Europa rondom 1815

11/1 Benenne die historischen Ereignisse, die zum Vereinigten Königreich der Niederlande führten
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Europa rondom 1815
Met de teloorgang van Napoleon was onder de Europese grootmachten, die door de adel
geregeerd werden, de druk naar politieke en territoriale reorganisatie groter. In 1814 vond een
ontmoeting plaats tussen de leidinggevende Europese staatslieden in Wenen, om een
ontreddering van de traditionele ordening “van onderuit” te vermijden. De Europese volkeren
waren gepreoccupeerd met liberalisme en nationalisme door de Franse Revolutie en streefden
naar vrijheid, broederschap en gelijkheid.
Tsaar Alexander I. (1777 – 1825), de Pruisische staatskanselier Karl August vorst van Hardenberg
(1750 – 1822), de Britse minister van buitenlandse zaken Lord Castlereagh (1769 – 1822) en de
Oostenrijkse staatskanselier Clemens vorst van Metternich (1773 – 1859) voerden de
onderhandelingen.
Zijn terugkomst heeft Frankrijk te danken aan de minister van buitenlandse zaken Talleyrand (1754
– 1838), die het onderworpen Frankrijk door middel van diplomatieke vaardigheden terugzette in
de ritsen van de Europese grootmachten. De Vorst van Metternich stond voor het succes, dat
mensen jaren zonder oorlog konden leven, omdat hij en zijn bondgenoten de volgende principes
op het Congres van Wenen doorgezet hebben:
Principe van Legitimiteit
Alle heersers genieten bij de gratie Gods en door erfopvolging automatisch de rol van staatshoofd.
Principe van Restauratie
Restauratie betekent het herstel van de oude absolute monarchie, zoals zij voor de Franse
Revolutie heeft bestaan.
Principe van Solidariteit
Alle Europese vorsten strijden tegen revolutionaire handelingen en gedachten waar ze ook in
Europa aan de dag treden. Een reden temeer om het oude vorstengeslacht van de Bourbons in
Frankrijk – in de persoon van Ludwig XVIII – aan te stellen.
Aansluitend aan het Congres van Wenen was de “heilige alliantie” op 26 september 1815 door
Tsaar Alexander I. , de Oosterrijkse keizer Franz I. en de Pruisische koning Friedrich Wilhelm III. In
Parijs getekend. Deze bond diende de behartiging van de absolute monarchie en de binding van
“troon en kerk”. Engeland en het Vaticaan steigerden tegen de bond en sloegen de bond af.
317472092
11/1 Benenne die historischen Ereignisse, die zum Vereinigten Königreich der Niederlande führten
Als een belangrijk resultaat van het Congres van Wenen gold de “Duitse Bond” – een fusie van
Duitse vorstengeslachten.
Om een buffer tussen Frankrijk en de nieuwe Duitse Bond te maken was het Verenigd Koninkrijk
der Nederlanden (bestaande uit de Verenigde Provincies en de Oostenrijkse Nederlanden)
ontstaan. Als staatshoofd was Wilhelm I. van Oranje-Nassau bestemd.?? Door de afstand van
Oostenrijk op de tegenwoordige terreinen van België en Luxemburg kon Wilhelm I. als koning
regeren. Het idee, dat een sterk Nederlands koninkrijk met Pruisen samen de Rijn en dus de
Duitse Bond tegen Frankrijk zou beschermen was vooral in het belang van de Engelse afgezant
Lord Castlereagh.
De jaren daarop snakten de liberale partij en de conservatief-christelijk partij naar de macht. In
1848 ontving het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden een parlementaire grondwet met
ministeriële verantwoordelijkheid, de financiële controle en koloniaal bestuur door Johan Rodolf
Thorbecke (1792 – 1872), de belangrijkste politicus van de 19e eeuw en stichter van de eerste
parlementaire democratie in Nederland.
Situatie in Nederland
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden is ontstaan uit de hereniging van de Noordelijke
Nederlanden met de Zuidelijke Nederlanden.
De hereniging heeft slechts tot 1830 bestaan. In dit jaar verwierven de Zuidelijke Nederlanden zijn
onafhankelijkheid door de Belgische Revolutie. In 1839 erkent Willem I de onafhankelijkheid van
België. Zo ontstaan de huidige staten België en Nederland. Dit was het (logische) einde van een
evolutie, die 200 jaar duurde.
