Presentatie Maurice de Greef, professor Leereffecten

Slim samenwerken loont
Maurice de Greef
Vrije Universiteit Brussel
Shift Happens
https://www.youtube.com/watch?v=Pc
Zg51Il9no
We hebben een probleem (1)!
 Circa 77% van ons werkloosheidsbestand is laag- of
middelbaar opgeleid (CBS, 2015)
 Aantal laaggeletterden neemt toe:
 Van 9.4% naar 12% (PIAAC 2012)
 Laaggeletterden en laagopgeleiden:
 hebben slechtere gezondheidspositie
 hebben slechtere positie op de arbeidsmarkt
(incl. lager inkomen)
 zijn minder actief bijv. in vrijwilligerswerk
 Door de 3 decentralisaties staan juist voorzieningen voor
deze groep onder druk
We hebben een probleem (2)!
 Er is een relatie tussen laagopgeleiden en laaggeletterden:
meer laaggeletterden zijn laagopgeleid (Buisman en
Houtkoop, 2014)
 Laagopgeleiden leven 6 jaar korter en 19 jaar minder in
goed ervaren gezondheid (RIVM, 2014)
 Laaggeletterden hebben verhoogd risico op depressiviteit
en ziekenhuisopname (Hartley en Horne, 2006)
 Laag- of ongeletterden ouderen hebben 1,5 maal zo grote
sterftekans als geletterde ouderen (Baker et al., 2007)
Stel eisen aan sectoren in de samenleving!
Binnen via
sector
Arbeid
Binnen via
sector
Zorg
Binnen via
sector
Welzijn
Leertraject
Verbetering
van
Arbeid
Verbetering
van
Zorg
Verbetering
van
Welzijn
Zorg:
Maak de voorziening toegankelijk
en verwijs door
1. Veel laagopgeleiden en laaggeletterden komen regelmatig
bij de huisarts voor “kwaaltjes”, waar huisarts eigenlijk
geen raad mee weet
2. Als de zorg er nu voor zorgt, dat informatie beter
toegankelijk is (picto’s) dan komt men minder snel bij
huisarts
3. Daarnaast helpt doorverwijzen naar een leertraject
4. Na volgen van een leertraject krijgt circa 50% betere
psychische gezondheid
5. Voorbeeld Zorgwacht in regio Utrecht
Eis voor het onderwijs:
Zorg voor een ideale mix
in de leeromgeving
1. Meer deelnemers profiteren als leeromgevingsfactoren
gewaarborgd zijn, te weten:
1. Ondersteuning docent
2. Toegevoegde begeleiding vrijwilliger
3. Praktijkgericht materiaal en activiteiten
4. Transfermogelijkheden
5. Betrekken van directe omgeving
2. Na volgen van een leertraject kan 80% op meest
elementaire taalvaardigheid vooruitgaan
3. Voorbeeld ROC ID College in regio Midden-Holland
Oftewel beleid moet voor duurzame
verankering zorgen
1. Participatiebudet nodigt uit tot het slimmer linken
intersectoraal om meervoudige problematiek op te lossen
2. Onderzoek toont aan, dat basis van educatieve voorziening
goed is en er toe doet, dus investeer hierin
3. Onderzoek toont ook aan, dat juist de educatieve
voorziening rendeert
4. Dus er is een mogelijkheid om bestaande educatieve
infrastructuur in te zetten
Loont investeren in laaggeletterdheid?
© De Lage Landen
Laaggeletterdheid:
wat kost dat dan per jaar?
 Gezondheidszorg
 Ziekenhuisopnamen en huisartsenbezoek: 127 mln
 Arbeid
 Productiviteit: lagere prod./werkl./bel.: 353 mln
 Sociale zekerheid: uitkeringen: 76 mln
 Criminaliteit: 0.4 mln.
Totaal: 556 miljoen Euro
Opbrengsten taaltrajecten op een rij
 Als alle laaggeletterden een cursus zouden volgen, zou
dat de samenleving € 700,- miljoen opleveren
 Na volgen taalcursus arbeidsproductiviteit per
deelnemer verhoogd met € 985,-
 Door het volgen van een taalcursus gaan zorgkosten
per deelnemer omlaag met € 359, Door het volgen van een taalcursus stijgt
gezondheidswinst met € 1501,- per deelnemer
Wat levert het deelnemer
in de praktijk zelf op?
Onderzoek onder meer dan 4000 cursisten toont aan, dat
 60% tot 80% van de deelnemers betere taalbeheersing heeft
(in aantal regio’s)
 40% tot 60% van de deelnemers betere plek in de
samenleving (sociale inclusie) heeft
 20% van deelnemers betere arbeidsmarktpositie heeft
(als neveneffect van scholing
 53% van de deelnemers een betere mate van psychische
gezondheid ervaart (o.b.v. onderzoek onder taaltrajecten als
onderdeel programma Taal voor het Leven)
 39% van de deelnemers een betere mate van fysieke
gezondheid ervaart (o.b.v. onderzoek onder taaltrajecten als
onderdeel programma Taal voor het Leven)
Hoe ziet dat leertraject er dan uit?
Situationeel
Het zoeken naar een balans
tussen vorm en inhoud
Inhoud
Vorm
Bron: De Greef & Bohnenn (2011)
Realisatie door samenwerking
organisatievormen van leren
Informele educatie
(Aanpassing van L + L + W)
Non- formele educatie
(Toepassing en oefening
van L + L + W)
Formele
educatie
(L + L + W)
Andere vormgeving van traject
 Minder vasthouden aan strikt onderscheid:
 Intake
 Voor- en nazorg
 Trajectbegeleiding
 Voorbeeld Kofoed Schule (Denemarken)
 Geldt ook voor context Zorg
Oriëntatie
Kern
Implementatie
Implicaties voor het opleidingstraject
1. Expliciete samenwerking met andere sectoren en m.n.
zorg, arbeid, wonen en welzijn
2. Maatwerk voor verschillende doelgroepen
3. Maatwerk voor verschillende contexten in afstemming met
doelgroepen en private en publieke partners
4. Afwisseling tussen individuele, groepsbegeleiding en
begeleiding op afstand
5. Combinatie van soorten educatie (formeel, non-formeel en
informeel)
Scenario van het lelijke jonge eendje?
Hans Christian Andersen, 1843
Vragen?
Maurice de Greef:
[email protected]