In de voetsporen van de Boeddha

In de voetsporen van de Boeddha
Met de reissangha naar India
14 februari -3 maart 2017
De reissangha
Fred, Monique, Alieke, Jacqueline, Hilly, Diek, Albertine, Tom, Otto, Marijke, Hanneke, Rudie
Inhoudsopgave
Dag 1: Reizen van Amsterdam naar New Delhi. ...................................................................................................... 2
Dag 2: Delhi - Waar zijn we eigenlijk? ..................................................................................................................... 3
Neem mijn hand .................................................................................................................................................. 6
De Vijf Contemplaties.......................................................................................................................................... 7
Dag 3: reizen van New Delhi naar Lucknow en Shravasti ....................................................................................... 8
Dag 4: ochtendmeditatie in zendo 126 Shravasti. .................................................................................................. 9
Soetra over de Beste Manier om Alleen te Leven ............................................................................................. 11
Dag 5: Shravasti, bij de ochtendmeditatie ............................................................................................................ 13
Soetra over Toevlucht nemen tot jezelf ............................................................................................................ 14
Soetra over de Vijf Manieren om een Einde te maken aan Boosheid .............................................................. 16
Dag 6: Lumbini, Nepal, de geboorteplek ............................................................................................................... 18
Dag 7: Lumbini - Kushinigar................................................................................................................................... 20
Geluk koesteren ................................................................................................................................................ 21
Geen komen, geen gaan ................................................................................................................................... 24
Dag 8: Kushinagar, plaats van overlijden van Boeddha ........................................................................................ 25
Een zijn .............................................................................................................................................................. 26
Anuradha Soetra ............................................................................................................................................... 28
Dag 10: Rajgir en Bodhgaya .................................................................................................................................. 31
Dag 11: Rajgir – Bodhgaya..................................................................................................................................... 33
De Boeddha van de 21ste eeuw ....................................................................................................................... 33
Soetra over Toevlucht nemen tot jezelf ............................................................................................................ 34
Dag 12: Bodhgaya, the Root Institute ................................................................................................................... 35
Dag 13: Bodhgaya en door naar Varanasi ............................................................................................................. 37
Dag 14: Varanasi en Sarnath ................................................................................................................................. 38
Dag 15 Het laatste gedeelte van de reis ............................................................................................................... 40
Dag 16 De Agra groep naar van Agra naar Delhi ................................................................................................... 40
De afgelegde weg .................................................................................................................................................. 42
Dit boekje is samengesteld door Jacqueline en Rudie, aan de hand van reisteksten van Hilly, met daarbij de soetra’s en
teksten zoals we die gelezen hebben tijdens de reis. Deze zijn ook te vinden op de site van Stichting Leven in Aandacht.
1
Dag 1: Reizen van Amsterdam naar New Delhi.
Ook in een vliegtuigstoel kun je regelmatig teruggaan naar je adem.
In de nacht komen we aan in het hotel.
2
Dag 2: Delhi - Waar zijn we eigenlijk?
In Old Delhi bezoeken we de Jama Masjid, de grootste moskee van heel India.
De Islam heeft rond het jaar 1200 het Boeddhisme uit India weggevaagd. Gelukkig was het toen al in
veel omringende landen terecht gekomen: in ieder land is het Boeddhisme anders. Dat zullen we
later merken door de verschillende pelgrims die we ontmoeten.
Riksjatochtje.
3
Bezoek Gandhi Smriti.
Ghandi, de grote man van het geweldloze verzet. Vrede en actie: daar ligt een connectie met Thich
Nhat Hanh. We bezoeken de plek waar hij de laatste maanden van zijn leven doorbracht en waar hij
vermoord is op weg naar het avondgebed.
Staande in een kring in het Lodi Park zingen we.
We lezen het gedicht van Thay.
4
5
Neem mijn hand
We gaan wandelen.
We gaan alleen maar wandelen.
We gaan van onze wandeling genieten
zonder nadenken over ergens aankomen.
Loop vredig.
Loop gelukkig.
Ons lopen is een vredesloop.
Ons lopen is een gelukswandeling
We leren dan dat er geen vredesloop is,
vrede ís wandelen;
dat er geen gelukswandeling is,
geluk ís wandelen.
We lopen voor onszelf.
We lopen voor iedereen
altijd hand in hand.
Wandel en raak ieder moment vrede aan.
Wandel en raak ieder moment geluk aan.
Iedere stap een verfrissende bries,
iedere stap een bloeiende bloem onder onze voeten.
Laat je voeten de Aarde kussen.
Print jouw liefde en geluk op Aarde.
Aarde zal veilig zijn
als wij genoeg veiligheid in ons voelen.
Wandelen in Vreugde, Thich Nhat Hanh, pagina 65
6
Loopmeditatie in het Lodi park waar Thay tijdens zijn bezoek aan India ook liep.
Die avond eten we in het hotel een tijdje in stilte na het lezen van
De Vijf Contemplaties
Bel 3 x
De Boeddha nodigt ons uit in aandacht te eten, ons bewust te zijn van het voedsel en de
vrienden om ons heen. Laten we ons niet verliezen in onnodige gedachten over het verleden
of de toekomst. Laat ons tijdens de hele maaltijd in diepe verbondenheid met elkaar eten.
Lieve vrienden, luister naar de bel en oefen de Vijf Contemplaties.
Bel 1 x
1. Dit voedsel is een geschenk van de aarde, de hemel, talrijke levende wezens en hard
werken.
2. Laten wij in dankbaarheid en aandacht eten, zodat dit voedsel werkelijk aan ons is
besteed.
3. Laten wij onze onzorgvuldige gewoontes transformeren en leren in alles de juiste maat te
vinden.
4. Laten wij met mededogen eten, zodat we het lijden van levende wezens verminderen,
niet langer aan het proces van opwarming van de aarde bijdragen en onze kostbare
planeet beschermen en helen.
5. We nemen dit voedsel aan zodat we de verbondenheid in onze Sangha kunnen
versterken en ons ideaal van dienstbaarheid aan alle levende wezens voeden.
