Werkdocument YEYS 2016 - EESC European Economic and Social

WERKDOCUMENT VOOR DE DEELNEMENDE SCHOLEN
EU@60: WELKE KANT GAAN WE OP?
Inleiding
Voor Europa is 2017 een heel belangrijk jaar. Daarin wordt gevierd dat 60 jaar geleden het Verdrag
van Rome tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de Europese
Unie, werd ondertekend.
Degenen die in 1957 de grondslag voor de EU legden, beseften dat Europese eenheid, vrijheid en
solidariteit niet alleen een zaak is van landen en regeringen, maar ook van mensen. Destijds is naast de
andere instellingen meteen ook het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) opgericht,
bedoeld om het maatschappelijk middenveld1 in staat te stellen de besluitvormers van advies te dienen
over een breed scala aan onderwerpen. Kortom, het EESC geeft de economische en sociale krachten in
de samenleving een stem.
Jonge mensen vormen de toekomst van Europa. Zij zullen beslissen welke kant de EU de komende
jaren op zal gaan. Het EESC hecht er dan ook sinds jaar en dag veel belang aan om jongeren bij zijn
beleidsdebatten te betrekken. In 2017 zal de 60e verjaardag van het Verdrag van Rome het thema
zijn van het jaarlijkse EESC-evenement Your Europe, Your Say, dat jongeren uit heel Europa de kans
biedt van gedachten te wisselen over de EU van gisteren, vandaag en morgen.
"Your Europe, Your Say" ("Jouw Europa, jouw mening")
In 2010 is het EESC begonnen met Your Europe, Your Say, een jaarlijks evenement waarbij
scholieren (en hun leraren) uit alle lidstaten samenkomen in het hart van de EU. De jongeren
bespreken voorstellen over een specifiek onderwerp en komen dan in overleg tot een resolutie die aan
EU-besluitvormers wordt voorgelegd.
1
Het maatschappelijk middenveld omvat allerlei groepen en organisaties waarin mensen op lokaal, nationaal of Europees niveau
samenwerken. Deze groepen fungeren vaak als schakel tussen burgers en besluitvormers en zorgen ervoor dat mensen actief
betrokken worden bij de verbetering van hun levensomstandigheden.
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 1/6
NL
Uit ieder land wordt één school uitgekozen, die vervolgens drie leerlingen van minstens 16 jaar en een
leraar van hen naar Brussel afvaardigt om deel te nemen aan hun eigen, nagebootste plenaire EESCzitting, waar een actueel thema bediscussieerd wordt.
YEYS 2017 vindt plaats op 30 en 31 maart 2017. In de aanloop naar het evenement zullen EESCleden de geselecteerde scholen bezoeken om uit te leggen wat het EESC doet en om vragen van
scholieren te beantwoorden.
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 2/6
YEYS is voor jongeren een unieke gelegenheid om elkaar te ontmoeten, ervaringen te delen, te
luisteren naar leeftijdgenoten uit verschillende landen en meer te leren over de manier waarop anderen
leven. De scholieren zullen in Brussel discussiëren over de politieke uitdagingen waar de EU in deze
moeilijke periode mee te maken heeft, en hun eigen oplossingen aandragen.
Your Europe, Your Say bevordert vriendschap en verdraagzaamheid en komt het begrip ten goede.
Het biedt niet alleen voor de deelnemende jongeren een verrijkende en onvergetelijke ervaring, maar
ook voor ons bij het EESC.
Over het Verdrag van Rome
Met het Verdrag van Rome van 1957 werd gestalte gegeven aan een visionair plan ter bevordering van
de eenheid en vrede op een continent dat door oorlogen in die eeuw zwaar was gehavend. Het werd
door zes landen ondertekend: België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en West-Duitsland. Ook
werd voorgesteld een interne markt tot stand te brengen door belemmeringen en grenzen op te heffen
en landen te laten profiteren van vrij verkeer van goederen, diensten, arbeid en kapitaal, de zgn. vier
vrijheden van de EU.
Met deze vrijheden kwam ook de erkenning dat werknemers gelijke rechten moeten hebben en dat de
economische unie moet leiden tot sociale vooruitgang en een hogere levensstandaard voor Europese
