Esoterische evolutie - Esoterisch Christendom

Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
De opvatting dat de aarde, maar ook de planten, de dieren en de mensen
hun ontstaan te danken hebben aan een scheppingsdaad wordt in de
wetenschap het creationisme (creëren = scheppen) genoemd. De theorie
van Darwin heet de evolutietheorie. Zij beschrijft de geleidelijke
ontwikkeling (evolutie) van met name de diersoorten van een lagere
naar een hogere orde. De laatste tien jaar wint ook de intelligent
design-gedachte (ID) meer aanhang.
Omdat te verwachten is dat de discussie in Nederland over de vraag
waar wij mensen vandaan komen en wat aan onze ontwikkeling ten
grondslag ligt, de komende jaren zal intensiveren, leek het mij goed
in dit en in een volgend artikel te laten zien welke gezichtspunten de
verschillende hiervoor genoemde theorieën bevatten en daar de
opvattingen uit de esoterische traditie naast te zetten.
Het creationisme
Het creationisme is – ik herhaal dat even - de opvatting dat de aarde
en de mens, maar ook alle planten en dieren, heel de natuur dus, hun
ontstaan te danken hebben aan een scheppingsdaad van een hoge
geestelijke kracht of macht: de Schepper. Zoals Maria van der Hoeven[1]
aangaf gaan het Jodendom, de Islam en het Christendom van een
dergelijk concept uit. Maar niet alleen in deze godsdiensten, ook in
het Hindoeïsme, het Confusianisme en het Boeddhisme treffen we die
opvatting aan. Het scheppende principe wordt bij deze verschillende
godsdiensten of geestelijke stromingen aangeduid met de naam: Jehova,
Allah, God, Brahma, Tao en Dharmakaya. Daar moeten we aan denken als
over het creationisme gesproken wordt. In Nederland bestaat de tendens
het creationisme uitsluitend te zien als behorend tot het orthodoxe
christendom. We kunnen echter evengoed van een ‘Vedisch creationisme’
spreken. Het Hindoeïsme gaat er op basis van de Heilige Boeken, de
Veda’s, bijvoorbeeld van uit dat de aarde al duizenden miljarden jaren
oud is en de mens al die tijd heeft bestaan.
Het christelijk creationisme
Het christelijk creationisme – waar ik mij in dit artikel toe wil
beperken - baseert zich in zijn meest vergaande vorm op de letterlijke
interpretatie van de eerste twee hoofdstukken van de Bijbel: Genesis 1
en 2. De Bijbel is voor de christelijke creationisten, die veelal
orthodox-gelovige christenen zijn, het onder inspiratie geschreven
woord van God. Voor hen is alles wat in de originele tekst van de
Bijbel staat historisch én wetenschappelijk gezien juist. Genesis
geeft in feite een historische gebeurtenis weer. Alle levende wezens
met inbegrip van de mens zijn door God geschapen gedurende de
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
scheppingsweek die in die eerste twee hoofdstukken van de Bijbel
beschreven worden. Benadrukt wordt dat de mens niet van de dieren
afstamt. Het idee als zouden mens en dier gemeenschappelijke
voorouders hebben, zoals de evolutieleer verkondigt, wordt met afschuw
verworpen.
Biologische veranderingen die in de loop van de tijd optraden vonden
uitsluitend plaats binnen de oorspronkelijk geschapen soorten. Met
andere woorden: na de scheppingsweek wordt er aan de schepping niets
nieuws meer toegevoegd.
De aanhangers van het creationisme zijn onder te verdelen in ‘jongeaarde creationisten’ en ‘oude-aarde creationisten’. De jonge-aarde
creationisten geloven dat heel de schepping zich in zes dagen van 24
uur of in zes korte periodes heeft voltrokken. Zij gaan er van uit dat
de aarde niet ouder is dan 10.000 jaar. De oude-aarde creationisten
wijzen de vondsten van de gangbare wetenschap niet geheel af. Voor hen
is het wel mogelijk dat de schepping zich over een periode van
miljoenen jaren uitstrekt. Sommigen van hen interpreteren de
scheppingsdagen van Genesis 1 als tijdvakken. Staat er immers niet in
de Psalmen dat duizend jaar voor God is als één dag?
Met name in de Verenigde Staten neemt de aanhang van het jonge-aarde
creationisme sterk toe. Ouders die schrikken van het ‘atheïstische’
onderwijs dat hun kinderen op grond van de evolutietheorie krijgen,
grijpen in. Tot voor de rechter vechten zij hun strijd uit. Het heeft
er inmiddels in verschillende staten toe geleid dat biologiedocenten
op basis van rechterlijke uitspraken verplicht zijn evenveel aandacht
aan het creationisme te besteden als aan de evolutietheorie. Sommige
ouders gaan verder en rusten niet voordat de verderfelijke
evolutietheorie van het schoolplan is verdwenen.