Bel 1 x
Na ca. 15 minuten eten in stilte afronden met:
Bel 2 x
7
Dag 3: reizen van New Delhi naar Lucknow en Shravasti
Het is de stad van Ambedkar. Jurist, politicus en Dalit (kastenloze). Net als Boeddha wees hij het
bestaan van kasten af. Als grondlegger van de grondwet zorgde hij ervoor dat iedereen dezelfde
rechten kreeg. Op het eind van zijn leven werd hij Boeddhist en hij inspireerde vele Dalits te kiezen
voor Boeddhisme. Mede hierdoor kwam het Boeddhisme terug in India in ongeveer dezelfde tijd dat
de Dalai Lama naar India vluchtte.
We arriveren laat in Shravasti en eten in het hotel.
8
9
Dag 4: ochtendmeditatie in zendo 126 Shravasti.
De geleide meditatie: In/ Uit, Diep/ Langzaam, Kalm/ Ontspannen, Glimlach/ Loslaten van al het
gereis, eindigt met: aangekomen in het land van de Boeddha wordt dit moment een wonder.
Na het ontbijt dharma delen met elkaar: zijn we toerist, reiziger of pelgrim? Wie nemen we mee op
reis? We noemen namen en verbinden ons met vele dierbaren…..
In Shravasti bezoeken we eerst de stoepa van Angulimala.
Daar lezen we een gedeelte van hoofdstuk 53 (TNH) over de ontmoeting van Boeddha en Angulimala.
Boeddha bekeert de moordenaar Angulimana: ‘Angulimana, ik weet daat je vreselijk hebt geleden
door toedoen van andere mensen… er zijn misschien wrede mensen op deze wereld, maar er zijn ook
veel aardige mensen. Laat je niet verblinden. Mijn pad kan wreedheid in vriendelijkheid veranderen.
Haat is het pad waarop jij je nu bevindt. Je moet stoppen. Kies het pad van vergeving, begrip en
liefde.’
Daarna bezoeken we het Jetapark. We mediteren daar onder de Ananda-boom, vlak bij de plek waar
de hut van de Boeddha stond.
We zingen Namo Tassa…/ The dharma is deep and lovely en daarna lezen de we de Soetra over de
Beste Manier om Alleen te Leven
10
Soetra over de Beste Manier om Alleen te Leven
Aldus heb ik gehoord van de Boeddha, in de tijd dat deze verbleef in het klooster van het Jeta Park, in
de stad Savatthi. Hij riep alle monniken bij zich en sprak hen toe, “Monniken!”
En de monniken antwoordden, “Wij zijn hier”.
En de Gezegende onderwees, “Ik wil jullie uitleggen wat er bedoeld wordt met het kennen van ‘De
Beste manier om Alleen te Leven.’ Eerst zal ik een samenvatting van de lering geven, waarna ik hem
nader zal toelichten. Monniken, luister alsjeblieft met al je aandacht.”
“Gezegende, we luisteren.”
De Boeddha leerde:
“Jaag het verleden niet na.
Verlies jezelf niet in de toekomst.
Het verleden is voorbij.
De toekomst is er nog niet.
Door diep te kijken naar het leven, zoals het is,
in het werkelijke hier en nu,
verblijft de beoefenaar
in stabiliteit en vrijheid.
We moeten vandaag vol toewijding zijn.
Tot morgen wachten is te laat.
De dood komt onverwacht.
Hoe kunnen we met hem onderhandelen?
De wijze noemt iemand
die dag en nacht
in bewuste aandacht leeft
‘degene die weet
wat de beste manier is om alleen te leven’.
“Monniken, wat bedoelen we met ‘het verleden najagen’? Wanneer iemand bedenkt hoe haar
lichaam was in het verleden, hoe haar gevoelens waren in het verleden, hoe haar waarnemingen
waren in het verleden, hoe haar mentale formaties waren in het verleden, hoe haar bewustzijn was
in het verleden; als zij dit alles overdenkt en haar geest raakt bezwaard of gehecht aan deze dingen
die tot het verleden behoren, dan jaagt deze persoon het verleden na.
“Monniken, wat wordt er bedoeld met ‘het niet najagen van het verleden’? Als iemand bedenkt hoe
haar lichaam was in het verleden, hoe haar gevoelens waren in het verleden, hoe haar
waarnemingen waren in het verleden, hoe haar mentale formaties waren in het verleden, hoe haar
bewustzijn was in het verleden; als zij dit alles overdenkt maar haar geest raakt niet bezwaard, noch
gehecht aan deze dingen die aan het verleden toebehoren, dan jaagt deze persoon het verleden niet
na.
“Monniken, wat bedoelen we met ‘jezelf verliezen in de toekomst’? Als iemand bedenkt hoe zijn
lichaam zal zijn in de toekomst, hoe zijn gevoelens zullen zijn in de toekomst, hoe zijn waarnemingen
zullen zijn in de toekomst, hoe zijn mentale formaties zullen zijn in de toekomst,
11
hoe zijn bewustzijn zal zijn in de toekomst; als hij dit alles overdenkt en zijn geest raakt bezwaard en
hij droomt weg over deze dingen die tot de toekomst behoren, dan verliest deze persoon zich in de
toekomst.
“Monniken, wat bedoelen we met ‘jezelf niet verliezen in de toekomst’? Als iemand bedenkt hoe zijn
lichaam zal zijn in de toekomst, hoe zijn gevoelens zullen zijn in de toekomst, hoe zijn waarnemingen
zullen zijn in de toekomst, hoe zijn mentale formaties zullen zijn in de toekomst, hoe zijn bewustzijn
zal zijn in de toekomst; als hij dit alles overdenkt maar zijn geest raakt niet bezwaard noch droomt hij
weg over deze dingen die tot de toekomst behoren, dan verliest deze persoon zich niet in de
toekomst.