In de 16e eeuw behoorde het gebied van het Habsburgse rijk onder keizer Karel V. Naar de
successieoorlogen werden de Nederlanden Spaans.
In het verloop van de hervorming in 16e eeuw was Noord-Europa in oorlog, de Tachtigjarige Oorlog.
Aan het eind van de oorlog tussen de katholieke en de hervormde vorsten in Europa was de
verdeling van de Habsburgse Nederlanden. In het Noorden ontstond de Republiek der Zeven
Verenigde Nederlanden (bevestigd door de Vrede van Westfalen) en het Zuiden was verder onder
Habsburgse hegemonie.
Op grond van deze verdeling was de evolutie van het Noorden en het Zuiden verschillend.
Het Noorden was zelfstandig en verwierf in de Gouden Eeuw grote politieke en economische
macht, tot de inval van de Franse troepen.
De taal ontwikkelde zich verder. Het Nederlands werd kerktaal en de Statenbijbel heeft de taal
317472092
11/1 Benenne die historischen Ereignisse, die zum Vereinigten Königreich der Niederlande führten
genormeerd.
Het Noorden was tot de Franse annexatie in 1810 doorlopend zelfstandig, in verschillende
overheden (1579 Utrechter Unie, 1581 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, 1795
Batavische Republiek) als gevolg van diverse oorlogen in Europa, met Engeland en de
hervorming.
De ontwikkeling van het Zuiden was helemaal anders. Het Zuiden is katholiek gebleven en de
kerktaal blijft het Latijn. Het gewone volk kon niet lezen en schrijven en sprak een regiolect. De
verschillende ontwikkelingen duurden tot het eind van 18e eeuw.
De Franse Revolutie en Napoleon zijn de oorzaak voor jaren rijk aan gebeutenissen aan het begin
van de 19e eeuw voor iedere staat in Europa.
In het Noorden ontstond in deze tijd de Bataafse Republiek (1795) op het grondgebied van het
huidige Nederland, gevolgd door het Bataafse Gemenebest (1801) en het Koninkrijk Holland
(1806). In 1810 werd het land ingelijfd door het Franse keizerrijk.
Het Zuiden was al sinds 1794, 16 jaar geleden, bij het Franse Keizerrijk. Dit was belangrijk voor de
ontwikkeling van de taal.
De Franse politiek volgde de leus: un peuple, une Republique, une Langue” (een volk, een
republiek, een taal) – ook in de bezette gebieden. Het Frans werd taal voor iedere officiële ruimte:
rechtbanken, scholen, opschriften op gebouwen, enz.
Het gewone volk sprak altijd nog een regiolect, de burgerstand en de adel spraken Frans. Op deze
manier werd in het Zuiden de ontwikkeling van de Nederlandse taal verhinderd.
In het Zuiden was het grootste deel katholiek en daar sprak men Frans, in het Noorden was het
grootste deel hervormd en sprak men Nederlands. Dat was de situatie in de tijd van de hereniging
van het Noorden en het Zuiden.
De bestaande verschillen tussen de Nederlandse delen brengt in 1830 de Belgische Revolutie op
weg. De mensen in het Zuiden hadden een slecht gevoel in het Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden. Nederlands werd de officiële taal, de godsdienst was verschillend, de economie was
verschillend (Zuiden = Industrie, Noorden = Handel) en de Staten Generaal was niet evenwichtig
opgedeeld.
In 1839 erkende Willem I de onafhankelijkheid van België – de twee huidige staten Koninkrijk der
Nederlanden en Koninkrijk België waren geboren.
317472092
11/1 Benenne die historischen Ereignisse, die zum Vereinigten Königreich der Niederlande führten
Bronnenlijst:
-
dtv-Atlas zur Weltgeschichte, Band 2, 8. Auflage 1973, Deutscher Taschenbuchverlag,
München
-
Historischer Weltatlas, F. W. Putzger, 88. Auflage 1965, Velhagen & Klasing Verlag, Bielefeld
-
http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/de/nedling/taalgeschiedenis/19e_eeuw/,
letzter Zugriff 19.01.2011
-
http://www.uni-muenster.de/NiederlandeNet/nl-wissen/geschichte/vertiefung/gruendung...,
letzter Zugriff 19.01.2011
-
http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/geschichte_der_niederlande.html,
letzter Zugriff 19.01.2011
317472092