De evolutietheorie
De evolutie, de geleidelijke verandering van de ontwikkeling van de
soorten op aarde: de planten, dieren en de mensen, voltrekt zich in
zeer lange en langzaam verlopende tijdsperiodes. Volgens de
wetenschappers die aanhanger zijn van de evolutietheorie is er bewijs
dat de evolutie al 4,3 miljard jaar lang in het heelal en op aarde
gaande is.
De evolutietheorie is sterk gebaseerd op het werk van Charles Darwin
(l809-l882), 19 eeuws wetenschapper. Zij gaat er van uit dat alle
soorten planten en dieren zich uit voorgaande vormen ontwikkelen en
daarom één gemeenschappelijke afstamming hebben. Alles wat er op aarde
en in het heelal te vinden is, is uit toeval ontstaan. Ontwikkeling
vond en vindt plaats omdat toevallige veranderingen of mutaties in het
erfelijke materiaal van planten, dieren en mensen grotere of kleine
aanpassingen ten aanzien van de omringende natuur teweegbrachten.
Daarmee werd en wordt beslist of een soort voortbestaat of uitsterft.
e
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
In de natuur is een voortdurend selectieproces aan de gang: alleen
planten, dieren en mensen die sterk zijn en zich goed aanpassen aan
hun omgeving, overleven in de strijd om het bestaan.
Darwin verwoordde zijn bevindingen in het bekende boek ‘Origin of
species.’(‘afstamming van de soorten’). Het wekte grote beroering en
een storm van protest, vooral van de zijde van de creationisten. Nog
feller werd Darwin – zelf een gelovig man, hij studeerde later
theologie – aangevallen na de publicatie van zijn boek ‘The descent of
man’ (De afstamming van de mens). Daarin zette hij uiteen dat uit zijn
onderzoek bleek dat mens én aap van één gemeenschappelijke voorouder
afstammen. De mens is dus geen apart soort, maar behoort tot de
dieren. In de loop van de tijd werd dat tot een gangbare opvatting:
‘de mens stamt van de apen af’.
Het zal niet verbazen dat de evolutietheorie vooral geaccepteerd en
verdedigd wordt door wetenschappers die een materialistische mens- en
wereldvisie aanhangen waarin voor een diepere achtergrond van het
leven geen enkele plaats is.
Over het algemeen genomen moeten zij er niets van hebben dat er zoiets
als een idee of een ontwerp aan de menselijke en aarde-ontwikkeling
ten grondslag zou kunnen liggen en al helemaal niet van het bestaan
van een schepper. Aarde en mens zijn ooit bij toeval uit een oerknal,
een ‘big bang’ ontstaan. Daardoor kwamen er eenvoudige chemische
stoffen vrij. Deze hebben er uiteindelijk toe geleid dat alles wat wij
heden ten dage kennen, is ontstaan. Alles wat nu op aarde bestaat,
inclusief de mens, is uit die lagere vormen in de materie
voortgekomen. Er zit geen bedoeling achter de evolutie.
Intelligent-Design (ID)
De wetenschappers die zich met de ‘intelligent-design’ gedachte
verbonden voelen – meestal van christelijk-gelovige huize - staan niet
geheel afwijzend tegenover de evolutieleer van Darwin, maar zien ook
dingen die van daaruit onmogelijk te verklaren zijn. Zo vinden zij dat
de natuur zó complex geordend is en de delen daarvan zó precies op
elkaar afgestemd, dat daar een ‘design’, een ontwerp, een hoger plan,
aan ten grondslag moet liggen dat intelligentie bezit.
Een levende cel bijvoorbeeld, blijkt een wonderbaarlijke miniwereld.
Hij laat je duizelen van de ontelbare, tot ver in het
onwaarschijnlijke op elkaar afgestemde stofjes waarin geen enkel
element mag ontbreken. Een nauwkeurige beschouwing, zo de IDwetenschappers, toont aan dat zulke systemen zich onmogelijk door de
combinatie van veranderingen, aanpassingen en natuurlijke selectie
hebben kunnen ontwikkelen, zelfs niet in het ontzagwekkende
tijdsbestek van vier miljard jaar. De kans dat eiwitten die de basis
van alle leven vormen spontaan, bij toeval, in de juiste noodzakelijke
volgorde zijn geraakt en daar uiteindelijk de mens uit tevoorschijn
kwam, is even groot, zo zeggen zij, als de kans dat een volkomen
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
willekeurige reeks letters een leesbare zin geeft, namelijk: nul.