“Monniken, wat wordt bedoeld met ‘je laten overweldigen door het heden’? Als iemand niet
studeert, en ook niets leert over de Ontwaakte, over de leringen van liefde en begrip, of over de
gemeenschap die eensgezind in aandacht leeft; als iemand niets weet over de edele leraren en hun
leringen, deze leringen niet beoefent, en denkt, ‘Dit lichaam is mijzelf; ik ben dit lichaam. Dit gevoel is
mijzelf; ik ben dit gevoel. Deze waarneming is mijzelf; ik ben deze waarneming. Deze mentale
formatie is mijzelf; ik ben deze mentale formatie. Dit bewustzijn is mijzelf; ik ben dit bewustzijn’, dan
wordt deze persoon overweldigd door het heden.
“Monniken, wat wordt bedoeld met ‘je niet laten overweldigen door het heden’? Als iemand
studeert en leert over de Ontwaakte, over de leringen van liefde en begrip, of de gemeenschap die
eensgezind in aandacht leeft; als iemand weet heeft van de edele leraren en hun leerlingen, deze
leringen beoefent, en niet denkt, ‘Dit lichaam is mijzelf; ik ben dit lichaam. Dit gevoel is mijzelf; ik ben
dit gevoel. Deze waarneming is mijzelf; ik ben deze waarneming. Deze mentale formatie is mijzelf; ik
ben deze mentale formatie. Dit bewustzijn is mijzelf; ik ben dit bewustzijn’, dan wordt deze persoon
niet overweldigd door het heden.
“Monniken, ik heb jullie de samenvatting en een nadere toelichting gegeven over de beste manier
om alleen te leven.”
Zo onderwees de Boeddha, en de monniken waren opgetogen om zijn leringen in praktijk te brengen.
12
Dag 5: Shravasti, bij de ochtendmeditatie
We lezen de Soetra ‘Toevlucht zoeken’, daarna stille meditatie
13
Soetra over Toevlucht nemen tot jezelf
Aldus heb ik gehoord van de Boeddha in de tijd dat hij verbleef in het Mangobos in de koele schaduw
van de mangobomen langs een rivieroever in het land van Magadha. De ouderen Shariputra en
Maudgalyayana waren onlangs gestorven. Het was de dag van de volle maan voor de Uposatha
Ceremonie en de leefregels werden gereciteerd.
De Boeddha spreidde zijn zitmat uit en zat met zijn gezicht naar de gemeenschap. Nadat hij zijn ogen
over de verzamelde monniken had laten gaan, zei hij: “Als ik kijk naar onze gemeenschap, zie ik dat er
een groot gat is geslagen door het heengaan van de Eerwaarden Shariputra en Maudgalyayana. In
onze Sangha waren deze twee monniken het meest welsprekend in het geven van Dharmalezingen,
het aanmoedigen en instrueren van de andere monniken, nonnen en lekenbeoefenaars.
“O Monniken, mensen zoeken twee soorten rijkdom – materiële rijkdom en de rijkdom van de
Dharma. In hun zoektocht naar materiële rijkdom kunnen ze zich wenden tot wereldse mensen. In
hun zoektocht naar de rijkdom van de Dharma konden ze altijd terecht bij de Eerwaarden Shariputra
en Maudgalyayana. De Tathagata is iemand die nergens naar zoekt, of het nu materiële rijkdom is of
de Dharma.
“O monniken, wees niet bedroefd of verontrust want Shariputra en Maudgalyayana zijn overgegaan
naar nirvana. Bij grote bomen, vol bladeren, weelderige vruchten en bloemen, zijn het altijd de
grootste takken die het eerst sterven of afbreken. Is het niet zo dat bij rotsige bergen, altijd de
hoogste bergtoppen eerder afbrokkelen dan de kleinere? In de Sangha van de Tathagata waren de
Eerwaarden Shariputra en Maudgalyayana de beste leerlingen. Het is dus natuurlijk dat deze
eerwaarden het eerst nirvana binnentreden. Laat geen gevoelens van verdriet en pijn opkomen.
“Alle verschijnselen die geboorte kennen, bestaan, en zijn onderworpen aan de invloed van andere
verschijnselen, met andere woorden, alle verschijnselen die samengesteld zijn, moeten gehoorzamen
aan de wet van vergankelijkheid en uiteindelijk ophouden te bestaan. Ze kunnen niet eeuwig bestaan
zonder op een dag vernietigd te worden. Alles wat we vandaag koesteren en liefhebben, zullen we
moeten laten gaan en we worden ervan gescheiden in de toekomst. Over niet al te lange tijd zal ik
ook heengaan. Daarom druk ik je op het hart om te oefenen om een eiland in jezelf te zijn, te weten
hoe je toevlucht neemt tot jezelf, en geen toevlucht te nemen tot wie of wat dan ook.
“Oefen het toevlucht nemen tot het eiland van de Dharma. Weet hoe je toevlucht neemt tot de
Dharma en neem geen toevlucht tot een ander eiland of persoon. Mediteer op het lichaam in het
lichaam, voed Juist Inzicht en bewuste aandacht en transformeer je hunkering en angsten. Observeer
de elementen buiten het lichaam in de elementen buiten het lichaam, voed Juist Inzicht en bewuste
aandacht om je hunkering en angsten te beheersen en te transformeren. Dit is de manier om
toevlucht te nemen tot het eiland binnen jezelf, tot jezelf terug te keren om toevlucht te nemen tot
de Dharma en geen toevlucht te nemen tot een enig ander eiland of ding.”
Toen de monniken deze leringen van de Boeddha hoorden, waren ze allemaal zeer verheugd en
begonnen deze in de praktijk te brengen.
14
Tweede bezoek aan het Jeta park (dag 5), waar nu vele anderen onder de bodiboom zitten, we lezen
de Soetra over de Vijf Manieren om een Einde te maken aan Boosheid
15
Soetra over de Vijf Manieren om een Einde te maken aan Boosheid
Aldus heb ik gehoord van de Boeddha in de tijd dat deze verbleef in het Anathapindika Klooster in
het Jeta Prak bij de stad Shravasti. Op een dag zei de Eerwaarde Shariputra tegen de monniken:
“Vrienden, vandaag wil ik met jullie delen de Vijf Manieren om een Einde te maken aan Boosheid.
Luister alsjeblieft aandachtig en breng in de praktijk wat ik jullie leer.”
De monniken stemden hiermee in en luisterden aandachtig.
