvuldig met
rechten wordt omgesprongen. Daarom is te voorzien dat men gaat kiezen voor een systeem dat niet
kan verloren of gestolen worden en dat niet aan stroompannes onderhevig is.
Beheersmatig efficiente EMD’s
De EMD’s van waaruit een kerndossier kan gedistilleerd worden en die zodanig georganiseerd zijn dat
ze efficient zijn in de zorg omtrent de gezondheid van de patient
Privacy
Cfr de bepalingen van de Commissie ter bescherming van de privacy van de levenssfeer. Zowel voor
arts als patient.
Internationale context:
Het kerndossier zou idealiter vanuit elke plaats op de wereldbol waar de patiënt zich bevind moeten
kunnen ontsloten worden. Dat betekent dat het verstaanbaar moet zijn voor de hulpverlener
(internationale codering, generische namen). Dat houdt ook beveiligings- en privacyproblematiek in.
En stroomlijnen van de verschillende systemen tot 1 uniform systeem.
Research
Een op grote schaal gedigitaliseerd toegankelijk zijn van medische gegevens leidt automatisch tot het
formuleren van onderzoeksvragen. Echter, daarvoor zijn die gegevens niet bedoeld! Nog minder voor
bepaling van geindividualiseerde profielen!
De Achillespees ligt steeds bij de SysOp, het is dus kardinaal dat die functie goed omschreven wordt.
Opleiding
Eens het centrale raamwerk van het Globaal EMD opgezet is, is het zaak om de verschillende partijen
op te leiden in het gebruik ervan.
De WVVH opteert ervoor de gebruikersgroepen de faciliteiten te verstrekken voor een
wetenschappelijk ondersteund forum onder VHP-CIT vlag.
In samenwerking met dit forum kan door de AO WVVH een wetenschappelijke bevraging over de
vormingsnoden en andere knelpunten opgesteld worden naar de gebruikers en kringen.
Een programma voor continue professionele vorming via internet en door training van LOK- en
kringverantwoordelijken wordt opgezet.
Een specifiek vormingsproject wordt ontwikkeld. Alle potentiële partners in de huisartsenwereld
worden uitgenodigd om hun specifieke expertise in te brengen: Academische Centra voor
Huisartsgeneeskunde, ICHO, VHP-CIT.
Een dialoog wordt opgezet rond de invulling van de bepaalde noden m.b.v een programma voor
continue professionele vorming.
Daarbij wordt i.s.m kwaliteitscel gebruik gemaakt van moderne onderwijskundige technieken
waaronder e-leren en facilitating met intervisie onder begeleiding van de afdeling KB.
Thesaurus
De thesaurus is een standaardwoordenlijst die de dagelijkse taal van de clinicus zeer dicht benadert,
en waarop een coderingslijst (ICD10, ICPC2) geënt is
Zorgdoelen
vaccinatiestatus OK, vroegtijdige opsporing OK, CV risico OK, stoppen met roken ... en dergelijke
meer – eventueel als targets voor een populatie
Trusted third party
Een onafhankelijke (van zowel overheid, artsen als alle andere betrokken partijen) instelling die zich
enkel toelegt op opslag en beveiliging.
Cfr ICGP – Heartwatch
Navigeerbaar
Stel dat een patient verwezen wordt naar een specialist. Die wil inzage in de recente uitslagen (labo,
RX, andere specialismen). Met het kerndossier heeft hij al een overzicht van de courante problemen
en medicatie, en mits de juiste toegangscode/certificaat kan hij vanuit het kerndossier naar de plaats
waar de gewenste protocols zitten. Dat kan bij de huisarts zijn, maar ook in de dienst voor radiologie
of het labo.
Betrokken partijen

Patiënten en hun vertegenwoordigers (overheid)

huisartsen (individueel, kringen, LOK, gebruikersgroepen …)

paramedici

urgentiediensten, specialisten

overkoepelende zorginstanties (SEL, GDT)

parallelle zorginstanties (K&G)

wetenschappelijke instanties (bv WIV, WVVH, ACHG)

ethische instanties (Orde, privacycommissie)

Op Europees niveau wordt een “Europees Instituut voor het EMD “opgericht (Eurorec) die zich
specifiek met alle aspecten van het GEMD bezighoudt.

Jurisprudentie wordt uitgeschreven enerzijds inzake grenzen aan de verantwoordelijkheid van de
huisarts als beheerder van het GEMD en ziekte evolutie en anderzijds inzake rechten en plichten van
de patiënten wat betreft inzage rechten en meldingsplicht van gegevens aan hun /de huisarts.
Validiteit
Een gegeven is valide als het juist is: als het betrekking heeft op die gegeven patient, in de juiste
categorie staat (laboprotocols bij laboprotocols) en zo nodig toegevoegd of gewist wordt van de
probleemlijst. Het nakijken van validiteit vereist voldoende medische scholing en is geen taak voor een
secretaresse of verpleegkundige.