burgers. Het Europese sociale model, gebaseerd op sociale bescherming en sociaal overleg, is door de
Europese Commissie in de jaren '80 onder voorzitter Jacques Delors verder ontwikkeld.
In de loop der jaren zijn er na het Verdrag van Rome als gevolg van diverse uitbreidingsrondes nieuwe
lidstaten bijgekomen, zodat er nu 28 EU-landen zijn. Na het aanstaande vertrek van het Verenigd
Koninkrijk zullen er nog 27 overblijven.
Het Europees Economisch en Sociaal Comité
Het EESC telt momenteel 350 leden: vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties uit de 28
lidstaten. Ze zijn verdeeld in drie groepen, die werkgevers, werknemers en "diverse
belangengroeperingen" (zoals milieubewegingen, landbouworganisaties, consumentenbonden, ngo's,
enz.) vertegenwoordigen. Allemaal samen beschikken de EESC-leden – vrouwen en mannen van alle
leeftijden – over grote kennis en ervaring op uiteenlopende gebieden.
Het is de taak van het EESC om maatschappelijke organisaties een stem te geven. Het Europees
Parlement, de Raad en de Europese Commissie zijn juridisch verplicht het EESC te raadplegen over de
vaststelling van nieuwe wetgeving op tal van beleidsterreinen. Het EESC stelt over deze en andere
kwesties adviezen op, die worden uitgebracht nadat de drie groepen tot overeenstemming zijn
gekomen. Juist dat maakt het EESC uniek: het komt op voor de belangen van het gehele
maatschappelijk middenveld (werkgevers, werknemers en diverse belangengroeperingen) op basis van
consensus en wederzijds respect.
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 3/6
De Europese Unie in 2016
De EU heeft de burgers de afgelopen 60 jaar talloze voordelen opgeleverd. Denk maar aan het vrije
verkeer, één munt, een hoge mate van milieubescherming, financiering en ondersteuning van
gehandicapten en achtergebleven regio's, onderzoek en innovatie, studentenuitwisselingsprogramma's
zoals Erasmus, en de jongerengarantieregeling die 9 miljoen jongeren aan een baan, een opleiding of
een stageplaats heeft geholpen.
Het EU-project maakt momenteel echter een crisis door. Werkloosheid, het trage tempo van het
economische herstel, de vluchtelingencrisis, terroristische aanslagen en opkomend nationalisme spelen
hierbij allemaal een rol. De EU is gebouwd op het vertrouwen en de instemming van de burgers, maar
volgens recente opiniepeilingen hebben nog geen vier van de tien Europeanen het gevoel dat hun stem
op EU-niveau meetelt. Het herstellen van het vertrouwen heeft dan ook de hoogste prioriteit.
Anderzijds steunen de meeste Europese burgers nog steeds dat hun land lid is van de Europese Unie.
"Bovenal moeten we investeren in onze jongeren," erkende Commissievoorzitter Jean-Claude
Juncker in zijn State of the Union-toespraak in september 2016. "Er zijn heel veel sociaal voelende
mensen in Europa die bereid zijn om een zinvolle bijdrage te leveren aan de samenleving en om zich
solidair op te stellen." Tijdens het Slowaakse EU-voorzitterschap hebben de leiders van de EU het
stappenplan van Bratislava opgesteld waarmee beoogd wordt "een veelbelovende toekomst te scheppen
voor iedereen, onze levenswijze veilig te stellen en de jongeren betere kansen te bieden".
En jongeren vinden dit belangrijk. Zo kwamen er op 23 juni 2016 bij het referendum in het Verenigd
Koninkrijk bijna twee keer zo veel jongeren stemmen als verwacht, en bleek 75 % van de 18-24jarigen in de EU te willen blijven. Ondanks de problemen zijn er nog steeds andere landen die tot de
EU willen toetreden, en jongeren op de Balkan bijvoorbeeld zien er vol verwachting naar uit om te
kunnen genieten van de mogelijkheden die de EU te bieden heeft.
Lastige vragen om over na te denken
Om scholieren en hun leraren te helpen ideeën te formuleren en zich voor te bereiden op het debat in
Brussel, hebben we hieronder een aantal vragen opgenomen die tijdens YEYS 2017 aan de orde
zouden kunnen komen:
De toekomst van Europa