De Eerwaarde Shariputra sprak vervolgens: “Wat zijn deze vijf manieren om een einde te maken aan
boosheid?
“Dit is de eerste manier. Vrienden, als er iemand is wiens lichamelijke handelingen niet vriendelijk
zijn, maar wiens woorden wel vriendelijk zijn, en als je boos wordt op die persoon maar wijs bent,
dan weet je hoe je kunt mediteren om een einde te maken aan je boosheid.
“Vrienden, stel dat er een monnik is die ascese beoefent en een lappenpij draagt. Op een dag komt
hij langs een vuilnisbelt vol uitwerpselen, urine, slijm en nog veel meer viezigheden, en hij ziet in die
berg een ongeschonden lap stof. Met zijn linkerhand pakt hij de lap en met zijn rechterhand pakt hij
het andere uiteinde en strekt de stof uit. Hij ziet dat deze lap stof niet gescheurd is en niet besmeurd
door uitwerpselen, urine, slijm en andere viezigheden. Dus vouwt hij de lap op en stopt hem weg om
mee naar huis te nemen, te wassen en in zijn lappenpij te naaien. Vrienden, als iemands lichamelijke
handelingen niet vriendelijk zijn, maar zijn woorden zijn wel vriendelijk, dan zijn we wijs als we geen
aandacht schenken aan zijn onvriendelijke lichamelijke handelingen, maar alleen letten op zijn
vriendelijke woorden. Dit helpt ons om een einde te maken aan onze boosheid.
“Vrienden, dit is de tweede manier. Als je boos wordt op iemand wiens woorden niet vriendelijk zijn,
maar wiens lichamelijke handelingen wel vriendelijk zijn, en je bent wijs, dan weet je hoe je kunt
mediteren om een einde te maken aan je boosheid.
“Vrienden, stel dat er niet ver van het dorp een diep meer is, waarvan de oppervlakte bedekt is met
kroos en riet. Iemand die erg veel dorst heeft en bijna bezwijkt van de hitte, nadert het meer. Hij
trekt zijn kleren uit, springt het water in, gebruikt zijn handen om kroos en riet te verwijderen en
geniet van het baden en drinken van het koele water van het meer. Zo is het ook, mijn vrienden, met
iemand wiens woorden niet vriendelijk zijn, maar wiens lichamelijke handelingen wel vriendelijk zijn.
Schenk geen aandacht aan zijn woorden, maar richt al je aandacht op zijn lichamelijke handelingen
om een einde te kunnen maken aan je boosheid. Iemand die wijs is oefent op deze manier.
“Hier is de derde manier, vrienden. Als je boos wordt op iemand met onvriendelijke lichamelijke
handelingen en woorden, maar die nog wel een beetje vriendelijkheid in zijn hart heeft, en je bent
wijs, dan weet je hoe je kunt mediteren om een einde te maken aan je boosheid.
“Vrienden, stel dat iemand naar een kruispunt toeloopt. Ze is zwak, dorstig, armoedig, verhit,
misdeeld en vervuld van verdriet. Als ze bij de kruising aankomt, ziet ze een voetafdruk van een bizon
met een klein beetje stilstaand regenwater. Ze denkt bij zichzelf, ‘Er is maar heel weinig water in deze
voetafdruk. Als ik mijn hand of een blad gebruik om het op te scheppen, dan roer ik de modder los en
wordt het water ondrinkbaar. Daarom moet ik neerknielen met mijn armen en knieën op de grond,
mijn lippen op het water zetten en het rechtstreeks drinken.’ Terstond doet ze dat. Vrienden, als je
iemand ziet met onvriendelijke lichamelijke handelingen en woorden, bij wie nog een beetje
vriendelijkheid in haar hart is, schenk dan geen aandacht aan haar woorden en daden, maar richt je
16
op het beetje vriendelijkheid in haar hart, zodat je een einde kan maken aan je boosheid. Iemand die
wijs is oefent op deze manier.
“Dit is de vierde manier, vrienden. Als je boos wordt op iemand met onvriendelijke lichamelijke
handelingen en woorden, in wiens hart geen greintje vriendelijkheid te vinden is, en je bent wijs, dan
weet je hoe je kunt mediteren om een einde te maken aan je boosheid.
“Mijn vrienden, stel dat iemand ziek wordt tijdens een lange reis. Hij is alleen, volledig uitgeput en bij
geen enkel dorp in de buurt. Hij wordt wanhopig en weet dat hij zal sterven voor het einde van zijn
reis. Op dat moment komt er iemand langs die ziet in welke situatie de man verkeert. Ze neemt de
man onmiddellijk bij de hand en leidt hem naar het eerstvolgende dorp, waar ze voor hem zorgt, zijn
ziekte behandelt en ervoor zorgt dat het hem aan niets ontbreekt, door hem kleding, medicijnen en
voeding te geven. Dankzij dit mededogen en deze liefdevolle vriendelijkheid is het leven van de man
gered. Op dezelfde manier, vrienden, kan je als je iemand treft wiens woorden en lichamelijke
handelingen niet vriendelijk zijn, en in wiens hart geen greintje vriendelijkheid te vinden is, deze
gedachte bij je laten opkomen: ‘Iemand wiens woorden en lichamelijke handelingen niet vriendelijk
zijn, en in wiens hart geen greintje vriendelijkheid te vinden is, is iemand die ondraaglijk lijdt. Alleen
wanneer hij een goede spirituele vriend ontmoet, heeft hij de kans te transformeren en naar het rijk
van geluk te komen.’ Als je zo denkt, ben je in staat je hart te openen met liefde en mededogen voor
die persoon. Je kunt een einde maken aan je boosheid en die persoon helpen. Iemand die wijs is
oefent op deze manier.
“Vrienden, dit is de vijfde manier. Als je boos bent op iemand met vriendelijke lichamelijke
handelingen, vriendelijke woorden, en die ook vriendelijk van geest is, en je bent wijs, dan weet je
hoe je kunt mediteren om een einde te maken aan je boosheid.