‘Je kunt heel goed de evolutietheorie bevestigen en tegelijkertijd
geloven dat God de aarde geschapen heeft’, zegt professor Cees Dekker.
‘God is de schepper van het leven en de evolutie toont ons hoe hij dat
gedaan heeft’.[2]
Maar ook voor hem blijven vragen als: ‘Hoe kan het dat mensen dingen
kunnen die dieren niet kunnen, zoals hun eigen bestaan overdenken?’,
onbeantwoord. Dekker: ‘Geen idee’. En als God de Schepper is wie heeft
God dan geschapen?’ Dekker: ‘Dat gaat mij boven de pet. Maar de Bijbel
zegt dat God er altijd is geweest, hij gaat tijd en ruimte te boven,
want die heeft hij zelf gemaakt. Misschien dat ik het Hem eens kan
vragen als ik voor Hem sta’.
Als hij ter gelegenheid van de presentatie van zijn nieuwe boek een
dankwoord uitspreekt eindigt hij met de volgende woorden:
‘De verwondering over de ontzagwekkende nanowereld van
biomoleculaire
systemen kan mij alleen maar brengen tot een diep ontzag voor de
Schepper
die dit alles uitgedacht en gemaakt heeft. Ofwel in de drieduizend
jaar oude
woorden van David, dichter en koning van Israël: ‘Mijn lichaam werd
door u
geweven. Ik wil u loven omdat ik verbazend wonderbaarlijk gevormd ben.
Wonderbaar zijn uw werken en ik erken dit van ganser harte’.[3]
Het esoterische christendom
Het esoterische christendom laat zien dat de oorzaak en het begin van
alles wat bestaat niet gezocht moet worden in de stoffelijk- materiële
wereld, maar in de wereld van de geest. Alles wat we om ons heen in de
kosmos en op aarde kunnen zien, van het machtige zonnestelsel tot het
kleinste insect toe, is van geestelijke oorsprong.
Die geestelijke oorsprong wordt in alle religieuze tradities genoemd.
Hij wordt aangeduid met namen als: God, Tao, Drie-eenheid, Brahma,
Logos, het Woord. Helena Blavatsky omschreef dit goddelijke
oerprincipe in haar boek De Geheime Leer als Alomtegenwoordig, Eeuwig,
Grenzeloos en Onveranderlijk Beginsel, het Ene, het Al. Het is de
basis van álles wat geweest is en ooit zal zijn.
Deze scheppende werkelijkheid bracht via verschillende stadia van
evolutie uit zichzelf tot in de materiële wereld alle levensvormen
voort die er ooit geweest zijn en nog zullen zijn. Om in esoterischchristelijke zin te spreken: de wereld van de materie zoals wij die nu
kennen is het uitgeademde, uitgekristalliseerde goddelijke Woord. Dat
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
treffen we in verdichte vorm, in materie, op aarde aan. Anders gezegd:
de wereld waarin wij leven is materie geworden Logos, het goddelijk
scheppende principe.
Ons lichaam draagt de afgelopen evolutie in zich mee
De miljarden jaren lange evolutie van alle levensvormen op aarde: de
mensen, de dieren, de planten, de gesteentes in al hun gevarieerdheid
en verscheidenheid, maakte verschillende stadia door.
Ooit bezat alles wat nu een fysieke, dus materiële vorm heeft zoals
het menselijk lichaam, de bomen en planten, de dieren, de bergen en
dalen, een vorm die uitsluitend uit warmte bestond. Deze verging weer.
Daarna kwamen als tweede uitdrukking van de goddelijke geest vormen
tevoorschijn die uit warmte, lucht en licht bestonden. Als derde
verschenen gestaltes uit warmte, lucht, licht en waterachtige
substantie. In de vierde fase van de evolutie van de aarde traden
vormen op die behalve uit warmte, lucht, licht, en water ook uit
minerale stoffen bestaan. Zo ontwikkelde ons menselijk lichaam zich
bijvoorbeeld tot dat wat het nu is: drager van het minerale in het
skelet, het licht in de ogen, de lucht in de longen, de warmte in het
bloed, terwijl onze organen voor 70% uit water bestaan. In ons lichaam
dragen we dus de hele afgelopen evolutie van de mensheid met ons mee!