Hoe kijk je aan tegen wat de EU tot dusverre tot stand heeft gebracht?
Hoe zie je het Europa van morgen? Ben je optimistisch of pessimistisch?
Wat verwachten jongeren van de EU in de toekomst?
Hoe kunnen jongeren meer invloed gaan uitoefenen op de besluitvorming van de EU?
Praat je met familie en/of vrienden en op school over Europese vraagstukken?
Wat zijn de grootste problemen voor de EU en welke kansen zijn er om een sterke EU op te
bouwen?
1. Economisch herstel
2. Werkgelegenheid voor jongeren
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 4/6
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

Vluchtelingen/migratie
Opkomst van nationalisme
Veiligheid en vrede
Energievoorziening
Een duurzame toekomst (bestrijding van klimaatverandering)
Voldoende en betaalbaar voedsel van goede kwaliteit
Digitalisering
Het demografische probleem
Overig
Volgens recente enquêtes is het optimisme over de toekomst van de EU nog nooit zo laag geweest.
Wat is hiervoor volgens jou de belangrijkste reden?
EU-prioriteiten

Welke waarde hecht je aan deze "voordelen" van de EU:
1. Vrede
2. Het recht om in het buitenland te werken
3. Het recht om in het buitenland te studeren
4. Gemakkelijkere vakantiereizen
5. De euro
6. Afschaffing van roamingkosten
7. Consumentenbescherming bij online-aankopen
8. Milieunormen
9. Grensoverschrijdende samenwerking bij onderzoek en innovatie
10. Gemeenschappelijke beleidsmaatregelen ter bestrijding van de klimaatverandering
11. Maatregelen tegen ongelijke behandeling en discriminatie
12. Werknemersrechten, veiligheid en gezondheid

Kun je voorbeelden geven van in Brussel genomen besluiten die jouw leven beter (of lastiger)
hebben gemaakt?
Ben je voorstander van meer Europese integratie of zou de EU alleen maar een handelsblok
moeten zijn?
Ben je voorstander van een EU-leger?


Uitdagingen






Hoe had de EU de vluchtelingencrisis beter kunnen aanpakken?
Wat zullen volgens jou de gevolgen zijn als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt?
Zal dit ook een impact hebben op jongeren in andere EU-landen?
Hoe kan de opkomst van nationalisme en vreemdelingenhaat een halt worden toegeroepen?
Wat kan de EU doen om Europeanen te beschermen tegen terroristische aanslagen?
Maakt de mondialisering de EU belangrijker of minder belangrijk?
Is de macht te veel gecentraliseerd in de EU? Moeten meer besluiten worden teruggebracht naar
het nationale of lokale niveau?
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 5/6



Hoe kunnen EU-leiders zorgen voor een betere relatie met de burgers?
Hoe kunnen nationale leiders zorgen voor een betere relatie met Europa?
Bij welke verandering van beleid of besluit zouden de mensen in de EU het meest gebaat zijn?
Communicatie

Vind je dat genoeg informatie hebt over:
1. de geschiedenis van de EU
2. de structuren van de EU
3. het beleid van de EU?

Vind je dat de media accurate informatie over de EU geven? Hoe kan de communicatie worden
verbeterd? Krijg je genoeg informatie op school?
Wat kunnen de Europese instellingen doen om beter te communiceren met jongeren?
Wat kan JIJ doen om Europa vooruit te helpen?


Meer informatie
Your Europe, Your Say!
http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.events-and-activities-your-europe-your-say-2016
Over het EESC
http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.the-committee
State of the Union 2016
http://www.soteu.eu/
Publieke opinie in de EU
http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/
STANDARD/surveyKy/2130
EESC-2016-06701-00-02-INFO-TRA (EN) 6/6