“Vrienden, stel dat er vlakbij het dorp een prachtig meer is. Het water in het meer is helder en zoet,
de bodem is vlak, de oevers zijn rijk begroeid met mals, groen gras, en het meer is omgeven met
mooie frisse bomen die schaduw geven. Iemand die dorst heeft en onder de hitte lijdt, wiens lichaam
bedekt is met zweet, komt aan bij het meer, trekt zijn kleren uit, laat ze op de oever achter, springt
het water in en vindt grote vreugde en genot in het drinken en baden in het zuivere water. Zijn hitte,
dorst en lijden verdwijnen onmiddellijk. Op dezelfde manier, vrienden, kan je als je iemand treft
wiens lichamelijke handelingen en woorden vriendelijk zijn, en die ook vriendelijk van geest is, al je
aandacht richten op zijn vriendelijkheid van lichaam, spraak en geest. Je laat je niet overweldigen
door jaloezie of boosheid. Als je niet weet hoe je gelukkig kunt leven met iemand die zo fris is, dan
kan er niet van je gezegd worden dat je wijs bent.
“Lieve vrienden, ik heb jullie de vijf manieren geleerd om een einde te maken aan boosheid.”
Toen de monniken de woorden van de Eerwaarde Shariputra hoorden, ontvingen ze deze met
vreugde en begonnen ze in de praktijk te brengen.
Vervolg reis:
Lange reisdag door India tot aan de grens met Nepal. Na de grens laat in het hotel. Hotel Nirvana….
Na het eten een korte meditatie in de lege voormalige bar van het hotel.
17
Dag 6: Lumbini, Nepal, de geboorteplek
‘s morgens voor het ontbijt de geleide meditatie over hoe wij ademen met de longen en zitten met
de rug van (eerst) onze vader en (daarna) van onze moeder.
Lumbini: de geboorteplek, gemarkeerd door een eeuwenoude steen.
We gaan daar zitten onder een grote boom.
Hoofdstuk 6 (TNH) over de geboorte in Lumbini. Prins Siddhartha wordt geboren. Siddharta is een
bijzonder kind. Hij krijgt z’n eerste spirituele ervaring als kind, zittend onder de Djamboeboom.
18
Bij het dharmadelen: over ouders en over spirituele ervaringen als klein kind.
In Kapilavastu waar ooit het paleis stond zitten we weer onder een boom en wordt het delen
vervolgd. Na het avondeten nog een aandachtsoefening en meditatie in onze Zendo/Bar in Hotel
Nirvana.
19
Dag 7: Lumbini - Kushinigar
Ochtendmeditatie en lezing over Geluk Koesteren, uit: Chanting from the heart (TNH) Blz 61-63
20
Geluk koesteren
Terwijl ik nu hier zit, beschermd door de Sangha
voel ik een levendig en helder geluk in mij.
Wat is het geweldig om als mens geboren te zijn,
om in deze prachtige tuin van beoefening,
de Dharma tot mijn beschikking te hebben
en om in harmonie en in de geest van liefde
met anderen samen te kunnen zijn.
De energie van de Sangha en de aandachtsoefeningen
beschermen me en helpen me
niet meegesleurd te worden door verkeerd handelen.
Omringd door spirituele vrienden bewandel ik,
met hulp van het licht van Boeddha’s en Bodhisattva’s, het juiste pad.
Hoewel er nog steeds zaadjes van lijden
en pijnlijke gewoontepatronen in mij zijn,
is er ook al aandacht in mij aanwezig,
wat me helpt oog te hebben voor het wonderschone
dat in en om me heen is.
Ik kan met aandacht genieten van mijn zes zintuigen:
ik kan met mijn ogen de heldere blauwe lucht zien,
mijn oren vangen het prachtige lied van de vogels op,
ik kan de rijke geur van sandelhout ruiken met mijn neus,
met mijn tong proef ik de nectar van de Dharma.
Ik zit rechtop, voel me stabiel en ontspannen,
mijn geest is één met mijn lichaam.
Als er geen grote Wereldleraar was,
als er geen Dharma was,
als er geen harmonieuze Sangha was,
dan zou ik vandaag niet zo kunnen genieten van dit onderricht.
Mijn eigen vrede en vreugde zijn de bron voor mijn beoefening.
Ik neem me voor in mijn dagelijkse leven met aandacht hier zorg voor te dragen.
Ik beloof goed te oefenen voor mijn voorouders, voor mijn familie,
voor toekomstige generaties en voor de hele mensheid.
Ik weet dat er in onze samenleving veel mensen lijden,
zij gaan ten onder aan zinnelijk genot, jaloezie en haat.
Ik neem me voor me bewust te zijn van al mijn denkbeelden,
En me de kunst van diep luisteren en juist spreken eigen te maken.
Door te leren accepteren en lief te hebben
Kan ik een bijdrage leveren aan goede communicatie en beter begrip.
Als ik als een bodhisattva oefen kan ik leren met een begrijpend hart
21
en een liefdevolle blik te kijken.
Ik neem me voor om open en met mededogen te luisteren,
Zodat ik vrede en vreugde kan brengen in het leven van anderen
en het lijden van levende wezens kan verlichten.
Ik ben me bewust dat onwetendheid en verkeerde waarneming
deze wereld in een hel kunnen veranderen.
Ik beloof dat ik altijd dit pad van transformatie,
het pad van liefdevolle vriendelijkheid en begrip, zal bewandelen.
Zo zal ik in staat zijn een tuin van bewustwording te scheppen.
Hoewel ik weet dat geboorte, ziekte, ouderdom en dood bestaan
hoef ik, omdat ik een pad van beoefening kan gaan, geen angst meer te hebben.
Het is een groot geluk om deel te zijn van een Sangha
waar aandachtsoefeningen en concentratie beoefend worden.
Waar we leren om ieder moment stabiel en in vrijheid te leven,
om zo een bijdrage te kunnen leveren aan het verminderen van lijden.
Dat is het pad van Boeddha’s en Bodhisattva’s.
Ieder kostbaar moment vervult mij met diepe dankbaarheid.
Ik buig voor de Eerwaarde Boeddha,
Die alle wezens met mededogen omarmt.