Omdat alles op aarde en in de kosmos uit het goddelijk principe is
voortgekomen, kunnen we omgekeerd ook zeggen: het Ene is in alles
aanwezig. Het goddelijke oerprincipe heeft zich niet uit zijn
schepping teruggetrokken, maar leeft en werkt in ons, in ieder deel
van ons lichaam, in ieder dier, in iedere plant, hoe klein en
onaanzienlijk ook, en in iedere steen. Daarmee draagt het alles wat
bestaat en onderhoudt het ook. Op die wijze blijven alle delen van de
schepping niet alleen met de schepper maar ook met elkaar verbonden.
Alles wat bestaat en zich ontwikkelt is ingebed in de goddelijke
eenheid waar het nooit afgescheiden van kan zijn. Ook al kan dat in de
wereld van de materie wel zo lijken.
Teillard de Chardin
Wie de schepping onbevangen bestudeert ziet dat de evolutie niet –
zoals de evolutietheorie zegt - willekeurig verloopt en op toeval is
gebaseerd, maar dat uit de hele orde van de natuur blijkt dat er een
verdergaande beweging naar een hoger leven aan de gang is. Het geeft
aan dat er een ontwerp, een verborgen plan, aan de schepping ten
grondslag ligt.
Dat blijkt ook daaruit dat - naarmate de vormen in de loop van de
evolutie complexer worden - het bewuste leven, de ‘binnenkant der
dingen’ gevarieerder, subtieler en rijker wordt. De evolutiefilosoof
Teilhard de Chardin die van l881 tot l955 leefde, wees daar steeds
weer op. Dat geldt met name voor ons mensen in wie een steeds rijker
innerlijk leven ontstaat met toenemend bewustzijn en zelfbewustzijn.
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
Helena Blavatsky met haar Theosofische en ook Rudolf Steiner met zijn
Antroposofische achtergrond, verklaarden dat dat opengaande,
toenemende bewustzijn en denkvermogen het resultaat is van een nieuwe
instroming van het goddelijke denkvermogen of intelligentie in de
menselijke natuur. Daarin drukt zich een nieuwe manifestatie van het
goddelijke oerprincipe uit: namelijk als innerlijke geest in de mens.
Hoewel de goddelijke intelligentie in heel de natuur te vinden is –
overal in de natuur is zinvolle wijsheid en een wijsheidsvolle
ordening en schoonheid te vinden – krijgt het goddelijk denkvermogen
of de scheppende geest in de mens een vorm die in de andere
natuurrijken niet te vinden is.
Doel van de mens: medeschepper worden
De volledige uitwerking van deze nieuwe geestelijke dimensie ligt in
de verdere toekomst als de mens steeds hogere aspecten van zijn
innerlijke geest tot ontplooiing brengt. Het uiteindelijk potentieel
van ons menselijke denk- en bewustzijnsvermogen is in onze tijd nog
maar voor een heel klein deel ontwikkeld. De bedoeling van het
goddelijke scheppingsplan is dat de mens als actief drager van de
geest medewerker en medeschepper wordt in het evolutieplan van de
geestelijke wereld naar steeds hogere toestanden van bewustzijn en
bestaan. Dan voldoet hij of zij aan dat wat de bedoeling van de
schepping is: het beeld en de kracht van God, het Ene en het Al, in
zich en door zich heen in de wereld te verwerkelijken.
Oude mysteriewijsheid
Alles wat de esoterische traditie aan inzichten en kennis als deze te
brengen heeft was ooit al aanwezig in de wijsheid die in de
mysteriescholen van de oudheid werd onderwezen. Via geestelijke
stromingen als het Manicheïsme, de Tempelieren, de Rozenkruisers, de
Theosofie en de Antroposofie reiken ze door tot in onze tijd waar
zieners als Mevrouw Blavatsky en Rudolf Steiner ze opnieuw verwoorden
en voor onze tijd toegankelijk maken. Nu niet voor de uitverkoren
enkeling, zoals in de oudheid, maar voor iedereen.
Ik hoop dat ik hiermee heb laten zien dat de esoterische traditie in
wezen alles wat ik aan het begin over het creationisme, de
evolutietheorie en de intelligent-design gedachte vertelde, omvat, op
een andere manier begrijpelijk maakt en een eigen plaats geeft.
Naar het begin van dit artikel
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Esoterische evolutie
Geschreven door Margarete van den Brink
[1] Was minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen van 2002 tot 2007 en Minister van Economische
Zaken van 2007 tot 2010
[2] Trouw, 27 mei 2005.
[3] De Bijbel, Psalm 139.
top
top
top
www.esoterischchristendom.nl
Phoca PDF
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)