Wees alstublieft getuige van mijn grote dank.
22
Aanvankelijk makkelijke reis tot aan het verkeersinfarct van Gorakhpur.
We belanden daar in de pizzatent en na drie klanken van de bel eten we een tijdje pizza’s in stilte.
We komen aan bij de Vietnamees/ Chinese tempel in Kushinagar.
Voor het eten nog een bezoek aan de grote stupa bij de plek waar na de dood
van Boeddha zijn lichaam gecremeerd werd. In een klein tempeltje
halverwege een c. 1000 jaar oud Boeddhabeeld. We hebben geluk, dat de
deur geopend wordt.
Na het eten meditatie met daaraan voorafgaand de tekst Geen komen, geen
gaan
23
Geen komen, geen gaan
Dit lichaam is niet ik.
Ik ben niet gevangen in dit lichaam,
Ik ben leven zonder grens.
Ik ben nooit geboren en ik sterf nooit.
Kijk naar de oceaan en naar de hemel vol
sterren,
manifestaties van mijn wonderlijke, ware
geest.
Sinds de tijd zonder begin, ben ik altijd
vrij geweest.
Geboorte en dood zijn slechts deuren
waar we doorheen gaan,
heilige drempels op onze reis.
Geboorte en dood zijn een
verstoppertjesspel.
Dus lach met mij,
houd mijn hand vast,
laten we elkaar gedag zeggen,
gedag zeggen om elkaar weer te
ontmoeten.
We ontmoeten elkaar vandaag,
we zullen elkaar morgen ontmoeten,
we ontmoeten elkaar ieder moment aan
de bron,
we ontmoeten elkaar in alle vormen van
het leven.
24
Dag 8: Kushinagar, plaats van overlijden van Boeddha
In de ochtend lezen we het gedicht ‘Eén zijn’ waarin ook gehuild mag worden- en stille meditatie.
25
Een zijn
Op het moment dat ik sterf
zal ik proberen naar je terug te komen
zo snel als ik kan.
Ik beloof dat het niet lang zal duren.
Is het niet zo,
daar ik elk ogenblik sterf,
dat ik al bij je ben?
Ik kom in elk moment
naar je terug.
Kijk maar,
voel mijn aanwezigheid.
Als je wilt huilen,
huil maar.
En weet
dat ik met je zal huilen.
Jouw huilen
zal ons beiden goed doen.
Jouw tranen zijn mijn tranen.
De aarde waarop ik vanochtend loop,
overstijgt geschiedenis.
Op dit moment zijn lente en winter beiden aanwezig.
Het jonge blaadje en het dode blad zijn echt één.
Mijn voeten raken onsterfelijkheid aan
en mijn voeten zijn jouw voeten.
Loop nu met mij.
Laat ons de dimensie van eenheid ingaan
en de kersenboom zien die in Winter bloeit.
Waarom moeten we over de dood praten?
Ik hoef niet te sterven
om bij jou terug te zijn.
Call me by my true names, Thich Nhat Hanh, pagina 141
26
Daarna naar de tempel met de liggende Boeddha. Loopmeditatie met honderden andere pelgrims.
Rituelen met oranje lappen over het Boeddhabeeld.
Bij Kesarya de halfafgegraven stupa, die het punt markeert waarop Boeddha aan de bewoners van
Vesali (die hem nagereisd waren) zijn bedelnap schenkt.
Even buiten Vesali, bij de apenvijver, de stupa en de Ashoka zuil lezen we, zittend onder een boom,
de Anuradha Soetra , we delen met elkaar.
27
Anuradha Soetra
Aldus heb ik gehoord van de Boeddha, in de tijd dat deze verbleef in het huis met de puntgevel in het
Grote Bos bij de stad Vesali. De Eerwaarde Anuradha woonde toen in het bos in een kluizenaarshut
niet ver van de Boeddha vandaan. Op een dag kwam een groep kluizenaars de Eerwaarde Anuradha
bezoeken. Na het uitwisselen van begroetingen en beleefdheden, vroeg de groep: “Eerwaarde
Anuradha, de Tathagata wordt vaak geprezen voor het bereiken van de hoogste vrucht van
ontwaken. Hij heeft u vast en zeker zijn opvatting over de volgende vier stellingen uitgelegd:
1. “Na zijn dood, zal de Tathagata blijven bestaan.
2. “Na zijn dood, zal de Tathagata ophouden te bestaan.
3. “Na zijn dood, zal de Tathagata zowel blijven bestaan, als ophouden te bestaan.
4. “Na zijn dood, zal de Tathagata niet blijven bestaan, noch ophouden te bestaan.
“Vertel ons alstublieft welke van deze vier stellingen de juiste is.”
De Eerwaarde Anuradha antwoordde: “Vrienden, de Tathagata, de Alom-Geëerde, degene die de
hoogste vrucht van ontwaken heeft bereikt, heeft deze vier stellingen nooit geponeerd, noch heeft
hij er over gesproken.”
Toen ze het antwoord van de Eerwaarde Anuradha hoorden, zeiden de kluizenaars: “Het kan zijn dat
deze monnik nog maar net is ingetreden, of als hij al langer is ingetreden, zal hij wel traag van begrip
zijn.” Ontevreden met het antwoord van de Eerwaarde Anuradha verlieten ze hem, in de
veronderstelling dat hij ofwel net was ingetreden of weinig intelligent was.
Toen de kluizenaars waren vertrokken, dacht de Eerwaarde Anuradha: “Als kluizenaars mij deze
vragen blijven stellen, hoe kan ik dan het beste antwoorden om zowel de waarheid te spreken alsook
de leer van de Boeddha juist weer te geven. Hoe kan ik het beste antwoorden om in
overeenstemming te zijn met de juiste Dharma en niet bekritiseerd te worden door de aanhangers
van het pad van de Boeddha?” Toen ging Anuradha naar het verblijf van de Boeddha, boog voor de
Boeddha, begroette de Boeddha, en vertelde hem wat er was voorgevallen.
De Boeddha vroeg hem: “Wat denk je Anuradha? Kun je de Tathagata vinden in de vorm?”
“Nee, Alom-Geëerde.”
“Kun je de Tathagata vinden buiten de vorm?”
“Nee, Alom-Geëerde.”
“Kun je de Tathagata vinden in gevoelens, waarnemingen, mentale formaties of bewustzijn?”
“Nee, Alom-Geëerde.”
“Kun je de Tathagata vinden buiten gevoelens, waarnemingen, mentale formaties of bewustzijn?”
“Nee, Alom- Geëerde.”
“Welnu, Anuradha, denk je dat de Tathagata vorm, gevoelens, waarnemingen, mentale formaties en
bewustzijn overstijgt?”
“Nee, Alom-Geëerde.”
“Anuradha, als je de Tathagata zelfs tijdens zijn leven niet kunt vinden, kun je de Tathagata dan
vinden in deze vier stellingen:
1. "Na zijn dood, zal de Tathagata blijven bestaan.
2. “Na zijn dood, zal de Tathagata ophouden te bestaan.
3. “Na zijn dood, zal de Tathagata zowel blijven bestaan, als ophouden te bestaan.
4. “Na zijn dood, zal de Tathagata niet blijven bestaan, noch ophouden te bestaan.
“Nee, Alom-Geëerde.”
“Zo is het, Anuradha. De Tathagata heeft alleen gesproken en onderwezen in relatie tot deze ene
kwestie: lijden en het einde van lijden.”
28
Dag 9: Vaisali Ochtendmeditatie.
Japanse Vredesstupa.
29
Museum Patna met asdoosje van de Boeddha.
Lazy evening.
30
Dag 10: Rajgir en Bodhgaya
Bij de ochtendmeditatie weer een gedeelte van de tekst over geluk koesteren (zie volledige tekst bij
dag 7).
In het bamboebos, zittend op de trappen aan de rand van de vierkante vijver lezen we hoofdstuk 30
(TNH) over de vijf aandachtsoefeningen en over het verhaal dat de Boeddha aan de kinderen vertelt
van de plumeriaboom, de reiger, de krab, garnalen en visjes.
Dharma delen.
31
Zonsondergang op de gierenpiek.
Na het eten langzaam, meditatief zingen van In/Out, Deep/ Slow…. gevolgd door stille meditatie.
32
Dag 11: Rajgir – Bodhgaya
Ochtendmeditatie-tekst over de Boeddha van de 21e eeuw
De Boeddha van de 21ste eeuw
Lang geleden heb ik eens gezegd dat de komende Boeddha niet de vorm van een individu zal
aannemen, maar van een Sangha. Dat blijkt meer en meer waar te zijn.
We kunnen niet meer alleen als individu oefenen om in aandacht te leven, we moeten dit
samendoen, als gemeenschap. De problemen van onze tijd zijn niet meer de problemen die de
Boeddha en de zijnen ontmoetten.
Daarom moeten we in de 21ste eeuw als gemeenschap oefenen om in aandacht te leven: als gezin, als
stad, als land of als gemeenschap van landen.
Men neemt aan dat de komende Boeddha ‘Matreya’ zal heten, ‘Liefde’.
Alleen als er genoeg liefde in ons is, alleen als er genoeg mededogen in ons is, zal onze planeet
kunnen overleven.
Daarom is de komst van de Boeddha zo wanhopig hard nodig. De gemeenschap die de weg van
mededogen en liefde laat zien, zal de Boeddha van de 21ste eeuw zijn. We rekenen daarbij op jou. We
rekenen erop dat jij een deel van de Boeddha zult vormen.
Als we oefenen om in aandacht te leven is de Boeddha altijd in ons, want de Boeddha bestaat uit
aandacht.
Aandacht leidt tot concentratie, inzicht, mededogen en liefde..
Thich Nhat Hanh
Plum Village, september 1996
Na ontbijt deelronde en de Soetra over Toevlucht nemen tot jezelf
33
Soetra over Toevlucht nemen tot jezelf
Aldus heb ik gehoord van de Boeddha in de tijd dat hij verbleef in het Mangobos in de koele schaduw
van de mangobomen langs een rivieroever in het land van Magadha. De ouderen Shariputra en
Maudgalyayana waren onlangs gestorven. Het was de dag van de volle maan voor de Uposatha
Ceremonie en de leefregels werden gereciteerd.
De Boeddha spreidde zijn zitmat uit en zat met zijn gezicht naar de gemeenschap. Nadat hij zijn ogen
over de verzamelde monniken had laten gaan, zei hij: “Als ik kijk naar onze gemeenschap, zie ik dat er
een groot gat is geslagen door het heengaan van de Eerwaarden Shariputra en Maudgalyayana. In
onze Sangha waren deze twee monniken het meest welsprekend in het geven van Dharmalezingen,
het aanmoedigen en instrueren van de andere monniken, nonnen en lekenbeoefenaars.
“O Monniken, mensen zoeken twee soorten rijkdom – materiële rijkdom en de rijkdom van de
Dharma. In hun zoektocht naar materiële rijkdom kunnen ze zich wenden tot wereldse mensen. In
hun zoektocht naar de rijkdom van de Dharma konden ze altijd terecht bij de Eerwaarden Shariputra
en Maudgalyayana. De Tathagata is iemand die nergens naar zoekt, of het nu materiële rijkdom is of
de Dharma.
“O monniken, wees niet bedroefd of verontrust want Shariputra en Maudgalyayana zijn overgegaan
naar nirvana. Bij grote bomen, vol bladeren, weelderige vruchten en bloemen, zijn het altijd de
grootste takken die het eerst sterven of afbreken. Is het niet zo dat bij rotsige bergen, altijd de
hoogste bergtoppen eerder afbrokkelen dan de kleinere? In de Sangha van de Tathagata waren de
Eerwaarden Shariputra en Maudgalyayana de beste leerlingen. Het is dus natuurlijk dat deze
eerwaarden het eerst nirvana binnentreden. Laat geen gevoelens van verdriet en pijn opkomen.
“Alle verschijnselen die geboorte kennen, bestaan, en zijn onderworpen aan de invloed van andere
verschijnselen, met andere woorden, alle verschijnselen die samengesteld zijn, moeten gehoorzamen
aan de wet van vergankelijkheid en uiteindelijk ophouden te bestaan. Ze kunnen niet eeuwig bestaan
zonder op een dag vernietigd te worden. Alles wat we vandaag koesteren en liefhebben, zullen we
moeten laten gaan en we worden ervan gescheiden in de toekomst. Over niet al te lange tijd zal ik
ook heengaan. Daarom druk ik je op het hart om te oefenen om een eiland in jezelf te zijn, te weten
hoe je toevlucht neemt tot jezelf, en geen toevlucht te nemen tot wie of wat dan ook.
“Oefen het toevlucht nemen tot het eiland van de Dharma. Weet hoe je toevlucht neemt tot de
Dharma en neem geen toevlucht tot een ander eiland of persoon. Mediteer op het lichaam in het
lichaam, voed Juist Inzicht en bewuste aandacht en transformeer je hunkering en angsten. Observeer
de elementen buiten het lichaam in de elementen buiten het lichaam, voed Juist Inzicht en bewuste
aandacht om je hunkering en angsten te beheersen en te transformeren. Dit is de manier om
toevlucht te nemen tot het eiland binnen jezelf, tot jezelf terug te keren om toevlucht te nemen tot
de Dharma en geen toevlucht te nemen tot een enig ander eiland of ding.”
Toen de monniken deze leringen van de Boeddha hoorden, waren ze allemaal zeer verheugd en
begonnen deze in de praktijk te brengen.
Samyukta Agama 639
Taisho Gereviseerde Tripitaka 99
34
Dag 12: Bodhgaya, the Root Institute
Ochtendmeditatie in de Tibetaanse Gompa.
35
Bodhgaya: bovenrondgang, tempel, loopmeditatie bij de stenen lotussen waar het zgn.
Boeddhapaadje liep. Zitten bij DE boom.
Daarna iets verderop gedeelte gelezen van hoofdstuk 18 (TNH). Gautama mediteert over de aard
van onderling afhankelijk ontstaan en de geboorteloze en onsterfelijke natuur van alle dingen.
‘Als de golven begrepen dat ze zelf water waren, zouden ze boven geboorte en dood
uitstijgen en echte innerlijke vrede bereiken, en daarmee alle angst overwinnen.’
Na de avondmaaltijd eerst kort deelrondje en daarna naar de (lange) lezing van de lama.
36
Dag 13: Bodhgaya en door naar Varanasi
Ochtendmeditatie in de gompa, waar ook anderen van de Tibetaanse gemeenschap aanwezig zijn.
Lange reis naar Varanasi en heel late lunch. Aankomst bij het Krishnamurti Centre buiten Varanasi,
een prachtige plek aan de Ganges.
Voor het diner, dat pas om 20:00 is, een deelrondje in één van de cottages.
37
Dag 14: Varanasi en Sarnath
Stille meditatie. Na ontbijt en inschrijving naar Sarnath, waar we in het hertenpark (ernaast zijn echte
herten) onder een bodhiboom zitten en lezen.
Fragmenten uit hoofdstuk 21 (TNH) en grootste deel van hoofdstuk 22 (TNH).
De Boeddha vertelt de kinderen, naar aanleiding van een ruzie die ze hadden, een verhaal uit een
vorig leven over de vriendschap tussen een hert, een schildpad en een ekster. ‘Denk eraan dat zulke
dingen als ik net verteld heb, voortdurend gebeuren, midden in ons eigen dagelijks bestaan.’
De Boeddha bezoekt een lotusvijver en denk na over hoe hij de Weg aan anderen zal onderwijzen.
Draaien aan het wiel van de Dharma: in het Hertenpark geeft de Boeddha zijn vijf vrienden
onderricht in de Weg.
38
In de middag diepgaande slot-deelronde op het prachtige terras van in de bungalow aan de Ganges..
Daarna met de boot over de Ganges. Varanasi rijk geschakeerd vanaf het water. Lijkverbranding en
toerisme.
Na het avondeten een verdiepende lezing van de zeer aimabele Prof. Krishna.
39
Dag 15 Het laatste gedeelte van de reis
De Agra-groep vertrekt in alle vroegte. Voor de anderen: zonsopgang boven de Ganges: een wonder
van licht en kleur.
In de late middag vliegen we van Varanasi naar New Delhi. Transfer naar het internationale deel van
de luchthaven en om 03:00 vertrek, zodat we op dag 16‘s morgens vroeg in AMS aankomen
Dag 15 De Agra-groep vliegt naar Delhi en met bus naar Agra
Dag 16 De Agra groep naar van Agra naar Delhi
Vanaf het internationaal vliegveld om 3.00 vertrek en op dag 17 s morgens vroeg aankomst in
Amsterdam
40
41
De afgelegde weg
Date
Day
City & Program
Hotels
14-Feb
Tue
Amsterdam / Delhi
Hotel Surya International
15-Feb
Wed
Delhi
Hotel Surya International
16-Feb
Thu
Delhi / Lucknow (Flight)/Sravasti
Lotus Nikko
17-Feb
Fri
Sravasti
Lotus Nikko
18-Feb
Sat
Sravasti / Lumbini
Nirvana
19-Feb
Sun
Lumbini
Nirvana
20-Feb
Mon
Lumbini / Kushinagar
Vietnamees/Chinese tempel
21-Feb
Tue
Kushinagar / Vaishali
Vaishali Residency
22-Feb
Wed
Vaishali / Rajgir
Indo Hokke
23-Feb
Thu
Rajgir
Indo Hokke
24-Feb
Fri
Rajgir / Bodhgaya
The Root Institute
25-Feb
Sat
Bodhgaya
The Root institute
26-Feb
Sun
Bodhgaya / Sarnath
Krishnamurticentrum
27-Feb
Mon
Sarnath
Krishnamurticentrum
28-Feb
Tue
Sarnath / Varanasi / doorreizen naar Agra Taj
Mahal
Agra Hotel
1-mrt
Wed
In avond terug van Agra-Delhi/ of naar Amsterdam
Op airport
2-mrt
weg
vroege ochtend naar A’dam
42